Return to Video

Czemu tatuaże są trwałe? - Claudia Aguirre

  • 0:06 - 0:10
    Media często prezentują tatuaże
  • 0:10 - 0:13
    jako oznakę groźnych, dziwacznych
  • 0:13 - 0:15
    lub spowodowanych modą
    zachcianek młodzieży.
  • 0:15 - 0:17
    Jednak podczas gdy styl tatuaży
    wciąż ulega ewolucji,
  • 0:17 - 0:20
    a ich znaczenie jest różne
    w różnych kulturach,
  • 0:20 - 0:23
    to sam proces ich tworzenia jest tak stary
    jak nasza cywilizacja.
  • 0:23 - 0:27
    Dekoracje na ludzkiej skórze są odkrywane
    na ludzkich szczątkach
  • 0:27 - 0:29
    na całym świecie.
  • 0:29 - 0:35
    Najstarsze znaleziono na mumii
    sprzed 6 tysięcy lat p.n.e.
  • 0:35 - 0:38
    Ale na czym tak naprawdę polega tatuaż?
  • 0:38 - 0:41
    Jak wiadomo nasza skóra ulega łuszczeniu,
  • 0:41 - 0:45
    tracimy około 30 - 40 tysięcy
    komórek na minutę.
  • 0:45 - 0:47
    Czyli około milion komórek na dzień.
  • 0:47 - 0:51
    Więc czemu tatuaż
    nie schodzi razem z nimi?
  • 0:51 - 0:57
    Barwnik umieszczany jest bowiem głębiej,
  • 0:57 - 0:59
    gdzie skóra się nie złuszcza.
  • 0:59 - 1:04
    W przeszłości różne kultury
    używały różnych metod, aby to uzyskać.
  • 1:04 - 1:06
    Pierwsze nowoczesne urządzenie
    do robienia tatuaży
  • 1:06 - 1:09
    było zainspirowane
    maszyną do grawerowania Tomasza Edisona
  • 1:09 - 1:12
    i napędzał je prąd.
  • 1:12 - 1:13
    Dzisiejsze maszynki
  • 1:13 - 1:17
    mają malutkie igły z barwnikiem,
    którymi nakłuwa się skórę
  • 1:17 - 1:21
    z prędkością od 50
    do 3 tysięcy razy na minutę.
  • 1:21 - 1:23
    Igły przechodzą przez naskórek,
  • 1:23 - 1:27
    a barwnik dostaje się do skóry właściwej,
  • 1:27 - 1:33
    w której znajdują się włókna kolagenu,
    nerwy czy naczynia krwionośne.
  • 1:33 - 1:37
    Igły za każdym ukłuciem powodują rany,
  • 1:37 - 1:40
    rozpoczyna się proces gojenia,
  • 1:40 - 1:45
    a system odpornościowy uruchamia
    mechanizmy naprawy skóry.
  • 1:45 - 1:49
    Dlatego właśnie tatuaże
    zostają w skórze na stałe.
  • 1:49 - 1:52
    Najpierw wyspecjalizowane
    komórki, makrofagi,
  • 1:52 - 1:57
    oczyszczają skórę,
    pożerając obcy materiał.
  • 1:57 - 2:00
    Przemieszczają się one
    w systemie limfatycznym.
  • 2:00 - 2:04
    Niektóre z brzuchami pełnymi tuszu
    wracają do węzłów chłonnych,
  • 2:04 - 2:07
    inne zostają w skórze właściwej.
  • 2:07 - 2:09
    Nie mogą pozbyć się barwnika,
  • 2:09 - 2:12
    pozostaje on więc widoczny przez skórę.
  • 2:12 - 2:17
    Niektóre jego cząstki są włączane
    do żelopodobnej macierzy skóry właściwej,
  • 2:17 - 2:22
    inne są pochłaniane przez komórki skórne
    zwane fibroblastami.
  • 2:22 - 2:26
    Na początku barwnik
    dostaje się też do naskórka,
  • 2:26 - 2:29
    jednak gdy skóra się goi,
    naskórek złuszcza się
  • 2:29 - 2:32
    i zastępują go nowe komórki.
  • 2:32 - 2:36
    Naskórek schodzi wówczas
    jak po poparzeniu słonecznym.
  • 2:36 - 2:40
    Przy profesjonalnych tatuażach zwykle
    nie pojawiają się strupki lub bąble,
  • 2:40 - 2:44
    a regeneracja naskórka zajmuje
    od dwóch do czterech tygodni.
  • 2:44 - 2:49
    Wówczas należy unikać słońca
    lub pływania, aby tatuaż nie wypłowiał.
  • 2:49 - 2:53
    Komórki skóry pozostają na swoim miejscu
    aż do ich śmierci.
  • 2:53 - 2:57
    Są wtedy zastępowane przez pigment
    i komórki młode,
  • 2:57 - 2:59
    barwnik zostaje więc na swoim miejscu.
  • 2:59 - 3:03
    Tatuaże płowieją jednak naturalnie,
  • 3:03 - 3:06

    bo ciało reaguje w ten sposób
    na obce cząsteczki.
  • 3:06 - 3:10
    Są one rozkładane i przenoszone
    przez makrofagi.
  • 3:10 - 3:14
    Promieniowanie ultrafioletowe również
    może powodować blednięcie barwnika.
  • 3:14 - 3:17
    Można to ograniczyć, stosując filtry UV.
  • 3:17 - 3:20
    Komórki skóry są jednak dosyć stabilne,
  • 3:20 - 3:24
    większość pigmentu pozostaje więc
    w skórze do końca życia.
  • 3:24 - 3:29
    Czy jest więc jakiś sposób,
    aby pozbyć się tatuażu?
  • 3:29 - 3:30
    Teoretycznie, tak.
  • 3:30 - 3:34
    Używa się do tego lasera,
    który przechodzi przez naskórek
  • 3:34 - 3:38
    i rozbija różne pigmenty
    różnymi długościami fal.
  • 3:38 - 3:41
    Czarny kolor najłatwiej wywabić.
  • 3:41 - 3:44
    Promień lasera rozbija drobinki tuszu
    na mniejsze części,
  • 3:44 - 3:47
    które makrofagi są w stanie pochłonąć.
  • 3:47 - 3:51
    Niektóre kolory trudniej jednak wywabić
  • 3:51 - 3:53
    i często powoduje to komplikacje.
  • 3:53 - 3:57
    Dlatego trudniej jest usunąć tatuaż
    niż go zrobić,
  • 3:57 - 3:58
    nie jest to jednak niemożliwe.
  • 3:58 - 4:01
    Tatuaż nie musi więc być wieczny.
  • 4:01 - 4:05
    Tatuaże są starsze
    od wszystkich istniejących dziś kultur,
  • 4:05 - 4:09
    a ich niesłabnąca popularność oznacza,
    że przetrwają jeszcze dłużej.
Title:
Czemu tatuaże są trwałe? - Claudia Aguirre
Speaker:
Claudia Aguirre
Description:

Pełna lekcja: http://ed.ted.com/lessons/what-makes-tattoos-permanent-claudia-aguirre

Najstarszy znany tatuaż odnaleziono na peruwiańskiej mumii pochowanej ok. 6000 lat p.n.e. To sporo czasu! Biorąc pod uwagę, że ludzki organizm traci ok. 40 000 komórek skóry na godzinę, jak to możliwe, że taki tatuaż przetrwał? Claudia Aguirre opowiada o metodach robienia tatuaży, potrzebnych do tego urządzeniach i makrofagach (sami zobaczycie, o co chodzi), dzięki którym tatuaże mogą wytrzymać próbę czasu.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:26
Alicja Wysokińska commented on Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Alicja Wysokińska commented on Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta approved Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta accepted Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta commented on Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta edited Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta edited Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Krystian Aparta edited Polish subtitles for What makes tattoos permanent?
Show all
  • Tłumaczenie bardzo fajne. Musiałem wprowadzić trochę poprawek technicznych, dotyczących łamania linijek i prędkości czytania. Informacje o takich standardach i porady dotyczące wprowadzania odpowiednich poprawek w napisach można znaleźć w serii krótkich poradników wideo pod adresem https://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo&index=5&list=PLuvL0OYxuPwxQbdq4W7TCQ7TBnW39cDRC

    Te dodatki do przeglądarki podświetlają wszystkie napisy wymagające poprawek technicznych http://archifabrika.hu/tools/

    W napisach nie używamy raczej skrótów typowych dla języka pisanego, takich jak np., tzw., tj. wg... Są one małe i mogą ujść widzowi, a także odwrócić na moment jego uwagę od filmu.

    Imiesłowy przysłówkowe (-ąc, -wszy) zawsze wydzielamy przecinkami (więcej informacji pod adresem http://www.jezykowedylematy.pl/2011/01/czy-imieslowy-typu-jadac-stanawszy-zawsze-oddzielamy-przecinkami/).

    Nie należy usuwać linków do pełnych lekcji :)

  • Ok, dzięki za wszystkie komentarze. Naprawdę nie zauważyłam, że skasowałam link;) Pozdrawiam;)

  • Ok, dzięki za wszystkie komentarze i linki. Naprawdę nie zauważyłam, że skasowałam link;) Pozdrawiam;)

Polish subtitles

Revisions