Mustafa Akyol: Besimi kundrejtë Islamit tradicjonalë
-
0:00 - 0:02Disa javë më parë,
-
0:02 - 0:05Kisha shancen të shkoi në Arabinë Saudite.
-
0:05 - 0:08Dhe gjëja e parë që dëshiroja të bëjë si një Muslimanë
-
0:08 - 0:10ishte të shkojë në Mekë dhe të vizitojë Kaaba,
-
0:10 - 0:12vendi i shenjët i Islamit.
-
0:12 - 0:14Dhe e bëra atë; vendosa veshjen time rituale;
-
0:14 - 0:16Shkova në gjamin e shenjët;
-
0:16 - 0:18Bëra lutëjet e mija;
-
0:18 - 0:20I abzorvova të gjitha ritualet.
-
0:20 - 0:22Dhe ndërkohë,
-
0:22 - 0:24përveq gjithë këtij spirtualiteti,
-
0:24 - 0:26ishte një detaj i zakonshem në Kaba
-
0:26 - 0:28i cili ishte shumë interesant për mua.
-
0:28 - 0:30Nuk kishte ndarësi seksi.
-
0:30 - 0:32Me fjalë të tjera, burrat dhe gratë
-
0:32 - 0:34luteshin të gjithë sëbashku.
-
0:34 - 0:36Ata ishinë të gjithë sëbashku edhe gjatë bërjes së tavafit ( ritualit të sjellëes rreth kabës),
-
0:36 - 0:39ecëja qarkore rreth Kabës.
-
0:39 - 0:41Ata ishinë sëbashku gjatë lutëjesë.
-
0:41 - 0:44Dhe nëse dëshironi të dini përse ishte kjo interesante,
-
0:44 - 0:47duhet të shihni pjesën tjetër të Arabisë Saudite
-
0:47 - 0:49sepse është një shtetë
-
0:49 - 0:52e cila është rrepësisht e ndarë në bazë të seksit.
-
0:52 - 0:54Me fjalë të tjera,
-
0:54 - 0:56si burrë, ju nuk duhet të jeni
-
0:56 - 0:58në të njejten hapësir fizie me gratë.
-
0:58 - 1:00Dhe unë e vura re këtë sepse ishte një menyrë shumë qesharake.
-
1:00 - 1:02Unë u largova nga Kaaba
-
1:02 - 1:04për të ngrën diqka në qytetin Meka.
-
1:04 - 1:06Unë shkova deri në restaurantin më të afërt 'Burger King'
-
1:06 - 1:08Dhe shkova atje ---
-
1:08 - 1:10Unë e vura re se ishte një vend i posaqem për burra,
-
1:10 - 1:13i cili ishte i ndarë me kujdes nga vendi i grave.
-
1:13 - 1:16Dhe unë u dasht të paguaj, porosis dhe të ha vetem në seksionin e meshkujve.
-
1:16 - 1:18Është qesharake, i thash vetes,
-
1:18 - 1:21"Ju mund të përziheni me seksin e kundërt në të gjithë Kaban,
-
1:21 - 1:23mirpo jo edhe në Bruger King."
-
1:23 - 1:25Shumë ironike.
-
1:25 - 1:28Ironike, dhe gjithashtu mendoj së është shumë rrëfyese.
-
1:28 - 1:31Sepse Kaba dhe ritualet rreth saj
-
1:31 - 1:34janë relikë nga fazat e herëshme të Islamit,
-
1:34 - 1:36ato të profetit Muhamed.
-
1:36 - 1:38Dhe po të kishte qen një përkushtim i madhë në atë kohë
-
1:38 - 1:40për ti ndarë burrat nga gratë,
-
1:40 - 1:43ritualet rreth Kabes do të kishin qenë dizejnuar ndryshe.
-
1:43 - 1:45Mirpo ajo nuk ishte ndonjë temë e asaj kohe.
-
1:45 - 1:47Pra ritualet vinë në atë menyrë.
-
1:47 - 1:49Kjo është gjithashtu, e konfirmuar mendoj unë
-
1:49 - 1:51nga fakti se gratë
-
1:51 - 1:53në krijimin e një shoqërie të ndarë
-
1:53 - 1:56nuk është diqka që mund ta hasni në Kuranë,
-
1:56 - 1:58pjesa kryesore e Islamit --
-
1:58 - 2:00thelbi i ndarëjes së Islamit
-
2:00 - 2:03që të gjithë Muslimanet, së bashku me mua, besojnë.
-
2:03 - 2:05Unë mendoj se nuk është një aksident
-
2:05 - 2:07që nuk e gjeni këtë ide
-
2:07 - 2:09në origjinen e Islamit.
-
2:09 - 2:11Sepse shumë studjues
-
2:11 - 2:13të cilet e studjuan historin e fesë Islame --
-
2:13 - 2:15Studjuesit e Muslimanizimit --
-
2:15 - 2:17mendojnë se praktika e
-
2:17 - 2:19ndarëjes fizike të grave dhe burrave
-
2:19 - 2:22vjenë si zhvillim i më vonshem në Islam,
-
2:22 - 2:24siq Muslimanet adaptuan
-
2:24 - 2:27disa nga kulturat egzistuese dhe tradicjonale të lindëjes së mesme.
-
2:27 - 2:29Mbulesa e grave faktikisht
-
2:29 - 2:31ishte në kohen e bizanitit dhe praktikë Persiane,
-
2:31 - 2:34dhe Muslimanet e adaptuan atë
-
2:34 - 2:36dhe e bënë atë të jetë pjesë e këtij religjioni.
-
2:36 - 2:38Dhe faktikisht ky është vetem një shembullë
-
2:38 - 2:40i një fenomeni shumë më të madhë.
-
2:40 - 2:43Atë që ne e quajmë ligji i Islamit, dhe në veqanti kultura Islame --
-
2:43 - 2:45dhe ka shumë kultura Islame faktikishtë;
-
2:45 - 2:47një në Arabinë Saudite është shumë më ndryshe
-
2:47 - 2:50nga unë vi në Turqi Stambollë.
-
2:50 - 2:52Mirpo akoma,
-
2:52 - 2:54nëse do të flasim rreth një kulture Islame,
-
2:54 - 2:56kjo ka një thelbë, porosia e ndarëjes,
-
2:56 - 2:58e cila filon besimin,
-
2:58 - 3:00mirpo pastaj shumë tradita, percepcione,
-
3:00 - 3:03shumë praktika ishin shtuarë në krye të saj.
-
3:03 - 3:06Dhe këto ishin tradita të lindjes së Mesme -- tradita mesjetare.
-
3:07 - 3:10Dhe janë dy porosi të rendësishme, dy mësime,
-
3:10 - 3:13për tu marrur nga ai realitetë.
-
3:13 - 3:15Së pari, Muslimanet --
-
3:15 - 3:18i vyrtytshem,konzervativë, Muslimanet besimëtar të cilet dëshirojnë të jenë lojanë ndaj religjionit të tyre --
-
3:18 - 3:21nuk duhet të ngjiten pasë gjëdogjëje në kulturen e tyre,
-
3:21 - 3:23duke menduar në atë se ndarja është mandative.
-
3:23 - 3:25Ndoshta disa gjëra janë tradita të këqija
-
3:25 - 3:27dhe ato duhet tëndryshohen.
-
3:27 - 3:29Në doren tjetër, përendimoret
-
3:29 - 3:31të cilet e shiqojnë kulturen Islame
-
3:31 - 3:33dhe shofin disa aspekte të gabuara
-
3:33 - 3:36nuk duhet të konkludojnë në atë se Islami është ashtu.
-
3:36 - 3:38Ndoshta është kulturë e lindëjes së mesme
-
3:38 - 3:40e cila u bë konfuzë me Islamin.
-
3:40 - 3:43Është një praktikim i quajtur synetia e femrave.
-
3:43 - 3:46Diqka e tmerëshme,
-
3:46 - 3:48Është faktikisht një operacionë
-
3:48 - 3:51për t'ja hequr kënaqësin seksuale të një gruaje.
-
3:51 - 3:53Dhe perendimoret, Evropjanët apo Amerikanët,
-
3:53 - 3:56të cilet nuk kanë diturë rrethë kësaj më parë
-
3:56 - 3:58hasën në këtë praktikë
-
3:58 - 4:00në mesin e disa komuniteteve Muslimane
-
4:00 - 4:02të cilet migruan nga Afrika e Jugutë.
-
4:02 - 4:05Dhe ata kanë menduar "Oh, qfarë feje e tëmerrëshme
-
4:05 - 4:07e cila e bënë të duket e tillë."
-
4:07 - 4:09Faktikisht kur e shiqon synetinë e një femre,
-
4:09 - 4:11ju e shihni se nuk ka asgjë të bejë me Islamin,
-
4:11 - 4:13është vetem një praktikë e Afrikës së Jugut
-
4:13 - 4:15e cila ishte para Islamit.
-
4:15 - 4:17Ishte atj për mijera vite.
-
4:17 - 4:20Dhe shumë treguese, disa Muslimanë e praktikojnë atë.
-
4:20 - 4:23Muslimanet në Afrikën e Jugut, jo në vendet tjera.
-
4:23 - 4:26Mirpo gjithashtu edhe komuniteti jo-Muslimanë në Afrikën e Jugut --
-
4:26 - 4:28Animistet, madje edhe disa Krishterë
-
4:28 - 4:30dhe madje një hebrej në Afrikën e Jugut
-
4:30 - 4:33është i njohur për praktikimin e synetisë ndaj femrave.
-
4:33 - 4:36Pra ajo që duket të jetë një problem
-
4:36 - 4:38me besimin Islamë
-
4:38 - 4:40mund të jetë një traditë
-
4:40 - 4:42që Muslimanet janë bërë pjesë e sajë.
-
4:42 - 4:44E njejta gjë mund të thuat për një vrasës me nderë,
-
4:44 - 4:47e cila është një jotanishme në mediat e perendimit --
-
4:47 - 4:50dhe e cila, sigurishtë, është një traditë e tmerrëshme.
-
4:50 - 4:53Dhe ne e shofim plotësisht në disa komunitete me traditë Muslimane.
-
4:53 - 4:56Mirpo në komunitetin jo-Muslimanë të lindjes së Mesme,
-
4:56 - 4:58e tillë sikurse komunite kristjanë, komuniteti lindorë,
-
4:58 - 5:00ju e shihni po të njejten praktikë.
-
5:00 - 5:02Ne patem një rastë tragjikë me një vrasës të nderëshem
-
5:02 - 5:04brenda komunitetit Amerikanë në Turqi
-
5:04 - 5:06vetem disa muaj më parë.
-
5:06 - 5:08Tani këto janë gjëra rreth kulturës në përgjethësi,
-
5:08 - 5:11mirpo unë jam gjithashtu i interesuar edhe në kulturën politike
-
5:11 - 5:14dhe se a është edhe demokracia dhe liria e sakët,
-
5:14 - 5:17apo mund të jetë edhe politika autoritative një kulturë
-
5:17 - 5:20në të cilen shteti duhet të imponojë gjëra qytetarve.
-
5:20 - 5:22Dhe nuk ka ndonjë sekretë
-
5:22 - 5:24që shumë lëvizje Islamike në lindjen e mesme
-
5:24 - 5:26pretendojnë të jenë autoritative,
-
5:26 - 5:29dhe disa të ashtuquajtura" regjime Islamike"
-
5:29 - 5:31e till si Arabia Saudite, Irani
-
5:31 - 5:34dhe rasti më i keq ishte me Talibanin në Afganistan --
-
5:34 - 5:36ata janë shumë autoritarjanë. Ska dyshim rreth kësj.
-
5:36 - 5:38Për shembull, në Arabin Saudite
-
5:38 - 5:41është një fenomenë i quajtur policia religjioze.
-
5:41 - 5:43Dhe policia religjioze impozonë
-
5:43 - 5:45menyren e jetesës sipas Islamit
-
5:45 - 5:47në secilin qytetarë, me forcë --
-
5:47 - 5:49sikurse gratë janë të forcuar për ti mbuluar kokatë e tyre --
-
5:49 - 5:52të veshij hijab, mbulesat e kokës Islamike.
-
5:52 - 5:54Tani, kjo është shumë autoritative,
-
5:54 - 5:57dhe kjo është diqka që unë jam shumë kritikë rreth sajë.
-
5:57 - 6:00Mirpo kur e marë me mend
-
6:00 - 6:02që jo-Muslimanet,
-
6:02 - 6:05apo jo-Islamikët- në të njejtin vendë,
-
6:05 - 6:07nganjëher sillen njejët,
-
6:07 - 6:09Unë e kuptoj si një problem që ndoshta
-
6:09 - 6:12varet në kulturen politike tek i gjithë regjioni, jo vetem në Islamë.
-
6:12 - 6:15Më lejoni t'ju japë një shembull: në Turqi nga ku unë vi,
-
6:15 - 6:17e cila është një republikë shumë jo-fetare,
-
6:17 - 6:19deri kohëve të fundit
-
6:19 - 6:22ne kemi pasur atë që unë e quaj policia sekulariste,
-
6:22 - 6:25e cila do ti mbronte universitetet
-
6:25 - 6:27kundër studentëve me vello.
-
6:27 - 6:30Me fjalë të tjera, ata i detyrojnë studentët
-
6:30 - 6:32ti zbulojnë kokat e tyre,
-
6:32 - 6:34dhe unë mendoj që ti detyrosh njerëzit ti zbulojnë kokat e tyre
-
6:34 - 6:37është pothuajse njësoi sikurse ti detyrosh ata ti mbulojnë.
-
6:37 - 6:39Duhet të jetë vendimi i qytetarëve.
-
6:39 - 6:41Mirpo kur unë e pash atë, thash,
-
6:41 - 6:43"Ndoshta problemi
-
6:43 - 6:45është vetem në kulturen autoritative në regjionë,
-
6:45 - 6:47dhe disa Musliman kanë qenë të influencuar nga ai.
-
6:47 - 6:50Mirpo kokat e njerëzve sekulorë mund të ishin influancuar nga ai.
-
6:50 - 6:52Ndoshta është një problem i politikës kulturore,
-
6:52 - 6:54dhe ne duhet të mendojmë rreth asaj
-
6:54 - 6:56se si të ndryshojmë këtë kulëtur politike."
-
6:56 - 6:58Tani këto janë disa nga pyetjet
-
6:58 - 7:00që unë kisha në kokë disa vite më parë
-
7:00 - 7:02kur unë u ula për të shkruar një libër.
-
7:02 - 7:04Thash, "Unë do të bëjë një kërkim
-
7:04 - 7:09rreth asaj se si Islami erdhi në kështu siq është në diten e sotit,
-
7:09 - 7:11dhe cilat rrugë ishin marr
-
7:11 - 7:13dhe cilat rrugë duhe të ishin marrurë."
-
7:13 - 7:18Emri i libërit është " Islami Pa Ekstremizem: Një rastë i Muslimanit Liberalë."
-
7:18 - 7:20dhe siq nëntitulli sygjeronë,
-
7:20 - 7:23Unë shiqova traditen e Islamit dhe historin e tij
-
7:23 - 7:25nëpermjet prespektivave të lirisë individuale,
-
7:25 - 7:27dhe u përpiqa të gjejë se cilat janë fuqitë
-
7:27 - 7:29me drejti të lirisë individuale.
-
7:29 - 7:31Dhe ka fuqi në traditen Islamike.
-
7:31 - 7:34Islami, si një religjion monoteistë,
-
7:34 - 7:38që shumica e definojnë si një gjent i përgjegjëshem për veten e tij,
-
7:38 - 7:40krijimin e ides individuale në Lindjen e Mesme
-
7:40 - 7:43dhe ta ruajmë atë për komunitarizem, dhe kolektivizem
-
7:43 - 7:45e një fisi.
-
7:45 - 7:47Ju mund ti nxirrni shumë ideja nga ajo.
-
7:47 - 7:50Mirpo përveq saj,unë gjithashtu pash problem brenda traditës Islame.
-
7:50 - 7:52Mirpo një gjë që isha kuriozë:
-
7:52 - 7:55shumica e ketyre problemeve dolen të jenë problem që janë krijuar më vonë,
-
7:55 - 7:58jo nga thelbi i ndarëjes së Islamit, Kurani,
-
7:58 - 8:01mirpo nga, përpara, traditat dhe mentalitetet,
-
8:01 - 8:03apo interpretimi i Kuranit
-
8:03 - 8:05që Muslimanet berën në mesin e viteve.
-
8:05 - 8:07Kurani , përshembull,
-
8:07 - 8:09nuk e lejonë hedhjen e gurëve.
-
8:09 - 8:11Nuk egzistonë denimet në brakëtisje.
-
8:11 - 8:14Nuk ka denime në gjërat përsonale skurse pirja.
-
8:14 - 8:18Këto gjëra të cilat e bejnë ligjin Islam,
-
8:18 - 8:21aspekti i keq i ligjit Islamë,
-
8:21 - 8:24ishte zhvilluar më vonë në interpretimin e Islamit.
-
8:24 - 8:26E cila do të thot që Muslimanet sotë,
-
8:26 - 8:28mund ti shiqojnë këto gjëra dhe thonë,
-
8:28 - 8:30"Mirë, thelbi i religjionit tonë
-
8:30 - 8:32është këtu me ne.
-
8:32 - 8:34Është besimi ynë, dhe ne do të jemi lojanë me të.
-
8:34 - 8:36Mirpo ne mund ta ndryshojmë atë se si ishte interpretuar,
-
8:36 - 8:39spese ishte interpretuar në bazë të kohës dhe viteve kur kan jetuar ata.
-
8:39 - 8:41Tani ne po jetojmë në një botë ndryshe
-
8:41 - 8:43me vlera të ndryshme dhe sisteme të ndryshme politike."
-
8:43 - 8:46Ai interpretim ishte shumë i mundeshme dhe i dukshem.
-
8:47 - 8:50Tani po të isha i vetmi përson që do mendoja në atë menyr,
-
8:50 - 8:53ne do të ishim në sikletë.
-
8:53 - 8:55Mipor nuk është kështu në përgjethësi.
-
8:55 - 8:58Faktikisht, nga shekulli i 19 e tutje,
-
8:58 - 9:01është një revisjonë komplet , reformistë --
-
9:01 - 9:03qfardo që ju e quani atë --
-
9:03 - 9:05traditë,
-
9:05 - 9:07një trendë në mendimin Islamikë.
-
9:07 - 9:09Dhe këto ishin intelektuale apo deklerata
-
9:09 - 9:12të shekullit 19, dhe më vonë, shekullit 20,
-
9:12 - 9:14të cilet i shiquan Evropjanet
-
9:14 - 9:16dhe panë që Evopa ka shumë gjëra për tu admiruar,
-
9:16 - 9:18si shkencen dhe teknologjinë.
-
9:18 - 9:20Mirpo jo vetem atë, gjithashtu demokracinë, parlamentin,
-
9:20 - 9:22ideja e riprezentimit,
-
9:22 - 9:24ideja e qytetrimit të barabartë.
-
9:24 - 9:27Këta mendues Musliman dhe intelektual dhe dekleratëgji
-
9:27 - 9:30të shekullit 19 e shiquan Evropen, dhe panë këto gjëra.
-
9:30 - 9:32Ata than, " Përse nuk i kemi këto gjëra?"
-
9:32 - 9:34Dhe i shiquan traditat Islamike,
-
9:34 - 9:37Ata panë që ka aspekte problematike,
-
9:37 - 9:40mirpo ata nuk janë thelbi i religjionit, pra ndoshta ata mund të ri-kuptohen,
-
9:40 - 9:42dhe Kurani mund të ri-lexohet
-
9:42 - 9:44në boten moderne.
-
9:44 - 9:46Ai trend
-
9:46 - 9:49në përgjthësi quhet modernizimi Islamikë,
-
9:49 - 9:52dhe ishte avancuar nga intelektualet dhe dekleratëgjitë,
-
9:52 - 9:54jo vetem si një ide e menduar intelektuale,
-
9:54 - 9:56mirpo gjithashtu edhe një program politikë.
-
9:56 - 9:58Dhe ajo është përse në shekullin e 19
-
9:58 - 10:01perandoria osmane, e cila pastaj e mbuloj të gjithë Lindjen e Mesme,
-
10:01 - 10:04bëri shumë reforma të rendësishme --
-
10:04 - 10:06reforka sikurse dhënja e Krishterve dhe Hindusme
-
10:06 - 10:08statusin e qytetarit të barabartë,
-
10:08 - 10:10pranimin e kushtetutes,
-
10:10 - 10:12pranimin e parlamentit ri-prezentues,
-
10:12 - 10:15avancimin e ides së lirisë dhe religjionit.
-
10:15 - 10:18Dhe kjo është përse perandoria osmane në dekadat e fundit
-
10:18 - 10:20u kthye në një proto-demokraci,
-
10:20 - 10:22një monarki kushtetuese,
-
10:22 - 10:25dhe liria ishte një vlerë shumë e rendësishme e politikes së asaj kohe.
-
10:25 - 10:27Njejët, sikurse në boten Arabe,
-
10:27 - 10:30atje ishte ajo që një historjan i shkelqyer Arab Albert Hourani
-
10:30 - 10:32e definon si vitet e lirisë.
-
10:32 - 10:34Ai ka një libër, " Arabet menduan në vitet e lirsë,"
-
10:34 - 10:36dhe vitet e lirisë, ai definon
-
10:36 - 10:39si shekulli 19 dhe fillimi i shekulit 20.
-
10:39 - 10:42Thjeshtë, ky ishte trendi i dominuar
-
10:42 - 10:44në fillim të shekullit 20
-
10:44 - 10:48në mesin e mendimtarve Islamik dhe dekleratave.
-
10:48 - 10:50Mirpo është një menyr shumë kurioze
-
10:50 - 10:52në pjesën tjetër të shekullit 20,
-
10:52 - 10:54sepse ne shofim një zvoglim i mprehët
-
10:54 - 10:56në linëjen e modernizimit Islamik.
-
10:56 - 10:58Dhe në vend të tij,
-
10:58 - 11:01ajo që ndodh është që Islamizmi rritet
-
11:01 - 11:04si një ideologji e cila është autoritative,
-
11:04 - 11:06që është diqka tendosese,
-
11:06 - 11:08e cila është diqka kurdër-përendimit,
-
11:08 - 11:10dhe që dëshiron të ndryshoj shoqërin
-
11:10 - 11:12bazuar në vizjonin utopian.
-
11:12 - 11:15Pra Islamizmi është ideja problematike
-
11:15 - 11:17e cila me të vërtet krijojë shumë probleme
-
11:17 - 11:20në shekullin e 20 në boten Islamike.
-
11:20 - 11:23Dhe madje edhe në disa forma ekstreme të Islamizmit
-
11:23 - 11:26solli deri te terrorismi në emrin e Islamit --
-
11:26 - 11:29që aktualishtë është një praktikë që unë mendoj se është kundër Islamit,
-
11:29 - 11:32mirpo, disa ekstremist të tjerë nuk mendojnë në këtë menyrë.
-
11:32 - 11:34Mirpo është një pyetje kurioze:
-
11:34 - 11:37Nese modernizimi i Islamizmit ishte aq i njohur
-
11:37 - 11:39në shekullinë 19 dhe në fillimet e shekullit 20,
-
11:39 - 11:41përse u bë aqë i fashmum Islamizmi
-
11:41 - 11:43në pjesën tjetër të shekullit 20?
-
11:43 - 11:45Dhe kjo është një pyetje që une mendoj,
-
11:45 - 11:47e cila duhet të diskutohet shumë me kujdesë.
-
11:47 - 11:49Dhe në libërin timë, unë hyra në këtë pyetje gjithashtu.
-
11:49 - 11:53Dhe faktikisht nuk duhet të jeni ndonjë shkencëtar raketash ta kuptosh këtë.
-
11:53 - 11:55Ju vetem mund ta shiqoni historin politike të shekullit 20,
-
11:55 - 11:57dhe mund të shihni që gjërat kanë ndryshuar shumë.
-
11:57 - 11:59Konteksti ka ndryshuar.
-
11:59 - 12:01Në shekullin 19,
-
12:01 - 12:03kur Muslimanet po shiqonin Evrope si një shembull,
-
12:03 - 12:06ata ishin të pamvarur;ata ishinë më teper me vetëbesim.
-
12:06 - 12:09Në fillmet e shekullit 20, me rënjen e pushtuesit Osman,
-
12:09 - 12:12e gjithë Lindja e Mesme ishte kolonizuarë.
-
12:12 - 12:14Dhe kur ju kolonizoheni qfar keni ?
-
12:14 - 12:16Ju keni anti-konolizimë.
-
12:16 - 12:19Pra Evopa nuk është vetem një shembull tani se si të vlerësohet;
-
12:19 - 12:22është një armik për tu luftuar dhe për tu rezistuarë.
-
12:22 - 12:24Pra është një zbritje e mprehët
-
12:24 - 12:26në idet liberale të botës Muslimane,
-
12:26 - 12:29dhe atë që shihni është më tepër si një mbërojtje,
-
12:29 - 12:32mbrotje e drejtëpërdrejtë,
-
12:32 - 12:34e cila kalon në socializmin Arabë, nacionalizmin Arabë
-
12:34 - 12:37dhe përfundimisht te ideologjia Islamiste.
-
12:37 - 12:40Dhe kur periudha koloniale përfudnoi,
-
12:40 - 12:42qafë kishte në vend të saj
-
12:42 - 12:44ishte, në përgjiëthsi,dikëtaror jo-fetarë,
-
12:44 - 12:46të cilet thonë ata janë një shtetë,
-
12:46 - 12:48mirpo nuk sjellin demokraci tek shteti i tyre,
-
12:48 - 12:50dhe formuanë diktatorshipin e tyre.
-
12:50 - 12:53Dhe unë mendoj se perendimi, të pakten disa fuqi të perendimit,
-
12:53 - 12:55në veqanti Shtetet e Bashkuara,
-
12:55 - 12:58bëren gabim në përkrahjen e këtyre shteteve diktarore,
-
12:58 - 13:01duke menduar se ato ishim më ndihmuese për interesin e tyre.
-
13:01 - 13:03Mirpo fakti që këta diktatorë
-
13:03 - 13:05ndaluan demokracinë në shtetet e tyre
-
13:05 - 13:07dhe përkrahen grupet Islamiste në shtetet e tyre
-
13:07 - 13:09faktikish i bëri Islamistet shumë më të fuqishem.
-
13:09 - 13:11Pra në shekullin e 20,
-
13:11 - 13:13ju keni pasur këtë rrethin e egër të botes Arabe
-
13:13 - 13:16ku keni pasur një diktator i cili i shtypëte popullin e tij
-
13:16 - 13:18duke përfshir edhe Islamin e vyrtytshem,
-
13:18 - 13:21dhe ata po reagojnë në një menyrë reaktive.
-
13:21 - 13:23Ishte një shtet, nepërmjet,
-
13:23 - 13:26të cilit isha në gjendje të largohem apo të rri largë
-
13:26 - 13:28nga ky qark i arbitrarë.
-
13:28 - 13:31Dhe ai është shteti nga unë vi; kjo është Turqia.
-
13:31 - 13:33Turqia kurr nuk ka qen e kolonizuar,
-
13:33 - 13:36pra është mbajtur mend si një shtet i pamvarur pas rënjes së pushtuesit osman.
-
13:36 - 13:38Ajo është një gjë për tu kujtuar.
-
13:38 - 13:41Ata nuk ndanin të njejtin anti-kolonian
-
13:41 - 13:44të cilat i gjen në disa shtete tjera regjionale.
-
13:44 - 13:46Së dyti, dhe më e rendësishmja,
-
13:46 - 13:48Turqia u bë demokraci
-
13:48 - 13:50më herët sesa shtetet për të cilat ne kishim qenë duke folurë.
-
13:50 - 13:52Në vitin 1950, Turqia zhvilloi zgjedhjet e para të lira,
-
13:52 - 13:55të cilat përfunduan regjimin më autokratë,
-
13:55 - 13:57i cili ishte në fillimin e Turqisë.
-
13:57 - 13:59Dhe Muslimanet e vyrtytëshem në Turqi
-
13:59 - 14:03e panë se ata mund të ndryshojnë sistemin politikë duke votuarë.
-
14:03 - 14:06Dhe ata e kuptuan se demokracia është diqka që është e përshtatëshme me Islamin,
-
14:06 - 14:08e përshtatëshme me vlerat e sajë,
-
14:08 - 14:10dhe ata ishin përkrahës të demokracisë.
-
14:10 - 14:12Ajo është një eksperiencë
-
14:12 - 14:14të cilen jo secili Muslimanë në lindjen e mesme ka pasurë
-
14:14 - 14:16deri shumë vonë.
-
14:16 - 14:18Së dyti, në dy dekadat e fundit,
-
14:18 - 14:21duke i falenderuar globalizimit,duke i falenderuar tregut të ekonomisë,
-
14:21 - 14:23duke i falenderuar rritëjes së klasave të mesme,
-
14:23 - 14:25ne në Turqi e pamë
-
14:25 - 14:29atë që unë e definoj si ri-lindje të modernizimit Islamë.
-
14:29 - 14:32Tani, ka më shumë klasa të mesme urbana të Muslimanve të vyrtytëshem
-
14:32 - 14:34i cili, prapë, shiqoj traditat e tyre
-
14:34 - 14:37dhe e pa që ka disa probleme në tradita,
-
14:37 - 14:40dhe ata e kupëtuan se ato duhet ndryshuar dhe pyeturë dhe reformuarë.
-
14:40 - 14:42Dhe ata shiquan Evropen,
-
14:42 - 14:45dhe ata shofin një shembull, prapë për ta ndjekurë.
-
14:45 - 14:47Ata shofin një shembull, të pakten, për të fituar pak inspirim.
-
14:47 - 14:49Për këtë arsyeje E.U procesoi,
-
14:49 - 14:51Përpjekjet e Turqis për tu bashkangjitur ne E.U,
-
14:51 - 14:53ishin të përkrahuar brenda Turqisë
-
14:53 - 14:55nga fetarët Islamikë,
-
14:55 - 14:58ndërkaq disa vende jo-fetare ishin kundër këtij.
-
14:58 - 15:00Mirpo ai procesë ka qenë paksa i vonuarë
-
15:00 - 15:02nga fakti që jo të gjithë Evropëjanet janë të mirëseardhur --
-
15:02 - 15:05mirpo kjo është një bisedë tjetër.
-
15:05 - 15:08Mirpo pro bashkimit Europian në Turiqi në dekadën e fundit
-
15:08 - 15:10ka qenë pothuajse një qështje Islamike
-
15:10 - 15:12dhe i përkrahur nga liberalët Islamikë
-
15:12 - 15:15dhe jo-fetarët gjithashtu, sigurishtë.
-
15:15 - 15:17Dhe faliminderit për atë,
-
15:17 - 15:20Turqia ka qenë në gjendje të arësyeshme të krijoj një tregim të sukëseshem
-
15:20 - 15:25në të cilën Islami dhe vyrtytet më të kupëtueshme të Islamit
-
15:25 - 15:27janë bërë pjesë e lojës demokratike,
-
15:27 - 15:29dhe madje kontribues të demokracisë dhe ekonomisë
-
15:29 - 15:31përparimin e shtetit.
-
15:31 - 15:34Dhe ky ka qenë një shembull inspirues tani për tani
-
15:34 - 15:36për disa prej lëvizjeve Islamike
-
15:36 - 15:39apo disa prej shteteve në botën Arabe.
-
15:39 - 15:41Ju mund të keni parë Pranëveren Arabe,
-
15:41 - 15:44e cila filloi në Tunis dhe në Egjiptë.
-
15:44 - 15:46Dhe masa Arabe
-
15:46 - 15:48vetem u revoltua kundër diktatorëve të vetë.
-
15:48 - 15:51Ata ishin duke kërkuar për demokraci; ata po kërkonin për liri.
-
15:51 - 15:54Dhe ata nuk u gjinden të jenë Islamisët lojalë
-
15:54 - 15:56që diktarori ishte duke i përdorur
-
15:56 - 15:59për të justifikuar regjimin e tyre.
-
15:59 - 16:02Ata than që "ne dëshirojmë liri; ne dëshirojmë demokraci.
-
16:02 - 16:04Ne jemi besimëtarë Muslimanë,
-
16:04 - 16:07mirpo ne dëshirojmë të jetojmë si njerëz të lirë në shoqëri."
-
16:07 - 16:09Sigurishtë,kjo është një rrugë e gjatë.
-
16:09 - 16:11Demokracia nuk është ndonjë gjë që arrihet brenda natës;
-
16:11 - 16:13Është një procesë.
-
16:13 - 16:15Mirpo është një opokë premtuese
-
16:15 - 16:17në botën Muslimane.
-
16:17 - 16:19Dhe unë besoj që modernizimi Islamë
-
16:19 - 16:21i cili filloi në shekullin 19-të,
-
16:21 - 16:23mirpo e cila kishte një nguritje në shekullin e 20
-
16:23 - 16:25për arësyje të problemeve politike të botës Muslimane,
-
16:25 - 16:27ka një rilindje.
-
16:27 - 16:30Dhe unë mendoj se porosia marrëse nga ajo
-
16:30 - 16:32do të jetë Islami,
-
16:32 - 16:35edhe për arësyje të disa skepticistëve në Perendim,
-
16:35 - 16:37ka potencjalinë në vetëvete
-
16:37 - 16:40për të krijuar menyrën e vetë për demokraci,krijimin e menyrës se vetë për liberalizem,
-
16:40 - 16:42krijimin e menyrës se vetë për liri.
-
16:42 - 16:44Ata vetem duhet të lejohen për të punuar me ta.
-
16:44 - 16:46Faliminderit shumë.
-
16:46 - 16:50(Duartrokitje)
- Title:
- Mustafa Akyol: Besimi kundrejtë Islamit tradicjonalë
- Speaker:
- Mustafa Akyol
- Description:
-
Tek TEDxWarwick, gazetari Mustafa Akyol fletë rreth menyrës se si disa kultura lokale praktikojnë (sikruse veshjen e shamive) janë bërë lidhje, në kokën e popullësis, deri në artikullin e besimit në Islam.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 16:51