Πώς μελετάμε τα αστέρια; - Γουάν-Σεν Τινγκ

Δείτε όλο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/how-do-we-study-the-stars-yuan-sen-ting

Η υψηλή τεχνολογία μας, μπορεί να στείλει τον άνθρωπο στο Φεγγάρι κι ερευνητικά σκάφη στην άκρη του Ηλιακού μας συστήματος, όμως αυτές οι αποστάσεις είναι ασύλληπτα μικρές σε σύγκριση με το μέγεθος του Σύμπαντος. Τότε, πώς μπορούμε να μάθουμε για τους γαλαξίες πέραν του δικού μας; Ο Γουάν-Σεν Τινγκ μας μεταφέρει στο απώτερο διάστημα και μας δείχνει πώς μελετούν οι αστρονόμοι τα απρόσιτα σε εμάς αστέρια .

Μάθημα από τον Γουάν-Σεν Τινγκ, ψηφιακή κινούμενη απεικόνιση από το Kozmonot Animation Studio.

Ο ουρανός της πόλης είναι,
ειλικρινά, αρκετά βαρετός.

Αν κοιτάξετε τα σκοτεινά κομμάτια,
ανάμεσα στα κτίρια,

ίσως μπορέσετε να διακρίνετε
τη μεγάλη Άρκτο

ή ίσως τη Ζώνη του Ωρίωνα.

Όμως, περιμένετε.

Κοιτάξτε ξανά αυτό το κομμάτι ουρανού
και σηκώστε τον αντίχειρά σας.

Πόσα αστέρια νομίζετε
ότι κρύβονται πίσω του;

Δέκα, είκοσι; Δοκιμάστε ξανά.

Αν κοιτάζατε αυτό
το μικροσκοπικό κομμάτι ουρανού

μέσα από το τηλεσκόπιο Hubble Space,

αντί για σημεία φωτός
θα βλέπατε θολούρες.

Αυτά δεν είναι αστέρια.

Είναι γαλαξίες, όπως ο δικός μας.

Πόλεις δισεκατομμυρίων αστεριών

και περισσότερα από 1000 από αυτά
είναι κρυμμένα πίσω από τον αντίχειρά σας.

Το σύμπαν είναι μεγαλύτερο από ότι
το βλέπετε από την πόλη

κι ακόμη μεγαλύτερο από τον έναστρο ουρανό
που βλέπετε από την ύπαιθρο.

Αυτό είναι το σύμπαν όπως
το βλέπουν οι αστροφυσικοί,

με περισσότερα αστέρια από όλους
τους κόκκους άμμου που βρίσκονται στη Γη.

Κοιτάζοντας τα αστέρια τη νύχτα,

ασκείτε την παλαιότερη επιστήμη
στην ιστορία του ανθρώπου.

Η μελέτη του ουρανού είναι παλαιότερη

από τη ναυτιλία, τη γεωργία, ίσως ακόμη
κι από την ίδια τη γλώσσα.

Όμως, σε αντίθεση με άλλες,
η αστρονομία είναι επιστήμη παρατήρησης.

Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τις παραμέτρους
των πειραμάτων μας μέσα σε ένα εργαστήριο.

Με την τεχνολογία, ο άνθρωπος
έφτασε στο φεγγάρι

και έστειλε ερευνητικά σκάφη
στην άκρη του ηλιακού συστήματος.

Μα αυτές οι αποστάσεις
είναι ασύλληπτα μικρές

σε σύγκριση με αυτές
που χωρίζουν τα αστέρια.

Άρα, πως γνωρίζουμε τόσα
για άλλους γαλαξίες,

από τι είναι φτιαγμένοι, πόσοι είναι
ή ακόμη και το ότι υπάρχουν;

Λοιπόν, ξεκινάμε με το πρώτο πράγμα που
βλέπουμε στον ουρανό τη νύχτα: τα αστέρια.

Αυτό που προσπαθούμε να μάθουμε
είναι οι ιδιότητές τους.

Από τι είναι φτιαγμένα;
Τι θερμοκρασία έχουν; Τι όγκο; Τι ηλικία;

Πόσο απέχουν από τη Γη;

Είτε το πιστεύετε είτε όχι,

όλα αυτά μπορούμε να τα μάθουμε
μόνο από το φως που εκπέμπουν στον ουρανό.

Κατανοούμε ένα είδος αστρικού μηνύματος,
μετατρέποντας το φως του σε ουράνιο τόξο.

Όταν κοιτάζουμε
ένα ουράνιο τόξο από τη Γη,

αυτό που βλέπουμε
είναι φως από τον Ήλιο μας

που διαχέεται μέσα από
σταγόνες νερού στην ατμόσφαιρα

και εκδηλώνεται σε όλα τα μήκη κύματος
από τα οποία αποτελείται.

Έτσι μελετούμε το φως άλλων αστεριών,

δημιουργώντας ουράνια τόξα κατά παραγγελία
όχι με σταγόνες νερού,

αλλά με άλλα ειδικά εργαλεία
που διαχέουν το φως.

Όταν κοιτάμε το διεσπαρμένο φως
από τον Ήλιο μας,

βλέπουμε κάτι παράξενο:
σκούρες γραμμές στο ουράνιο τόξο.

Αυτές οι γραμμές είναι τα αποτυπώματα
που αφήνουν τα άτομα.

Κάθε τύπος ατόμου στην ηλιακή ατμόσφαιρα,
απορροφά φως σε συγκεκριμένα μήκη κύματος

και το ποσό της απορρόφησης εξαρτάται
από τον αριθμό αυτών των ατόμων.

Έτσι, παρατηρώντας πόσο φως λείπει
από αυτά τα μήκη κύματος,

καταλαβαίνουμε όχι μόνο ποια στοιχεία
υπάρχουν στην ατμόσφαιρα του Ήλιου,

αλλά και την πυκνότητά τους.

Η ίδια λογική εφαρμόζεται
για τη μελέτη άλλων αστεριών.

Μέσα από ένα φασματικό ουράνιο τόξο,
βλέπουμε τι λείπει

και καταλαβαίνουμε ποια στοιχεία
είναι παρόντα.

Διάνα. Τώρα γνωρίζουμε
από τι είναι φτιαγμένα τα αστέρια.

Μα δεν περιοριζόμαστε μόνο
στα μήκη κύματος που βλέπουμε.

Σκεφτείτε τα ραδιοκύματα.

Ναι, φέρνουν τις κορυφαίες
μουσικές επιτυχίες στο αυτοκίνητό σας,

όμως μπορούν και να ταξιδεύουν
σχεδόν ανεμπόδιστα στο διάστημα.

Λόγω της μακράς πορείας τους,

τα ραδιοκύματα μας αποκαλύπτουν
την πρώιμη ιστορία του σύμπαντος,

ξεκινώντας μόλις μερικές χιλιάδες χρόνια
από τη Μεγάλη Έκρηξη.

Μελετούμε επίσης το υπέρυθρο φως
που εκπέμπουν ψυχρότερα αντικείμενα,

όπως το αέριο και τα σύννεφα σκόνης
στο διάστημα,

και το υπεριώδες φως από τα θερμά αστέρια
που γεννήθηκαν από αυτά τα σύννεφα.

Το να μελετάμε διάφορα
μήκη κύματος, δεν μας δίνει μόνο

μια πιο σαφή εικόνα
οποιουδήποτε αντικειμένου,

αλλά και ποικίλες πλευρές του διαστήματος.

Για αυτό, οι αστροφυσικοί χρησιμοποιούν
διαφόρων ειδών τηλεσκόπια

που καλύπτουν το φάσμα από το υπέρυθρο
ως το υπεριώδες και την ακτίνα Χ,

τοποθετημένα σε ραδιοφωνικά πιάτα,
καθρέπτες και δορυφόρους του διαστήματος,

εντοπίζοντας το φως που δεν φτάνει
στη γη λόγω της ατμόσφαιρας.

Οι αστροφυσικοί δεν βλέπουν μόνο

τα δισεκατομμύρια αστέρια ανάμεσα
στα δισεκατομμύρια γαλαξιών του σύμπαντος.

Τα ακούν και τα αισθάνονται
μέσα από πολλά κανάλια

και το καθένα αποκαλύπτει
τη δική του ιστορία.

Όλα ξεκινούν από το φως, αυτό που βλέπουμε
κι αυτό που δεν βλέπουμε.

Θέλετε να μάθετε
τα μυστικά του Σύμπαντος;

Απλά ακολουθήστε το φως.