The surprising reason you feel awful when you're sick

Nó bắt đầu với việc bạn thấy ngứa cổ họng

và rồi bạn ho.

Cơ thể bạn bắt đầu đau nhức,

bạn dần cảm thấy khó chịu,

và thấy ăn không ngon nữa.

Rõ ràng là: bạn đã bị cúm rồi đó.

Cũng logic thôi khi giả sử rằng

những triệu chứng hỗn độn này

là kết quả của việc

toàn bộ cơ thể bạn bị nhiếm khuẩn.

nhưng có đúng là như vậy không?

Điều gì thực sự làm bạn cảm thấy bệnh?

Nếu như chính cơ thể bạn

đang bị tấn công nghiêm trọng thì sao?

Bạn bắt đầu ốm khi mầm bệnh

như vi-rút cúm xâm nhập cơ thể bạn,

gây nhiễm khuẩn và giết các tế bào của bạn

Nhưng sự xâm nhập ngoài ý muốn này

còn một tác động nữa:

nó báo cho hệ miễn dịch biết

về tình trạng hiện tại của bạn.

Ngay khi biết sự nhiễm khuẩn đã xảy ra

cơ thể bạn chuyển qua chế độ phòng vệ.

Đại thực bào sẽ tiến lên

và tiến hành đợt tấn công đầu tiên,

tìm và tiêu diệt vi-rút

cũng như các tế bào bị ảnh hưởng.

Sau đó, đại thực bào sẽ sản sinh ra

các phân tử protein gọi là cytokines

có nhiệm vụ chiêu quân

và điều phối thêm các tế bào diệt khuẩn

từ hệ miễn dịch của bạn.

Nếu như sự điều phối này đủ mạnh,

nó sẽ loại bỏ nhiễm khuẩn

trước khi bạn nhận ra điều đó nữa.

Nhưng đó chỉ là cơ thể bạn

diễn tập để phòng chống bệnh thôi.

Có vài trường hợp vi-rút lây lan rộng hơn,

vào cả máu và các cơ quan quan trọng khác.

Để tránh lâm vào tình trạng nguy hiểm này,

hệ miễn dịch phải tổ chức

một cuộc tấn công mạnh hơn,

kết hợp với hoạt động của bộ não nữa.

Đó là khi có thêm

vài triệu chứng khó chịu nữa,

bắt đầu với thân nhiệt tăng lên,

đau và nhức,

và buồn ngủ.

Vậy tại sao ta lại bị như vậy?

Khi hệ miễn dịch bị tấn công nghiêm trọng,

nó sản sinh ra nhiều cytokines hơn,

dẫn đến hai phản ứng sau.

Đầu tiên, dây thần kinh phế vị

chạy xuyên qua cơ thể lên não,

sẽ mau chóng truyền tín hiệu tới cuống não

đi qua gần một khu vực quan trọng

nơi xử lý các cơn đau nhức.

Tiếp theo, cytokines đi qua cơ thể

tới vùng dưới đồi,

một vùng của não kiểm soát

thân nhiệt,

cơn khát,

sự đói bụng

và giấc ngủ,

cùng với nhiều thứ khác.

Khi nó nhận được tin nhắn này,

vùng dưới đồi sản sinh ra một phân tử nữa

là prostaglandin E2,

để tự tăng cường sức mạnh cho nó.

Vùng dưới đồi truyền đi các tín hiệu

chỉ dẫn các cơ của bạn co lại

gây ra sự tăng thân nhiệt.

Nó cũng làm cho bạn buồn ngủ,

và không muốn ăn uống gì cả.

Nhưng những triệu chứng khó chịu này

có mục đích là gì?

Chúng tôi chưa chắc lắm,

nhưng có một vài giả thuyết

cho rằng nó giúp tăng khả năng phục hồi.

Thân nhiệt tăng sẽ làm chậm vi khuẩn

và giúp hệ miễn dịch tiêu diệt mầm bệnh.

Ngủ giúp cơ thể có thêm năng lượng

để tiếp tục đẩy lùi sự nhiễm khuẩn.

Khi bạn ngừng ăn, gan của bạn

hấp thụ phần lớn sắt trong máu,

và vì sắt là thức ăn chính của vi khuẩn,

điều này sẽ làm chúng mất nguồn thức ăn.

Khi ít khát hơn cơ thể bạn sẽ hơi mất nước

làm giảm hắt hơi,

ho,

nôn,

hay tiêu chảy.

Bạn cũng nên chú ý rằng

nếu uống không đủ nước,

sự mất nước sẽ trở nên nguy hiểm.

Bạn trở nên nhạy cảm hơn

ngay cả với sự đau nhức cơ thể,

làm bạn chú ý hơn tới vùng bị nhiễm khuẩn

đang có dấu hiệu tệ đi,

hoặc thậm chí gây ra tình trạng đó.

Ngoài các triệu chứng thể chất,

bệnh cũng khiến bạn khó chịu,

buồn bực

và hoang mang.

Đó là bởi vì cytokines và prostaglandin

có thể thâm nhập tới

các vùng cao hơn trong não bạn,

gây rối loạn chất dẫn truyền thần kinh,

như là glutamate,

endorphins,

serotonin,

và dopamine.

Điều này ảnh hưởng tới các vùng

như hệ thống viền, nơi kiểm soát cảm xúc,

và vỏ não, nơi xử lý việc lý luận.

Vì thế chính là do

phản ứng miễn dịch của cơ thể

tạo nên sự khó chịu mỗi lần bạn ốm.

Không may là, không phải lúc nào

nó cũng hoạt động trơn tru.

Đáng chú ý, hàng triệu người trên thế giới

đang mắc phải các bệnh tự miễn,

khiến hệ miễn dịch nhìn nhầm

các trạng thái bình thường thành bệnh,

và cơ thể tự tấn công chính nó.

Nhưng với phần lớn loài người,

hàng triệu năm tiến hóa

đã tinh chỉnh hệ miễn dịch

để nó bảo vệ ta chứ không chống lại ta.

Triệu chứng bệnh thì thật phiền toái,

nhưng nhìn chung,

nó cho thấy một quy trình cổ xưa

mà sẽ tiếp tục bảo vệ cơ thể chúng ta

khỏi thế giới bên ngoài

nhiều thế kỷ tới nữa.