Return to Video

De opkomst en val van de Berlijnse Muur - Konrad H. Jarausch

  • 0:07 - 0:11
    In de vroege uurtjes van 13 augustus 1961
  • 0:11 - 0:15
    begonnen Oost-Duitse constructiewerkers
    geflankeerd door soldaten en politie
  • 0:15 - 0:18
    straten open te breken
    en barrières op te zetten
  • 0:18 - 0:21
    door Berlijn en omstreken.
  • 0:21 - 0:26
    Die nacht markeerde het begin
    van een wereldberoemde scheiding:
  • 0:26 - 0:28
    de Berlijnse muur.
  • 0:28 - 0:31
    De bouw van de muur
    hield het volgende decennium aan
  • 0:31 - 0:32
    en sneed recht door buurten,
  • 0:32 - 0:34
    scheidde families
  • 0:34 - 0:37
    en verdeelde niet enkel Duitsland
    maar de hele wereld.
  • 0:37 - 0:39
    Om te begrijpen hoe het zo ver kon komen,
  • 0:39 - 0:41
    gaan we terug naar de Tweede Wereldoorlog.
  • 0:41 - 0:43
    Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk
  • 0:43 - 0:47
    verenigden hun krachten met de Sovjet-Unie
    tegen de Asmogendheden.
  • 0:47 - 0:49
    Nadat ze Nazi-Duitsland versloegen,
  • 0:49 - 0:53
    bezette elk van de overwinnende naties
    een deel van het land.
  • 0:53 - 0:55
    De verdeling was als tijdelijk bedoeld,
  • 0:55 - 0:58
    maar de voormalige allianties
    waren het niet eens
  • 0:58 - 1:01
    over wat er na de oorlog
    moest gebeuren met Europa.
  • 1:01 - 1:03
    Terwijl de Westerse machten
    de vrije markt promootten,
  • 1:03 - 1:08
    omringde de Sovjet-Unie zich
    met gedweeë communistische naties,
  • 1:08 - 1:10
    waaronder een verzwakt Duitsland.
  • 1:10 - 1:12
    Terwijl hun relaties verslechterden,
  • 1:12 - 1:15
    werd Bondsrepubliek Duitsland
    gevormd in het westen,
  • 1:15 - 1:20
    terwijl de Sovjets de DDR
    oprichtten in het oosten.
  • 1:20 - 1:24
    De Sovjet-landen beperkten
    de handel met het Westen,
  • 1:24 - 1:27
    waardoor een virtueel
    onoverkomelijke grens ontstond.
  • 1:27 - 1:30
    Die werd later bekend
    als het IJzeren Gordijn.
  • 1:30 - 1:35
    In de voormalige Duitse hoofdstad Berlijn
    was de toestand extra gecompliceerd.
  • 1:35 - 1:39
    Hoewel de stad volledig binnen
    het Oost-Duitse domein van de DDR lag,
  • 1:39 - 1:43
    hadden de geallieerden sinds de oorlog
    gezamenlijk zeggenschap over de stad.
  • 1:43 - 1:47
    Dus Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk
    creëerden een democratisch enclave
  • 1:47 - 1:49
    in de westelijke wijken van Berlijn.
  • 1:49 - 1:53
    Terwijl Oost-Duitsers officieel
    het land niet mochten verlaten,
  • 1:53 - 1:55
    was het in Berlijn slechts
    een kwestie van wandelen,
  • 1:55 - 1:58
    of het nemen van de metro, wagen of bus
  • 1:58 - 1:59
    naar het Westelijke stadsdeel,
  • 1:59 - 2:02
    om dan verder te reizen
    naar West-Duitsland of verder.
  • 2:02 - 2:06
    Deze open grens vormde een probleem
    voor de Oost-Duitse leiders.
  • 2:06 - 2:10
    Ze profileerden zich als
    de communistische weerstand tegen Hitler
  • 2:10 - 2:15
    en schilderden West-Duitsland af
    als een voortzetting van het Nazi-regime.
  • 2:15 - 2:19
    Terwijl de VS en haar bondgenoten geld
    pompten in de West-Duitse wederopbouw,
  • 2:19 - 2:23
    ontnam de Sovjet Unie het Oosten
    middelen voor de oorlogsschade,
  • 2:23 - 2:27
    waardoor de centraal geleide economie
    nog meer inboette aan competitiviteit.
  • 2:27 - 2:31
    Het Oost-Duitse leven werd nauwkeurig
    in de gaten gehouden door de Stasi,
  • 2:31 - 2:35
    de geheime politie die burgers bespiedde
    via afluistertechnieken en informanten
  • 2:35 - 2:38
    om hen op verraad te betrappen.
  • 2:38 - 2:41
    Terwijl het Oosten gratis
    gezondheidszorg en onderwijs bood,
  • 2:41 - 2:43
    schepte het Westen op met hogere lonen,
  • 2:43 - 2:45
    meer consumentengoederen
  • 2:45 - 2:47
    en een grotere persoonlijke vrijheid.
  • 2:47 - 2:53
    Tegen 1961 hadden zo'n 3,5 miljoen mensen,
    bijna 20% van de Oost-Duitse bevolking,
  • 2:53 - 2:56
    de DDR verlaten,
    waaronder veel jonge vakmannen.
  • 2:56 - 2:58
    Om verdere verliezen te voorkomen
  • 2:58 - 3:03
    sloot Oost-Duitsland de grens
    en daar kwam de Berlijnse Muur ten tonele.
  • 3:03 - 3:05
    Over een afstand
    van 43 kilometer door Berlijn
  • 3:05 - 3:08
    en nog 112 kilometer verder
    door Oost-Duitsland,
  • 3:08 - 3:12
    bestond de oorspronkelijke barrière
    uit prikkeldraad en hekken.
  • 3:12 - 3:15
    Sommige Berlijners ontsnapten
    door over de draad te springen
  • 3:15 - 3:17
    of via ramen,
  • 3:17 - 3:20
    maar dit werd moeilijker
    naarmate de muur groeide.
  • 3:20 - 3:27
    Tegen 1965 was er 106 kilometer aan
    3,6 meter hoge betonnen muren gebouwd,
  • 3:27 - 3:30
    met daarop een leiding
    om geklauter te voorkomen.
  • 3:30 - 3:34
    De muur werd de daaropvolgende jaren
    versterkt met spijkermatten,
  • 3:34 - 3:35
    bewakingshonden
  • 3:35 - 3:37
    en zelfs landmijnen,
  • 3:37 - 3:41
    samen met 302 uitkijktorens en 20 bunkers.
  • 3:41 - 3:46
    De Doodstrook, een gebied van 100 meter,
    werd achteraan afgezet met een extra hek.
  • 3:46 - 3:50
    Daar werden alle gebouwen verwoest
    en was de grond met zand bedekt
  • 3:50 - 3:54
    om een goed uitzicht te verstrekken
    voor de honderden bewakers
  • 3:54 - 3:57
    die iedereen die probeerde te ontsnappen
    neer moesten schieten.
  • 3:57 - 4:03
    Toch slaagden bijna 5000 mensen erin
    Oost-Duitsland te ontvluchten
  • 4:03 - 4:06
    tussen 1961 en 1989.
  • 4:06 - 4:10
    Sommigen waren diplomaten of atleten
    die het buitenland verkozen,
  • 4:10 - 4:13
    maar anderen waren gewone burgers
    die tunnels groeven,
  • 4:13 - 4:15
    kanalen overzwommen,
  • 4:15 - 4:17
    luchtballon vaarden,
  • 4:17 - 4:21
    of zelfs met een gestolen tank
    door de muur ramden.
  • 4:21 - 4:22
    Maar de risico's waren groot.
  • 4:22 - 4:26
    Meer dan 138 mensen stierven
    tijdens hun ontsnappingspoging.
  • 4:26 - 4:31
    Sommigen werden neergeschoten
    voor de ogen van machteloze West-Duitsers.
  • 4:31 - 4:36
    De muur verbeterde de Oost-Duitse economie
    doordat werklui niet konden vertrekken,
  • 4:36 - 4:38
    maar bezoedelde haar reputatie
  • 4:38 - 4:42
    en werd een wereldwijd symbool
    van de communistische onderdrukking.
  • 4:42 - 4:44
    Als deel van een verzoening met het Oosten
  • 4:44 - 4:49
    erkende het Grundlagenvertrag van 1972
    Oost-Duitsland pragmatisch,
  • 4:49 - 4:54
    terwijl West-Duitsland aan de hoop
    op een uiteindelijke hereniging vasthield.
  • 4:54 - 4:57
    Hoewel het Oosterse regime
    uiteindelijk familiebezoeken toeliet,
  • 4:57 - 5:01
    ontmoedigde het haar volk
    om die rechten uit te oefenen
  • 5:01 - 5:05
    via een moeizaam en duur
    administratief proces.
  • 5:05 - 5:08
    Toch werd het overstelpt met aanvragen.
  • 5:08 - 5:10
    Tegen het einde van de jaren 80
  • 5:10 - 5:13
    veroorzaakte de bevrijding
    van andere Oostbloklanden
  • 5:13 - 5:17
    gigantische demonstraties
    voor vrij verkeer en democratie.
  • 5:17 - 5:23
    Op de avond van 9 november 1989 probeerde
    Oost-Duitsland de gemoederen te bedaren
  • 5:23 - 5:25
    door aanvragen voor reisvergunningen
    te vergemakkelijken.
  • 5:25 - 5:29
    Maar die aankondiging
    bracht duizenden Oost-Berlijners samen
  • 5:29 - 5:31
    aan de oversteekpunten van de muur,
  • 5:31 - 5:35
    en de verbaasde bewakers waren gedwongen
    de poorten onmiddellijk te openen.
  • 5:35 - 5:38
    Juichende meutes stroomden
    West-Berlijn binnen
  • 5:38 - 5:41
    terwijl mensen van beide kanten
    op de muur dansten.
  • 5:41 - 5:45
    Anderen begonnen die te verwoesten
    met eender welk materiaal voorhanden.
  • 5:45 - 5:48
    Hoewel de bewakers aanvankelijk nog
    de orde probeerden te bewaren,
  • 5:48 - 5:53
    werd het al snel duidelijk dat de jaren
    van verdeling ten einde waren.
  • 5:53 - 5:58
    Na 40 jaar werd Duitsland
    officieel herenigd in oktober 1990
  • 5:58 - 6:01
    en de Sovjet Unie viel niet veel later.
  • 6:01 - 6:03
    Vandaag staan er nog steeds
    delen van de muur recht
  • 6:03 - 6:05
    ter herinnering aan het feit
  • 6:05 - 6:07
    dat barrières opgezet
    om onze vrijheid te belemmeren
  • 6:07 - 6:09
    ook weer neergehaald kunnen worden.
Title:
De opkomst en val van de Berlijnse Muur - Konrad H. Jarausch
Speaker:
/
Description:

Check ons Patreon account: https://www.patreon.com/teded

Bekijk de volledige les: https://ed.ted.com/lessons/the-rise-and-fall-of-the-berlin-wall-konrad-h-jarausch

Op 13 augustus 1961 begonnen werkmannen straten open te breken en barrières op te bouwen in Berlijn. Die nacht markeerde het begin van een van de meest beroemde scheidingslijnen uit de geschiedenis: de Berlijnse Muur. De opbouw duurde tien jaar, waarbij de muur wijken doorboorde, families scheidde, en niet enkel Duitsland, maar heel de wereld verdeelde. Konrad H. Jarausch vertelt de geschiedenis van de Berlijnse Muur.

Les door Konrad H. Jarausch, animatie door Remus & Kiki.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
06:26

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.