ဘာလင်တံတိုင်းကြီ ပေါ်လာခဲ့ပြီး ဖြိုခွင်းခံလိုက်ရမှု အကြောင်း - Konrad H. Jarausch
-
0:07 - 0:11၁၉၆၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့
မနက်စောစောပိုင်းမှာ -
0:11 - 0:15စစ်သားတွေ ရဲတွေနဲ့အတူ
အရှေ့ဂျာမနီလုပ်သားတွေဟာ -
0:15 - 0:20ဘာလင်မြို့တော်တလျောက်
လမ်းတွေကိုဖျက်၊ အတားအဆီးတွေချပြီး -
0:20 - 0:22တံတိုင်းကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။
-
0:22 - 0:26အဲ့သည့်နေ့မှာပဲ ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ
နာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားတဲ့ -
0:26 - 0:28ဘာလင်တံတိုင်း စတင်ခဲ့ပါတယ်။
-
0:28 - 0:31ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့
အဲ့သည့်တံတိုင်းကြီးဟာ -
0:31 - 0:32အိမ်နီးချင်းတွေ၊
-
0:32 - 0:34မိသားစုတွေ နဲ့
-
0:34 - 0:37ဂျာမနီပြည်ကိုသာမက
ကမ္ဘာကြီးကိုပါ နှစ်ခြမ်းခြမ်းခဲ့ပါတယ်။ -
0:37 - 0:39ဒီအဖြစ်တွေရဲ့သမိုင်းကို ခြေရာခံဖို့အတွက်
-
0:39 - 0:41ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလကို ပြန်သွားရပါလိမ့်မယ်။
-
0:41 - 0:43အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်နဲ့
-
0:43 - 0:47ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုတို့
မဟာမိတ်ပြုလုပ် တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး -
0:47 - 0:49နာဇီဂျာမနီကို အနိုင်ရတဲ့နောက်မှာ
-
0:49 - 0:53မဟာမိတ်တွေဟာ ဂျာမနီပြည်ကို
-
0:53 - 0:55ခေတ္တခဏ ခွဲ၀ေထိန်းသိမ်းခဲ့ကြပါတယ်။
-
0:55 - 0:58ဒါပေမယ့် မဟာမိတ်အချင်းချင်းဟာ စစ်ပြီးကာလ
-
0:58 - 1:01ဥရောပပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက်
အမြင်မတူကြပါဘူး။ -
1:01 - 1:03အနောက်နိုင်ငံတွေက အရင်းရှင်စီးပွားရေးစနစ်
စတင်ချင်သလို -
1:03 - 1:08ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကတော့
ဂျာမနီပြည်နဲ့ အခြားနိုင်ငံတွေကို -
1:08 - 1:10ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံတွေအဖြစ် မြင်ချင်နေပါတယ်။
-
1:10 - 1:12မဟာမိတ်တွေ
အဆင်မပြေဖြစ်လာပြီးနောက် -
1:12 - 1:15အနောက်ဘက်မှာ အနောက်ဂျာမနီနိုင်ငံ FRG,
-
1:15 - 1:20အရှေ့ဘက်မှာ အရှေ့ဂျာမနီနိုင်ငံ GDR တို့
အသီးသီး ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ -
1:20 - 1:24ဆိုဗီယက်သြဇာခံနိုင်ငံတွေမှာ
အနောက်တိုင်း စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းတွေကို -
1:24 - 1:27ပိတ်ပင်ခဲ့တာမို့ အင်အားကြီးစနစ်နှစ်ခုအကြား
-
1:27 - 1:30သံကန့်လန့်ကာ ဆိုတဲ့
နယ်ခြားမျဉ်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ -
1:30 - 1:35ဂျာမနီမြို့တော်ဖြစ်တဲ့ ဘာလင်မှာတော့
အခြေအနေတွေက ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးနေပါတယ်။ -
1:35 - 1:39ဘာလင်မြို့တော်ဟာ
အရှေ့ဂျာမနီပိုင်နက်အတွင်းမှာ တည်ရှိပေမဲ့ -
1:39 - 1:43သဘောတူညီချက်တွေအရ မြို့တော်ကို
နှစ်ဖက်စလုံးက ခွဲ၀ေအုပ်ချုပ်ပါတယ်။ -
1:43 - 1:47ဒါ့ကြောင့် အနောက်အုပ်စုဟာ
ဘာလင်မြို့တော် အနောက်ခြမ်းကို -
1:47 - 1:49သီးသန့်နယ်မြေအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။
-
1:49 - 1:53အရှေ့ဂျာမနီနိုင်ငံသားတွေဟာ
နိုင်ငံတွင်းမှ ပြင်ပကိုထွက်ခွာလို့ မရပါဘူး -
1:53 - 1:56ဒါ့ကြောင့် ဘာလင်အနောက်ဘက်ကို
-
1:56 - 1:58မြို့ပတ်ရထား၊ ဘတ်စ်ကားစီးသွားကြပြီး
-
1:58 - 1:59သွားလည်လို့ရခဲ့ပြီး
-
1:59 - 2:03အနောက်ဂျာမနီဖက်ကို
ခရီးထွက်သွားနိုင်ခဲ့ကြတယ်။ -
2:03 - 2:07ဒီလို အနေအထားဟာ
အရှေ့ဂျာမနီအုပ်ချုပ်ရေးကို ထိခိုက်လာပါတယ်။ -
2:07 - 2:11မိမိတို့ဟာ နာဇီတွေကို ကွန်မြူနစ်နည်းနဲ့
တော်လှန်တိုက်ထုတ်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး -
2:11 - 2:14အနောက်ဂျာမနီကတော့ နာဇီဝါဒကို
ပြန်လည်အသက်သွင်းနေတယ် လို့ စွပ်စွဲပါတယ်။ -
2:14 - 2:17တကယ်တမ်းမှာတော့ အနောက်အုပ်စုဟာ
အနောက်ဂျာမနီ ဖွံဖြိုးတိုးတက်ဖို့ -
2:17 - 2:19ငွေတွေပုံအော် သုံးပေးနေချိန်မှာ
-
2:19 - 2:21ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကတော့
ကာကွယ်ရေးအတွက်ဆိုပြီး -
2:21 - 2:23ရှိရင်းသယံဇာတများကိုပါ
ထုတ်ယူသုံးစွဲနေတာကြောင့် -
2:23 - 2:27အရှေ့ နဲ့ အနောက်ဂျာမနီဟာ
စီးပွားရေးချင်း ယှဉ်မရ ဖြစ်လာပါတယ်။ -
2:27 - 2:31တဖန် အရှေ့ဂျာမနီပြည်သူများရဲ့
လူနေမှုဘ၀ကို STASI လို့ခေါ်တဲ့ -
2:31 - 2:35ကွန်မြူနစ်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့၀င်များက
အမြဲစောင့်ကြည့်နေပြီး -
2:35 - 2:38အစိုးရအပေါ် သစ္စာရှိဖို့
ဖိအားပေးခံနေရပါတယ်။ -
2:38 - 2:41အရှေ့ဘက်မှာ အခမဲ့ကျန်းမာရေး
အခမဲ့ပညာရေးစနစ်တို့ ရှိခဲ့ပေမဲ့ -
2:41 - 2:43ဂျာမန်တွေဟာ လစာပိုကောင်းတဲ့
-
2:43 - 2:45ခေတ်မှီ အသုံးအဆောင်တွေ ပေါများတဲ့
-
2:45 - 2:47ပိုလွတ်လပ်တဲ့ အနောက်ဘက်ကို
ပိုသဘောကျကြပါတယ်။ -
2:47 - 2:53၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ ပညာတတ်လူငယ်များ အပါအ၀င်
အရှေ့ဂျာမနီရဲ့ လူဦးရေ ၂၀ ရာနှုန်း -
2:53 - 2:56လူဦးရေ ၃.၅ သန်းခန့်ဟာ
အနောက်ဘက်ကို ပြောင်းရွှေ့ခိုလှုံသွားပါတယ်။ -
2:56 - 2:58ဒီလိုအဖြစ်တွေကို ကာကွယ်ဖို့
-
2:58 - 3:03အရှေ့ဂျာမနီဟာ နယ်စပ်တွေကိုပိတ်ပြီး
ဘာလင်တံတိုင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ -
3:03 - 3:05တံတိုင်းဟာ ဘာလင်မြို့တွင်းမှာ
၄၃ ကီလိုမီတာရှည်ပြီး -
3:05 - 3:08မြို့ပြင်မှာ ၁၁၂ ကီလိုမီတာ ၀န်းရံထားပါတယ်။
-
3:08 - 3:12ပထမတော့ သံဆူးကြိုးတွေ သံဇကာတွေနဲ့
ကာထားပေမဲ့ -
3:12 - 3:15သံဆူးကြိုးကို ခုန်ကျော်တာတွေ
-
3:15 - 3:17ပြတင်းပေါက်က ခုန်ကျော်တာတွေဖြစ်လာလို့
-
3:17 - 3:20နောက်ပိုင်းမှာ ပိုမိုတင်းကျပ်လာပါတော့တယ်
-
3:20 - 3:27၁၉၆၅ ခုနှစ်မှာတော့ ၃.၆ မီတာမြင့်ပြီး
၁၀၆ မီတာရှည်တဲ့ ကွန်ကရစ်တံတိုင်းကြီးကို -
3:27 - 3:31တွယ်တက်ဖို့ခက်တဲ့ ပိုက်လုံးတွေတပ်ကာ
စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ -
3:31 - 3:34နောက်ပိုင်းမှာ သံဆူးတွေ
-
3:34 - 3:35အစောင့်ခွေးတွေ ချပြီး
-
3:35 - 3:37မိုင်းတွေပါ ထောင်လာပါတယ်။
-
3:37 - 3:41မျှော်စင် ၃၀၂ ခု၊ ဘန်ကာအလုံး ၂၀ အပြင်
-
3:41 - 3:46တံတိုင်းကို မရောက်ခင် မီတာတစ်ရာအတွင်း
သတ်ကွင်းပြုလုပ်ထားပါတယ်။ -
3:46 - 3:50သတ်ကွင်းအတွင်းက အဆောက်အအုံတွေကိုဖျက်
သဲနဲ့ဖို့ပြီး -
3:50 - 3:54အစောင့်တွေရဲ့ မြင်ကွင်းကို
ရှင်းအောင်လုပ်ထားပြီး -
3:54 - 3:57ပစ်မိန့်လည်းပေးထားပါတယ်။
-
3:57 - 4:03သို့သော်လည်း ယင်းကာလ ၁၉၆၁ မှ ၁၉၈၉ အတွင်း
-
4:03 - 4:07အရှေ့ဂျာမနီမှ လူငါးထောင်ခန့်ဟာ
အနောက်ဘက်ကို ရအောင်ထွက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။ -
4:07 - 4:10အစိုးရ၀န်ထမ်းတွေ အားကစားသမားတွေ
နိုင်ငံခြားရောက်တုန်း ထွက်ပြေး -
4:10 - 4:13တချို့က မြေအောက်ဥမင်တွေတူးပြီး ပြေး
-
4:13 - 4:15တချို့က တူးမြောင်းတွေကနေ ကူးပြေး
-
4:15 - 4:17တချို့က မိုးပျံပူဖေါင်းနဲ့ ပြေး
-
4:17 - 4:21တချို့က တင့်ကားခိုးပြီး တံတိုင်းတိုက်ပြေး
စသဖြင့် နည်းမျိုးစုံနဲ့ ပြေးကြပါတယ်။ -
4:21 - 4:23ပေးဆပ်ရတာတွေလည်း မနည်းပါဘူး။
-
4:23 - 4:26ထွက်ပြေးသူထဲက ၁၃၈ ဦး
အသက်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။ -
4:26 - 4:31အနောက်ဂျာမနီနိုင်ငံသားတွေက
မြင်နေရက်နဲ့ ဘာမှမကူညီနိုင်ခဲ့ပါဘူး။ -
4:31 - 4:36တံတိုင်းကြီးကြောင့် အလုပ်သမားပြုန်းတီးမှု
လျော့ကျသွားပြီး စီးပွားရေးတည်ငြိမ်လာပေမဲ့ -
4:36 - 4:38ကွန်မြူနစ်စနစ်ရဲ့ ဖိနှိပ်မှုတစ်ခုအဖြစ်
-
4:38 - 4:42နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားလာခဲ့ပါတယ်။
-
4:42 - 4:44အနောက်ဂျာမနီကတော့
အရှေ့နဲ့ပြန်လည်သင့်မြတ်ဖို့ -
4:44 - 4:49၁၉၇၂ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုပြီး
အရှေ့ဂျာမနီကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သလို -
4:49 - 4:54နောက်ဆုံးမှာ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးကို
မျှော်လင့်ခဲ့ပါတယ်။ -
4:54 - 4:57အရှေ့ဂျာမနီကမိသားစုချင်း
ပြန်လည်ဆုံစည်းဖို့ ခွင့်ပြုထားတယ်ဆိုပေမဲ့ -
4:57 - 5:01ဒီအခွင့်အရေးကို လူတိုင်းလွယ်လွယ်နဲ့မရအောင်
-
5:01 - 5:05အဆင့်များစွာ တင်ပြရအောင်
ငွေအများကြီးကုန်အောင် -
5:05 - 5:08ခွင့်ပြုမိန့် အကြာကြီး စောင့်ရအောင်
လုပ်ထားပြီး ချုပ်ကိုင်ထားပါတယ်။ -
5:08 - 5:10၁၉၈၀ ခုနှစ်အကုန်မှာတော့
-
5:10 - 5:13အခြားအရှေ့ဥရောပနိုင်ငံများနည်းတူ
အရှေ့ဂျာမနီမှာ -
5:13 - 5:17လွတ်လပ်ခွင့်အတွက်
လူစုလူဝေးနဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ -
5:17 - 5:20၁၉၈၉ နို၀င်ဘာ ၉ ရက်နေ့ ညနေပိုင်းမှာတော့
-
5:20 - 5:25အရှေ့ဂျာမနီဟာ တင်းမာမှုတွေ လျော့ကျစေဖို့
ခရီးသွားလာခွင့်ကို ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပါတယ် -
5:25 - 5:29ကြေညာပြီးပြီးချင်းမှာပဲ
ထောင်ပေါင်းများစွာသော အရှေ့ဂျာမန်တွေဟာ -
5:29 - 5:31နယ်စပ်ဂိတ်တွေကို လာရောက်ခဲ့ပြီး
-
5:31 - 5:35အစောင့်တွေကို ဂိတ်တွေ
ချက်ခြင်းဖွင့်ခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ -
5:35 - 5:38လူအုပ်ကြီးဟာ အနောက်ဘာလင်ကို
စုပြုံတိုး၀င်နေခဲ့သလို -
5:38 - 5:41နှစ်ဖက်စလုံးက လူတွေဟာ
တံတိုင်းပေါ်မှာ ကခုန်နေခဲ့ပါတယ်။ -
5:41 - 5:45တချို့ကလည်း ရရာပစ္စည်းကိရိယာတွေနဲ့
တံတိုင်းကြီးကို ဖြိုချကြပါတယ်။ -
5:45 - 5:48ပထမတော့ အစောင့်တွေဟာ အခြေအနေကို
ထိန်းသိမ်းဖို့ ကြိုးစားပေမဲ့ -
5:48 - 5:53ဂျာမနီကို အရှေ့အနောက် ခွဲခြားထားတဲ့ခေတ်ဟာ
အဆုံးသတ်အချိန်ကို ရောက်လာခဲ့ပါပြီ။ -
5:53 - 5:56ဆယ်စုနှစ်လေးခုကြာခဲ့ပြီး
၁၉၉၀ အောက်တိုဘာလမှာတော့ -
5:56 - 5:58ဂျာမနီဟာ တရား၀င်ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခဲ့ပါတယ်။
-
5:58 - 6:01မကြာမှီ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကြီးလည်း
ပြိုကွဲသွားခဲ့ပါတယ်။ -
6:01 - 6:04ယနေ့မှာတော့ တံတိုင်းအချို့ကို
အမှတ်တရအနေနဲ့ တွေ့ရမှာဖြစ်ပြီး -
6:04 - 6:06လွတ်လပ်ခွင့်ကို တားဆီးလာတဲ့
ဘယ်အတားအဆီးမဆို -
6:06 - 6:08မိမိတို့က ပြန်လည်ဖြိုချခွင့်ရှိကြောင်း
-
6:08 - 6:10ယင်းအစိတ်အပိုင်းများက
ဖော်ပြလျက်ရှိနေကြပါတယ်
- Title:
- ဘာလင်တံတိုင်းကြီ ပေါ်လာခဲ့ပြီး ဖြိုခွင်းခံလိုက်ရမှု အကြောင်း - Konrad H. Jarausch
- Speaker:
- Konrad H. Jarausch
- Description:
-
more » « less
ကျုပ်တို့ရဲ့ အဓိက စာမျက်နှာမှာလည်း ရှာကြည့်ကြပါ- https://www.patreon.com/teded
၁၉၆၁ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့ မနက်စောစောပိုင်းမှာ စစ်သားတွေ၊ ရဲတွေနဲ့အတူ အရှေ့ဂျာမနီ လုပ်သားတွေဟာ ဘာလင်မြို့တော် တလျောက် လမ်းတွေကိုဖျက်၊ အတားအဆီးတွေချပြီး တံတိုင်းကြီးတစ်ခုကို စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့သည့်နေ့မှာပဲ သမိုင်းမှာနာမည်ဆိုးနဲ့ကျော်ကြားတဲ့ ဘာလင်တံတိုင်း စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကြာ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ အဲ့သည့်တံတိုင်းကြီးဟာ အိမ်နီးချင်းတွေ၊ မိသားစုတွေ နဲ့ ဂျာမနီပြည်ကိုသာမက ကမ္ဘာကြီးကိုပါ နှစ်ခြမ်းခြမ်းခဲ့ပါတယ်။ Konrad H. Jarausch က ယင်းအကြောင်းကို လေ့လာတင်ပြထားပါတယ်။
ပို့ချသူ - Konrad H. Jarausch
ကာတွန်းရုပ်ရှင်ဖန်တီးသူ - Remus & Kiki - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 06:26
|
sann tint approved Burmese subtitles for The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch | |
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch | |
|
|
Myo Aung edited Burmese subtitles for The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch | |
|
Ko Ko Oo edited Burmese subtitles for The rise and fall of the Berlin Wall - Konrad H. Jarausch |