Tình trạng khí hậu hiện nay - và chúng ta có thể làm gì

Làm cách nào để chúng ta bắt đầu giải quyết vấn đề âm ỉ toàn cầu về biến đổi khí hậu - một vấn đề quá lớn cần giải quyết cho bất cứ quốc gia nào? Nhà kinh tế Nicholas Stern trình bày 1 kế hoạch, đã được trình bày tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của LHQ năm 2014, chỉ ra cách các quốc gia trên thế giới cần hợp tác với nhau để giải quyết vấn đề khí hậu. Đây là tầm nhìn rộng trong hợp tác, với khoản tiền vượt xa tầm ngăn ngừa thảm họa. Ông hỏi: Làm cách nào chúng ta có thể sử dụng sự khủng hoảng này để thúc đẩy cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người?

Chúng ta đang ở ngay một thời điểm đáng nhớ.

Chúng ta đối diện với
2 sự biến đổi quan trọng

trong 2 thập kỉ tới

mà sẽ quyết định
trong 100 năm tới

là thế kỉ tốt nhất hay tệ nhất.

Để tôi minh họa bằng 1 ví dụ.

Lần đầu tôi đến Bắc Kinh
là 25 năm trước

để giảng dạy tại ĐH Quốc dân Trung Hoa.

Trung Quốc đã đang rất nghiêm túc
về kinh tế thị trường

và về giáo dục đại học,

vì vậy họ quyết đinh
mời chuyên gia nước ngoài.

Như hầu hết những người khác,

tôi đi lại quanh Bắc Kinh
bằng xe đạp.

Ngoài việc đôi khi phải né
xe cộ,

đó là cách dễ dàng
và an toàn để đi lại.

Bây giờ đi xe đạp
ở Bắc Kinh

hoàn toàn là một viễn cảnh khác.

Đường xá toàn bị kẹt xe tải, xe hơi.

Không khí ô nhiễm
nghiêm trọng

từ việc đốt than và dầu diesel.

Mùa xuân năm nay khi tôi ở đó,

có một cảnh báo cho những người ở tuổi tôi-

trên 65 tuổi

là nên ở trong nhà và đừng đi lại nhiều.

Tại sao lại có việc này?

Việc này là do

Bắc Kinh đang phát triển thành như 1 thành phố.

Trong 25 năm qua, dân số tăng gấp đôi,
mà có lẽ hơn,

từ 10 triệu lên 20 triệu.

Nó trở thành 1 khu đô thị lộn xộn

phụ thuộc vào nhiên liệu bẩn,
năng lượng bẩn,

đặc biệt là than đá.

Mỗi năm, Trung Quốc đốt cháy
1/2 lượng than đá toàn thế giới,

và đó là lý do, là lý do chính tại sao,

là nước thải khí nhà kính

nhiều nhất thế giới.

Đồng thời, chúng ta phải nhận ra rằng

trong giai đoạn đó,
Trung Quốc đã phát triển đáng kể.

Nó trở thành nền kinh tế
lớn thứ 2 thế giới.

Hàng triệu người

đã thoát nghèo.

Điều này thực sự quan trọng.

Nhưng cùng lúc đó,
người dân Trung Quốc

đang đặt ra câu hỏi:

Giá trị của sự tăng trưởng là gì

nếu các thành phố của họ
không thể sống được?

Họ đã phân tích, phán đoán

rằng đây là con đường tăng trường
và phát triển

không bền vững.

Trung Quốc đang có kế hoạch
giảm sử dụng than.

và tìm kiếm nhiều cách khác nhau
để xây dựng các thành phố.

Hiện nay, tăng trưởng của Trung Quốc

là 1 phần của sự thay đổi lớn và cơ bản.

trong cơ cấu kinh tế thế giới.

Chỉ trong 25 năm qua,
các quốc gia đang phát triển

những quốc gia nghèo hơn trên thế giới,

mặc dù có số dân chiếm đại đa số,

lại chỉ chiếm khoảng 1/3

sản lượng của thế giới.

Hiện nay thì hơn 1/2;

25 năm trước, có lẽ là 2/3

từ các quốc gia mà cách đây 25 năm
chúng ta thấy là

đang phát triển.

Đó là một sự thay đổi đáng kể.

Điều đó có nghĩa là hầu hết các nước
trên thế giới,

giàu hay nghèo
đang đối mặt

với 2 biến đổi cơ bản

mà tôi muốn nói và nhấn mạnh.

Biến đổi đầu tiên

là thay đổi kết cấu cơ bản

của nền kinh tế và xã hội

mà tôi đã bắt đầu minh họa

qua việc mô tả Bắc Kinh.

50% hiện nay ở các khu đô thị.

Trong năm 2050 sẽ là 70%

Trong 2 thập kỷ tới, chúng ta sẽ thấy

nhu cầu năng lượng tăng lên 40%

và tăng trưởng kinh tế và dân số

đang đặt ra áp lực ngày càng tăng
lên đất đai,

nước, và rừng của chúng ta.

Đây là thay đổi kết cấu sâu sắc.

Nếu chúng ta quản lý cẩu thả

hoặc theo tầm nhìn ngắn hạn,

chúng ta sẽ tạo ra rác thải,
ô nhiễm, tắt nghẽn,

phá hủy đất và rừng.

Nếu chúng ta nghĩ đến 3 khu vực
mà tôi vừa minh họa

với các con số - thành phố,
năng lượng, đất-

nếu chúng ta quản lý chúng tệ hại,

thì cách nhìn nhận về cuộc sống
và sinh kế

của con người trên thế giới

sẽ trở nên nghèo nàn và bị tổnhại.

Và hơn thế nữa,

việc thải khí nhà kính sẽ tăng

với các rủi ro to lớn về khí hậu.

Hàm lượng khí nhà kính

trong không khí đã

cao hơn cách đây hàng triệu năm.

Nếu chúng ta tiếp tục tăng hàm lượng này

chúng ta gây rủi ro cho nhiệt độ
trong thế kỉ tới hoặc đến nỗi

chúng ta chưa từng thấy
trên hành tinh này

trong 10 triệu năm.

Chúng ta là Loài người-

đó là định nghĩa hơi chung,
sapiens: thông minh -

vì có lẽ 1/4 triệu năm
1/4 của 1 triệu.

Chúng ta gây rủi ro

cho nhiệt độ chưa từng thấy
trong 10 triệu năm qua chỉ trong 1 thế kỉ.

Điều đó sẽ làm biến đổi mối quan hệ

giữa loài người và hành tinh.

Sẽ dẫn đến việc thay đổi sa mạc,

thay đổi sông, và loại hình bão,

thay đổi mực nước biển,

hàng trăm triệu người,

có lẽ là hàng tỉ người phải rời đi,

và nếu chúng ta đã học gì đó
từ lịch sử,

điều đó có nghĩa là xung đột gây gắt
và kéo dài.

Và chúng ta không thể
chỉ là tắt nó đi

Bạn không thể tạo ra
hiệp ước hòa bình với hành tinh

Bạn không thể đàm phán
với định luật vật lý

Bạn ở trong đó. Bạn bị mắc kẹt.

Chúng ta đang đánh cược

những điều trên và đó là lý do
chúng ta phải làm sự biến

đổi thứ 2 này,
biến đổi về khí hậu,

và tiến đến nền kinh tế
sử dụng ít carbon.

Hiện giờ, cuộc biến đổi đầu tiên rốt cuộc

cũng sắp sửa xảy ra.

Chúng ta phải quyết đinh
nên làm tốt

hay làm xấu,
cuộc biến đổi về kinh tế hay cơ cấu.

Nhưng cuộc biến đổi thứ hai,

biến đổi về khí hậu,
chúng ta nhất địh phải làm.

Hai cuộc biến đổi này thách thức chúng ta

trong 2 thập kỷ tới.

Hai thập kỷ tới quyết định

những điều ta phải làm.

Bây giờ, càng nghĩ nhiều về

2 sự biến đổi đến cùng nhau này,

tôi càng nhận ra nhiều hơn

rằng đây là cơ hội to lớn.

Là cơ hội mà chúng ta có thể sử dùng

hoặc là cơ hội chúng ta có thể đánh mất.

Đẻ tôi giải thích qua 3 khía cạnh chính

mà tôi vừa xác định:
thành phố, năng lượng, và đất đai.

Và tôi xin bắt đầu với các thành phố.

Tôi đã miêu tả các vấn đề
của Bắc Kinh:

ô nhiễm, tắc nghẽn, rác thải và v.v.

Chắc chắn chúng ta nhận thấy điều này
ở nhiều thành phố

trên thế giới.

Bây giờ, đôii với các thành phố
cũng như với cuộc sống

bạn phải suy tính trước,
tuy rằng chúng có những nét riêng,

Các thành phố sắp được xây -

và có nhiều, nhiều thành phố lớn-

chúng ta phải nghĩ
cách thiết kế chúng

theo cách gọn hơn

để tiết kiệm thời gian di chuyển
và tiết kiệm năng lượng.

Các thành phố
đã được xây dựng tốt,

ta phải nghĩ cách làm mới
và đầu tư cho chúng

để chúng ta kết nối nhau tốt hơn

giữa các thành phố, dễ dàng hơn,

khuyến khích nhiều người,
sống gần trung tâm hơn.

Chúng ta có các tòa nhà mẫu
khắp thế giới xây

theo những cách mà chúng ta
có thể làm điều đó.

Hệ thống vận chuyển nhanh chóng
bằng xe buýt ở Bogotá, Colombia

là ví dụ rất quan trọng về
cách di chuyển

an toàn và nhanh chóng mà
không gây ô nhiễm

trong 1 thành phố:
những chuyến xe buýt thường xuyên

hành trình được đảm bảo chắn chắn,
dịch vụ như nhau, thật sự

giống như hệ thống tàu điện ngầm,

nhưng rẻ, rẻ hơn nhiều

và có thể được triển khai nhanh hơn,

1 ý tưởng thông minh
ở nhiều thành phố

đang phát triển
khắp thế giới

Giờ đây, một số vấn đề của thành phố

là tốn thời gian.
Một số điều có thể xảy ra nhanh hơn.

Lấy London, quê tôi làm ví dụ.

Năm 1952, sương mù có lẫn khói ở London
giết chết 4,000 người

và thiệt hại nặng về tính mạng,
và nhiều nhiều nữa.

Và điều đó luôn luôn diễn ra.

Những ai sống bên ngoài London, Anh Quốc
sẽ nhớ rằng

London đã từng được gọi là The Smoke.

Đó đã từng chính là London.

Bằng việc điều chỉnh dùng than đá,

trong vài năm, vấn đề về sương lẫn khói
nhanh chóng giảm xuống.

Tôi nhớ khói lẫn sương mù
khá rõ.

Khi tầm nhìn giảm xuống [dưới]

1 vài mét,

người ta cấm xe buýt,
tôi phải đi bộ.

Đó là những năm 1950.

Tôi đã đi bộ về nhà từ trường
hết 3 dặm.

Một lần nữa, thở là 1 hoạt động nguy hiểm.

Nhưng điều đó đã thay đổi.
Thay đổi do 1 quyết định.

Các quyết định tốt,
có thể mang đến kết quả tốt,

kết quả nổi bật, nhanh chóng.

Chúng ta thấy nhiều hơn: ở London,
phí ùn tắt được áp dụng,

thực ra khá nhanh và hiệu quả

và ta thấy sự cải thiện đáng kể

ở hệ thống xe buýt,
và làm sạch hệ thống xe buýt.

Bạn có thể thấy,
trong 2 chuyển biến mà tôi vừa mô tả

cấu trúc và khí hậu,

đến cùng nhau.

Nhưng chúng ta phải đầu tư.
Phải đầu tư cho thành phố mình,

và phải đầu tư một cách thông minh,
và nếu làm vậy,

ta sẽ thấy thành phố sạch hơn,
yên tĩnh hơn, an toàn hơn,

hấp dẫn hơn, hiệu quả hơn,

và kết nối mạnh hơn
ở những thành phố này-

giao thông công cộng, tái chế,
tái sử dụng

tất cả những điều
mang cộng đồng lại gần nhau.

Ta có thể làm được,
nhưng mà phải nghĩ,

phải đầu tư, phải lên kế hoạch.

Để tôi chuyển sang phần năng lượng.

Bây giờ, năng lượng trong 25 năm qua

đã tăng khoảng 50%.

80% là nhiên liệu hóa thạch.

Trong 20 năm tới,

có lẽ sẽ giảm đi 40% gì đó.

Chúng ta phải đầu tư mạnh về năng lượng,

phải sử dụng năng lượng hiệu quả hơn,

và phải làm cho năng lượng sạch.

Chúng ta có thể thấy
cách làm điều này.

Lấy ví dụ từ California.

Nó có thể là 10 nước đứng đầu thế giới

nếu nó là quốc gia độc lập.

Tôi không muốn bắt đầu
bất cứ điều gì-

(Cười)

California là 1 nơi rộng lớn.

(Cười)

Trong 5-6 năm tới,

Nó có thể sẽ chuyển

từ khoảng 20% năng lượng tái tạo-

sức gió, mặt trời và v.v-

lên đến 33%,

và điều đó sẽ mang California trở lại

thành nơi thải khí nhà kính
vào năm 2020

về lại năm 1990,

thời kỳ khi nền kinh tế ở đây

ít nhiều tăng gấp đôi.

Đó là thành tựu đáng kể.

Nó cho thấy điều gì có thể làm.

Không chỉ California -
chính phủ mới của Ấn Độ

đang có kế hoạch
lấy công nghệ năng lượng mặt trời

để làm điện sinh hoạt

thắp sáng cho
khoảng 400 triệu người

chưa có điện dùng
ở Ấn Độ.

Họ tự đưa ra mục tiêu 5 năm.

Tôi nghĩ họ có 1 cơ hội tốt
để làm điều đó.

Hãy chờ xem, nhưng điều bạn đang thấy

là con người di chuyển quá nhanh.

400 triệu người, hơn cả dân số

của Hoa Kỳ.

Đó là những hoài bão

mà bây giờ người ta
đang đặt ra cho chính mình

khi nói về tính nhanh chóng
của sự thay đổi.

Một lần nữa, bạn có thể thấy

những quyết định hay
mang đến kết quả nhanh chóng,

và 2 sự chuyển biến,
về nền kinh tế và cấu trúc,

và khí hậu và
hàm lượng carbon thấp,

gắn bó với nhau mật thiết.

Thực hiện tốt điều đầu tiên.

về mặt cấu trúc, cái thứ 2 về khí hậu

sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Hãy nhìn vào đất đai,

đất đai đặc biệt là rừng.

Rừng là ngôi nhà

của cây cối
và các loài động vật có giá trị.

Chúng giúp giữ nước trong đất

và lấy đi CO2 khỏi khí quyển,

là yếu tố cơ bản giải quyết
vấn đề biến đổi khí hậu.

Nhưng chúng ta đang mất rừng.

Trong thập kỷ vừa qua,
chúng ta mất diện tích rừng

bằng với diện tích của Bồ Đào Nha,

và nhiều nơi còn xuống cấp nặng.

Nhưng chúng ta đang thấy

rằng chúng ta có thể làm nhiều hơn
để cải thiện việc này.

Ta có thể nhận ra vấn đề,
nhưng cũng có thể

biết được cách giải quyết nó.

Ở Brazil, tỉ lệ chặt phá rừng

giảm xuống 70%

trong 10 năm qua.

Bằng cách nào?
Bằng sự tham gia của cộng đồng địa phương,

đầu tư vào nông nghiệp
và kinh tế của họ

bằng cách giám sát cẩn trọng hơn,

bằng thực thi luật pháp
nghiêm ngặt hơn.

Và điều đó không chỉ là
dừng chặt phá rừng.

Dĩ nhiên điều quan trọng
đầu tiên và cơ bản

nhưng cũng xem xét đến
đất đai bị bạc màu,

tái tạo, phục hồi đất bạc màu.

Tôi đến Ethiopia lần đầu năm 1967.

Nước này nghèo hết sức.
Trong những năm tiếp theo

lại chịu 1 nạn đói khủng khiếp

và mâu thuẫn xã hội tiêu cực
1 cách sâu sắc.

Trong vài năm qua, thực sự là hơn

Ethiopia đang tăng trưởng nhanh hơn.

Với mong muốn trở thành nước
có thu nhập trung bình

trong vòng 15 năm tới
kể từ bây giờ

và thải carbon trung bình.

Một lần nữa, tôi nghĩ đó là 1 hoài bão
lớn lao

nhưng là chính đáng.

Bạn đang thấy rằng
cam kết ở đó.

Bạn đang thấy điều cần làm

Ethiopia đang đầu tư
năng lượng sạch.

Nước này đang thực hiện
cải tạo đất.

Ở Humbo, miền Tây Nam
của Ethiopia,

có 1 dự án tuyệt vời

thực hiện trồng cây
trên đất bạc màu

và làm việc với
dân địa phương

về quản lý rừng bền vững

đã đưa đến sự gia tăng
về mức sống.

Do vậy ta thấy rằng,
từ Bắc Kinh đến London,

từ California đến Ấn Độ,

từ Brazil đến Ethiopia.

chúng ta quá hiểu

cách quản lý 2 chuyển biến này

cấu trúc và khí hậu.

Chúng ta quá hiểu cách quản lý
tốt 2 việc này

Và công nghệ đang thay đổi nhanh chóng.

Tôi không phải liệt kê chúng
ra đây

cho 1 khán giả như thế này,

nhưng bạn có thể thấy
xe hơi điện,

bạn có thể thấy pin sử dụng
năng lượng mới

Bạn có thể thấy ta có thể
quản lý từ xa lúc này

các thiết bị gia dụng,
điện thoại di động khi ta đi xa

Bạn có thể thấy tính cách ly tốt hơn.

Và nhiều thứ nữa đang đến.

Nhưng đó là điều to lớn nhưng mà

thế giới nói chung

đang chuyển biến quá chậm.

Chúng ta không cắt giảm khí thải
theo cách chúng ta phải làm

Chúng ta không quản lý
các chuyển biến về cấu trúc

như chúng ta có thể làm.

Mức độ hiểu biết sâu
về các rủi ro tiềm tàng

về biến đổi khí hậu
vẫn chưa hiện hữu.

Hiểu biết sâu

về sự hấp dẫn của việc chúng ta có thể làm

vẫn chưa hiện hữu.

Chúng ta cần áp lực chính trị
để xây dựng.

Chúng ta cần
các nhà lãnh đạo bước lên.

Chúng ta phải tăng trưởng tốt hơn,

khí hậu tốt hơn, thế giới tốt đẹp hơn.

Chúng ta có thể làm,

bằng cách quản lý tốt
2 chuyển biến,

trong 100 năm tới
- thế kỉ tốt nhất.

Nếu chúng ta
làm rối tung lên,

chúng ta, bạn, tôi,
nếu chúng ta làm rối tung

nếu chúng ta không quản lý
những chuyển biến hợp lý

trong 100 năm tới, sẽ là

sẽ là thế kỉ tồi tệ nhất.

Đó là kết luận chính

của báo cáo về kinh tế và khí hậu

do cựu Tổng thống
Felipe Calderón của Mexico,

và tôi đồng chủ trì với ông,

và chúng tôi đã nộp
báo cáo này hôm qua

ở New York, trong tòa nhà LHQ

cho Tổng thư ký LHQ

Ban Ki-moon.

Chúng ta biết chúng ta
có thể làm điều này.

2 tuần trước

Tôi lên chức ông ngoại, lần thứ 4

con gái của tôi -

(Trẻ khóc) (Tiếng cười)(Vỗ tay)

Con gái tôi sinh bé Rosa ở New York

2 tuần trước. Đây là Helen và Rosa.

(Vỗ tay)

2 tuần tuổi.

Chúng ta có đang
nhìn vào mắt cháu mình

và nói chúng rằng
ta đã hiểu các vấn đề

ta đã nhận ra nguy hiểm và cơ hội

và vẫn không hành động?

Chắc chắn không.
Hãy làm cho 100 năm tới

là thế kỷ tốt nhất.

(Vỗ tay)