Các nhà khoa học đã thay đổi cách nghĩ của chúng ta về bệnh tật như thế nào - Tien Nguyen

Xem đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/how-a-few-scientists-transformed-the-way-we-think-about-disease-tien-nguyen

Trong một vài thế kỉ, con người cho rằng bệnh tật được gây ra bởi những đám mây chứa hơi nước độc hại. Bây giờ chúng ta đã biết rằng giả thuyết này rất kì cục và rằng bệnh tật có nguyên nhân từ các loại vi khuẩn. Nhưng làm sao chúng ta đi tới được ý tưởng này? Tien Nguyen mô tả công việc của các nhà khoa học, những người không tin vào giả thuyết ban đầu theo một hướng có lợi cho sức khỏe con người.

Video này được tạo ra dưới sự hợp tác với U.S. Office of Research Integrity:
http://ori.hhs.gov.

Bài giảng bởi Tien Nguyen, minh họa bởi Brandon Denmark.

Bạn nghĩ sao nếu tôi nói
tất cả các bệnh tật

như là cảm, cúm, đau họng,

gây ra bởi những đám hơi nước độc
bay lang thang?

Bạn có lẽ nghĩ rằng thật vô lý.
Đừng lo, vì nó hoàn toàn sai.

Tuy nhiên, trong nhiều thế kỉ, đó chính là
cái mà người ta nghĩ gây ra dịch bệnh.

Họ gọi đó là học thuyết khí độc,

và mọi người từ dân thường
đén bác sĩ đều nghĩ như vậy.

Nhưng vào những năm 1840,
khi dịch tả bùng nổ ở Luân Đôn,

một nhóm nhỏ các nhà khoa học
bắt đầu hoài nghi.

Kính hiển vi thời đầu đã tiết lộ sự
tồn tại của những vi sinh vật cực nhỏ,

và họ cho rằng chính những vi trùng
này gây ra dịch bệnh,

chính vì vậy mà có cái tên
học thuyết vi trùng.

Dù mọi người đi theo giả thuyết cũ,

và chống đối quyết liệt học thuyết này,

những người ủng hộ nó
quyết tâm chứng minh nó

bằng cách thu thập số liệu thuyết phục.

Tiêu biểu là nhà vật lý học
Tiến sĩ John Snow

TIến sĩ Snow quan sát thấy những
bệnh nhân dịch tả

bị nôn mửa và tiêu chảy
nghiêm trọng,

những dấu hiệu của ruột
khác với phổi,

và nghĩ rằng có thể dịch bệnh
lây truyền qua thức ăn hoặc nước uống,

mà không phải không khí.

Sau khi nghiên cứu những trận
dịch trước đây

ông bị thuyết phục rằng

dịch tả phát tán qua nguồn nước bị
ô nhiễm.

Sau đó, cuối mùa hè năm 1854

khi dịch tả bất ngờ xảy ra tại quận Soho,

một vùng lân cận ở Luân Đôn
rất gần với nơi ông ở,

Tiến sĩ Snow đã theo sát nó.

Ông yêu cầu bản ghi chú những
người đã chết,

trong tuần đầu tiên,
đã có 83 ca tử vong.

Ông đánh dấu nơi những người đó từng sống

và nhận ra 73 người trong số họ sống gần
máy bơm nước trên đường Broad.

Tiến sĩ Snow đề xuất đóng
máy bơm này một cách mạnh mẽ,

và vì ông biết học thuyết vi trùng không
phổ biến,

nên đã đưa giả thuyết là dịch tả phát tán
do chất độc trong nước

thay vì vi khuẩn,

khi trình bày vụ việc với
cơ quan chính quyền.

Họ không bị thuyết phục,

nhưng vẫn cho đóng máy bơm
để cho chắn chắn.

Gần như ngay lập tức, những ca
nhiễm bệnh mới giảm đi.

Được ủng hộ bởi thành công này,

Tiến sĩ Snow xác định rõ máy bơm nước bị
ô nhiễm

có liên quan tới dịch bệnh.

Ông ấy tìm ra câu chuyện về một quả phụ
chết vì dịch tả,

sống xa khu Soho,

nhưng hàng ngày sai người giúp việc
mang nước từ máy bơm ở đường Broad về

vì bà ta thích vị của nó.

Ông tìm ra một trại tế bần

nằm gần máy bơm đường Broad

ở đó có hàng trăm người,
nhưng chỉ một ít bị nhiễm bệnh,

Tiến sĩ Snow cho rằng điều này
thể hiện

trại tế bần có giếng nước riêng.

Cuối cùng, Tiến sĩ Snow nghe chuyện
một đứa trẻ sơ sinh

có thể đã là một trong những bệnh nhân
đầu tiên trong cuộc bùng phát dịch.

Ông biết được miếng tã bẩn
của đứa trẻ đó

bị vứt vào hầm chứa phân

ngay bên cạnh bơm nước công cộng
trên đường Broad

Một lần nữa, Tiến sĩ Snow trình bày
việc này,

nhưng thậm chí chính quyền thành phố
bác bỏ học thuyết của ông,

họ không muốn thúnhận có phân người
trong nguồn nước ở Luân Đôn

và rằng thuyết âm khí hàng trăm tuổi

của họ đã sai.

Mãi đến 1884, nỗ lực của ông Snow

mới được chứng minh bởi Robert Koch,

người đã tách được vi khuẩn tả.

Ông Koch phát triển một kĩ thuật để
tăng số lượng vi khuẩn cấy thuần chủng,

và qua một loạt các thí nghiệm,

đã chứng minh rằng
một loại vi khuẩn cụ thể

trực tiếp gây ra bệnh dịch.

Những đóng góp lớn cho
học thuyết

cũng đến từ nhà khoa học
Louis Pasteur

nghiên cứu về vi sinh vật của ông
đem tới sự phát triển của vắc xin đầu tiên

Đặt ra các giả thuyết mới
dựa vào dữ liệu nghiên cứu

những nhà khoa học này nghi ngờ
một học thuyết lâu đời và

và tạo ra một cuộc cách mạng
cho sức khỏe cộng đồng.

Tất cả điều này đặt ra câu hỏi,

Điều gì đã tạo ra
những học thuyết hiện đại

mà tổ tiên ta sẽ cảm thấy nực cười?

Và bất kì nhà khoa học nào sẽ
nói với bạn rằng

Sự tò mò chính là
xuất phát điểm tuyệt vời.