WEBVTT 00:00:05.995 --> 00:00:08.826 Bạn nghĩ sao nếu tôi nói tất cả các bệnh tật 00:00:08.826 --> 00:00:11.920 như là cảm, cúm, đau họng, 00:00:11.920 --> 00:00:15.960 gây ra bởi những đám hơi nước độc bay lang thang? 00:00:15.960 --> 00:00:19.812 Bạn có lẽ nghĩ rằng thật vô lý. Đừng lo, vì nó hoàn toàn sai. 00:00:19.812 --> 00:00:25.083 Tuy nhiên, trong nhiều thế kỉ, đó chính là cái mà người ta nghĩ gây ra dịch bệnh. 00:00:25.083 --> 00:00:26.831 Họ gọi đó là học thuyết khí độc, 00:00:26.831 --> 00:00:30.969 và mọi người từ dân thường đén bác sĩ đều nghĩ như vậy. 00:00:30.969 --> 00:00:35.785 Nhưng vào những năm 1840, khi dịch tả bùng nổ ở Luân Đôn, 00:00:35.785 --> 00:00:39.227 một nhóm nhỏ các nhà khoa học bắt đầu hoài nghi. 00:00:39.227 --> 00:00:43.464 Kính hiển vi thời đầu đã tiết lộ sự tồn tại của những vi sinh vật cực nhỏ, 00:00:43.464 --> 00:00:48.513 và họ cho rằng chính những vi trùng này gây ra dịch bệnh, 00:00:48.513 --> 00:00:50.877 chính vì vậy mà có cái tên học thuyết vi trùng. 00:00:50.877 --> 00:00:53.154 Dù mọi người đi theo giả thuyết cũ, 00:00:53.154 --> 00:00:55.316 và chống đối quyết liệt học thuyết này, 00:00:55.316 --> 00:00:58.169 những người ủng hộ nó quyết tâm chứng minh nó 00:00:58.169 --> 00:01:00.222 bằng cách thu thập số liệu thuyết phục. 00:01:00.222 --> 00:01:04.152 Tiêu biểu là nhà vật lý học Tiến sĩ John Snow 00:01:04.152 --> 00:01:07.734 TIến sĩ Snow quan sát thấy những bệnh nhân dịch tả 00:01:07.734 --> 00:01:11.375 bị nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng, 00:01:11.375 --> 00:01:14.514 những dấu hiệu của ruột khác với phổi, 00:01:14.514 --> 00:01:18.567 và nghĩ rằng có thể dịch bệnh lây truyền qua thức ăn hoặc nước uống, 00:01:18.567 --> 00:01:20.353 mà không phải không khí. 00:01:20.353 --> 00:01:22.417 Sau khi nghiên cứu những trận dịch trước đây 00:01:22.417 --> 00:01:23.602 ông bị thuyết phục rằng 00:01:23.602 --> 00:01:28.230 dịch tả phát tán qua nguồn nước bị ô nhiễm. 00:01:28.230 --> 00:01:30.827 Sau đó, cuối mùa hè năm 1854 00:01:30.827 --> 00:01:34.013 khi dịch tả bất ngờ xảy ra tại quận Soho, 00:01:34.013 --> 00:01:36.743 một vùng lân cận ở Luân Đôn rất gần với nơi ông ở, 00:01:36.743 --> 00:01:39.695 Tiến sĩ Snow đã theo sát nó. 00:01:39.695 --> 00:01:41.879 Ông yêu cầu bản ghi chú những người đã chết, 00:01:41.879 --> 00:01:46.730 trong tuần đầu tiên, đã có 83 ca tử vong. 00:01:46.730 --> 00:01:49.369 Ông đánh dấu nơi những người đó từng sống 00:01:49.369 --> 00:01:55.697 và nhận ra 73 người trong số họ sống gần máy bơm nước trên đường Broad. 00:01:55.697 --> 00:01:58.649 Tiến sĩ Snow đề xuất đóng máy bơm này một cách mạnh mẽ, 00:01:58.649 --> 00:02:02.242 và vì ông biết học thuyết vi trùng không phổ biến, 00:02:02.242 --> 00:02:05.839 nên đã đưa giả thuyết là dịch tả phát tán do chất độc trong nước 00:02:05.839 --> 00:02:07.749 thay vì vi khuẩn, 00:02:07.749 --> 00:02:11.120 khi trình bày vụ việc với cơ quan chính quyền. 00:02:11.120 --> 00:02:12.552 Họ không bị thuyết phục, 00:02:12.552 --> 00:02:16.604 nhưng vẫn cho đóng máy bơm để cho chắn chắn. 00:02:16.604 --> 00:02:21.129 Gần như ngay lập tức, những ca nhiễm bệnh mới giảm đi. 00:02:21.129 --> 00:02:22.742 Được ủng hộ bởi thành công này, 00:02:22.742 --> 00:02:26.363 Tiến sĩ Snow xác định rõ máy bơm nước bị ô nhiễm 00:02:26.363 --> 00:02:28.042 có liên quan tới dịch bệnh. 00:02:28.042 --> 00:02:31.183 Ông ấy tìm ra câu chuyện về một quả phụ chết vì dịch tả, 00:02:31.183 --> 00:02:33.469 sống xa khu Soho, 00:02:33.469 --> 00:02:38.209 nhưng hàng ngày sai người giúp việc mang nước từ máy bơm ở đường Broad về 00:02:38.209 --> 00:02:40.339 vì bà ta thích vị của nó. 00:02:40.339 --> 00:02:41.748 Ông tìm ra một trại tế bần 00:02:41.748 --> 00:02:44.803 nằm gần máy bơm đường Broad 00:02:44.803 --> 00:02:49.106 ở đó có hàng trăm người, nhưng chỉ một ít bị nhiễm bệnh, 00:02:49.106 --> 00:02:51.360 Tiến sĩ Snow cho rằng điều này thể hiện 00:02:51.360 --> 00:02:54.699 trại tế bần có giếng nước riêng. 00:02:54.699 --> 00:02:57.462 Cuối cùng, Tiến sĩ Snow nghe chuyện một đứa trẻ sơ sinh 00:02:57.462 --> 00:03:01.255 có thể đã là một trong những bệnh nhân đầu tiên trong cuộc bùng phát dịch. 00:03:01.255 --> 00:03:03.374 Ông biết được miếng tã bẩn của đứa trẻ đó 00:03:03.374 --> 00:03:05.462 bị vứt vào hầm chứa phân 00:03:05.462 --> 00:03:09.546 ngay bên cạnh bơm nước công cộng trên đường Broad 00:03:09.546 --> 00:03:12.232 Một lần nữa, Tiến sĩ Snow trình bày việc này, 00:03:12.232 --> 00:03:15.284 nhưng thậm chí chính quyền thành phố bác bỏ học thuyết của ông, 00:03:15.284 --> 00:03:20.133 họ không muốn thúnhận có phân người trong nguồn nước ở Luân Đôn 00:03:20.133 --> 00:03:23.102 và rằng thuyết âm khí hàng trăm tuổi 00:03:23.102 --> 00:03:25.817 của họ đã sai. 00:03:25.817 --> 00:03:29.609 Mãi đến 1884, nỗ lực của ông Snow 00:03:29.609 --> 00:03:32.473 mới được chứng minh bởi Robert Koch, 00:03:32.473 --> 00:03:35.324 người đã tách được vi khuẩn tả. 00:03:35.324 --> 00:03:39.020 Ông Koch phát triển một kĩ thuật để tăng số lượng vi khuẩn cấy thuần chủng, 00:03:39.020 --> 00:03:40.907 và qua một loạt các thí nghiệm, 00:03:40.907 --> 00:03:44.125 đã chứng minh rằng một loại vi khuẩn cụ thể 00:03:44.125 --> 00:03:46.888 trực tiếp gây ra bệnh dịch. 00:03:46.888 --> 00:03:48.620 Những đóng góp lớn cho học thuyết 00:03:48.620 --> 00:03:52.347 cũng đến từ nhà khoa học Louis Pasteur 00:03:52.347 --> 00:03:57.453 nghiên cứu về vi sinh vật của ông đem tới sự phát triển của vắc xin đầu tiên 00:03:57.453 --> 00:04:00.061 Đặt ra các giả thuyết mới dựa vào dữ liệu nghiên cứu 00:04:00.061 --> 00:04:03.872 những nhà khoa học này nghi ngờ một học thuyết lâu đời và 00:04:03.872 --> 00:04:08.438 và tạo ra một cuộc cách mạng cho sức khỏe cộng đồng. 00:04:08.438 --> 00:04:10.136 Tất cả điều này đặt ra câu hỏi, 00:04:10.136 --> 00:04:14.242 Điều gì đã tạo ra những học thuyết hiện đại 00:04:14.242 --> 00:04:17.271 mà tổ tiên ta sẽ cảm thấy nực cười? 00:04:17.271 --> 00:04:19.724 Và bất kì nhà khoa học nào sẽ nói với bạn rằng 00:04:19.724 --> 00:04:24.424 Sự tò mò chính là xuất phát điểm tuyệt vời.