Return to Video

Czy nie jestem człowiekiem? Wezwanie do reformy sądownictwa karnego

  • 0:01 - 0:02
    Napisała:
  • 0:03 - 0:06
    "Kiedy będę sławna, powiem
    wszystkim, że znam bohatera,
  • 0:06 - 0:08
    który nazywa się Marlon Peterson".
  • 0:08 - 0:10
    Bohaterowie rzadko wyglądają jak ja.
  • 0:12 - 0:14
    Wyglądam raczej jak śmieć.
  • 0:14 - 0:17
    Nie jest to najlepszy sposób
    na rozpoczęcie prelekcji
  • 0:17 - 0:19
    lub nawiązanie rozmowy.
  • 0:19 - 0:22
    Może macie teraz mnóstwo pytań.
  • 0:22 - 0:25
    Dlaczego ten człowiek
    mówi o sobie takie rzeczy?
  • 0:25 - 0:26
    O co mu chodzi?
  • 0:26 - 0:30
    Jak ktoś może widzieć w nim bohatera,
    skoro on sam uważa się za śmiecia?
  • 0:31 - 0:34
    Myślę, że uczymy się więcej
    z pytań niż z odpowiedzi.
  • 0:34 - 0:37
    Bo gdy coś kwestionujemy,
  • 0:37 - 0:40
    angażujemy się w przyswajanie
    nowych informacji
  • 0:40 - 0:44
    albo zmagamy się z ignorancją,
    przez co czujemy się nieswojo.
  • 0:44 - 0:46
    Właśnie po to tu jestem:
  • 0:46 - 0:48
    Żeby zmusić do zadawania pytań,
  • 0:48 - 0:50
    nawet jeśli to budzi niepokój.
  • 0:50 - 0:53
    Moi rodzice są z Trynidadu i Tobago,
  • 0:53 - 0:55
    wyspy na samym południu Karaibów.
  • 0:55 - 0:59
    Trynidad jest również ojczyzną
    jedynego akustycznego instrumentu
  • 0:59 - 1:00
    wynalezionego w XX wieku,
  • 1:00 - 1:02
    steel pan.
  • 1:02 - 1:05
    Pochodzi od afrykańskich bębnów
  • 1:05 - 1:08
    i wyewolułował z geniuszu
    jednego z gett w Trynidadzie,
  • 1:08 - 1:10
    miasta zwanego Laventille,
  • 1:10 - 1:13
    oraz z braku szacunku
    amerykańskiego wojska...
  • 1:14 - 1:15
    Musicie wiedzieć,
  • 1:15 - 1:18
    że podczas II wojny światowej
    Amerykanie mieli bazy w Trynidadzie,
  • 1:18 - 1:20
    a kiedy wojna się skończyła
  • 1:20 - 1:23
    zostawili wyspę zaśmieconą
    pustymi beczkami na ropę,
  • 1:23 - 1:24
    niechcianymi odpadami.
  • 1:25 - 1:29
    Ludzie z Laventille wykorzystali
    pozostawione beczki,
  • 1:29 - 1:31
    zmienili je w pełną skalę chromatyczną,
  • 1:31 - 1:33
    tak powstał steel pan.
  • 1:33 - 1:37
    Teraz gra się na nim
    Beethovena, Boba Marleya, 50 Centa.
  • 1:37 - 1:42
    Ci ludzie stworzyli muzykę ze śmieci.
  • 1:43 - 1:45
    12 dni przed dwudziestymi urodzinami
  • 1:45 - 1:49
    zostałem aresztowany za udział
    w brutalnej próbie kradzieży
  • 1:49 - 1:50
    na dolnym Manhattanie.
  • 1:51 - 1:53
    Ludzie siedzieli w kawiarni,
  • 1:54 - 1:56
    cztery osoby zostały postrzelone.
  • 1:57 - 1:59
    Dwie zostały zabite.
  • 2:00 - 2:01
    Aresztowano nas pięciu.
  • 2:02 - 2:05
    Wszyscy byliśmy z Trynidadu i Tobago.
  • 2:05 - 2:07
    Byliśmy tymi "złymi imigrantami"
  • 2:07 - 2:11
    lub dziećmi imigrantów, które Trump
    i miliony Amerykanów tak łatwo oczerniają.
  • 2:12 - 2:15
    Zostałem odrzucony jak odpad,
  • 2:15 - 2:17
    dla wielu bardzo słusznie.
  • 2:17 - 2:21
    Odsiedziałem w więzieniu
    10 lat, 2 miesiące i 7 dni.
  • 2:22 - 2:27
    Zostałem skazany na dekadę
    odsiadki w zakładzie karnym.
  • 2:28 - 2:31
    Zostałem skazany na brak znaczenia,
  • 2:31 - 2:32
    przeciwieństwo człowieczeństwa.
  • 2:33 - 2:35
    Co ciekawe,
  • 2:35 - 2:39
    właśnie podczas lat w więzieniu
    uratowała mnie seria listów,
  • 2:39 - 2:43
    pomogła mi wydostać się
    z ciemności i poczucia winy
  • 2:43 - 2:46
    związanego z najgorszym
    momentem mojej młodości.
  • 2:46 - 2:48
    Dzięki nim poczułem się pożyteczny.
  • 2:49 - 2:51
    Miała 13 lat.
  • 2:51 - 2:54
    Napisała, że widzi we mnie bohatera.
  • 2:54 - 2:56
    Pamiętam, jak to czytałem,
  • 2:56 - 2:59
    pamiętam, jak płakałem, czytając te słowa.
  • 2:59 - 3:02
    Była jednym z ponad 50 uczniów,
  • 3:02 - 3:04
    z którymi wymieniłem
    150 listów w programie
  • 3:04 - 3:06
    korespondencyjnego mentorstwa
  • 3:06 - 3:08
    który stworzyłem z przyjacielem,
  • 3:08 - 3:10
    nauczycielem z gimnazjum w Brooklynie,
  • 3:10 - 3:11
    mojej rodzinnej dzielnicy.
  • 3:11 - 3:14
    Nazwaliśmy go Young Scholars Program.
  • 3:14 - 3:18
    Zawsze, gdy ci młodzi ludzie
    dzielili się ze mną swoimi historiami,
  • 3:18 - 3:19
    swoimi bataliami,
  • 3:19 - 3:22
    zawsze, gdy wysyłali mi rysunki
  • 3:22 - 3:25
    z bohaterami ulubionych kreskówek,
  • 3:25 - 3:29
    zawsze, gdy mówili, że polegają
    na moich listach i moich radach,
  • 3:29 - 3:31
    znów czułem się wartościowy.
  • 3:32 - 3:35
    To pokazało mi, jak mogę
    przysłużyć się tej planecie.
  • 3:36 - 3:37
    Zmieniło moje życie.
  • 3:38 - 3:40
    Ich listy i to, czym się ze mną dzielili,
  • 3:40 - 3:42
    historie życia nastolatków,
  • 3:42 - 3:44
    dały mi pozwolenie i odwagę,
  • 3:44 - 3:47
    żeby przyznać przed samym sobą,
  • 3:47 - 3:50
    że były powody, nie wymówki,
  • 3:50 - 3:54
    powody, dla których wydarzył się
    ten dzień w październiku 1999 roku,
  • 3:55 - 3:57
    że uraz związany
    z życiem w społeczeństwie,
  • 3:57 - 4:00
    gdzie łatwiej zdobyć pistolet niż buty;
  • 4:01 - 4:07
    uraz związany z byciem
    ofiarą gwałtu w wieku 14 lat,
  • 4:08 - 4:10
    że to były moje powody,
  • 4:10 - 4:12
    dla których podjęcie tej decyzji,
  • 4:12 - 4:13
    tej fatalnej decyzji,
  • 4:13 - 4:15
    nie było przypadkiem.
  • 4:16 - 4:19
    Te listy znaczyły dla mnie tak wiele,
  • 4:19 - 4:20
    pisanie i otrzymywanie ich,
  • 4:20 - 4:23
    bycie w kontakcie z tymi dzieciakami
  • 4:23 - 4:24
    tak bardzo wpłynęło na moje życie,
  • 4:24 - 4:27
    że postanowiłem podzielić się
    tą możliwością z przyjaciółmi,
  • 4:27 - 4:29
    którzy siedzieli razem ze mną.
  • 4:29 - 4:30
    Moi przyjaciele Bill, Cory i Arocks,
  • 4:30 - 4:33
    również skazani za brutalne przestępstwa,
  • 4:33 - 4:36
    tak jak ja podzielili się swoją
    mądrością z młodymi ludźmi,
  • 4:36 - 4:38
    a w zamian otrzymali
    poczucie, że coś znaczą.
  • 4:38 - 4:42
    Jesteśmy teraz pisarzami,
    innowatorami programów młodzieżowych,
  • 4:42 - 4:43
    specjalistami od traumy,
  • 4:43 - 4:45
    przeciwnikami przemocy z bronią w ręku,
  • 4:45 - 4:48
    prelegentami TED i... dobrymi ojcami.
  • 4:49 - 4:52
    To jest właśnie dobry zwrot inwestycji.
  • 4:53 - 4:56
    Ten program nauczył mnie przede wszystkim,
  • 4:56 - 4:58
    że kiedy zasiejemy ziarno,
  • 4:58 - 5:02
    zainwestujemy w człowieczeństwo ludzi
    bez względu na to, gdzie się znajdują,
  • 5:02 - 5:04
    możemy zebrać wspaniałe plony.
  • 5:05 - 5:07
    W erze reform sądownictwa karnego
  • 5:07 - 5:10
    często zastanawiam się,
  • 5:10 - 5:13
    dlaczego tak wielu ludzi uważa,
  • 5:13 - 5:16
    że tylko skazani za przestępstwa
    narkotykowe bez użycia przemocy
  • 5:16 - 5:20
    zasługują na empatię
    i poczucie człowieczeństwa.
  • 5:21 - 5:24
    Reforma sądownictwa karnego
    to ludzka sprawiedliwość.
  • 5:24 - 5:25
    Czy ja nie jestem człowiekiem?
  • 5:27 - 5:31
    Kiedy inwestujemy środki
    zwiększające znaczenie ludzi
  • 5:31 - 5:33
    w społecznościach takich jak Laventille,
  • 5:33 - 5:35
    niektóre części Brooklynu,
    getta w waszej okolicy,
  • 5:35 - 5:38
    można stworzyć pożądane społeczności.
  • 5:38 - 5:40
    Może być lepiej.
  • 5:40 - 5:43
    To może być lepsze niż inwestycja
    w egzekwowanie prawa,
  • 5:43 - 5:46
    bo ono nie daje nam
    poczucia, że coś znaczymy,
  • 5:46 - 5:50
    przez co wielu z nas robi złe rzeczy
  • 5:50 - 5:52
    w poszukiwaniu znaczenia.
  • 5:53 - 5:57
    Przemoc z użyciem broni to
    efekt wielu skrywanych urazów.
  • 5:58 - 6:02
    Kiedy inwestujemy w zbawienną
    wartość poczucia, że się coś znaczy,
  • 6:02 - 6:04
    przywracamy odpowiedzialność osobistą,
  • 6:04 - 6:06
    ale też leczymy.
  • 6:06 - 6:09
    Zależy mi na pracy ludzi,
  • 6:09 - 6:10
    bo ludzie pracują.
  • 6:11 - 6:17
    Kochani, proszę was o ciężką pracę,
  • 6:17 - 6:20
    o obdarzanie niezasłużoną życzliwością
  • 6:20 - 6:22
    tych, których traktuje się jak śmieci,
  • 6:22 - 6:24
    których łatwo lekceważyć i odrzucać.
  • 6:25 - 6:26
    Proszę też siebie.
  • 6:28 - 6:29
    Przez ostatnie dwa miesiące
  • 6:29 - 6:32
    straciłem dwóch przyjaciół
    w wyniku przemocy z użyciem broni.
  • 6:32 - 6:34
    Byli przypadkowymi świadkami.
  • 6:35 - 6:38
    Jeden zginął w drodze do domu
    podczas ulicznej strzelaniny.
  • 6:39 - 6:42
    Drugi jadł śniadanie w kawiarni
  • 6:42 - 6:44
    w czasie wakacji w Miami.
  • 6:46 - 6:49
    Proszę siebie o dostrzeżenie
    wartości poczucia, że się coś znaczy
  • 6:49 - 6:51
    w ludziach, którzy ich zamordowali,
  • 6:52 - 6:54
    bo ktoś wysilił się,
    żeby dostrzec ją we mnie.
  • 6:55 - 6:59
    Nalegam na rzucenie wyzwania umiejętności
  • 6:59 - 7:01
    pełnego doświadczania człowieczeństwa
  • 7:01 - 7:03
    poprzez zrozumienie biografii ludzi,
  • 7:03 - 7:06
    których z łatwością ignorujemy,
  • 7:08 - 7:11
    bo bohaterowie czekają, by ich rozpoznać,
  • 7:11 - 7:13
    a muzyka czeka, by ją tworzyć.
  • 7:14 - 7:15
    Dziękuję.
  • 7:15 - 7:19
    (Brawa)
Title:
Czy nie jestem człowiekiem? Wezwanie do reformy sądownictwa karnego
Speaker:
Marlon Peterson
Description:

Za przestępstwo popełnione w wieku dwudziestu lat sąd skazał Marlona Petersona na 10 lat więzienia, oraz, jak on sam to określa, na życie pozbawione znaczenia. Za kratkami odnalazł on odkupienie w programie korespondencyjnego mentorstwa ze studentami z Brooklynu. W swojej odważnej prelekcji przypomina, dlaczego trzeba inwestować w człowieczeństwo ludzi, których społeczeństwo lekceważy i odrzuca.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:32

Polish subtitles

Revisions