Return to Video

Skąd się wzięła woda na Ziemi? - Zachary Metz

  • 0:07 - 0:13
    Nie ma smaku, koloru, zapachu.
    Można przez nią patrzeć.
  • 0:13 - 0:16
    Pokrywa 70% Ziemi,
  • 0:16 - 0:21
    krążąc z oceanów i rzek
    do chmur i z powrotem.
  • 0:21 - 0:25
    Nasze ciała składają się z niej w 60%.
  • 0:25 - 0:28
    Z całą tą wodą na zewnątrz i wewnątrz
  • 0:28 - 0:31
    bierzemy jej obecność za coś oczywistego.
  • 0:31 - 0:37
    Ale w całym Układzie Słonecznym
    woda w stanie ciekłym to rzadkość.
  • 0:37 - 0:40
    Dlaczego nasza planeta
    posiada tak wiele tej substancji
  • 0:40 - 0:43
    i skąd się ona wzięła?
  • 0:43 - 0:44
    Jak wiecie,
  • 0:44 - 0:47
    cząsteczka wody składa się
    z tlenu i wodoru.
  • 0:47 - 0:50
    Wodór to najprostszy pierwiastek,
  • 0:50 - 0:54
    który istniał od początku wszechświata.
  • 0:54 - 0:58
    Tlen pojawił się kilkaset milionów lat
  • 0:58 - 1:00
    po powstaniu gwiazd.
  • 1:00 - 1:05
    Ogromne ciśnienie w środku
    tych ognistych kul spowodowało,
  • 1:05 - 1:09
    że atomy wodoru przekształciły się w hel.
  • 1:09 - 1:13
    Hel z kolei przekształcił się
    w cięższe pierwiastki,
  • 1:13 - 1:17
    takie jak beryl, węgiel i tlen.
  • 1:17 - 1:21
    To tak zwana nukleosynteza.
  • 1:21 - 1:26
    Kiedy gwiazdy umarły
    i wybuchły jako supernowe,
  • 1:26 - 1:29
    nowe pierwiastki rozprzestrzeniły się
    we wszechświecie
  • 1:29 - 1:35
    tworząc nowe związki chemiczne,
    takie jak znajome H2O.
  • 1:35 - 1:38
    Cząsteczki wody były obecne
    w chmurze pyłu,
  • 1:38 - 1:40
    który utworzył Układ Słoneczny,
  • 1:40 - 1:44
    a potem zderzyły się z naszą
    nowo uformowaną planetą.
  • 1:44 - 1:47
    Nie znamy jednak odpowiedzi na pytanie,
  • 1:47 - 1:51
    ile wody trafiło na Ziemię
    i kiedy to było.
  • 1:51 - 1:53
    Wedle jednej z teorii,
  • 1:53 - 1:55
    gdyby niewielkie ilości wody były obecne
  • 1:55 - 1:57
    podczas formowania się skał,
  • 1:57 - 2:01
    wysokie temperatury i brak atmosfery
  • 2:01 - 2:04
    spowodowałyby ich wyparowanie.
  • 2:04 - 2:07
    Woda zjawiłaby się na planecie,
  • 2:07 - 2:09
    dopiero miliony lat później,
  • 2:09 - 2:13
    kiedy proces odgazowania
    stworzył pierwszą atmosferę.
  • 2:13 - 2:16
    Proces ten zachodzi,
    gdy roztopione skały jądra
  • 2:16 - 2:19
    uwalniają gazy wulkaniczne
    na powierzchnię,
  • 2:19 - 2:22
    tworząc powłokę, która zatrzymuje wodę.
  • 2:22 - 2:25
    Jak woda wróciła na Ziemię?
  • 2:25 - 2:27
    Naukowcy długo podejrzewali,
  • 2:27 - 2:30
    że wiele wody przyniosły lodowe komety
  • 2:30 - 2:35
    i asteroidy, które bombardowały Ziemię
    przez miliony lat.
  • 2:35 - 2:38
    Ostatnie odkrycia
    zakwestionowały tę teorię.
  • 2:38 - 2:41
    Badając meteoryty, chondryty węgliste,
  • 2:41 - 2:44
    które powstały krótko po narodzinach
    Układu Słonecznego,
  • 2:44 - 2:47
    naukowcy odkryli,
    że nie tylko zawierają wodę,
  • 2:47 - 2:51
    ale ich skład chemiczny i mineralny
    pasuje do skał na Ziemi
  • 2:51 - 2:56
    i próbek asteroidów, które powstały
    w tym samym czasie, co nasza planeta.
  • 2:56 - 2:59
    To może oznaczać, ze Ziemia zebrała
  • 2:59 - 3:03
    solidną ilość wody dość wcześnie,
    w stanie możliwym do zachowania,
  • 3:03 - 3:05
    pomimo braku atmosfery.
  • 3:05 - 3:08
    Asteroidy mogły wciąż
    dostarczać jej więcej.
  • 3:08 - 3:10
    Jeśli to prawda,
  • 3:10 - 3:14
    życie mogło powstać wcześniej,
    niż zakładano.
  • 3:14 - 3:18
    Nie wiemy do końca, czy woda na Ziemi
  • 3:18 - 3:19
    pochodzi z pierwotnego formowania,
  • 3:19 - 3:21
    późniejszych bombardowań,
  • 3:21 - 3:23
    czy połączenia obu czynników.
  • 3:23 - 3:28
    Nie zapominajmy jednak, że woda,
    która leci z pryszniców i kranów,
  • 3:28 - 3:32
    nie pochodzi po prostu
    z pobliskiego jeziora czy rzeki,
  • 3:32 - 3:37
    ale trafiła tu po chaotycznej,
    kosmicznej wędrówce.
Title:
Skąd się wzięła woda na Ziemi? - Zachary Metz
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/where-did-earth-s-water-come-from-zachary-metz

Woda pokrywa blisko 70% powierzchni Ziemi, krążąc z oceanów i rzek do chmur i z powrotem. Nasze ciała składają się z niej w blisko 60%. Ale w całym Układzie Słonecznym woda w stanie ciekłym jest niezwykłą rzadkością. Dlaczego na naszej planecie jest tak dużo tej substancji? Skąd się właściwie wzięła? Zachary Metz przedstawia prehistoryczne źródła wody na Ziemi.

Lekcja: Zachary Metz, animacja: The Moving Company Animation Studio.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:53

Polish subtitles

Revisions