Return to Video

چۆن لێکجیانەکردنەوەی ڕواڵەتی جیابکەینەوە؟ - ئایدۆ ماگن

  • 0:07 - 0:11
    مۆبایلەکەت بەشێوەیەکی سەرەکی
    لە پلاستیک و کانزاکان دروست کراوە.
  • 0:11 - 0:14
    زۆر ئاسانە کە پرۆسەی
    داهێنەرانە بنرخێین
  • 0:14 - 0:19
    کە ئەو توخمانە دروست کراون بۆ زیادکردنی
    شتێکی زۆر بەسوود و خۆش.
  • 0:19 - 0:22
    بەڵام چیرۆکێکی تر هەیە
    ئەوەندە گوێمان لێ نیە.
  • 0:22 - 0:25
    چۆن پێکهاتە خاوەکانمان
    لە یەکەم شوێندا دەست کەوێت
  • 0:25 - 0:29
    لە تەونی بێ سەروبەر
    ئەوە سروشتە؟
  • 0:29 - 0:33
    وەڵامەکە کۆمەڵێک هاککردنی زیرەکانەیە
    کە بە تەکنیکی جیاکردنەوە ناسراوە.
  • 0:33 - 0:37
    کار دەکەن بە سوود وەرگرتن
    لە تایبەتمەندییە بنچینەییەکانی شتەکان
  • 0:37 - 0:40
    بۆ جیاکردنەوەیان لەگەڵ هەریەکەیان.
  • 0:40 - 0:44
    تەکنیکی جیاکردنەوەی سادە بەسەر
    چەندین سیناریۆی جەستەییدا جێبەجێی بکەین،
  • 0:44 - 0:46
    وەک جیاکردنەوەی کرێمی شیر،
  • 0:46 - 0:48
    ئاو لە خاک دەربهێنن،
  • 0:48 - 0:52
    یان تەنانەت لە دەرەوەی کەلەی زێڕ
    لە لمی ڕووبارەکەوە.
  • 0:52 - 0:55
    بەڵام هەموو تێکەڵەکان
    زۆر ئاسان نین بۆ ڕوونکردنەوە.
  • 0:55 - 0:57
    لە هەندێک لەو حاڵەتانەدا،
  • 0:57 - 1:01
    دەتوانین جیاوازییەکان ببەینە سەر
    تایبەتمەندییە جەسەتیەکان لە ناو تێکەڵەیەک،
  • 1:01 - 1:03
    وەک قەبارەی مادە،
  • 1:03 - 1:04
    چڕی،
  • 1:04 - 1:06
    یان خاڵی کوڵان
  • 1:06 - 1:08
    بۆ دەرهێنانی ئەوەی کە پێویستە.
  • 1:08 - 1:09
    نەوت دەربێنن،
  • 1:09 - 1:12
    تێکەڵەیەکی جیاواز لە
    جۆری هایدرۆکاربۆن.
  • 1:12 - 1:13
    هەندێک لەمانە بەنرخن وەک سوتەمەنی،
  • 1:13 - 1:18
    ئەوانی تر کەرەستەی خاوی باش دروست دەکەن
    بۆ بەرهەمهێنانی وزەی کارەبا.
  • 1:18 - 1:21
    بۆ جیاکردنەوەیان شارەزایان پشت
    بە یەکێک لەم تایبەتمەندی گرنگە دەبەستن:
  • 1:21 - 1:26
    کوڵاندنی هایدرۆکاربۆنی جیاواز
    لە پلەی گەرمی جیاوازدا.
  • 1:26 - 1:30
    له کاتی کوڵاندنی دا،
    هەر جۆرێک هەڵدەمژێت لە خاڵێکی ورددا،
  • 1:30 - 1:33
    پاشان بە جیا گاڵتەی پێ دەکرێت
    بۆ ناو دەفرەیەک
  • 1:33 - 1:36
    و کۆکرایەوە وەک شلەیەک کە سارد دەبێت.
  • 1:36 - 1:39
    تەکنیکی جیاکردنەوە
    هەروەها بمانبە بۆ دەریا.
  • 1:39 - 1:41
    لە هەندێک وڵاتی وشکەساڵی،
  • 1:41 - 1:44
    زەریاکە تاکە
    سەرچاوەی ئاوی بەردەستە.
  • 1:44 - 1:47
    بەڵام بەدڵنیاییەوه
    مرۆڤ ناتوانێت ئاوی سوێر بخواتەوە.
  • 1:47 - 1:49
    ڕێگەیەک بۆ ڕزگاربوون لەم کێشەیە
  • 1:49 - 1:53
    ئەوەیە خوێ لە ئاوی دەریا
    بە هەڵوشانەوە لاببەیت،
  • 1:53 - 1:57
    پرۆسەیەک کە جیای دەکات
    بە قەبارەی پێکهاتەی ئاوەکە خۆی .
  • 1:57 - 2:00
    میمبەرێک بە هەیوان
    گەورەترە لە تەنۆلکەی ئاو،
  • 2:00 - 2:03
    بەڵام بچووکترە لە خوێ،
  • 2:03 - 2:05
    تەنها ڕێگە بە ئاوی سازگار دەدات،
  • 2:05 - 2:09
    گۆڕینی ئەوەی کە جارێک ناخورێتەوە
    بۆ ڕزگارکەر.
  • 2:09 - 2:11
    لە کاتێکدا لە جیهانی پزیشکییدا،
  • 2:11 - 2:15
    پشکنینی خوێن ئامرازێکی گرنگە
    بۆ هەڵسەنگاندنی تەندروستی کەسێک،
  • 2:15 - 2:18
    بەڵام دکتۆرەکان ناتوانن بەئاسایی
    نمونەکانی خوێن بپشکنن
  • 2:18 - 2:21
    تا ئەو کاتەی
    خانە خوێنە ڕەقەکەیان جیا کردنەوە
  • 2:21 - 2:23
    لە پلازمای شلە
    ئەوان هەڵوەشاونەوە.
  • 2:23 - 2:28
    بۆ هێزێکی به هێز و بەهێزی خولانه وه ی
    لە بۆڕی تاقیکردنەوەدا بەکار دەهێندرێت،
  • 2:28 - 2:31
    دەبێتە هۆی قورسکردنی ماددەکان
    بە چڕی بەرزتر،
  • 2:31 - 2:32
    وەک خانەکانی خوێن،
  • 2:32 - 2:35
    بۆ ئەوەی لە تەوەری خولانەوە دوور کەوێتەوە.
  • 2:35 - 2:38
    هاوکات مادده ی سووکتر
    لەگەڵ چڕی نزمتر،
  • 2:38 - 2:39
    وەک پلازما،
  • 2:39 - 2:42
    بجوڵێن بۆ سەنتەرەکەی.
  • 2:42 - 2:44
    ناوەڕۆکی بۆڕییەکە بە ڕوونی دابەش دەبێت،
  • 2:44 - 2:48
    و خانەکانی خوێن و پلازمای شلە
    دەتوانرێت بە سەربەخۆیی تاقی بکرێنەوە.
  • 2:48 - 2:51
    بەڵام هەندێک جار، بە پێچەوانەی نەوتەوە
    ئاوی دەریا و خوێن،
  • 2:51 - 2:54
    بەشەکانی تێکەڵەکان
    کە دەمانەوێت جیای بکەینەوە
  • 2:54 - 2:56
    تا هەمان تایبەتمەندی جەستەیی هاوبەش بکەن.
  • 2:56 - 3:01
    لەم حاڵەتانەدا تاکە ڕێگەی جیاکردنەوە
    ڕێگەی جیاکردنەوەی کیمیاوییە،
  • 3:01 - 3:05
    پڕۆسەیەکی ئاڵۆز کە پشت دەبەستێت بە
    کارلێکی بێ وێنە
  • 3:05 - 3:09
    لەنێوان پێکهاتەکان لەناو تێکەڵەیەک
    و مادەیەکی تر.
  • 3:09 - 3:12
    یەکێک لەو ڕێگەیانە کرۆماتۆۆگرافییە،
  • 3:12 - 3:16
    ئامرازێکی پزیشکی دادوەری کە زاناکان
    بەکاری ئەهینن بۆ پشکنینی دیمەنەکانی تاوان.
  • 3:16 - 3:19
    بەڵگەیان لە گازێک کۆکردەوە،
  • 3:19 - 3:21
    و دەتوانێت چاودێریان بکات
    و پێکهاتەکان شی بکاتەوە
  • 3:21 - 3:25
    هەروەک جیایان کردنەوە
    و دەیجوڵێنن لە خێراییە جیاوازیەکان
  • 3:25 - 3:27
    بەهۆی تایبەتمەندییە کیمیاییە
    بێ هاوتاکانیان.
  • 3:27 - 3:32
    ئەو زانیاریانە دواتر بە زانایان دەڵێن
    بە تەواوی ئەوەی کە لە دیمەنەکە ئامادە بوو،
  • 3:32 - 3:34
    زۆر جار یارمەتیمان دەدات
    بۆ ناساندنی تاوانبارەکە.
  • 3:34 - 3:37
    تەکنیکی جیاکردنەوە تەنیا دەربارەی
    پیشەسازی،
  • 3:37 - 3:38
    ژێرخانی ئابوری،
  • 3:38 - 3:39
    دەرمان،
  • 3:39 - 3:41
    هەروەها دادپەروەری.
  • 3:41 - 3:44
    یەکێک لە باشترین ئاواتەخوازی تەکنیکی
    پرۆژەکان لە مێژووی مرۆڤایەتیدا
  • 3:44 - 3:49
    تەکنیکێکی جیاکراوەیە کە ئامانج لێی
    وەڵامی پرسیارە بنەڕەتیەکەیە،
  • 3:49 - 3:51
    ئەوه چییه که گەردوونی پێکهێناوە؟
  • 3:51 - 3:54
    بە خێراکردنی تەنەکان
    بۆ خێراییەکی زۆر بەرز
  • 3:54 - 3:56
    و بەیەکتردا دەیانشکێنن،
  • 3:56 - 4:00
    دەتوانین بیانشکێنین بۆ ناو
    بەشی پێکهێنەر بە کورتی.
  • 4:00 - 4:03
    ئەگەر سەرکەوتووش بووین ئەوە چی دەبێت؟
  • 4:03 - 4:05
    ئایا سەرەتاییترین تەنۆلکەی هەیە؟
  • 4:05 - 4:08
    ئەگەر وایە، چی دروست بووە؟
Title:
چۆن لێکجیانەکردنەوەی ڕواڵەتی جیابکەینەوە؟ - ئایدۆ ماگن
Description:

مۆبایلەکەت بەشێوەیەکی سەرەکی لە پلاستیک و کانزا دروست کراوە ئاسانە کە ئەو پرۆسەیە بنرخێنرێت کە ئەو توخمانەی زیادیان کردووە بۆ شتێکی زۆر بەسوود بەڵام چیرۆکێکی تر هەیە کە نایبیستین-- چۆن لە سەرەتادا پێکهاتە خاوەکانمان دەست کەووت، لە تەنی ئەو ماددە بێ سەروبەرانەی کە سروشتە؟ ئایدۆ ماگن وەڵامەکە ئاشکرا دەکات لە کۆمەڵێک هاککردنی زیرەکانەدا کە بە تەکنیکی جیاکردنەوە ناسراوە

وانە لە لایەن ئایدۆ ماگن، ئەنیمەیشن لە لایەن Augenblick Studios
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:25

Kurdish (Central) subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.