Bê bối về lãng phí thức ăn toàn cầu

Những quốc gia phương Tây vứt đi gần phân nửa lượng thực phẩm của mình, không phải vì chúng không thể ăn được - mà bởi vì chúng trông không hấp dẫn. Tristram Stuart khai thác sâu những dữ liệu gây sốc về lượng thức ăn bị lãng phí, và kêu gọi việc sử dụng có trách nhiệm hơn nguồn tài nguyên toàn cầu.

Tôi bắt đầu công việc phát hiện ra
bê bối liên quan đến lãng phí

nguồn thực phẩm toàn cầu
khi lên 15 tuổi

Tôi đã mua một số lợn.
Tôi sống ở vùng Sussex.

Và bắt đầu cho chúng ăn
bằng cái cách truyền thống nhất

và thân thiện với môi trường nhất.

Tôi đến phòng ăn ở trường
và nói rằng,

"Hãy đưa con thức ăn thừa

mà bạn bè con đã bỏ đi."

Tôi đến chỗ người bán bánh mì gần nhà
và xin những ổ bánh mì cũ.

Tôi cũng đến chỗ người bán rau
và cả người nông dân

những người đã vứt bỏ khoai tây
bởi vì

chúng xấu hoặc có kích cỡ
không phù hợp để bán ở siêu thị.

Điều này thật tuyệt vời.
Những chú lợn của tôi

đã biến sự lãng phí đó thành miếng thịt ngon.
Tôi đã bán miếng thịt lợn ấy

cho phụ huynh của bạn bè
ở trường và kiếm thêm

một tí thu nhập
cho tiền tiêu vặt hàng tháng.

Nhưng tôi phát hiện một điều
rằng tất cả thức ăn mà tôi cho lợn ăn

trong thực tế, lại đáp ứng được
nhu cầu tiêu dùng của con người.

và rằng tôi chỉ mới chạm đến
bề mặt của vấn đề

và khi truy ngược lại
chuỗi cung ứng thực phẩm,

trong các siêu thị, những người bán
rau quả, bánh mì, và cả ở nhà mình,

nhà máy và nông trại,
chúng ta đang đánh mất nguồn thực phẩm.

Quản lý các siêu thị
thậm chí còn không muốn nói tôi nghe

về việc họ đang lãng phí
bao nhiêu thức ăn

Thế nên, tôi đã đi vòng ra sau.
Và nhìn thấy những thùng đầy thức ăn

bị khóa và vận chuyển
đến bãi rác,

và tôi đã nghĩ rằng
chắc chắn có một cách hợp lý hơn

để xử lý chỗ thức ăn này
thay vì lãng phí nó.

Một sáng nọ,
khi đang cho lợn ăn,

tôi chú ý thấy
một ổ bánh mì cà chua khô

trông đặc biệt ngon lành
thoát ẩn lại thoát hiện.

Tôi liền chộp lấy nó,

ngồi xuống và ăn sáng
với những chú lợn của mình.(Cười)

Đó là hành động đầu tiên
của "chủ nghĩa chỉ ăn đồ ăn miễn phí"

bằng chứng cho sự bất công
trong lãng phí thức ăn,

và việc đưa ra giải pháp cho nó.

chỉ cần đơn giản là
ngồi xuống và ăn thức ăn,

thay vì vứt chúng đi.

Điều đó đã trở thành,
một phương cách đối đầu

với doanh nghiệp lớn
trong việc lãng phí thức ăn,

và quan trọng nhất
là phơi bày trước công chúng,

rằng khi nói về việc
vứt bỏ thức ăn ,

chúng ta không nói về
những thứ đã hỏng,

hay những thứ bị mốc.

mà là về thực phẩm,
thực phẩm tươi sống

đang bị lãng phí
trên một quy mô khổng lồ.

Cuối cùng,
tôi quyết định viết sách,

để thực sự diễn tả
tính nghiêm trọng của vấn đề này

trên phạm vi toàn cầu
chỉ ra

mức độ lãng phí thực phẩm

tại từng quốc gia trên thế giới.

Đáng buồn thay, dữ liệu, số liệu thống kê
có liên quan không hề tồn tại,

vì vậy để chứng minh cho
quan điểm của mình,tôi phải tìm ra

phương pháp mẫu
để khám phá xem

bao nhiêu thức ăn
đã bị lãng phí.

Thế nên, tôi lấy số liệu
về cung ứng thực phẩm tại từng quốc gia

và so sánh nó
với thực tế

tiêu thụ tại mỗi quốc gia đó.

dựa vào các cuộc khảo sát
về chế độ ăn uống

mức độ béo phì,
một chuỗi các nhân tố khác

để đưa ra một tiên đoán gần đúng

về lượng thức ăn thực
được đưa vào cơ thể.

Đường thẳng màu đen
ở giữa bảng trên

chỉ mức độ tiêu thụ thức ăn

trừ đi một mức độ rác thải
nhất định.

Rác thải là không tránh khỏi.
Tôi không phi thực tế đến nỗi nghĩ rằng

chúng ta có thể sống
mà không có rác thải.

Nhưng đường màu đen ấy
chỉ ra lượng cung thực phẩm

có thể có tại một quốc gia
nếu họ cung cấp một chế độ ăn uống

tốt, ổn định, an toàn
cho từng công dân.

Bất kỳ dấu chấm nào nằm trên đường thẳng đó,
bạn sẽ nhanh chóng thấy rằng

tình trạng đó tồn tại
ở hầu hết các nước trên thế giới,

thể hiện sự thừa thãi không cần thiết,
và biểu thị mức độ lãng phí

tại từng quốc gia.

Khi một quốc gia trở nên giàu có hơn,
nó sẽ đầu tư ngày càng nhiều

và ngày càng cung cấp
dư thừa thực phẩm

cho các cửa hàng và nhà hàng,

như các bạn có thể thấy,
hầu hết các quốc gia

châu Âu và Bắc Mỹ

các nước này
cung cấp từ 150 đến 200%

nhu cầu dinh dưỡng
cho người dân của mình.

Vì vậy, một quốc gia như Mỹ
có lượng thức ăn

trên các kệ hàng và nhà hàng

gấp đôi lượng thức ăn
cần để nuôi sống người dân.

Điều thực sự làm tôi băn khoăn,

khi biểu thị những dữ liệu này,
và nó bao gồm rất nhiều con số,

là mức độ ổn định của nó.

Những quốc gia nhanh chóng tiến tới
cột mốc 150,

và rồi giữ nguyên như thế

như các bạn có thể thấy.

Vì vậy tôi quyết định
tìm hiểu sâu hơn

để xem rằng
liệu điều đó đúng hay sai.

Và đây là những gì
mà tôi phát hiện ra.

Nếu tính luôn
không chỉ thức ăn

trong cửa hàng và nhà hàng,
mà còn cả thức ăn

dùng cho vật nuôi,

bắp, đậu nành, lúa mì
những thứ mà con người có thể ăn

nhưng lại chọn
đem đi vỗ béo động vật

và sản xuất thêm
các sản phẩm làm từ thịt và sữa,

những gì các bạn tìm thấy là
hầu hết các quốc gia giàu có

có lượng thức ăn
gấp ba đến bốn lần

nhu cầu thực
để nuôi sống người dân.

Một quốc gia như Mỹ
có gấp bốn lần lượng thức ăn

mà người dân ở đây cần.

Khi mọi người đề cập đến
nhu cầu gia tăng

sản xuất thực phẩm toàn cầu
để nuôi sống chín tỉ người,

dân số thế giới
được dự đoán vào 2050,

tôi luôn suy nghĩ
về những biểu đồ này.

Sự thật là, chúng ta đang có
một cách biệt lớn

giữa các quốc gia phát triển,
và tình trạng đói ăn.

Chúng ta chưa từng có
một sự thừa thãi khổng lồ như thế, trước kia.

Ở một góc độ nào đó,
đây là một câu chuyện

về đại thành công của văn minh nhân loại,
của sự dư thừa trong nông nghiệp

mà chúng ta đã đặt mục tiêu
phải đạt được 12 ngàn năm về trước.

Đó là một câu chuyện về sự thành công.
Nó đã là một câu chuyện về sự thành công.

Nhưng những gì
chúng ta phải thừa nhận

là chúng ta đang tiến tới giới hạn sinh thái
mà hành tinh này có thể chịu đựng được,

và khi chặt phá cây rừng,

để trồng thực phẩm
ngày càng nhiều hơn nữa,

khi lấy nước bằng cách rút bòn
từ nguồn trữ,

khi thải ra các khí nhiên liệu
trong các cuộc tìm kiếm

để trồng thêm
nhiều thực phẩm hơn nữa

và rồi vứt bỏ phần lớn chúng.

Chúng ta phải suy nghĩ về thứ
mà chúng ta có thể bắt đầu tiết kiệm.

Và ngày hôm qua, tôi đã đến
một trong những siêu thị

mà tôi thường lui tới

để giám sát những gì
người ta đang vứt đi.

Tôi tìm thấy
một số khay bánh bích quy

giữa tất cả trái cây và rau quả
và mọi thứ khác

có ở đó.

Và tôi nghĩ, điều này có thể được dùng
làm biểu tượng cho thời đại ngày nay.

Vì vậy, tôi muốn các bạn tưởng tượng
chín chiếc bánh bích quy này

đại diện cho
nguồn cung thực phẩm toàn cầu,

Được chứ?
Hãy bắt đầu với chín.

Đó là tất cả những gì thu hoạch được
trên toàn thế giới mỗi năm.

Chiếc bánh đầu tiên
mà chúng ta sẽ để mất

thậm chí trước khi
rời khỏi nông trại

Đó là vấn đề
có liên hệ với

việc phát triển đồng áng,
liệu có thiếu hụt

kết cấu hạ tầng,
hệ thống làm lạnh, tiệt trùng,

dự trữ hạt, thậm chí
cả những thùng đựng trái cây,

điều đó có nghĩa là thực phẩm bị phung phí
thậm chí trước khi rời khỏi nông trại.

Ba chiếc bánh tiếp theo
là những thực phẩm

mà chúng ta quyết định dùng để
nuôi vật nuôi, bắp, lúa mì và đậu nành

Thật không may, những con vật của chúng ta
là những loài động vật không hiệu quả,

chúng chuyển hóa 2/3 số đó
thành phân và nhiệt,

vì vậy, chúng ta cũng mất nốt hai chiếc này,
và chỉ còn giữ được mỗi chiếc này

trong các sản phẩm
làm từ thịt và sữa.

Chúng ta sẽ ném hai chiếc nữa
vào thùng rác.

Đó là những gì
mà hầu hết chúng ta nghĩ đến

khi nghĩ về lãng phí thực phẩm,
những gì rồi cũng sẽ bị vứt vào sọt rác,

vào thùng rác ở siêu thị,

vào thùng rác ở nhà hàng.
Chúng ta mất thêm hai chiếc nữa,

và chỉ còn lại bốn chiếc bánh
để nuôi sống bản thân.

Đây không phải là cách sử dụng
nguồn tài nguyên toàn cầu hiệu quả nhất,

đặc biệt khi nghĩ tới
hàng tỉ người đói ăn

đang sống vất vưởng trên thế giới.

Khi xem xét những dữ liệu,
tôi thấy cần thiết

phải biểu thị những nơi
mà thức ăn đó bị vứt bỏ.

Nơi nào? Chúng ta đã quen với việc
nhìn thấy những thứ

trên dĩa ăn của mình,
nhưng còn về tất cả những thứ

bị mất đi trong suốt quá trình
thì sao?

Hãy bắt đầu với siêu thị

Đây là kết quả,

của việc "viếng thăm"
không chính thức các thùng rác. (Cười)

Quý vị có thể nghĩ nó thật lạ, nhưng nếu
có thể trông cậy vào các tập đoàn

trong việc nói cho chúng ta biết
những gì họ đang làm phía sau cửa hàng,

chúng ta đã không cần lẻn
vào phía sau

mở nắp thùng rác
và quan sát bên trong.

Nhưng đây là những gì
các bạn có thể nhìn thấy ít nhiều

trên từng góc phố ở Anh,
châu Âu và Bắc Mỹ.

Nó nói lên việc lãng phí to lớn
nguồn thực phẩm,

nhưng những gì tôi khám phá được
trong khi viết sách

là những sự thừa thãi
rành rành như thế này

chỉ là bề nổi của vấn đề.

Khi bắt đầu tiến sâu vào chuỗi cung ứng,
các bạn sẽ thấy được

đâu là nơi
lãng phí thức ăn diễn ra

trên một quy mô khổng lồ.

Các bạn có thể cho tôi biết

có phải các bạn đang có
một miếng bánh mì cắt dở ở nhà không?

Có ai đang sống
trong một căn hộ mà vỏ bánh

miếng bánh đầu tiên
và cuối cùng của ổ bánh

sẽ được ăn không?

Vâng, hầu hết mọi người,
không phải tất cả, nhưng hầu hết mọi người,

và đây là điều, mà tôi nhìn thấy
ở khắp nơi trên thế giới

Có ai đã từng nhìn thấy
một siêu thị hay một cửa hàng xăng-uých

ở bất cứ đâu trên thế giới
phục vụ xăng-uých

với vỏ bánh đi kèm không? (Cười)

Riêng tôi chắc chắn là chưa.

Vì vậy mà tôi mải miết suy nghĩ,
những cái vỏ bánh ấy đi về đâu? (Cười)

Đây chính là câu trả lời,
đáng buồn thay:

13 ngàn lát bánh mì nóng hổi
đã bị đào thải khỏi

chỉ tính riêng nhà máy này, mỗi ngày,
những lát bánh mì nóng hổi.

Trong cùng một năm
dành cho việc quan sát nhà máy,

tôi đã đến Pakistan,
nơi xảy ra nạn đói vào năm 2008

kết quả của việc siết chặt
nguồn cung thực phẩm toàn cầu.

Chúng ta đã góp phần
vào tình trạng tệ hại đó

bằng cách vứt thực phẩm
vào thùng rác ngay tại nước Anh.

và ở những nơi khác trên thế giới.
Chúng ta loại bỏ thực phẩm

ra khỏi kệ siêu thị trong khi
những người nghèo đói phụ thuộc vào chúng.

Tiến lên một bước nữa,
và đến với những người nông dân,

những người thỉnh thoảng vứt đi
1/3 hay thậm chí nhiều hơn

vụ mùa thu hoạch của mình
bởi do các tiêu chuẩn thẩm mỹ.

Ví dụ, người nông dân này,
đã đầu tư 16000 bảng Anh

vào trồng rau bi-na, nhưng ông ấy
không thu hoạch một lá,

bởi vì có rất ít cỏ dại
mọc xung quanh.

Khoai tây đem xuất khẩu
bị khiếm khuyết,

sẽ được đem đi cho lợn ăn.

Củ cải vàng quá nhỏ
so với tiêu chuẩn của siêu thị,

cà chua ở Tenerife,

cam ở Florida,

chuối ở Ecuador,
nơi tôi đã đến thăm vào năm ngoái,

tất cả đều bị loại bỏ.
Đây là số lượng thải bỏ trong một ngày

từ một vườn trồng chuối
ở Ecuador.

Tất cả đều bị loại bỏ,
mặc dù hoàn toàn ăn được,

bởi vì chúng không đúng
hình dáng hoặc kích cỡ.

Nếu đã làm thế
với trái cây và rau quả,

chắc chắn chúng ta
cũng sẽ làm vậy với động vật.

Gan, phổi, đầu, đuôi,

thận, tinh hoàn,

tất cả những thứ truyền thống,

ngon miệng và bổ dưỡng này

bị loại thải.
Lượng tiêu thụ những bộ phận này

giảm đi một nửa tại Anh và Mỹ
trong vòng 30 năm qua.

Kết quả là,
những thứ này được đem cho chó ăn,

hoặc bị đem đi thiêu huỷ.

Người đàn ông này, ở Kashgar,
tỉnh Tân Cương, phía Tây Trung Quốc,

đang phục vụ
một món ăn truyền thống.

Được gọi là nội tạng cừu.

ngon miệng và bổ dưỡng,

và theo như tôi được biết
khi đến Kashgar,

nó biểu trưng cho sự cấm kỵ
đối với việc lãng phí thức ăn.

Một lần, khi đang ngồi
trong một quán cà phê ven đường.

Một đầu bếp đến bắt chuyện với tôi,
khi tôi đã ăn xong thức ăn,

và đến lưng chừng cuộc nói chuyện,
ông ấy ngưng nói

và bắt đầu cau mày
nhìn vào bát cơm.

Tôi nghĩ, "Ôi chết, tôi đã phạm vào
điều cấm kỵ gì ư?

Liệu tôi đã sỉ nhục
chủ nhà của mình?"

Ông ấy chỉ tay vào ba hột cơm

ở dưới đáy bát, và nói,
"Hãy làm sạch chúng." (Cười)

Tôi nghĩ rằng, "Lạy chúa, bạn biết đấy,
tôi đi du lịch khắp thế giới

nói với mọi người
hãy thôi lãng phí thức ăn.

Người đàn ông này lại hạ gục tôi
trên chính trận địa của mình." (Cười)

Nhưng điều đó đã cho tôi niềm tin.
rằng chúng ta, con người,

có đủ sức mạnh để ngăn chặn bi kịch
về lãng phí nguồn tài nguyên

nếu chúng ta cho rằng
không thể chấp nhận được

việc lãng phí thức ăn
trên quy mô khổng lồ,

Nếu chúng ta đánh động,
nói với các tập đoàn về điều đó,

nói với chính phủ rằng
chúng ta muốn kết thúc việc lãng phí thức ăn,

chúng ta có đủ sức mạnh
để tạo ra thay đổi.

Cá, 40% đến 60%
lượng cá của châu Âu

bị thải bỏ ngoài biển,
chúng thậm chí còn không vào được đất liền.

Ở trong nhà, chúng ta
đã mất liên hệ với thực phẩm.

Đây là một thí nghiệm
mà tôi đã tiến hành trên ba bó rau diếp.

Ai để rau diếp trong tủ lạnh?

Hầu hết mọi người. Bó bên trái

đã được để trong tủ 10 ngày.

Bó ở giữa, để trên bếp.
Không có khác biệt mấy.

Bó bên phải được tôi chăm sóc
giống như hoa được cắt tỉa.

Nó là sinh vật đang sống,
cắt đi một lát,

nhét nó vào bình nước,

nó sẽ ổn
trong hai tuần kế tiếp.

Sự lãng phí thực phẩm,
như tôi đã đề cập ở phần đầu,

sẽ gia tăng một cách không tránh khỏi,
vậy thì câu hỏi đặt ra là,

làm sao để giải quyết vấn đề này
một cách tốt nhất ?

Tôi đã trả lời câu hỏi đó
vào năm 15 tuổi.

Thực chất, con người đã trả lời được
câu hỏi đó từ hơn 6000 năm trước:

Chúng ta thuần hóa lợn

để biến thức ăn thừa
trở lại thành thức ăn.

Và mặc dù, ở châu Âu,
việc làm như thế bị coi là bất hợp pháp

từ năm 2001
do bùng nổ dịch tay-chân-miệng.

Thật phản khoa học.
Điều đó là không cần thiết.

Nếu bạn nấu thức ăn cho lợn,
như là nấu cho người ăn,

bạn sẽ khiến nó
trở nên an toàn.

Điều đó cũng sẽ tiết kiệm được
một lượng lớn tài nguyên.

Vào lúc này đây,
châu Âu phụ thuôc vào việc nhập khẩu

hàng triệu tấn đậu nành
từ Nam Mỹ,

nơi mà việc sản xuất đậu nành
đã góp phần vào sự nóng lên của toàn cầu,

nạn phá rừng,
mất đa dạng sinh thái,

chỉ để nuôi sống vật nuôi
tại châu Âu.

Vào cùng thời điểm
chúng ta vứt đi hàng triệu tấn thức ăn thừa

mà có thể và đáng lẽ
nên được dùng để cho động vật ăn.

Nếu làm thế,
chúng ta sẽ tiết kiệm được

một lượng các-bon.

Nếu chúng ta nuôi bản thân mình
bằng những thức ăn thừa

hiện cách làm ưa thích của chính phủ
trong việc tống khứ đồ ăn dư,

là tiến hành tiêu hóa kỵ khí
để biến thức ăn thừa

thành khí ga để sản xuất điện,

chúng ta tiết kiệm được
448kg CO2

trên mỗi tấn thức ăn thừa.
Điều đó tốt hơn là dùng để nuôi lợn.

Chúng ta đã biết điều đó
trong suốt thời kỳ chiến tranh. (Cười)

Một hy vọng le lói:
điều đó đã bắt đầu trên toàn cầu,

một cuộc chiến
với lãng phí thức ăn.

Cung cấp thức ăn cho 5000 người
là sự kiện mà tôi lần đầu tổ chức vào năm 2009.

Chúng tôi cung cấp thức ăn
cho 5000 người

thay vì lãng phí nó.

Kể từ đó, sự kiện đã diễn ra lần nữa
tại Luân Đôn,

diễn ra trên toàn cầu,
và khắp đất nước.

Đó là cách để các tổ chức
chung sức với nhau

tôn vinh thức ăn, và bàn luận
về những điều tốt nhất cần làm với chúng

là ăn và thưởng thức nó,
và ngừng việc lãng phí.

Vì hành tinh
mà chúng ta đang sống,

vì con trẻ của chúng ta,

vì tất cả các loài

đang cùng chia sẻ hành tinh này
với chúng ta,

Hãy ngừng lãng phí thức ăn.
Xin cám ơn rất nhiều.

là động vật trên cạn,
thức ăn của chúng ta

phụ thuộc vào đất đai.
Hiện tại, chúng ta đang phá hủy nó

để trồng thưc phẩm
mà chẳng có ai ăn.

(Vỗ tay)