Lươn Eli: Cuộc di cư huyền bí - James Prosek

Xem bài học đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/eli-the-eel-a-mysterious-migration-james-prosek

Chúng trơn. Chúng trườn. Và nếu như chúng trông giống như những con rắn nước, thì trên thực tế, lươn là loài cá duy nhất có thể thở qua da và thậm chí tồn tại được khi ra khỏi mặt nước. James Prosek đã theo dõi cuộc hành trình bí ẩn của Lươn Eli một cô lươn thuộc giống Anguilla, từ biển vào sông và ngược lại.

Bài học của James Prosek, hoạt hình bởi Cinematic.

Chúng dài và trơn tuột,

và không được màu mè cho lắm.

Nhưng chúng có một vẻ đẹp kỳ lạ
của riêng mình.

Những chuyển động quanh co,

trong nước, về đêm của chúng

mê hoặc người xem.

Và mặc dù chúng có thể trông giống
những con rắn nước,

lươn, trên thực tế,
là một loại cá rất thú vị.

Có rất nhiều điều

khiến lươn trở nên độc đáo

bên cạnh hình dáng thuôn dài
và một cơ thể không có chi.

Một điều này,

lươn có khả năng hô hấp qua da.

Một số thậm chí có thể rời khỏi nước

và di chuyển trên đất liền
trong thời gian ngắn.

Và, không giống như
các loài cá di cư khác,

như cá hồi chẳng hạn ,

những loài đẻ trứng trong nước ngọt

nhưng sống cuộc sống trưởng thành
trong vùng nước mặn,

lươn thuộc chi Anguilla

di cư theo một hướng ngược lại,

giao phối và sinh sản
trong đại dương và biển,

trong khi dành phần lớn
thời gian xen giữa

tại vùng nước ngọt.

Nếu chúng ta chọn lấy
một con lươn nước ngọt

và dõi theo câu chuyện cuộc đời của nó,

nó được sinh ra
ở giữa Bắc Đại Tây Dương,

khoảng một ngàn dặm
về phía đông Bermuda.

Khu vực này, được gọi là biển Sargasso,

biến phần phía tây

của vòng cận nhiệt đới,

thành một bồn tạo sóng khổng lồ
ở giữa đại dương.

Con lươn của chúng ta,
hãy gọi nó là Eli,

bắt đầu từ một trong
mười đến hai mươi triệu quả trứng nhỏ,

được cưu mang bởi một con lươn cái,

nở ra thành một hình hài trong suốt
có hình lá

trông chẳng có chút gì giống
với một con lươn trưởng thành.

Eli bắt đầu trôi dạt theo dòng hải lưu,

chủ yếu là Hải lưu Gulf Stream

về phía châu Âu hoặc Bắc Mỹ,

tùy thuộc vào giống loài của nó.

Khi về đến bờ biển,

Eli đạt đến chiều dài khoảng 5 cm,

bắt đầu trông giống lươn hơn
nhưng vẫn còn trong suốt,

ở giai đoạn này, nó được biết đến
như là một con lươn thủy tinh.

Nhưng trong vòng một vài ngày
trong nước ngọt,

da của Eli
dần chuyển thành nâu đen,

bây giờ, nó đã trông giống
một con lươn trưởng thành.

Bạn có thể nhận thấy

chúng tôi chưa đề cập
bất cứ điều gì

về giới tính của Eli.

Đó là bởi vì
điều này chỉ được xác định

một khi lươn
trở về vùng nước ngọt,

mặc dù không ai biết chắc chắn
chuyện đó diễn ra như thế nào.

Hầu hết những con lươn
sống ở cửa sông

và vùng nước lợ
sẽ trở thành những con đực,

trong khi những con
lội về thượng nguồn lại trở thành con cái,

phát triển gấp 2-3 lần

kích thước của bạn tình của chúng
trong tương lai

Trong trường hợp này,

hoá ra rằng
Eli là tên gọi ngắn cho Elaine.

Là một con lươn cái,

Elaine sẽ khá đơn độc

trải qua phần lớn cuộc sống của nó
theo dòng chảy,

ăn bất cứ thứ gì
rơi vào trong nước:

Châu chấu, dế, cá con,

Ấu trùng côn trùng, ếch, chim non,

nó có thể ăn bất cứ thứ gì.

Và rồi nó sẽ phát triển khá lớn,

lên đến cả mét

và cân nặng đến gần 6kg.

Chúng tôi không biết chính xác

làm thế nào mà lươn nước ngọt
biết được khi nào

chúng phải quay trở về biển,

nhưng chắc chắn là
có một thứ gì đó kêu gọi chúng.

Và cuộc di cư mùa thu của loài lươn

là một trong những cuộc di cư lớn nhất
từng được biết

trên hành tinh này.

Khi Elaine rời vùng nước ngọt
để quay về đại dương,

nó phải trải qua
một quá trình biến thái dữ dội.

Đôi mắt nó nở lớn khoảng mười lần,

làn da trở nên dày hơn,

và vây to ra.

Những biến đổi này
nhằm mục đích thích nghi

cho chuyến du hành vượt đại dương
sắp tới

và Elaine chuyển đổi một cách hoàn hảo

từ vùng nước ngọt
sang vùng nước mặn,

điều sẽ là không thể
đối với hầu hết các loài cá khác.

Một khi Elaine rời cửa sông,

nó sẽ hoàn toàn biến mất
khỏi tầm mắt con người.

Không ai từng được chứng kiến,

hay có thể dõi theo

một con lươn trưởng thành
xuyên suốt cuộc di cư của nó,

và chúng ta cũng không cách nào biết được
chúng đẻ trứng ở độ sâu bao nhiêu.

Nhưng người ta cho rằng
có thể lần theo một số dấu hiệu

được tìm thấy,

chẳng hạn như rào cản nhiệt
giữa những dòng hải lưu

hay độ mặn trần,

để trở về cùng một khu vực
trong đại dương mênh mông

nơi chúng được sinh ra.

Bởi vì chúng ta
thậm chí không biết đích xác

điều gì xảy ra
trong khi chuyến hành trình này,

chúng ta chỉ có thể tưởng tượng ra
quá trình sinh sản của chúng.

Nhưng giả thuyết phổ biến

là rằng Elaine và hàng ngàn,

hoặc hàng trăm nghìn,

những con ươn khác

hội tụ lại với số lượng lớn,
đan xen vào nhau

và thả trứng và tinh trùng

trong một cuộc truy hoan khổng lồ

Một vài ngày sau,
những quả trứng lươn ra đời,

nở ra,

và chu kỳ mới lại bắt đầu.

Và bởi vì chúng ta
không bao giờ nhìn thấy

những con lươn trưởng thành
quay trở lại các con sông nước ngọt,

chúng ta phải giả thuyết rằng,

sau khi hoàn thành cuộc hành trình dài
để quay về chốn cũ,

những sinh vật tuyệt vời và bí ẩn này

cuối cùng đã chết đó,

tại đúng nơi mà chúng được sinh ra.

Tạm biệt, Elaine!

Thật vui khi được biết bạn.