Μία από τις δυσκολότερες λέξεις να μεταφραστεί... - Κριστιάν Απάρτα

Δείτε το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/one-of-the-most-difficult-words-to-translate-krystian-aparta

Όσο απλό και αν φαίνεται, συχνά η λέξη «εσύ/εσείς» είναι αδύνατον να μεταφραστεί με ακρίβεια χωρίς να γνωρίζουμε την περίσταση που ειπώθηκε.
Ο Κριστιάν Απάρτα περιγράφει τους συγκεκριμένους λόγους που το καθιστούν δύσκολο, παραθέτοντας παραδείγματα από πολλές διαφορετικές γλώσσες.

Μάθημα από τον Κριστιάν Απάρτα, ψηφιακή απεικόνιση από τον Άβι Όφερ.

Ποια λέξη είναι δυσκολότερο
μεταφραστεί σε αυτή την πρόταση;

Η λέξη «γνωρίζω»
είναι εύκολο να μεταφραστεί.

Για τις «αθλητικές ομάδες εμψύχωσης»
δεν υπάρχει ακριβής αντιστοιχία

σε πολλές γλώσσες και πολιτισμούς
και πάμε σε παραπλήσια έννοια.

Όμως η δυσκολότερη λέξη, πραγματικά,
είναι η λέξη «you» που σημαίνει εσύ/εσείς.

Όσο απλό και αν φαίνεται,

συχνά είναι αδύνατον
να μεταφραστεί επακριβώς.

Ειδικά αν δεν γνωρίζουμε περισσότερα
για τις περιστάσεις του κειμένου.

Αρχικά, πόσο καλά γνωρίζεστε
με το άτομο στο οποίο απευθύνεστε;

Πολλοί πολιτισμοί έχουν
διάφορα επίπεδα επισημότητας.

Για κάποιον στενό φίλο,

ή κάποιον πολύ μεγαλύτερο
ή πολύ νεότερο,

για έναν άγνωστο,

ή για το αφεντικό.

Σε κάθε περίπτωση το «you»
μπορεί να αποδίδεται διαφορετικά.

Σε πολλές γλώσσες, η αντωνυμία
αντανακλά αυτές τις διαφορές

μέσω της χρήσης ή όχι
του πληθυντικού ευγενείας.

Στα Γαλλικά, για παράδειγμα,

λέμε «εσύ» όταν μιλάμε στον συμμαθητή μας,

αλλά «εσείς» όταν απευθυνόμαστε
στον δάσκαλό μας.

Ακόμη και τα Αγγλικά
κάποτε είχαν μια αντίστοιχη λέξη.

Θυμάστε το παλιό «thou» στα Αγγλικά;

Ειρωνικά, το «thou»
ήταν η ανεπίσημη αντωνυμία

για τους οικείους μας,

ενώ, το «you» ήταν
η επίσημη και ευγενική εκδοχή.

Αυτή η διάκριση χάθηκε

όταν η Αγγλική γλώσσα αποφάσισε
να είναι γενικώς ευγενής.

Όμως το δύσκολο κομμάτι
δεν τελειώνει εκεί.

Σε γλώσσες όπως η Χαούσα και η Κοράνα,

το β' ενικό αλλάζει
ανάλογα με το φύλο του ακροατή.

Σε πολλές άλλες, μεταβάλλεται
ανάλογα με τον αριθμό,

όπως στη Γερμανική
με το «Du» και το «ihr».

Ακόμα και σε κάποιες
διαλέκτους των Αγγλικών,

οι λέξεις «y'all» ή «youse»
χρησιμοποιούνται με τον ίδιο τρόπο.

Μερικοί τύποι του πληθυντικού,
όπως το «vous» στα Γαλλικά

και το «Вы» στα Ρωσικά

χρησιμοποιούνται επίσης στον ενικό

ώστε να δείξουν το κύρος
του ατόμου που απευθυνόμαστε,

όπως το «we» των βασιλέων.

Μερικές γλώσσες έχουν ειδικό τύπο

για όταν απευθυνόμαστε μόνο σε δύο άτομα,

όπως το σλοβενικό «vidva».

Κι αν αυτό δεν είναι αρκετά περίπλοκο,

η επισημότητα, ο αριθμός και το φύλο
μπορεί ταυτόχρονα να μπουν στο παιχνίδι.

Στα ισπανικά, το «tu» είναι ανεπίσημος
τύπος του ενικού και για τα δύο φύλα,

το «usted» είναι επίσημος τύπος του ενικού
κοινός και για τα δύο φύλλα.

το «vosotros» είναι αρσενικό ανεπίσημο
πληθυντικού αριθμού,

ενώ το «vosotras» είναι θηλυκό ανεπίσημο
πληθυντικού αριθμού,

και το «ustedes» είναι επίσημος τύπος
κοινός και για τα δύο φύλλα.

Επιτέλους!

Μετά από όλα αυτά,

είναι μεγάλη ανακούφιση

που μερικές γλώσσες παραλείπουν
την αντωνυμία δεύτερου προσώπου.

Σε γλώσσες όπως τα Ρουμάνικα
και τα Πορτογαλικά,

η αντωνυμία δύναται να παραλειφθεί

διότι υποδηλώνεται σαφώς
από την κλίση των ρημάτων.

Σε γλώσσες όπως τα Κορεάτικα,
τα Ταϊλανδέζικα και τα Κινέζικα,

οι αντωνυμίες παραλείπονται
χωρίς γραμματικό υποκατάστατο.

Ο ομιλητής συχνά προτιμά
να αφήσει τον ακροατή

να μαντέψει την αντωνυμία
από τα συμφραζόμενα,

παρά να παρεξηγηθεί
εξαιτίας της λανθασμένης χρήσης.

Επομένως, αν γίνετε ποτέ μεταφραστές

κι έρθετε αντιμέτωποι με μια τέτοια
πρόταση χωρίς συμφραζόμενα,

«εσύ ή εσείς, όχι, όχι εσύ/εσείς»

θα πρέπει να αποφασίσετε μόνοι σας
πώς θα το αποδώσετε...»

Καλή τύχη, λοιπόν!

Και για την κοινότητα των εθελοντών
που θα μεταφράζουν το βίντεο,

σε πολλές γλώσσες.

Λυπάμαι που σας ταλαιπώρησα!