O que saben os veterinarios e os médicos ignoran

Como se lle chama a un veterinario que só sabe tratar unha especie? Médico. Nunha charla fascinante, Barbara Natterson-Horowitz amósanos como unha aproximación á saúde que abranga todas as especies pode mellorar os tratamentos médicos que recibe o animal humano --especialmente no referido á saúde mental.

Hai dez anos

recibín unha chamada telefónica
que cambiou a miña vida.

Daquela, eu era cardióloga na UCLA
[Universidade de California, Los Ángeles]

especializada en técnicas
de imaxe cardíaca.

Quen me chamaba era un veterinario
do Zoo de Los Ángeles.

Unha vella chimpancé

espertara con parálise facial

e aos veterinarios preocupábaos
que fose un infarto cerebral.

Preguntáronme se podía ir ao zoo

e facerlle un escáner ao corazón do animal

para procurar unha posible causa cardíaca.

Cómpre deixar claro que os zoos
dos Estados Unidos

contan con equipos veterinarios
acreditados e altamente cualificados

que coidan de maneira excelente
dos seus pacientes animais.

Pero ás veces, diríxense
á comunidade médica,

especialmente para algunha
consulta especializada,

e eu fun un dos afortunados médicos
aos que pediron axuda.

Puiden descartar o infarto cerebral
no caso desta chimpancé

e asegurarme de que esta gorila
non sufría unha esgazadura na aorta,

avaliei este guacamaio
por un posible sopro cardíaco,

e comprobei que o pericardio
deste león mariño non estaba inflamado.

Velaquí estou nesta foto,
auscultando o corazón dun león

despois de salvármoslle a vida,
nun procedemento colaborativo

de veterinarios e médicos

no que lle extraemos 700 cc de fluído

do saco que envolve o seu corazón.

E este procedemento, que xa practiquei
en moitos pacientes humanos,

foi idéntico, coa excepción desa gadoupa
e desa cola.

(Risos)

A maior parte do tempo eu traballaba
con médicos no Centro Médico da UCLA,

debatendo síntomas,
diagnósticos e tratamentos

para os meus pacientes humanos;

pero ás veces traballaba con veterinarios
no Zoo de Los Ángeles,

debatendo síntomas,
diagnósticos e tratamentos,

para os seus pacientes animais.

E de cando en vez, no mesmo día

pasaba visitas no Centro Médico da UCLA

e no Zoo de Los Ángeles.

E empecei a ver claramente unha cousa:

basicamente, os médicos e os veterinarios

atendían as mesmas doenzas
nos seus pacientes humanos e animais:

insuficiencias cardíacas conxestivas,
tumores cerebrais,

leucemia, diabetes, artrite, esclerose
lateral amiotrófica, cancro de peito,

incluso trastornos psiquiátricos,
como depresión, ansiedade,

compulsións, desordes alimentarias
e autolesións.

Ben, teño que facerlles unha confesión.

Aínda que estudei fisioloxía comparada
e bioloxía evolutiva

durante a universidade

--mesmo fixen a miña tese de grao
sobre as teorías de Darwin--

aprender máis sobre
as significativas coincidencias

entre as enfermidades animais e humanas

foi un toque de atención
moi necesario para min.

E comecei a preguntarme como podía ser,
con todas esas coincidencias,

que nunca lle pedise opinión
a un veterinario

ou consultase bibliografía veterinaria.

para ter outra perspectiva
sobre un dos meus pacientes humanos?

Por que ningún dos meus amigos
ou colegas médicos

asistimos nunca
a unha conferencia veterinaria?

Aínda máis, por que debería sorprendernos?

Todos os médicos aceptan
algunhas conexións biolóxicas

entre os animais e os seres humanos.

Todos os medicamentos que receitamos,
que tomamos

ou que lle damos ás nosas familias

probáronse antes nun animal.

Pero hai unha gran diferenza

entre darlle a un animal un medicamento
ou inocularlle unha doenza humana

e que ese animal desenvolva por si mesmo
insuficiencia cardíaca conxestiva,

diabetes ou cancro de peito.

Se cadra, parte da sorpresa

procede da separación crecente
que o noso mundo fai

entre o urbano e o non urbano.

Escoitamos falar deses nenos urbanitas

que pensan que a la medra nas árbores

ou que o queixo sae dunha planta.

Os hospitais humanos de hoxe en día

estanse a transformar cada vez máis
en lucentes catedrais da tecnoloxía.

E isto crea unha distancia psicolóxica
entre os pacientes humanos

que alí son tratados

e os pacientes animais
que viven nos océanos,

nas granxas e nas selvas.

Pero eu penso que aínda hai
unha razón máis profunda:

os médicos e os científicos aceptamos
intelectualmente que a nosa especie,

o Homo sapiens, é só unha especie máis,

nin máis única nin especial
ca calquera outra.

Pero no noso interior
non acabamos de crelo.

Pásame a min mesma cando escoito a Mozart

ou vexo no meu MacBook
as fotos que fixo o Mars Rover.

Sinto esa chamada
da excepcionalidade humana,

aínda recoñecendo o custo
cientificamente illante

de vernos como unha especie superior,
á parte.

Ben, pero esta tempada estou intentándoo.

Agora, cando vexo a un paciente humano,
sempre me pregunto:

Que saben os médicos de animais
sobre este problema que eu non sei?

e mais: Podería coidar mellor
ao meu paciente humano

se o vise como un paciente animal humano?

E velaquí algúns exemplos
das suxestivas conexións

a que me levou este tipo de razoamento.

Insuficiencia cardíaca inducida por medo.

Alá polo ano 2000,
os cardiólogos de humanos "descubriron"

a insuficiencia cardíaca
emocionalmente inducida.

Foi descrita nun pai adicto ao xogo
que perdeu os aforros de toda a vida

nunha partida de dados,

nunha noiva abandonada diante do altar.

Pero resulta que este
"novo" diagnóstico humano

nin era novo nin exclusivamente humano.

Os veterinarios xa levaban diagnosticando,
tratando e incluso previndo

síntomas emocionalmente inducidos
en animais,

desde monos a flamengos,
de cervos a coellos,

desde a década de 1970.

Cantas vidas humanas poderían salvarse

se este coñecemento veterinario
estivese ao dispor

dos médicos de urxencias
e dos cardiólogos?

Autolesións.

Algúns pacientes humanos
máncanse a si mesmos.

Hainos que arrincan guechos de pelo,

hainos que se cortan.

Algúns pacientes animais
tamén se mancan a si mesmos.

Hai paxaros que arrincan as plumas.

Hai garañóns que morden as illargas
unha e outra vez ata sangraren.

Pero os veterinarios teñen formas
moi específicas e efectivas

de tratar e aínda previr as autolesións

nos animais que se comportan así.

Non debería estar
este coñecemento veterinario

ao dispor dos psicoterapeutas,
dos pais e dos pacientes

que loitan coas autolesións?

Depresión posparto e psicose posparto.

Por veces, ao pouco de dar a luz

algunhas mulleres caen na depresión,

por veces en depresión grave,
e aínda en estados psicóticos.

Poden rexeitar ao seu propio fillo,

e en casos extremos

chegar ata a mancalo.

Os veterinarios de cabalos saben tamén
que de cando en vez

unha egua, pouco despois do parto,

pode rexeitar o seu poldro,
e negarse a aleitalo,

e nalgúns casos, patealo ata matalo.

Pero os veterinarios idearon un tratamento

para abordar esta síndrome
de rexeitamento do poldro

que implica aumentar a oxitocina da egua.

A oxitocina é a hormona da vinculación,

e provoca que a egua teña

un renovado interese no seu poldro.

Non debería estar esta información

ao dispor dos obstetras e xinecólogos,

dos médicos de familia e dos pacientes

que se enfrontan ás depresións
e ás psicoses posparto?

A pesar do prometedor que é todo isto,

a distancia entre os nosos ámbitos
segue sendo grande.

Para explicalo, moito me temo que vou ter
que poñer a algúns en evidencia.

Hai médicos que poden ser auténticos snobs

cos profesionais que non son
titulados en Medicina.

Refírome aos dentistas, optometristas
e psicólogos,

pero especialmente aos veterinarios.

Por suposto, a maior parte dos médicos
non ten nin idea de que é máis difícil

entrar hoxe en día nunha Facultade
de Veterinaria ca nunha de Medicina,

e que cando imos para Medicina

aprendemos todo o que é relevante saber

sobre unha especie, o Homo sapiens.

Pero os veterinarios deben aprender
sobre a saúde e as enfermidades

de mamíferos, anfibios, réptiles,
peixes e aves.

Así que non culpo aos veterinarios
por sentírense molestos

coa condescendencia e a ignorancia
dos meus compañeiros de profesión.

Velaquí un chiste
da parte dos veterinarios:

Como se lle chama a un veterinario

que só sabe tratar unha especie?

(Risos)

Médico

(Risos)

Acurtar esta distancia converteuse
na miña paixón,

e estou facéndoo a través de programas

como Darwin on Rounds, na UCLA.

no que invitamos a expertos en animais
e a biólogos evolutivos

e os incorporamos
aos nosos equipos médicos

canda os nosos internos e residentes.

E a través das conferencias Zoobiquity,

nas que convidamos a facultades
de Medicina e de Veterinaria

para mantermos debates colaborativos

sobre as enfermidades e os trastornos

compartidos polos pacientes humanos
e animais.

Nas conferencias Zoobiquity

os participantes aprenden como
o tratamento dun cancro de peito nun tigre

pode axudarnos a tratar mellor
o cancro de peito

dunha mestra de educación infantil;

como o entender os ovarios poliquísticos
dunha vaca Holstein

pode axudarnos a mellorar o tratamento

dunha profesora de baile
con menstruacións dolorosas;

e como entender mellor
o tratamento da ansiedade de separación

nun can pastor das Illas Shetland
moi nervioso

pode servirlle a un neno ansioso que debe
enfrontarse ao comezo das clases.

Nas conferencias Zoobiquity, primeiro
nos EE. UU. e agora en todo o mundo,

médicos e veterinarios abandonan
as súas actitudes e preconceptos

e reúnense como colegas,

como iguais, como doutores.

Á fin de contas, os humanos
somos tamén animais,

e xa é tempo de que nós, médicos,

asumamos a natureza animal
dos nosos pacientes e a nosa propia

e nos unamos aos veterinarios

nunha aproximación á saúde
que abranga todas as especies.

Porque resulta que algunhas das mellores

e máis humanistas medicinas

están sendo practicadas por doutores
que teñen pacientes que non son humanos.

E un dos mellores xeitos de tratarmos

ao paciente humano é prestándolle
moita atención

a como todos os outros
pacientes do planeta

viven, crecen, enferman e sandan.

Moitas grazas.

(Aplausos)