Tinh Tinh có tình cảm và suy nghĩ. Chúng đáng có quyền.

Tôi muốn bạn nhìn vào chiếc bút chì này

Nó là một vật. Một vật hợp pháp.

Những quyển sách bạn có,
hay chiếc xe hơi bạn sở hữu cũng vậy

Chúng đều là vật hợp pháp.

Những chú khỉ bạn sẽ thấy ngay sau tôi,

cũng là một vật hợp pháp.

Bây giờ, tôi có thể làm thế này
đối với một vật hợp pháp.

Tôi có thể làm điều tôi muốn
với quyển sách hay chiếc xe.

Những chú khỉ này, bạn sẽ thấy.

Bức ảnh này được một người đàn ông
tên James Mollison chụp lại

cũng chính ông đã viết cuốn sách
"James và Others Apes".

Và ông đã kể trong cuốn sách ấy,
rằng mọi chú khỉ trong đó,

đều mồ côi

chúng nhìn bố mẹ chúng
chết ngay trước mắt.

Chúng chỉ là vật hợp pháp.

Vì vậy qua nhiều thế kỉ,
vẫn tồn tại 1 bức tường pháp lý

chia tách vật thể hợp pháp
với pháp nhân.

Một mặt, những vật hợp pháp
là vô hình trước các thẩm phán.

Chúng không được tính đến
trong pháp luật.

Chúng không có
bất cứ quyền hợp pháp nào.

Chúng không có tư cách
để nhận được quyền hạn hợp pháp

Chúng là những kẻ nô lệ.

Phía bên kia bức tường pháp lý
là những con người hợp pháp.

Pháp nhân thì lại hữu hình
trước luật pháp.

Luật pháp tính đến họ.

Họ có nhiều quyền lợi.

Có tư cách
để nhận được vô số quyền hạn.

Và họ là những ông chủ.

Bây giờ, tất cả động vật
đều là vật hợp pháp.

Tất cả con người đều
là những pháp nhân.

Nhưng là một con người và một pháp nhân

ngày nay, lại chưa bao giờ
đồng nghĩa với pháp nhân

Con người và cá thể tự nhiên
không hề đồng nghĩa với nhau.

Mặt khác,

Có rất nhiều người qua hàng thế kỉ

chỉ là những vật tồn tại hợp pháp.

Nô lệ là vật hợp pháp.

Phụ nữ, trẻ em đã từng là
những vật thể hợp pháp.

Quả thực, qua nhiều thế kỉ qua,
việc đấu tranh vì quyền con người

đã tạo lỗ hổng trên bức tường pháp lý
và bắt đầu tiếp thêm hi vọng

cho những thứ người ấy
và biến họ thành những cá thể hợp pháp.

Nhưng chao ôi, lỗ hổng đó đã đóng lại.

Bây giờ, bên kia là các pháp nhân,

nhưng sẽ không chỉ giới hạn ở con người.

Ví dụ như có nhiều pháp nhân
thậm chí không phải là loài vật sống.

Ở Mỹ,

chúng tôi nhận thấy thực tế rằng
các tập đoàn cũng là pháp nhân.

Ở Ấn Độ tiền độc lập,

một tòa án nêu rằng
người theo đạo Hindu là pháp nhân,

và nhà thờ hồi giáo là
một pháp nhân.

Năm 2000, tòa án tối cao Ấn Độ

nêu rằng những cuốn sách kinh thánh
của người Sikh là pháp nhân,

và năm 2012, chỉ mới vừa đây thôi,

có một hiệp ước giữa
người dân bản địa New Zealand

và nhà vua, đồng ý rằng
một con sông là một pháp nhân

sở hữu chính lòng sông của nó.

Vào năm 1980, tôi đọc cuốn sách
của Peter Singer,

khi đó tôi còn tóc nâu bờm xờm

và tôi đã bị lay động bởi nó,

bởi vì tôi là luật sư và tôi muốn
lên tiếng cho sinh mạng thấp cổ bé họng,

bảo vệ cho những gì
không thể tự bảo vệ mình

và tôi đã không nhận ra hàng tỷ tỷ
sinh mạng không được bảo vệ như thế nào

thì hàng triệu động vật như thế ấy.

Và tôi trở thành một luật sư
đấu tranh cho động vật.

Và vào năm 1985, tôi nhận ra
tôi đang cố gắng đạt được thứ

rõ ràng là bất khả,

và lý do là những khách hàng của tôi,

tất cả động vật tôi đang cố gắng bảo vệ,

chỉ là những vật
hợp pháp vô hình.

Vì vậy tôi quyết định rằng

chỉ có một cách là ít nhất một số chúng,

phải bước qua lỗ hổng
mà chúng tôi cố gắng mở ra lại

và bắt đầu đem hi vọng cho
loài vật thích đáng bước qua lỗ hổng

sang bên kia ranh giới
của để trở thành pháp nhân.

Ngay thời điểm ấy, có rất ít người
biết hay nói về

quyền chính đáng của động vật,

về ý tưởng cấp quyền pháp lý hoặc
tính người pháp lý cho động vật.

Và tôi biết rằng phải mất thời gian dài
để hoàn thành nó.

Và vì vậy năm 1985, tôi cho rằng
tôi có thể mất là 30 năm

trước khi có khả năng bắt đầu
cuộc đấu tranh này.

một chiến dịch dài hơi, để có thể
mở ra một lổ hỗng khác trên bức tường đó.

Nhưng hóa ra tôi đã bi quan,
tôi chỉ mất 28 năm thôi.

Vì vậy điều mà tôi phải làm
để bắt đầu kế hoạch không chỉ là

viết những bài phê bình luật lệ
và dạy học, viết sách,

mà tôi phải bắt đầu đi sâu vào chi tiết

về cách để khởi tụng cho vụ kiện này nữa.

Vì vậy việc tôi cần làm đầu tiên là
xác định nguyên nhân khởi kiện là gì

một nguyên nhân khởi kiện hợp pháp

Và nguyên nhân khởi kiện chính là
phương tiện để luật sư

đưa ra lý luận của mình trước tòa.

Hóa ra là đã có một vụ thú vị

xảy ra gần 250 năm trước ở Anh
là vụ Somerset và Stewart,

khi ấy một nô lệ da đen
đã sử dụng hệ thống pháp luật

và từ một thứ tồn tại hợp pháp
trở thành pháp nhân.

Tôi đã hứng thú đến mức
viết luôn một cuốn sách về điều đó.

James Somerset bị bắt cóc từ Tây Phi
năm cậu lên 8 tuổi.

Cậu đã sống sót ở Middle Passage,

và được bán cho một thương nhân Xcốt-len
tên là Charles Stewart ở Virginia.

20 năm sau đó,
Stewart mang James Somerset đến Luân Đôn,

và sau khi đến đây, James quyết định
anh sẽ bỏ trốn

Việc đầu tiên là làm lễ rửa tội,

vì anh muốn nhận bố mẹ đỡ đầu,

bởi vì đối với nô lệ ở thế kỉ 18,

họ biết rằng trách nhiệm lớn lao
của cha mẹ đỡ đầu

là có thể giúp họ trốn thoát.

Vào mùa thu năm 1771,

James Somerset chạm trán
với Charles Sterwart.

Chúng tôi không hề biết những gì diễn ra,
nhưng sau đó James đã biến mất.

Charles Stewart giận dữ
thuê những người bắt nô lệ

lùng sục khắp Luân Đôn,

tìm và mang anh ta

quay lại tàu "Ann và Mary"
đang neo đậu tại cảng Luân Đôn.

anh ta bị xích lại tại bong tàu,

con tàu nhổ neo đến Jamaica

ở đây James bị rao bán
trong chợ nô lệ

và bị xử 3 đến 5 năm

thu hoạch mía ở Jamaica.

Bấy giờ, bố mẹ đỡ đầu của James
bắt đầu hành động.

Họ gặp gỡ một thẩm phán quyền lực nhất,

Lord Mansfield,
thẩm phán tối cao tòa án King's Bench,

và họ yêu cầu ông phát hành
một trát đình quyền giam giữ theo thông luật

thay mặt cho James Somerset.

Lúc bấy giờ, các thẩm phán nói tiếng Anh
có ban hành thông luật

khi họ không ở trong nội các
bằng quy chế hoặc hiến pháp,

và trát đình quyền giam giữ
gọi là Trát Tối cao

Chữ T in hoa, T in hoa,

và nó có nghĩa là bảo vệ bất cứ ai
khỏi bị tước đoạt đi nguyện vọng.

Khi trát được ban hành.

Người tống giam phải đưa
người bị tống giam ra tòa

và cung cấp lý do pháp lý để có thể
tước đoạt tự do thân thể của người khác.

Lord Mansfield phải quyết định
ngay lập tức,

bởi vì nếu James Somerset chỉ là
một vật hợp pháp,

anh ta sẽ không đủ tư cách
để có trát đình quyền giam giữ,

muốn đủ tư cách
anh phải là pháp nhân.

Vì vậy Lord Mansfield quyết định
ông sẽ giả định,

rằng James Somerset
quả thực là một pháp nhân,

và ông ban hành trát
và James được mang đến

bởi thuyền trưởng của con tàu.

Đã có hàng loạt những tin đồn
trong 6 tháng sau đó.

Vào ngày 22 tháng 6, 1772, Lord mansfield
nói rằng chế độ nô lệ đáng ghê tởm.

và ông đã dùng từ "đáng ghê tởm",

rằng thông luật không ủng hộ điều này,
và ông yêu cầu trả tự do cho James.

Tại thời điểm ấy, James Somerset trải qua
một sự chuyển biến về pháp lý.

Con người tự do bước ra khỏi tòa án

hoàn toàn giống hệt
người nô lệ đã bước vào.

nhưng dưới đôi mắt luật pháp,
họ chẳng hề có điểm chung.

Việc tiếp theo chúng tôi làm
là Dự án Nonhuman Rights,

do tôi sáng lập, sau đó xem xét
những giá trị và nguyên lý

mà chúng tôi muốn trình cho thẩm phán?

Những giá trị và nguyên lý nào
mà chúng hấp thụ từ dòng sữa mẹ,

chúng được dạy ở trường luật,
hay được chúng sử dụng mỗi ngày,

chúng tin tưởng bằng tất cả tâm hồn
và chúng tôi chọn tự do và bình đẳng.

Bạn có quyền tự do

bởi vì các bạn sống cùng với nhau,

và một quyền tự do căn bản
bảo hộ cho một quyền lợi căn bản

Quyền lợi tối cao trong thông luật

là quyền tự chủ và tự quyết định.

Cho nên chúng mạnh mẽ đến nỗi
ở một nước áp dụng thông luật,

nếu bạn vào bệnh viện và bạn từ chối
các liệu pháp cứu chữa y tế,

thẩm phán sẽ không thể bắt ép bạn,

bởi vì họ tôn trọng sự tự chủ
và tự quyết định của bạn.

Bạn có quyền bình đẳng

bởi vì bạn giống như những người khác,

có lề thói tương tự nhau.

Như thế, họ có quyền, và bạn giống học

thì bạn cũng có quyền tương tực.

Tòa án và các cơ quan lập pháp
luôn vạch những ranh giới

Người được hưởng quyền, người không.

Nhưng phải đảm bảo được
quyền lợi tối thiểu

ranh giới này là phương tiện hợp lý
để tiến đến mục đích hợp pháp hóa.

Dự án Nonhuman Rights tranh luận
rằng việc tạo ra ranh giới

để biến những sự sống tự do và
có quyền quyết định thành nô lệ

như sinh vật bạn thấy
đằng sau tôi đây

là xâm phạm quyền bình đẳng.

Chúng tôi đã nghiên cứu qua
80 khu vực pháp lý

phải mất 7 năm
để có thể tìm ra một nơi

mà chúng tôi muốn
đệ đơn kiện đầu tiên.

Chúng tôi chọn bang New York.

Sau đó chúng tôi quyết định
ai sẽ là nguyên đơn.

Và đó là loài tinh tinh,

không chỉ vì Jane Goodall
ở trong ban giám đốc dự án

mà bởi vì Jane và nhiều người khác,

đã nghiên cứu sâu sắc
về tinh tinh qua hàng thập kỉ qua.

Chúng tôi biết về
khả năng nhận thức đặc biệt của chúng,

những năng lực đó
cũng tương tự như ở loài người.

Vì vậy chúng tôi chọn tinh tinh,
và sau đó bắt đầu tuyển chọn

những chuyên gia hiểu biết
khả năng nhận thức của tinh tinh.

Chúng tôi đã tìm thấy người cần tìm ở
Nhật, Thụy điển, Đức, Xcot len, và Mỹ,

và, họ đã viết bản tuyên thệ
dài 100 trang

đưa ra 40 đặc trưng về

khả năng nhận thức phức tạp
của tinh tinh

hoặc cá nhân hoặc tập thể,

tất cả phù hợp với quyền tự chủ
và tự quyết định.

Một trong số những nhận thức ấy
là chúng có ý thức.

Và chúng ý thức được rằng chúng có ý thức.

Chúng biết mình có tư duy.
Và loài khác cũng vậy.

Chúng biết mình là những cá thể,
và có thể sống.

Chúng hiểu rằng chúng đã sống ngày hôm qua
và sẽ tồn tại đến ngày mai.

Chúng có thể trải qua thời gian tâm lý.
Chúng nhớ những gì xảy đã xảy ra.

Chúng dự đoán được tương lai,

vì vậy thật là khủng khiếp khi cầm tù
chú tinh tinh một mình.

Một việc mà ta chỉ làm
với những tội phạm nghiêm trọng nhất,

và chúng ta làm điều tương tự
với tinh tinh mà không hề mảy may suy nghĩ

Chúng có những giá trị đạo đức.

Khi chúng chơi trò chơi kinh tế
với con người,

Chúng tự động đưa ra đề nghị công bằng,
thậm chí dù không cần phải làm như vậy.

Chúng giỏi toán.
Chúng hiểu những con số.

Chúng có thể làm toán cơ bản.

Chúng hiểu ngôn ngữ,
hay để đứng ngoài bất đồng ngôn ngữ,

chúng chủ động tham gia giao tiếp

chú ý đến thái độ của những người

đang nói.

Chúng có văn hóa.

Văn hóa vật thể,
văn hóa xã hội.

Văn hóa tượng trưng.

Các nhà khoa học ở rừng Taï
ở bờ biển Ivory

đã thấy rằng tinh tinh
dùng đá để đập vỡ

lớp vỏ vô cùng cứng của hạt.

Họ đã nghiên cứu rất lâu,

đã khai quật và tìm thấy

nền văn hóa vật thể,
cách mà chúng làm điều đó

những viên đá này,
đã qua ít nhất 4300 năm,

qua 225 thế hệ tinh tinh.

Vì vậy chúng ta cần tìm hiểu về tinh tinh.

Tinh tinh,

2 con đầu tiên được tìm thấy ở New York.

Cả hai có thể sẽ chết
trước khi chúng ta khởi kiện.

Sau đó chúng tôi tìm thấy Tommy.

Đó là chú tinh tinh
bạn nhìn thấy sau lưng tôi.

Chúng tôi đã tìm thấy chú trong cũi,

trong một căn phòng với đầy cũi

trong nhà kho lớn trên lô đất
đã được sử dụng ở trung tâm New York.

Chúng tôi thấy Kiki, bị điếc một tai.

Ở sau cửa hàng bằng xi măng
ở phí tây Massachusetts.

Và chúng tôi tìm thấy Hercules and Leo.

2 chú tinh tinh nhỏ

đang được sử dụng để nghiên cứu
giải phẫu và y khoa ở Stony Brook.

Chúng tôi tìm thấy chúng.

Và vì vậy tuần cuối cùng
của tháng 12 năm 2013,

dự án quyền động vật đệ 3 đơn kiện
trong toàn bang New York

sử dụng bộ luật phổ thông
tranh luận về tự do thân thể

đã được sử dụng với James Somerset,

và chúng tôi đã yêu cầu các thẩm phán này
ban hành luật phổ thông về tự do thân thể

Chúng tôi muốn tinh tinh tự do,

muốn mang chúng
đến Khu bảo tồn tinh tinh,

ở Nam Florida

một hồ nhân tạo
với 12 hoặc 13 hòn đảo--

khoảng 0,8 đến 1,2 hecta
đủ cho 2 tá tinh tinh sinh sống

tự do.

Và những chú tinh tinh này
sẽ sống cuộc đời của chúng,

với bạn bè của chúng trong môi trường
gần Africa nhất có thể.

Bây giờ, tất cả những vụ này
vẫn còn tiếp diễn.

Chúng tôi vẫn chưa nhờ
Lord Mansfield của mình.

Nhưng chúng tôi sẽ. Và sẽ.

Đây là một cuộc kiện tụng quy mô
và kéo dài. Chúng tôi sẽ.

Trích lời của Winston Churchill,

cách mà chúng ta nhìn những sự vụ
là chúng chưa kết thúc,

thậm chí chưa bắt đầu kết thúc,

nhưng có thể là kết thúc
của một sự bắt đầu.

Cảm ơn.

(Vỗ tay)