Return to Video

گردبادها چطور شکل می‌گیرند؟ - جیمز اسپن

  • 0:07 - 0:09
    به من میگویند تعقیب کننده گردباد.
  • 0:09 - 0:12
    وقتی که باد بلند میشود و شرایط فرآهم است،
  • 0:12 - 0:15
    من ماشینم را برمیدارم
    و توفانهای شدید را دنبال میکنم.
  • 0:15 - 0:20
    میگویید، «دیوانه؟» شاید، اما واقعا من این هیولاهای
    آسمانی را تعقیب میکنم تا درباره آنها بیاموزم.
  • 0:20 - 0:23
    میخواهم آن چه میدانم را با شما قسمت کنم.
  • 0:23 - 0:28
    گردبادها ستونهای هوایی هستند که با سرعت
    زیادی میچرخند و توفانی رابه وجود میآورند
  • 0:28 - 0:31
    که با قیفی از ابر به زمین وصل میشود.
  • 0:31 - 0:33
    وقتی که این اتفاق میافتد،
    آنها زمین را میدرند،
  • 0:33 - 0:37
    و تهدیدی جدی برای زندگی و دارایی هستند.
  • 0:37 - 0:40
    به همین دلیل است که تحقیقات زیادی
    بر روی این پدیده انجام گرفته است،
  • 0:40 - 0:45
    اما حقیقت این است که هنوز چیزهای خیلی
    زیادی درباره شکل گیری گردبادها نمیدانیم.
  • 0:45 - 0:47
    شرایطی که موجب
    به وجود آمدن یک گردباد میشود
  • 0:47 - 0:50
    لزوما گردباد دیگری را به وجود نمیآورد.
  • 0:50 - 0:54
    اما از زمانی که مردم شروع به ثبت گردبادها
    کردهاند چیزهای زیادی یاد گرفتهایم،
  • 0:54 - 0:59
    مثل روش تشخیص علامتها
    وقتی که گردبادی آسمان را در هم میآمیزد.
  • 0:59 - 1:01
    دوست دارید سوار شوید و با من بیایید؟
  • 1:01 - 1:05
    گردبادها با یک توفان رعد و برق
    شروع میشوند اما نه هر توفانی.
  • 1:05 - 1:10
    این توفانها که سوپرسل نام دارند
    مجموعهای از توفانهای تندری قدرتمند هستند
  • 1:10 - 1:14
    با رسیدن توفان به ارتفاع ۱۵٫۰۰۰ متری
    بادهای پرقدرت،
  • 1:14 - 1:19
    تگرگهای عظیم و همچنین گاهی سیل
    و رعد و برقهای غولآسا به وجود میآیند.
  • 1:19 - 1:22
    این گونه توفانها هستند
    که گردبادها را به وجود میآورند،
  • 1:22 - 1:26
    اما تنها در صورتی که همه شرایط مهیا باشد،
  • 1:26 - 1:31
    سرنخهایی که ما میتوانیم با اندازه گیری
    و جستجوی آنها یک توفان را پیش بینی کنیم.
  • 1:31 - 1:35
    هوای بالا رونده اولین چیزی است
    که برای توسعه گردباد لازم است.
  • 1:35 - 1:38
    هر توفانی زمانی به وجود میآید که
    چگالش اتفاق بیافتد،
  • 1:38 - 1:40
    محصول جانبی ابرها.
  • 1:40 - 1:42
    چگالش گرما آزاد میکند،
  • 1:42 - 1:47
    و گرما به انرژی بالابرنده
    حجم هوای زیادی تبدیل میشود.
  • 1:47 - 1:50
    هرچه چگالش بیشتر باشد
    و ابرهای توفانزا بزرگتر باشند،
  • 1:50 - 1:53
    این جریانهای رو به بالا
    شدیدتر خواهند بود.
  • 1:53 - 1:57
    در سوپرسلها، هوای بالارونده
    به شکل به خصوصی قدرتمند است.
  • 1:57 - 2:02
    در هنگام بالا رفتن، هوا میتواند جهت خود
    را تغییر دهد و با سرعت بیشتری حرکت کند.
  • 2:02 - 2:05
    در نهایت، اگر رطوبت زیادی
    در پایین دست توفان وجود داشته باشد،
  • 2:05 - 2:08
    یک ابر عظیم پایه به وجود میآید،
  • 2:08 - 2:11
    که اگر گردباد به وجود بیاید
    این ابر تغذیه آن را فرآهم خواهد آورد.
  • 2:11 - 2:16
    وقتی همه این چیزها سر جای خودش قرار گرفت،
    توفان میتواند جریانی چرخشی به وجود بیاورد
  • 2:16 - 2:21
    که باعث به وجود آمدن مجرایی پهن از هوای
    چرخنده میشود که به سمت بالا کشیده میشود.
  • 2:21 - 2:23
    ما به این میگوییم مزوسیکلون.
  • 2:23 - 2:25
    هوای خشک، خنک و فرو رفته بیرون
  • 2:25 - 2:28
    شروع به پیچیدن دور پشت مزوسیکلون میکند،
  • 2:28 - 2:31
    و چیزی به نام جریان
    هوای پشتی را به وجود میآورد.
  • 2:31 - 2:35
    این سناریوی عجیب اختلاف دمای شدیدی
  • 2:35 - 2:39
    بین هوای داخل مزوسیکلون و خارج از آن
    به وجود میآورد،
  • 2:39 - 2:43
    و مرتبهای از ناپایداری را به وجود میآورد
    که گردباد میتواند در آن شکل بگیرد.
  • 2:43 - 2:46
    آنگاه، قسمت پایینی مزوسیکلون تنگ میشود،
  • 2:46 - 2:48
    و سرعت باد را افزایش میدهد.
  • 2:48 - 2:52
    اگر، و این اگر بزرگی است،
    این قیف هوا به سمت پایین
  • 2:52 - 2:55
    به طرف ابر مرطوب پایه
    در پایین توفان مولد حرکت کند،
  • 2:55 - 2:59
    آن را به درون میمکد
    و به دیوار چرخندهای از ابر تبدیل میکند،
  • 2:59 - 3:03
    که ارتباط بین توفان به وجود آمده
    و زمین را برقرار میکند.
  • 3:03 - 3:05
    لحظهای که این مجرای
    چرخنده ابر زمین را لمس کند
  • 3:05 - 3:08
    به گردباد تبدیل خواهد شد،
  • 3:08 - 3:13
    بیشتر آنها کوچک و کوتاه هستند و بادهایی با
    سرعت ۱۰۰- ۱۸۰ کیلومتربرساعت تولید میکنند
  • 3:13 - 3:19
    اما باقی تا یک ساعت دوام میآورند و بادهایی
    با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت تولید میکنند.
  • 3:19 - 3:21
    زیبا اما وحشتناک هستند،
  • 3:21 - 3:24
    مخصوصاً اگر خودتان یا شهرتان
    سر راهش قرار داشته باشید.
  • 3:24 - 3:28
    در آن صورت، هیچ کس
    حتی تعقیب کننده گردبادی مثل من هم
  • 3:28 - 3:31
    از دیدن آن لذت نخواهد برد.
  • 3:31 - 3:35
    درست مانند سایر چیزها،
    گردبادها هم پایانی دارند.
  • 3:35 - 3:38
    وقتی که اختلاف دما از بین برود
    و شرایط پایدارتر شود،
  • 3:38 - 3:40
    یا رطوبت هوا کاهش پیدا کند،
  • 3:40 - 3:46
    لحظهای که توفان خشمگین مولد گشتاور خود را
    از دست بدهد گردبادش را هم به درون میکشد.
  • 3:46 - 3:50
    با این حال، هواشناسان و تعقیب کنندههای
    توفان مثل من گوش به زنگ میمانند
  • 3:50 - 3:57
    و همیشه مراقب هستند تا کی دوباره
    توفان کمند بلندش را رها کند.
Title:
گردبادها چطور شکل می‌گیرند؟ - جیمز اسپن
Description:

درس کامل در: http://ed.ted.com/lessons/how-do-tornadoes-form-james-spann

گردبادها شدیدترین توفان‌های زمین هستند و سرعت باد در آنها می‌تواند حتی از ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت هم فراتر برود. این گردبادهای سهمگین چطور شکل می‌گیرند؟ هواشناس جیمز اسپن چرخه حیات گردبادها را، از تشکیل شدن آنها از توفان‌های تندری سوپرسل و تبدیلشان به گردبادهای وحشتناک و ناگهان حل شدنشان در هوای رقیق، روشن می‌کند.

درس از جیمز اسپن، انیمیشن از پراوینسیا استودیو.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:12

Persian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.