Fazla mı medikalleştirildik?

Reuters haber ajansının sağlık bölümü editörü Ivan Oransky bizleri diyabet-öncesi, kanser-öncesi ve daha birçok mantıksız ön tanı salgın hastalığına karşı uyarıyor. Oransky TEDMED'in bu merak uyandıran konuşmasında beyzboldan önemli bir ders vererek sağlık sektörüne nasıl bir çözüm bulunacağını gösteriyor.

Moneyball filmini izleyenler

ya da Michael Lewis'in kitabını okuyanlar

Billy Beane'in hikâyesini bileceklerdir.

Yetenek avcılarının dediğine göre
Billy müthiş bir oyuncu olabilirmiş.

Ailesine, onun bir yıldız olacağına
inandıklarını söylediler.

Gerçekte olan ise
sözleşmeyi imzaladığı sırada

bu arada Billy üniversiteye gitmek
istediği için sözleşmeyi istememişti.

Üniversite gerçekte beni seven
annemin yapmamı söylediği şeydi

ki ben de onu dinledim.

Ama Billy, pek başarılı olamadı,
fazlasıyla zorluk çekti.

Birkaç kez takım değiştirdi,
kariyerinin çoğunu amatör liginde geçirdi

ve sonunda kendini yönetimde buldu,
Oakland Athletics'in genel müdürü oldu.

Bu odanın çoğunluğuna göre yönetimde
olmak bir başarı olarak görülür

ki bende yönetimdeyim.

Sizi temin ederim profesyonel ligde
oynamak isteyen bir çocuk için

yönetimde olmak bir başarı değil,
başarısızlık öyküsüdür.

Bugün sizlerle konuşmak
ve paylaşmak istediğim şey,

sağlık sistemimizin hastalar
ve diğer kişilerle alakalı tahminlerinin

o yetenek avcılarının Billy Beane
hakkındaki tahminleri gibi

kötü olduğudur.

Buna rağmen her gün

bu ülkedeki binlerce kişiye

bir şeylerin ön tanısı konuyor.

Hipertansiyon ön tanısı,
bunaklık ön tanısı,

anksiyete ön tanısını duyuyoruz
ve kesinlikle eminim ki

şu yeşil odada kendime bu tanıyı koydum.

Ayrıca subklinik durumlardan
söz ediyoruz.

Subklinik aterosklerosis,
yani subklinik atardamar sertleşmesi var.

Tabii ki muhtemelen
kalp kriziyle bağlantılı.

En sevdiklerimden biri de subklinik akne.

İnternette subklinik akneyi aratırsanız
kabarıklık, kızarıklık

ve iltihabınız yoksa tedavisi en kolay
akne tipi olduğunu söyleyen

benim de bulduğum,
bir site göreceksiniz.

Belki de bunun sebei aslında
akneniz olmadığındandır.

Ben bütün bu durumlara bir ad koydum,
başka bir ön tanı.

Bunlara mantıksızlık ön tanısı diyorum.

Beyzbolda oyun öncesinin ardından
oyun gelir.

Sezon öncesinin ardından sezon gelir.

Fakat bu durumların çoğunda olay bu değil,
yani en azından her zaman değil.

Yani çoğu vakada yağmur
dolayısıyla ertelenme varmış gibi.

Genelde kansere dönüşmeyen

kanser öncesi doku bozulmaları var.

Ama yine de

örneğin subklinik osteoporozu,
bir tür kemik erimesi hastalığını,

yani bir ön tanıyı ele alırsak

diğer türlü osteopeni olurdu,

sadece bir kemiğin kırılmasını
önlemek için

270 kadını 3 yıl boyunca
tedavi etmeniz gerekir.

Bu sayıyı

osteopeni tanısı konan kadınların
sayısıyla çarpınca

çok fazla kadın için berbat
bir durum ortaya çıkıyor.

Yani bu ön tanıları tedavi etmek için

kullandığımız ilaçların maliyeti
ve yan etkisi göz önünde bulundurulunca

sağlık sektörüne her yıl
2 trilyon dolardan fazla para harcayıp

yine de ihtiyatlı bir tahminle, yılda
100.000 insanın

sahip oldukları hastalıklardan değil,
onlara uygulanan tedavilerden

ve onların yol açtığı komplikasyonlardan
dolayı ölmesi sürpriz değil.

Bu ülkede her şeyi medikal hâle getirdik.

Seyirciler arasındaki kadınlara

zaten biliyor oldukları
kötü haberlerim var

ve bu hayatınızın
her durumunun medikalleştiği.

Hayatınızın her alanı medikalleştirildi.

Birinci darbe, ergenliğe
girdiğinizde oldu.

Artık her ay başınıza gelen
ve medikalleştirilmiş bir şeyiniz var.

Bunun tedavi edilmesi gerekiyor.

İkinci darbe, hamile kaldığınızda oldu.

O da medikal hâle getirilmiş.

Yüksek teknolojili bir
hamilelikten geçmelisiniz

yoksa bir şeyler ters gidebilir.

Üçüncü darbe, menopoz.

Hepimiz, milyonlarca kadına
menopoz semptomları yüzünden

onlarca yıl hormon tedavisi uygulanıp

daha sonra Ulusal Sağlık Enstitüsü
tarafından finanse edilen

büyük bir araştırmanın sonuçları ortaya
çıkınca olanları hatırlıyoruz.

Araştırmaya göre

aslında o çoklukta hormon tedavisinin
çoğu kadının üzerinde

iyiden çok kötü etkileri olabilirdi.

Her ihtimale karşı

salondaki erkekleri geçmek istemiyorum,

sonuçta ben de onlardan biriyim.

Bu salondaki herkese

ve başka yerlerde izleyen ve dinleyenlere
çok kötü bir haberim var.

Hepinizin evrensel,

ölümcül bir durumu var.

Yani, bir dakikanızı ayırın.

Ölüm tanısı olarak adlandırılıyor.

Hepinizde var çünkü hepinizde
risk faktörü var,

risk de yaşıyor olmak.

Ama size iyi bir haberim de var

çünkü bir gazeteci olduğum için mutlu,
geleceğe yönelik sonları severim.

İyi haber, konuşmamın sonuna kadar
hayatta kalabilirseniz,

herkes bunu başarabilecek mi bakacağız,

hayatta kalan öncesi olacaksınız.

Ölüm ön tanısını ben uydurdum.

Başkasının sözünü
kullandıysam özür dilerim.

Bence ben uydurdum.

Ama hayatta-kalan-öncesini ben uydurmadım.

Bu, belli bir kanser destek grubunun,

risk faktörü bulunan

fakat daha kanser olmamış herkese

verdiği bir isim.

Siz birer hayatta kalan öncesisiniz.

Sabah burada HBO vardı, Mark Burnett
hala seyircilerin arasında mı?

''Pre-vivor'' adında

bir realite şovu önermek isterim.

Bir hastalığınız çıkarsa
adadan ayrılıyorsunuz.

Ama sorun şu ki

bu olayı tamamen teşvik eden

bir sistemimiz yok.

Bu sistemin her adımında
hep yaptığımız şeyi yapmayı

ve herkese bir ön tanı koymayı

ve bazen gerçek hastalığın tanısını
koymayı seçtik.

Doktor-hasta ilişkisiyle başlayalım.

Doktorların çoğu hizmet başına
ücret alarak çalışmakta.

Yani daha fazla test yapıp daha fazla
ilaç yazmaları için teşvik ediliyorlar.

Hastalar geliyor ve bir şeyler
yapılmasını istiyorlar.

Bizler Amerikalıyız,
öylece duramayız,

harekete geçmek zorundayız,
sonuç olarak ilaç istiyorlar.

Tedavi istiyorlar, senin durumun bu,
böyle tedavi edilir, denmesini istiyorlar.

Eğer bu doktor istediğini vermezse

başka doktora gidiyorsun.

Bu doktorun işi için iyi değil.

Daha da kötüsü,

sonunda birisi hastalık tanısı koyar da
önceki doktor o testi istememiş olursa

mahkemeye verilirsiniz.

Belirtileri genişleterek
tedaviye uygun kişi sayısını

sürekli arttırmaya çalışan
ilaç firmalarımız var

çünkü belli ki kâr getiriyor.

Hayatta kalan öncesi terimini uyduranlar
gibi destek grupları var.

Bu gruplar daha çok insanın risk altında
veya hasta olduğuna inanmasını

böylece görünürlüklerini arttırmayı

ve daha fazla bağış toplamayı istiyorlar.

Gazetecilerin genelde
yaptıklarının aksine

bütün bunlar belirli oyuncuları

suçlamakla ilgili değil.

Hepimiz sorumluyuz.

Ben de sorumluyum.

Ben Yankee taraftarıyım,

yani iş yapman gereken en iyi şeye gelince

destekleyebileceğim en kötü tarafı
tutuyorum.

Teşekkürler.

Ama herkes sorumlu.

Ben tıp okudum

ve "Nasıl Şüpheci Bir Şekilde Düşünülür"

ya da "Nasıl Test İstenmez" diye
derslerimiz yoktu.

Yapman gerekenin bunlar olduğu
bir sistemimiz var.

Bu teşvikleri anlamam için
gazeteci olmam gerekti.

Ekonomistler kötü insanın olmadığını,

yalnızca kötü teşvikçiler
olduklarını söyler.

Aslında bu doğru.

Çünkü iş medikal teknolojiye gelince
yarattığımız şey

aslında Düşler Tarlası
filmi gibi bir şey.

Her köşe başına bir MR cihazı
yerleştirirseniz

herkesin robotik cerrahi ile
tedavi edilmesi gerektiğini söyleyip

her hastaneye bir robot koymuş olursunuz.

İnşa ettiğiniz takdirde insanların
geleceği bir sistem oluşturduk.

Fakat insanlara huysuzca

gelmeleri gerektiğini söyleyebilir,

gelmeleri gerektiğine ikna edebilirsiniz.

Gazeteci olunca benim de problemin
bir parçası olduğumu

ve aslında hepimizin bu problemin
bir parçası olduğumuzu anladım.

Her risk faktörünü medikalleştiriyor,
amacı insanları korkutmak olmasa da

genelde bunu başaran hikayeler

yazıyor ve yazdırıyordum.

Ama bunun bir çözümü var.

Geçen hafta dahiliye doktoruna gittim

ve bana bu salondaki herkesin

bedavaya söyleyebileceği bir şey söyledi

ama tabii ayrıcalığım olduğu için

ben para ödedim.

Kilo vermem gerekiyormuş.

Haklı, yıllardır yüksek tansiyonum var.

Babama tanı konduğu aynı yaşta çıktı
ve gerçek bir hastalık.

Hipertansiyon-öncesi
gibi bir ön tanı değil,

gerçek hipertansiyon, yüksek tansiyon.

Doktorum haklıydı

ama bana obezite ön tanısı
veya diyabet ön tanısı

ya da ona benzer bir tanı falan koymadı.

Şu Statin'i içmeye başlasan iyi olur,

kolesterolünü düşürmen lazım demedi.

Bunun yerine dedi ki ''Git kilo ver,

daha sonra gel ve beni gör
ya da arayıp nasıl gittiğini söyle." dedi.

Bana göre bu

ileriye doğru bir adımdır.

Bu arada Billy Beane de

en son transfer ettiği

gerçekten başarılı olan çocuktan
aynı şeyi öğrendi.

Önemli olan boksörler gibi
her seferinde atak yapmak,

her atışı çitlerin üzerinden
atmak değil.

Yankee gibi pahalı takımlar bu tarz
oyuncuları seviyorlar.

Bu çocuk ona, gözün işte
o tip oyuncuların üstünde olmalı

ve çıkıp koşmak yerine yürümeyi
seven oyuncular bulmalısın, dedi.

Çünkü skoru yürüyerek yapmak en az
koşmak kadar iyidir.

Sağlık sistemimizde de

bu doğru atış mı

yoksa biraz bekleyip sıradaki
atışı mı yapmalıyız

diye düşünmeliyiz.

Teşekkürler.