Return to Video

Орчлон ертөнцтэй харьцуулахад бид хэр жижиг вэ? - Алекс Хофелд

  • 0:07 - 0:09
    1995 оны өвөл
  • 0:09 - 0:14
    судлаачид Хаббл дуранг Долоон Бурхан
    одны зүгт
  • 0:14 - 0:21
    ойролцоох однуудаас хол,
    хав харанхуй хэсэг рүү чиглүүлсэн юм.
  • 0:21 - 0:26
    Тэр хэсэг хоосон мэт байсан учир
    уг оролдлого нь эрсдэлтэй байлаа.
  • 0:26 - 0:29
    Ямар нэгэн зүйл
    харагдах болов уу?
  • 0:29 - 0:31
    Дараагийн 10 өдөрт
  • 0:31 - 0:37
    150 цаг орчим яг тэр хэсэг дэх
    гэрлийн зургийг авчээ.
  • 0:37 - 0:41
    Үр дүн нь гайхамшигтай байлаа.
  • 0:41 - 0:45
    Огторгуйд гэрэлтэх тэр жижигхэн буланд
  • 0:45 - 0:49
    1500 өөр галактик гялалзаж байлаа.
  • 0:49 - 0:53
    Одоо энэхүү зургийн хэмжээг
    ойлгохын тулд ухраад үзье.
  • 0:53 - 0:55
    Хэрвээ чи үзэг аваад,
  • 0:55 - 0:59
    шөнийн тэнгэрт гарын хэмжээтэй
    зайд бариад,
  • 0:59 - 1:01
    үзүүрт нь анхаарвал
  • 1:01 - 1:08
    Хаббл дуран яг л үүнтэй адил
    анхны гүн огторгуйг зурагт буулгасан.
  • 1:08 - 1:09
    Өөрөөр хэлбэл,
  • 1:09 - 1:14
    тэдгээр 3000 галактикууд
    огторгуйн маш жижиг хэсэгт багтсан нь
  • 1:14 - 1:17
    шөнийн тэнгэрийн хоёр саяны
    нэгтэй тэнцэх юм.
  • 1:17 - 1:19
    Үүнийг барагцаалбал
  • 1:19 - 1:23
    дундаж хүн 1.7 метр өндөртэй.
  • 1:23 - 1:27
    Дэлхийн диаметр 12,700 километр нь
  • 1:27 - 1:32
    7.5 сая хүн хөл толгойгоороо нийлж
    дээр дээрээ зогссонтой ижил.
  • 1:32 - 1:38
    Апполо 8 хөлгийн сансрын нисгэгчид
    сар луу 380000 орчим километр ниссэн.
  • 1:38 - 1:44
    Бидний харьцангуй жижиг Нар нь
    1.4 сая километр диаметртэй буюу
  • 1:44 - 1:47
    дэлхийгээс 110 дахин их.
  • 1:47 - 1:48
    Дахин цаашилбал,
  • 1:48 - 1:53
    Сүүн Замд 100-400 тэрбум
    одод багтдаг ба үүнд
  • 1:53 - 1:54
    манай нар ч мөн орно.
  • 1:54 - 1:59
    Гүн огторгуйн зурган дахь гялалзах
    бяцхан цэг нь
  • 1:59 - 2:03
    хамгийн багадаа тэрбум одноос бүрдэнэ.
  • 2:03 - 2:06
    Гүн огторгуйн зургийг авснаас
    бараг 10 жилийн дараа
  • 2:06 - 2:10
    шинжлэх ухаанчид Хаббл
    дурангийн линзийг шинэчилж,
  • 2:10 - 2:15
    4 сарын турш гэрэл
    бүртгэгч зураг авчээ.
  • 2:15 - 2:18
    Энэ удаад тэд 10000 галактикийг ажиглав.
  • 2:18 - 2:22
    Эдгээр галактикуудын хагасыг нь
    илүү сайн судалж
  • 2:22 - 2:25
    Нэн Гүн Огторгуйн Зураг буюу
  • 2:25 - 2:28
    НГОЗ-ийг гарган авчээ.
  • 2:28 - 2:30
    10 жилийн турш авсан
  • 2:30 - 2:33
    зурганд харагдах гарагууд нь
    маш алсад орших бөгөөд
  • 2:33 - 2:36
    хүний нүдээр харж чадах
    тод гэрлийн
  • 2:36 - 2:39
    тэрбумын нэгтэй тэнцэнэ.
  • 2:39 - 2:43
    Тэгвэл бид эдгээр зургуудаас
    хорвоо ертөнцийн талаар юу мэдэж болох вэ?
  • 2:43 - 2:48
    Хорвоо ертөнц судлалд орон зай,
    цаг хугацаа маш нарийн холбоотой.
  • 2:48 - 2:50
    Энэ нь гэрлийн хязгаар
    хурдтай холбоотой.
  • 2:50 - 2:56
    Гүн огторгуйн зургууд нь эрт цаг руу
    очих цаг хугацааны машинтай адил.
  • 2:56 - 2:58
    Тэд огторгуйд маш гүн лүү очиж
  • 2:58 - 3:03
    13 тэрбум жилийн өмнөх
    галактикийг харах боломжийг олгодог.
  • 3:03 - 3:06
    Энэ нь ертөнцийг Их Тэсрэлтийн дараа
  • 3:06 - 3:09
    тэрбумаас цөөн жилийн дараа
    харж буйтай адил юм.
  • 3:09 - 3:14
    Үүнийг ашиглан судлаачид
    ертөнцийн эхэн үеийг судалж байна.
  • 3:14 - 3:18
    Гүн огторгуйн зургууд мөн ертөнцийг
    нэгэн төрлийнх гэдгийг харуулсан.
  • 3:18 - 3:23
    Энэ нь тэнгэрийн өөр хэсгүүдээс авсан
    зургууд ижил төстэй байгаагаас үүдэлтэй.
  • 3:23 - 3:26
    Хорвоо ертөнц ямар агуу том болохыг
    бодох үед гайхамшигтай.
  • 3:26 - 3:30
    Яагаад том зайтай байсан ч бүгдийг
    ижил байна гэж бодно вэ?
  • 3:30 - 3:33
    Галактикийн хэмжээнд,
    ертөнцийн хэмжээнд ч тэр
  • 3:33 - 3:36
    бид ойлгохын аргагүй өчүүхэн ч
  • 3:36 - 3:38
    бидэнд гайхаж бодох,
  • 3:38 - 3:39
    асуух,
  • 3:39 - 3:40
    судлах,
  • 3:40 - 3:41
    эрэн сурвалжлах,
  • 3:41 - 3:43
    төсөөлөх чадвар бий.
  • 3:43 - 3:45
    Та дараагийн удаа тэнгэр лүү
    харахдаа
  • 3:45 - 3:49
    оддын дундах харанхуйд
    танд харагдаж буйгаас ч
  • 3:49 - 3:53
    агуу том зүйлийн талаар бодоорой.
Title:
Орчлон ертөнцтэй харьцуулахад бид хэр жижиг вэ? - Алекс Хофелд
Description:

Бүтэн хичээлийг: http://ed.ted.com/lessons/how-small-are-we-in-the-scale-of-the-universe-alex-hofeldt

1995 онд шинжээчид Хаббл дуранг Долоон Бурхан одны хажуу дахь нэгэн хэсэг рүү чиглүүлжээ. Тэр байршилд үнэндээ юу ч байгаагүй бөгөөд, оролдлого нь эрсдэлтэй байлаа. Ямар ч хамаагүй гэх юм бол юу гарч ирэх юм бэ? Буцаж ирсэн зүйл нь гайхамшигтай байлаа: нэг зураг дээр 1500 өөр өөр галактик огторгуйн бяцхан хэсэгт сүүмэлзэж байв. Алекс Хофелд бидэнд энэхүү зургийн хэмжээг ойлгоход тусаллаа.

Хичээлийг Алекс Хофелд, дуут дүрсийг Блийнк.

Хаббл Гүн Огторгуйн зураг: Р. Виллиамс (СТССИ), Хаббл Гүн Огторгуйн баг болон НАСА.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:08

Mongolian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.