Kuluary konferencji klimatycznej w Paryżu

Co byś zrobił, gdyby polecono ci ocalić planetę? Gdy Christiana Figueres została wybrana przez ONZ do prowadzenia negocjacji podczas konferencji klimatycznej w Paryżu (COP 21) w grudniu 2015 roku, zareagowała jak większość z nas. Pomyślała, że to niemożliwe, żeby skłonić przywódców 195 państw do porozumienia dotyczącego sposobów na spowolnienie zmiany klimatu. Dowiedz się, jak przeszła od sceptycyzmu do optymizmu, i pomogła światu osiągnąć najważniejsze jak do tej pory porozumienie klimatyczne.

Mam kolejny powód, żeby być optymistką:

zmiana klimatu.

Może mi nie wierzycie, ale oto fakty.

12 grudnia 2015 roku

w Paryżu, pod auspicjami ONZ,

spotkały się rządy 195 krajów

i jednogłośnie,

jeśli współpracowaliście z rządami,
wiecie, jakie to trudne,

jednogłośnie zadecydowały

o celowej zmianie
kierunku światowej gospodarki,

żeby chronić najsłabszych

i poprawić życie nas wszystkich.

To znaczące osiągnięcie.

(Brawa)

A tym bardziej znaczące,

jeśli wziąć pod uwagę,
gdzie byliśmy jeszcze parę lat temu,

w 2009 roku w Kopenhadze.

Kto pamięta Kopenhagę?

Po latach starań o zawarcie
umowy klimatycznej

te same rządy spotkały się w Kopenhadze

i poniosły straszną porażkę.

Czemu zawiodły?

Z wielu różnych powodów,

głównie ze względu na zakorzeniony podział

między globalną Północą a Południem.

Sześć miesięcy po tej porażce

poproszono mnie
o wzięcie odpowiedzialności

za negocjacje w sprawie zmiany klimatu.

Doskonały moment na rozpoczęcie pracy.

Globalne podejście
do zmiany klimatu było negatywne.

Nikt nie wierzył,

że globalne porozumienie będzie możliwe.

Sama w to nie wierzyłam.

Jeśli obiecacie nikomu o tym nie mówić,
spoza wspaniałej publiczności TED,

ujawnię wam sekret,

który został ukryty przez historię.

Na mojej pierwszej konferencji prasowej

dziennikarz zapytał mnie:

"Pani Figueres, czy uważa pani,
że globalne porozumienie będzie możliwe?".

Bez głębszego zastanowienia powiedziałam:

"Nie za mojego życia".

Można sobie wyobrazić twarze
mojego zespołu z działu prasowego

zaszokowanych przez wariatkę z Kostaryki

i zarazem ich nową szefową.

Również byłam zaszokowana.

Nie byłam zaszokowana sobą,
bo przywykłam do siebie,

ale konsekwencjami tego,
co właśnie powiedziałam.

Konsekwencjami dla świata,

w którym przyjdzie żyć naszym dzieciom.

Szczerze mówiąc,
to był przerażający moment,

pomyślałam sobie,

że "niemożliwe" to nie fakt, ale postawa.

To tylko postawa.

Dokładnie wtedy zdecydowałam,
że zmienię swoje nastawienie

i pomogę zmienić światopogląd
dotyczący zmiany klimatu.

Nie wiem.

Tylko tyle? Dzięki.

Nie wiem, co byście zrobili,
gdyby wam powiedziano,

że waszym zadaniem
jest uratowanie planety.

Taki jest zakres waszych obowiązków,

za który bierzecie
całkowitą odpowiedzialność.

Jednak nie macie żadnej władzy,

bo rządy są niezależne
w każdej decyzji, jaką podejmują.

Chciałabym wiedzieć,

co byście zrobili
w pierwszy poniedziałek rano.

Oto, co zrobiłam.

Spanikowałam.

(Śmiech)

I później znowu.

Nie wiedziałam, jak rozwiązać ten problem.

Nie miałam pojęcia,
jak rozwiązać ten problem.

Ale jedno wiedziałam na pewno.

Musimy zmienić ton tej rozmowy.

Nie osiągnie się sukcesu bez optymizmu.

Słowo "optymizm"
ma dla mnie proste znaczenie.

Spróbujmy je zrozumieć
w szerszym znaczeniu

jako odwagę, nadzieję, zaufanie,

solidarność oraz fundamentalną wiarę
w to, że możemy zjednoczyć się

i pomóc sobie nawzajem,
żeby poprawić los ludzkości.

Możecie sobie wyobrazić,
że myślałam, że bez tego

nie dało się wyjść z impasu w Kopenhadze.

Przez sześć lat uparcie i nieubłaganie

starałam się podawać sporą dawkę
optymizmu do systemu,

bez względu na pytania od prasy,

i byłam w tym coraz lepsza,
bez względu na kontrargumenty.

Wierzcie mi, że kontrargumentów jest dużo.

Bezwzględny optymizm włączony do systemu.

Niedługo potem

zaczęliśmy zauważać zmiany
zachodzące w wielu sferach,

w których brało udział tysiące ludzi,

włączając w to wielu z was.

Dziękuję wam za to.

Społeczność TED nie będzie zaskoczona,

jeśli powiem, że pierwszą sferą,

w której zauważyliśmy ogromną zmianę,

była technologia.

Zaczęliśmy zauważać,
że czyste technologie,

zwłaszcza technologie energii odnawialnej,

zaczęły tanieć i stały się wydajniejsze

do takiego stopnia,
że dzisiaj już powstają

elektrownie słoneczne typu CSP

zdolne do zasilania całych miast.

Nie mówiąc już o tym,
co robione jest w kwestii transportu

i inteligentnego budownictwa.

Dzięki postępowi w technologii

zaczęliśmy zauważać

zmiany w sferze ekonomicznej.

Walka ze zmianą klimatu jest kosztowna

i nie jest pozbawiona ryzyka.

Ma jednak ekonomiczne zalety

i idące za tym korzyści,

które niosą ze sobą czyste technologie,

jak czyściejsze powietrze,

lepsze zdrowie,

lepszy transport,
bardziej przyjazne życiu miasta,

większe bezpieczeństwo energetyczne,

lepszą dostępność energii
dla krajów rozwijających się,

świat dużo lepszy od tego,
w którym żyjemy obecnie.

Wiedząc o tym,

wielu z was pewnie dostrzegło

rozprzestrzeniającą się
innowacyjność i entuzjazm,

zaczynając od samorządów,

sektor prywatny, liderów biznesu,
firmy ubezpieczeniowe,

inwestorów, prezydentów miast
aż po społeczności religijne.

Wszyscy zaczęli rozumieć,
że to leży w ich interesie

i może wpłynąć na poprawę ich dochodów.

Nie tylko ci zazwyczaj zainteresowani.

Jeden z szefów
dużej spółki naftowo-gazowej

przyszedł do mnie
na początku zeszłego roku

i w prywatnej rozmowie

przyznał,

że nie wie, jak zmienić spółkę,

ale to zrobi,

bo chce, żeby przetrwała na rynku.

Pojawia się zmiana myślenia
w sferze ekonomicznej.

Nie trzeba było długo czekać,
żeby zauważyć zainteresowanie rządów

dostrzegające w tym narodowy interes.

Kiedy zaczęliśmy pytać kraje
o możliwości pomocy,

ich potencjalny wkład
w walkę ze zmianą klimatu

w oparciu o ich interes narodowy,

189 krajów ze 195,

189 krajów przedstawiło
dokładne plany walki ze zmianą klimatu,

mając na względzie interes narodowy,

zbieżne z ich priorytetami,

spójne z narodowymi planami
zrównoważonego rozwoju.

Wraz z ochroną interesu narodowego

narody stają się bardziej otwarte

do podjęcia wspólnej drogi

we wspólnym kierunku.

Pewnie zabierze nam to kilka dekad,

ale w ciągu kilku dekad

stworzymy nową światową gospodarkę,

zdekarbonizowaną i odporną na zawirowania.

Wkład, jaki proponowany jest obecnie

przez rządy państw,

jest niewystarczający,
żeby ustabilizować klimat,

ale to tylko pierwsze kroki,

które później zostaną usprawnione.

A pomiar, obowiązek raportowania
i weryfikacja wszystkich tych wysiłków

jest prawnie wiążąca.

Podobnie jak obowiązkowe
kontrole co pięć lat,

żeby ocenić wspólny postęp
w kierunku naszego celu.

Ustalenia odnośnie drogi do osiągnięcia
zdekarbonizowanej i odpornej gospodarki

są również prawnie wiążące.

Najważniejsze z tego wszystkiego:

Co mieliśmy wcześniej?

Garstkę państw,

które zobowiązały się do niewielkich,

krótkoterminowych redukcji emisji,

które były niewystarczające

i w większości postrzegane jako ciężar.

Co osiągnęliśmy?

Obecnie wszystkie kraje w różnym stopniu,

z różnymi podejściami w różnych sektorach,

starają się przyczynić
do osiągnięcia wspólnego celu,

podążając wspólną ścieżką

do osiągnięcia spójności ekologicznej.

Kiedy udało się tego dokonać

i zmienić podejście,

rządy gotowe były spotkać się w Paryżu

i podpisać porozumienie paryskie.

(Brawa)

Patrząc wstecz

na minione sześć lat,

pierwsze, co przychodzi mi na myśl,

to dzień przyjęcia porozumienia.

Niewyobrażalna euforia w sali obrad,

5000 osób wyskakujących ze swoich miejsc,

płaczących, klaszczących, krzyczących,

targanych przez emocje
od euforii po niedowierzanie,

bo tyle osób

pracowało nad tym przez lata
i w końcu stało się to rzeczywistością.

Byli to nie tylko ci zaangażowani
bezpośrednio w rozmowy.

Kilka tygodni wcześniej jeden z kolegów

myślał nad kupnem tahitańskich pereł
dla wspaniałej żony Nataszy.

Kiedy się w końcu zdecydował na zakup,

jubiler powiedział mu,

że ma ogromne szczęście,

bo perły mogą niebawem zniknąć
ze względu na zmianę klimatu.

Spytał: "Czy słyszał pan,

że przedstawiciele rządów
właśnie podjęli decyzję w tej sprawie

i może Tahiti ma szansę ocaleć?".

Wspaniałe potwierdzenie,

że jeszcze jest nadzieja,

jest jeszcze szansa.

Pierwsza przyznam,
że przed nami dużo pracy.

Zaczęliśmy walkę ze zmianą klimatu.

Musimy jednak podwoić nasze starania

w ciągu kolejnych pięciu lat i to szybko.

Myślę,

że w ciągu ostatnich sześciu lat
pokonaliśmy drogę

od "niemożliwego"

do "nie do powstrzymania".

Dokonaliśmy tego dzięki
sporej dawce optymizmu,

co pozwoliło nam przejść
od konfrontacji do współpracy

oraz zrozumieć, że narodowe
i regionalne interesy

niekoniecznie stoją w sprzeczności
z potrzebami globalnymi

i można je połączyć

w harmonijną całość.

Patrząc na pozostałe problemy
natury globalnej,

te wymagające naszej uwagi
w tym stuleciu,

jak bezpieczeństwo żywnościowe,
wodne, narodowe, przymusowa migracja,

wiem, że na razie nie mamy pojęcia,

jak je rozwiązać.

Jednak możemy wzorować się
na osiągnięciach dotyczących zmian klimatu

i zrozumieć,

że musimy zmienić myślenie,
bo nie gramy w grę o sumie zerowej.

Nauczono nas,
że zawsze są wygrani i przegrani,

moja strata to twoja wygrana.

Żyjemy w świecie,

gdzie przekroczone zostały granice
zrównoważonego rozwoju,

nie tylko jesteśmy ze sobą połączeni,

ale również bardzo współzależni,

twoja strata nie jest już moją wygraną.

W tej grze albo stracimy wszyscy,

albo wszyscy wygramy.

Będziemy zmuszeni zdecydować

pomiędzy stratą a wygraną.

Będziemy zmuszeni zdecydować
pomiędzy zerowym zyskiem dla każdego

a całościowym dla wszystkich.

Już raz tego dokonaliśmy.
Możemy to powtórzyć.

Dzięki.

(Brawa)