Jak nauczyłem się czytać - i handlować akcjami - w więzieniu

Zarządzanie finansowe to nie umiejętność, a styl życia - tak mówi Curtis "Wall Street" Carroll. Jako więzień, Caroll zna moc dolara. Podczas pobytu za kratkami nauczył się czytać i handlować akcjami. Teraz dzieli się prostym, a potężnym przesłaniem: wszyscy musimy być bardziej doświadczeni w sprawie naszych pieniędzy.

Miałem 14 lat,

kiedy w kręgielni

okradłem automat do gier.

Przy wyjściu z budynku

strażnik złapał mnie za ramię,
więc uciekłem.

Pobiegłem ulicą, wskoczyłem na płot.

Gdy dostałem się na górę,

trzy tysiące monet w torbie

pociągnęło mnie na ziemię.

Gdy się ocknąłem,
nade mną stał ochroniarz.

Powiedział: "Następnym razem, gnojku,
ukradnij coś, co możesz podnieść".

(Śmiech)

Zabrali mnie do schroniska dla nieletnich.

Gdy odbierała mnie matka,

pierwsze słowa wujka brzmiały:
"Czemu dałeś się złapać?".

Powiedziałem: "Torba była za ciężka".

Odpowiedział: "Nie powinieneś
zabierać wszystkich monet".

"To były drobne. Co miałem zrobić?".

10 minut później zabrał mnie
na napad na kolejny automat.

Nie mieliśmy pieniędzy na benzynę.

Tak wyglądało moje życie.

Dorastałem w Oakland w Kalifornii

wraz z matką i bliskimi krewnymi

uzależnionymi od cracku.

Spędzałem czas z z rodziną, znajomymi

i w schroniskach dla bezdomnych.

Obiady jedliśmy często
w darmowych stołówkach i garkuchniach.

Duży ziomek powiedział mi:

pieniądze rządzą światem

i wszystkim, co tam jest.

Na tych ulicach, pieniądz jest królem.

A gdy pójdziesz za pieniędzmi,

to zaprowadzą cię
do złego albo dobrego człowieka.

Niedługo później
popełniłem pierwsze przestępstwo,

wtedy po raz pierwszy
powiedziano mi, że mam potencjał

i czułem, że ktoś we mnie wierzy.

Nikt nie sądził,
że mógłbym być prawnikiem,

lekarzem czy inżynierem.

Jak miałbym to w ogóle robić?
Nie umiałem czytać, pisać ani literować.

Byłem analfabetą.

Zawsze sądziłem,
że przestępstwo to moja droga.

Wtedy, pewnego dnia,

rozmawiałem z kimś,

kto powiedział mi o okazji na włamanie.

Zrobiliśmy to.

W rzeczywistości dorastałem

w najsilniejszej gospodarce świata,

w Stanach Zjednoczonych Ameryki,

obserwując, jak matka
stoi w kolejce do banku krwi,

żeby sprzedać krew za 40 dolarów
tylko po to, żeby nakarmić dzieci.

Do dziś ma na rękach ślady igieł.

Nie obchodziła mnie okolica.

Nie obchodziło mnie moje życie.

Każdy robił swoje, żeby mieć to, co chce:

dilerzy narkotyków, bank krwi, złodzieje.

Każdy brał pieniądze za krew.

Zarabiałem, jak się dało.

Zarabiałem.

Analfabetyzm finansowy rządził światem,

byłem dla niego małym niewolnikiem

na złej drodze.

W wieku 17 lat aresztowano mnie
za napad i zabójstwo.

Wkrótce nauczyłem się, że w więzieniu
pieniądze liczą się bardziej niż na ulicy.

Chciałem mieć do nich dostęp.

Pewnego dnia w pośpiechu
zamiast sekcji sportowej

przyniosłem koledze, który mi czytał,

dział biznesowy.

Staruszek zapytał:
"Młodzieniaszku, grasz na giełdzie?".

Zapytałem: "Co to?".

"To miejsce, gdzie biali
trzymają całą swoją kasę".

(Śmiech)

Wtedy po raz pierwszy
dojrzałem promyk nadziei,

przyszłości.

Podał mi krótkie wyjaśnienie,
co to są akcje,

ale to był tylko promyk.

Jak miałbym to zrobić?

Nie umiałem pisać, czytać, literować.

Umiejętności rozwinięte, by to ukryć,

nie działały w tym środowisku.

Byłem uwięziony w klatce,
zdobycz między drapieżnikami,

walcząc o wolność, której nie miałem.

Byłem zgubiony i zmęczony,

skończyły mi się opcje.

Mając 20 lat,

zrobiłem najtrudniejszą
do tej pory rzecz w życiu:

wziąłem książkę.

To najbardziej bolesny
czas w moim życiu,

próba nauki czytania,

ostracyzm ze strony rodziny,

ziomków.

Było ciężko.

Zmagałem się z tym.

Nie zdawałem sobie sprawy,

że oto dostaję największy dar,
o jakim kiedykolwiek marzyłem:

własną godność,

wiedzę i dyscyplinę.

Byłem tak podekscytowany,
że czytałem wszystko, co wpadło mi w ręce:

etykiety od cukierków, loga na ubraniach,
znaki drogowe, wszystko.

Po prostu je czytałem.

(Brawa)

Po prostu czytałem

Byłem podekscytowany,
że wiem, jak się czyta i literuje.

Wpadł ziomek i zapytał:
"Co to za szama?".

"C-U-K-I-E-R-E-K, cukierek".

(Śmiech)

"Daj trochę", powiedział.
"N-I-E. Nie".

(Śmiech)

To było niesamowite.

Mogę teraz czytać
po raz pierwszy w życiu.

To uczucie było niesamowite.

Mając 22 lat, znając siebie,

będąc pewnym siebie,

pamiętałem, co powiedział współwięzień.

Wybrałem dział ekonomiczny w gazecie.

Chciałem znaleźć białych bogatych ludzi.

(Śmiech)

Szukałem tego promyka.

Rozwijałem karierę ucząc innych,

jak inwestować i zarządzać pieniędzmi.

Zrozumiałem wkrótce, że muszę
brać odpowiedzialność za swoje działania.

Dorastałem w bardzo trudnym środowisku,

ale sam wybrałem przestępstwo

i musiałem się do tego przyznać.

Musiałem ponieść konsekwencje.

Budowałem program nauczania,
który mógłby nauczyć skazanych,

jak zarządzać gotówką
zarobioną w więzieniu.

Właściwe zarządzanie stylem życia
zapewni transferowalne narzędzia,

których można użyć, zarządzając
gotówką po powrocie do społeczeństwa,

tak jak robi to większość ludzi,
którzy nie popełnili przestępstw.

Wtedy odkryłem,

że według MarketWatch

ponad 60% amerykańskiej populacji

ma poniżej tysiąca dolarów oszczędności.

Sport Illustrated napisał,
że ponad 60% graczy NBA

i NFL bankrutuje.

Z problemów w małżeństwie
40% ma podłoże finansowe.

Co, do cholery?

(Śmiech)

Mówicie mi, że ludzie pracują całe życie,

kupują samochody, ubrania
domy i rzeczy materialne,

ale żyją z miesiąca na miesiąc?

Jakim cudem członkowie społeczności
mieliby pomóc osadzonym

wrócić do społeczeństwa,

jeśli sami sobie nie radzą?

Mamy przerąbane.

(Śmiech)

Potrzebowałem lepszego planu.

Ten nie za bardzo działa.

Więc...

pomyślałem.

Miałem teraz obowiązek
wyjść tym ludziom na przeciw

i pomóc,

co było dziwne, bo teraz
obchodziła mnie społeczność.

Wyobraźcie sobie,
dbałem o moją społeczność.

Analfabetyzm finansowy to choroba,

która okalecza mniejszości
i niższą klasę naszego społeczeństwa

przez wiele pokoleń.

Powinniśmy być z tego powodu wściekli.

Zastanów się:

Jak 50% populacji USA

może być finansowymi analfabetami
w kraju napędzanym dobrobytem finansowym?

Nasz status społeczny,
dostęp do sprawiedliwości,

warunki życiowe,
jedzenie i środki transportu

- wszystko to zależy od pieniądza,
którego większość nie ogarnia.

To się kupy nie trzyma!

To epidemia,

największe zagrożenie
bezpieczeństwa publicznego.

Według kalifornijskiego
Departamentu Więziennictwa,

ponad 70% osadzonych

popełniło lub zostało oskarżonych
o przestępstwa związane z pieniędzmi:

napady, włamania, oszustwa, defraudacje

- lista się ciągnie.

Zauważcie:

typowy skazany

wchodzi do systemu
więziennictwa Kalifornii

bez edukacji finansowej,

zarabia 30 centów za godzinę,

ponad 800 dolarów rocznie,

i choć właściwie nie ma wydatków,
nic nie oszczędza.

Przy zwolnieniu warunkowym
dostaje 200 dolarów i wskazówkę:

"Powodzenia, unikaj problemów,
nie wracaj do więzienia".

Bez znaczących przygotowań
lub długotrwałego planu finansowego,

co on zrobi...

w wieku 60 lat?

Dostanie dobrą pracę

czy wróci do kryminalnych zachowań,
które zaprowadziły go do więzienia?

Płacicie podatki, wybierajcie.

Jego edukacja prawdopodobnie
wybrała już za niego.

Jak leczyć tę chorobę?

Założyłem z partnerami program,

który nazwałem "Umiejętności
finansowe i emocjonalne".

Po angielsku skrót to FEEL, czyli uczucie.

Program uczy oddzielania
decyzji emocjonalnych

od decyzji finansowych,

a także czterech ponadczasowych
reguł finansów osobistych:

dobrego sposobu oszczędzania,

kontrolowania codziennych wydatków,

skutecznego pożyczania pieniędzy

i dywersyfikacji finansów tak,
by mogły one pracować dla ciebie,

a nie, żebyś ty pracował na nie.

Skazani potrzebują tych umiejętności,
zanim wrócą do społeczeństwa.

Nie osiągniemy pełnej rehabilitacji
bez tych umiejętności życiowych.

Idea, według której tylko profesjonaliści
mogą inwestować i zarządzać pieniędzmi

jest całkowicie śmieszna,

a ten, kto to powiedział - kłamie.

(Brawa)

Profesjonalista to osoba,

która zna swe rzemiosło
lepiej od większości,

a nikt nie wie lepiej od ciebie,
ile pieniędzy potrzebujesz, masz i chcesz,

dlatego to ty jesteś profesjonalistą.

Proszę państwa,
zrozumienie finansów to nie umiejętność.

To styl życia.

Stabilność finansowa
to produkt uboczny dobrego stylu życia.

Radzący sobie z finansami więzień
może stać się płatnikiem podatków,

a radzący sobie z finansami obywatel
może płacić je nadal.

To pozwala nam stworzyć most
między tymi, na których wpływamy:

rodzinę, znajomych i tych młodych ludzi,

którzy wciąż wierzą,
że pieniądze zalezą od przestępstwa,

Odrzućmy strach i niepokój

przed słownictwem finansowym

i wszystkie inne bzdury,
które już usłyszeliście.

Dojdźmy do sedna tego,
co powstrzymuje nasze społeczeństwo

przez przyjęciem odpowiedzialności
za lepsze zarządzanie własnym życiem.

Zapewnijmy prosty
i łatwy do użycia program,

który dociera do serca:

czym naprawdę są umiejętności
finansowe i emocjonalne.

Jeśli siedzisz teraz na widowni i myślisz:

"To nie dla mnie, nie kupuję tego",

przyjdź na moje zajęcia...

(Śmiech)

i zobacz, ile kosztuje cię
uleganie emocjom.

(Brawa)

Dziękuję wam bardzo. Dziękuję.

(Brawa)