Return to Video

Mój radykalny plan małych reaktorów jądrowych

  • 0:01 - 0:03
    Mam ważne ogłoszenie
  • 0:03 - 0:06
    i bardzo się z tego cieszę.
  • 0:06 - 0:09
    Może to trochę zaskoczy tych z was,
  • 0:09 - 0:11
    którzy znają moje badania
  • 0:11 - 0:13
    i osiągnięcia.
  • 0:13 - 0:16
    Próbowałem rozwiązać poważne problemy,
  • 0:16 - 0:19
    jak walka z terroryzmem,
    terroryzm jądrowy,
  • 0:19 - 0:22
    opieka zdrowotna,
    diagnozowanie i leczenie raka.
  • 0:22 - 0:25
    Po zastanowieniu zdałem sobie sprawę,
  • 0:25 - 0:29
    że największym problemem,
  • 0:29 - 0:32
    z którego wynikają wszystkie inne,
  • 0:32 - 0:35
    jest energia, elektryczność,
    przepływ elektronów.
  • 0:35 - 0:38
    Zdecydowałem się spróbować
  • 0:38 - 0:42
    rozwiązać ten problem.
  • 0:42 - 0:46
    Pewnie nie tego się spodziewacie.
  • 0:46 - 0:47
    Spodziewacie się pewnie,
  • 0:47 - 0:49
    że będę mówić o reakcji termojądrowej,
  • 0:49 - 0:51
    bo tym zajmowałem się większość życia.
  • 0:51 - 0:54
    Ale to w zasadzie prelekcja o...
  • 0:54 - 0:57
    (Śmiech)
  • 0:57 - 1:00
    Prelekcja o rozszczepieniu
    jądra atomowego,
  • 1:00 - 1:02
    dopracowaniu do perfekcji czegoś starego
  • 1:02 - 1:04
    i wprowadzenie go do XXI wieku.
  • 1:04 - 1:09
    Pomówmy, na czym polega
    rozszczepienie jądra atomowego.
  • 1:09 - 1:10
    W elektrowni atomowej znajduje się
  • 1:10 - 1:13
    wielki kocioł z wodą
    pod wysokim ciśnieniem
  • 1:13 - 1:15
    i pręty paliwowe,
  • 1:15 - 1:17
    które są obłożone cyrkonem
  • 1:17 - 1:20
    i znajdują się tam małe kulki
    paliwa z dwutlenku uranu,
  • 1:20 - 1:24
    Rozszczepienie jądra atomu kontroluje się
    i utrzymuje na prawidłowym poziomie,
  • 1:24 - 1:27
    ta reakcja podgrzewa wodę,
  • 1:27 - 1:30
    woda zamienia się w parę,
    która obraca turbinę
  • 1:30 - 1:32
    i wytwarza prąd elektryczny.
  • 1:32 - 1:35
    Właśnie tak wytwarzamy elektryczność
  • 1:35 - 1:38
    za pomocą turbiny parowej od 100 lat.
  • 1:38 - 1:41
    Reakcja nuklearna była wielkim postępem
  • 1:41 - 1:43
    w podgrzewaniu wody,
  • 1:43 - 1:47
    ale nadal podgrzewamy wodę
    i para obraca turbiną.
  • 1:47 - 1:51
    Pomyślałem, czy to jest najlepszy sposób?
  • 1:51 - 1:54
    Czy rozszczepienie atomu to już wszystko,
  • 1:54 - 1:57
    czy da się jeszcze coś wynaleźć
    w tej dziedzinie?
  • 1:57 - 1:59
    Zdałem sobie sprawę, że natrafiłem na coś,
  • 1:59 - 2:04
    co ma ogromny potencjał zmienić świat.
  • 2:04 - 2:07
    I to jest właśnie to.
  • 2:07 - 2:10
    To mały reaktor modułowy.
  • 2:10 - 2:14
    Nie jest tak duży,
    jak reaktor na diagramie.
  • 2:14 - 2:17
    Ten ma od 50 do 100 megawatów.
  • 2:17 - 2:19
    Ale to ogromna ilość mocy.
  • 2:19 - 2:22
    Przy przeciętnym użyciu
  • 2:22 - 2:27
    to energia dla około 25 000
    do 100 000 gospodarstw.
  • 2:27 - 2:30
    Najciekawsze w tych reaktorach jest to,
  • 2:30 - 2:32
    że powstają w fabryce.
  • 2:32 - 2:34
    To reaktory modułowe,
  • 2:34 - 2:36
    powstające na linii produkcyjnej.
  • 2:36 - 2:38
    Można je zawieźć
    w dowolne miejsce na świecie,
  • 2:38 - 2:40
    postawić - i prąd zaczyna płynąć.
  • 2:40 - 2:44
    Ten obszar tutaj to reaktor.
  • 2:44 - 2:46
    Co ważne, zakopano go pod ziemią.
  • 2:46 - 2:49
    Jako ktoś, kto zajmował się
    walką z terroryzmem,
  • 2:49 - 2:52
    nie mogę się tego nachwalić,
  • 2:52 - 2:54
    bo pod względem bezpieczeństwa
  • 2:54 - 2:58
    zakopywanie pod ziemią to dobry pomysł.
  • 2:58 - 3:02
    Wewnątrz tego reaktora
    jest roztopiona sól,
  • 3:02 - 3:05
    więc każdy, kto jest fanem toru
  • 3:05 - 3:06
    będzie tym podekscytowany,
  • 3:06 - 3:11
    bo te reaktory są naprawdę dobre
  • 3:11 - 3:14
    w powielaniu i spalaniu
    cyklu paliwowego toru,
  • 3:14 - 3:16
    uranu-233.
  • 3:16 - 3:18
    Ale paliwo tak naprawdę mnie nie martwi.
  • 3:18 - 3:22
    Reaktory są naprawdę żarłoczne,
  • 3:22 - 3:24
    są jak zubożone jądra broni nuklearnej,
  • 3:24 - 3:27
    czyli wysoce wzbogacony uran
    i pluton do zastosowań bojowych,
  • 3:27 - 3:29
    które zubożono
  • 3:29 - 3:32
    i przetworzono tak dalece,
    że nie nadają się na broń atomową,
  • 3:32 - 3:35
    ale i tak mają amatorów.
  • 3:35 - 3:37
    Mnóstwo tego leży odłogiem,
  • 3:37 - 3:39
    bo jest to wielki problem.
  • 3:39 - 3:41
    Podczas zimnej wojny
    powstał wielki arsenał
  • 3:41 - 3:43
    broni nuklearnej, wspaniale,
  • 3:43 - 3:46
    ale już jej nie potrzebujemy.
  • 3:46 - 3:49
    Co teraz zrobić z odpadami?
  • 3:49 - 3:51
    Co zrobić z jądrami broni nuklearnej?
  • 3:51 - 3:53
    Zabezpieczamy je, ale byłoby lepiej,
  • 3:53 - 3:55
    gdyby dało się je spalić, zużyć,
  • 3:55 - 3:57
    a ten reaktor uwielbia te materiały.
  • 3:57 - 4:00
    To reaktor wykorzystujący stopioną sól.
  • 4:00 - 4:04
    Ma rdzeń, ma też wymiennik
    ciepła z gorącej soli,
  • 4:04 - 4:08
    radioaktywnej soli, na zimną sól,
    która nie jest radioaktywna.
  • 4:08 - 4:11
    Jest wciąż termicznie ciepła,
    ale nieradioaktywna.
  • 4:11 - 4:12
    Produkt tego wymiennika ciepła
  • 4:12 - 4:16
    to naprawdę interesująca strona projektu,
  • 4:16 - 4:19
    bo ciepło wymienia się na gaz.
  • 4:19 - 4:21
    Wracając do produkcji energii
  • 4:21 - 4:24
    innej niż fotowoltaiczna,
  • 4:24 - 4:28
    produkowanej przez parę i obroty turbiny.
  • 4:28 - 4:31
    To wcale nie jest wydajne.
  • 4:31 - 4:33
    W elektrowni jądrowej takiej jak ta
  • 4:33 - 4:38
    wydajność sięga tylko od 30 do 35%.
  • 4:38 - 4:40
    To stosunek energii termicznej
    oddawanej przez reaktor
  • 4:40 - 4:42
    do ilości wyprodukowanej
    energii elektrycznej.
  • 4:42 - 4:45
    Powodem tak niskiej wydajności jest to,
  • 4:45 - 4:47
    że reaktory działają
    w niskiej temperaturze.
  • 4:47 - 4:48
    Pracują w przedziale
  • 4:48 - 4:52
    od 200 do 300 stopni Celsjusza.
  • 4:52 - 4:56
    Moje reaktory działają w temperaturze
    600 do 700 stopni Celsjusza,
  • 4:56 - 4:59
    co oznacza, że im wyższa temperatura,
  • 4:59 - 5:02
    tym, według termodynamiki,
    większa wydajność.
  • 5:02 - 5:05
    Ten reaktor nie używa wody, używa gazu.
  • 5:05 - 5:08
    Nadkrytyczny dwutlenek węgla lub hel
  • 5:08 - 5:09
    trafia do turbiny,
  • 5:09 - 5:11
    co nazywamy obiegiem Braytona-Joule’a.
  • 5:11 - 5:14
    To cykl termodynamiczny,
    który produkuje elektryczność,
  • 5:14 - 5:16
    osiągając prawie 50% wydajności,
  • 5:16 - 5:19
    od 45 do 50% wydajności.
  • 5:19 - 5:21
    To fantastyczne,
  • 5:21 - 5:23
    bo to bardzo kompaktowy rdzeń.
  • 5:23 - 5:27
    Reaktory na stopioną sól
    są bardzo kompaktowe z natury,
  • 5:27 - 5:31
    a w dodatku produkują
    znacznie więcej elektryczności
  • 5:31 - 5:33
    w stosunku do ilości
    rozszczepionego uranu,
  • 5:33 - 5:35
    nie wspominając o fakcie ich spalania.
  • 5:35 - 5:37
    Ich spalanie jest dużo wyższe.
  • 5:37 - 5:41
    Znacznie większa część paliwa
    jest zużywana.
  • 5:41 - 5:45
    W tradycyjnej elektrowni jądrowej, jak ta,
  • 5:45 - 5:49
    mamy pręty platerowane w cyrkonie,
  • 5:49 - 5:52
    a w środku kulki tlenku uranu.
  • 5:52 - 5:54
    Tlenek uranu jest ceramiczny,
  • 5:54 - 5:57
    a ceramika nie lubi
    wypuszczania zawartości.
  • 5:57 - 5:59
    To tak zwane jądro ksenonowe,
  • 5:59 - 6:02
    a niektóre z produktów rozszczepienia
    lubią neutrony.
  • 6:02 - 6:04
    Uwielbiają neutrony, które poruszają się
  • 6:04 - 6:05
    i pomagają w zajściu tej reakcji.
  • 6:05 - 6:06
    Pożerają je,
  • 6:06 - 6:10
    a ponieważ powłoka
    nie wytrzymuje zbyt długo,
  • 6:10 - 6:12
    taki reaktor może działać
  • 6:12 - 6:16
    może 18 miesięcy bez uzupełniania paliwa.
  • 6:16 - 6:21
    Moje reaktory działają przez 30 lat
    bez uzupełniania paliwa,
  • 6:21 - 6:24
    co moim zdaniem jest niesamowite,
  • 6:24 - 6:26
    bo oznacza zapieczętowany system.
  • 6:26 - 6:29
    Brak tankowania oznacza,
    że można je zaplombować
  • 6:29 - 6:31
    usuwając ryzyko rozprzestrzeniania się.
  • 6:31 - 6:35
    Nie będzie ani nuklearnego
  • 6:35 - 6:36
    ani radiologicznego materiału
  • 6:36 - 6:39
    rozprzestrzeniającego się z ich rdzeni.
  • 6:39 - 6:42
    Wróćmy jednak do kwestii bezpieczeństwa.
  • 6:42 - 6:45
    Po Fukushimie należało ocenić ponownie
    bezpieczeństwo nuklearne.
  • 6:45 - 6:48
    W planach reaktora założyłem,
  • 6:48 - 6:52
    że ma być pasywny i iskrobezpieczny.
  • 6:52 - 6:54
    Jestem podekscytowany
  • 6:54 - 6:56
    z dwóch powodów.
  • 6:56 - 6:59
    Po pierwsze, nie pracuje
    pod wysokim ciśnieniem.
  • 6:59 - 7:01
    Tradycyjne reaktory,
  • 7:01 - 7:04
    jak reaktor wodny ciśnieniowy
    lub reaktor wodny wrzący,
  • 7:04 - 7:05
    stosują bardzo gorącą wodę
  • 7:05 - 7:07
    pod wysokim ciśnieniem,
  • 7:07 - 7:10
    czyli że w razie wypadku,
  • 7:10 - 7:14
    jeśli dojdzie do rozerwania
    nierdzewnej stali naczynia ciśnieniowego,
  • 7:14 - 7:17
    chłodziwo opuszcza rdzeń.
  • 7:17 - 7:20
    Moje reaktory pracują zasadniczo
    przy ciśnieniu atmosferycznym,
  • 7:20 - 7:24
    więc produkty rozszczepienia
    nie mają tendencji
  • 7:24 - 7:26
    do opuszczania reaktora w razie wypadku.
  • 7:26 - 7:28
    Pracują także w wysokich temperaturach,
  • 7:28 - 7:31
    paliwo jest płynne,
    więc nie może się przetopić,
  • 7:31 - 7:36
    ale gdyby reaktor wyszedł kiedyś
    poza wartości tolerancji
  • 7:36 - 7:40
    lub stracił zasilanie, jak w Fukushimie,
  • 7:40 - 7:41
    istnieje zbiornik zrzutu.
  • 7:41 - 7:46
    Ponieważ paliwo jest płynne
    i połączone z chłodziwem,
  • 7:46 - 7:48
    można właściwie po prostu spuścić rdzeń
  • 7:48 - 7:51
    do tak zwanego ustawienia sub-krytycznego.
  • 7:51 - 7:53
    Jest to zbiornik
    umieszczony pod reaktorem,
  • 7:53 - 7:54
    który ma pochłaniacze neutronów.
  • 7:54 - 7:58
    To bardzo ważne,
    bo reakcja zostaje zahamowana.
  • 7:58 - 8:01
    W dawnym rodzaju reaktora
    nie można tego zrobić.
  • 8:01 - 8:05
    Paliwo jest ceramiczne, zanurzone
    w cyrkonowych prętach paliwowych,
  • 8:05 - 8:07
    a w razie wypadku reaktora tego typu,
  • 8:07 - 8:09
    jak Fukushima i Three Mile Island...
  • 8:09 - 8:13
    Analizując Three Mile Island,
    nie dostrzegaliśmy tego przez jakiś czas,
  • 8:13 - 8:16
    ale cyrkonowe okładziny
    na prętach paliwowych,
  • 8:16 - 8:19
    w zestawieniu z wysokociśnieniową wodą,
  • 8:19 - 8:21
    parą, w środowisku utleniającym,
  • 8:21 - 8:23
    produkują wodór,
  • 8:23 - 8:26
    który ma właściwości wybuchowe.
  • 8:26 - 8:28
    Dochodzi do uwolnienia
    produktów rozszczepienia.
  • 8:28 - 8:31
    Rdzeń mojego reaktora
    nie jest pod ciśnieniem
  • 8:31 - 8:33
    i nie ma takiej reaktywności chemicznej,
  • 8:33 - 8:36
    a produkty rozszczepienia
    nie będą próbowały
  • 8:36 - 8:38
    wyciekać z reaktora.
  • 8:38 - 8:40
    Nawet jeśli dojdzie do wypadku,
  • 8:40 - 8:43
    reaktor, owszem, może ulec zniszczeniu,
  • 8:43 - 8:46
    co będzie przykre dla firmy energetycznej,
  • 8:46 - 8:48
    ale nie zanieczyści
    ogromnych połaci ziemi.
  • 8:48 - 8:53
    Uważam, że przez te 20 lat,
  • 8:53 - 8:56
    jakie zajmie nam urzeczywistnienie
    syntezy termojądrowej,
  • 8:56 - 8:59
    to mogłoby być źródłem energii,
  • 8:59 - 9:01
    które dostarcza elektryczność
    bez potrzeby użycia węgla.
  • 9:01 - 9:03
    Elektryczność bez węgla.
  • 9:03 - 9:06
    To niesamowita technologia,
  • 9:06 - 9:09
    ponieważ nie tylko walczy
    ze zmianami klimatu,
  • 9:09 - 9:11
    ale jest innowacją.
  • 9:11 - 9:14
    Jest sposobem dostarczenia energii
    dla rozwijającego się świata,
  • 9:14 - 9:16
    bo jest tania i produkowana fabrycznie.
  • 9:16 - 9:18
    Może stanąć w dowolnym miejscu.
  • 9:18 - 9:22
    No i może coś jeszcze.
  • 9:22 - 9:24
    Gdy byłem dzieckiem,
    fascynował mnie kosmos.
  • 9:24 - 9:27
    Fascynowała mnie również fizyka nuklearna,
  • 9:27 - 9:29
    ale przedtem miałem obsesję
    na punkcie kosmosu.
  • 9:29 - 9:32
    Bardzo chciałem zostać astronautą
  • 9:32 - 9:33
    i projektować rakiety,
  • 9:33 - 9:35
    to zawsze mnie fascynowało.
  • 9:35 - 9:39
    Chyba muszę do tego wrócić,
  • 9:39 - 9:42
    bo wyobraźcie sobie taki
    niewielki reaktor w rakiecie,
  • 9:42 - 9:45
    który produkuje od 50 do 100 megawatów.
  • 9:45 - 9:48
    To marzenie projektantów rakiet.
  • 9:48 - 9:52
    Kogoś, kto projektuje
    środowisko na innej planecie.
  • 9:52 - 9:54
    Otrzymujemy nie tylko
    od 50 do 100 megawatów
  • 9:54 - 9:58
    do zasilania napędu środka transportu,
  • 9:58 - 10:00
    ale także energię na miejscu.
  • 10:00 - 10:03
    Projektanci rakiet
    używają paneli słonecznych
  • 10:03 - 10:06
    lub ogniw paliwowych
    o mocy kilku watów czy kilowatów.
  • 10:06 - 10:08
    Wydaje się, że to dużo energii.
  • 10:08 - 10:10
    Tu mowa o prawie 100 megawatach.
  • 10:10 - 10:11
    To ogrom mocy.
  • 10:11 - 10:13
    To mogłoby zasilić marsjańską osadę,
  • 10:13 - 10:15
    zasilić rakietę, by tam dotrzeć.
  • 10:15 - 10:18
    Zatem mam nadzieję,
  • 10:18 - 10:20
    że może będę miał okazję rozwijać
  • 10:20 - 10:25
    równocześnie pasję do rakiet
    i do fizyki nuklearnej.
  • 10:25 - 10:28
    Słyszę pytania: "Wysyłasz to coś
  • 10:28 - 10:30
    radioaktywne w kosmos, a co z wypadkami?".
  • 10:30 - 10:33
    Ale cały czas wysyłamy
    plutonowe baterie jądrowe.
  • 10:33 - 10:35
    Wszyscy się cieszyli łazikiem Curiosity,
  • 10:35 - 10:38
    zasilanym plutonowymi bateriami,
  • 10:38 - 10:40
    z plutonu-238,
  • 10:40 - 10:42
    choć ma większą określoną aktywność
  • 10:42 - 10:46
    niż nisko wzbogacone paliwo z uranu
    ze stopionych reaktorów solnych.
  • 10:46 - 10:50
    Oznacza to, że efekty byłyby nieistotne,
  • 10:50 - 10:51
    bo wysyłamy zimny reaktor
  • 10:51 - 10:55
    i aktywujemy go
    dopiero w przestrzeni kosmicznej.
  • 10:55 - 10:56
    Jestem naprawdę podekscytowany.
  • 10:56 - 10:59
    Uważam, że zaprojektowałem reaktor,
  • 10:59 - 11:03
    który będzie innowacyjnym źródłem energii,
  • 11:03 - 11:06
    zapewni zasilanie
    wielu aplikacji naukowych.
  • 11:06 - 11:09
    Jestem naprawdę gotów to zrobić.
  • 11:09 - 11:12
    Ukończyłem liceum w maju i...
  • 11:12 - 11:16
    (Śmiech) (Brawa)
  • 11:16 - 11:18
    Ukończyłem liceum w maju
  • 11:18 - 11:21
    i zdecydowałem, że otworzę firmę,
  • 11:21 - 11:23
    by skomercjalizować technologie
    mojego projektu,
  • 11:23 - 11:26
    rewolucyjne czujniki
    do skanowania kontenerów
  • 11:26 - 11:28
    i systemy do produkcji
    izotopów medycznych.
  • 11:28 - 11:32
    Ale naprawdę chcę robić to
    i powoli zacząłem zbierać
  • 11:32 - 11:34
    zespół niesamowitych ludzi,
  • 11:34 - 11:36
    z którymi miałem już szansę współpracować
  • 11:36 - 11:39
    i jesteśmy gotowi to urzeczywistnić.
  • 11:39 - 11:42
    Patrząc na tę technologię, uważam,
  • 11:42 - 11:47
    że będzie tańsza lub w podobnej cenie
    co gaz naturalny
  • 11:47 - 11:49
    i nie trzeba uzupełniać paliwa
    przez 30 lat,
  • 11:49 - 11:52
    co jest zaletą
    dla rozwijającego się świata.
  • 11:52 - 11:55
    Zakończę może trochę filozoficznie,
  • 11:55 - 11:57
    co jest trochę dziwne dla naukowca.
  • 11:57 - 11:59
    Ale myślę, że jest coś
    naprawdę poetyckiego
  • 11:59 - 12:03
    w używaniu energii jądrowej
    do wysłania nas w gwiazdy,
  • 12:03 - 12:06
    bo gwiazdy są ogromnymi
    reaktorami termojądrowymi,
  • 12:06 - 12:08
    gigantycznymi nuklearnymi
    kotłami na niebie.
  • 12:08 - 12:12
    Energia, dzięki której mogę dzisiaj mówić,
  • 12:12 - 12:14
    zanim zmieniła się
    w energię chemiczną w pokarmie,
  • 12:14 - 12:17
    pierwotnie pochodziła
    z reakcji nuklearnej.
  • 12:17 - 12:20
    Zatem jest coś poetyckiego
  • 12:20 - 12:23
    w doskonaleniu rozszczepienia jądrowego
  • 12:23 - 12:26
    i używaniu go jako źródła
    innowacyjnej energii.
  • 12:26 - 12:28
    Dzięki.
  • 12:28 - 12:33
    (Brawa)
Title:
Mój radykalny plan małych reaktorów jądrowych
Speaker:
Taylor Wilson
Description:

Taylor Wilson miał 14 lat, kiedy zbudował nuklearny reaktor jądrowy w garażu swoich rodziców. Teraz, mając 19 lat, powraca na scenę TED, by zaprezentować nowe spojrzenie na stary temat: rozszczepienie jądra atomowego. Wilson, który wygrał wsparcie na stworzenie firmy i realizację swojej wizji, wyjaśnia, dlaczego jest tak podekscytowany swoim innowacyjnym projektem dla małych modułowych reaktorów jądrowych i dlaczego mógłby to być kolejny wielki krok w rozwiązaniu globalnego kryzysu energetycznego.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:53

Polish subtitles

Revisions