Why ordinary people need to understand power

Tôi vừa là giáo viên vừa là nhà thực thi

quyền công dân ở Mỹ.

Giờ tôi mong một vài quý vị đang buồn ngủ

vui lòng thức dậy nhé. (Cười)

Tại sao từ "nghiên cứu quyền lợi và bổn phận công dân"

có tác động gây buồn ngủ như vậy

lên chúng ta?

Tôi cho rằng do tự từ đó
biểu thị ý nghĩa nhất định

rất đạo lý và quan trọng,

và cũng cực kì nhàm chán.

Và, tôi nghĩ trách nhiệm của chúng ta,

khi tham dự hội thảo như thế này

trực tiếp hay trực tuyến, bất cứ cách gì

làm cho từ ấy quyến rũ hơn,

giống như nó từng làm trong cách mạng Mỹ

hay trong suốt phong trào quyền công dân

Và tôi tin cách để ta làm được

là thật rõ ràng trong giáo dục quyền lực

Tôi tin rằng cách để làm vậy,

là thực hiện ở cấp độ thành phố.

Đó là điều hôm nay tôi muốn nói,

và tôi muốn bắt đầu bằng việc định nghĩa vài thuật ngữ

và sau đó mô tả quy mô

của vấn đề ta đang gặp phải

và sau đó gợi ý cách mà tôi tin rằng

thành phố là trọng tâm của giải pháp.

Để tôi bắt đầu với vài định nghĩa.

Quyền công dân, theo tôi đơn giản là nghệ thuật

cuả 1 nhà đóng góp trong giải quyết vấn đề và thiện nguyện

trong một cộng đồng chi phối bản thân

Quyền công dân là nghệ thuật của tư cách công dân

cái mà Bill Gates đơn giản gọi là

xuất hiện cho đời,

và nó gồm ba thứ

một nền tảng các giá trị,

sự hiểu biết về hệ thống mà thế giới tuân theo

và chuỗi những kĩ năng

cho phép bạn theo đuổi mục tiêu

và để người khác tham gia trong hành trình ấy

Và nó đưa tôi đến định nghĩa của quyền lực,

nó chỉ đơn giản là thế này:

khả năng khiến người khác làm

những gì bạn muốn họ làm.

Nghe có vẻ hăm dọa, phải không?

Ta không thích nói chuyện về quyền lực.

Ta thấy nó đáng sợ, đôi lúc còn kinh khủng.

Ta thấy không thoải mái khi gọi tên nó.

Theo văn hóa và thần thoại nền dân chủ,

quyền lực tập trung ở con người

Chấm hết câu chuyện.

Bất cứ điều tra thêm nào cũng không cần thiết

và không thực sự được mong chờ.

Quyền lực có một sức hấp dẫn đạo đức tiêu cực.

Nó vốn dĩ nghe giống như thủ đoạn.

Nó cũng có vẻ xấu xa.

Nhưng trên thực tế, quyền thực vốn dĩ không tốt hay xấu

hơn lửa và vật lí.

Nó chỉ là nó.

Và quyền lực chi phối

cách vận hành của bất kì bộ máy chính phủ nào,

nền dân chủ hoặc chuyên chế.

Và vấn đề ta đang đối mặt ngày nay, đặc biệt ở Mỹ,

cũng như trên toàn thế giới,

là rằng có quá nhiều người không biết gì

về quyền lực -

nó là gì, ai có nó,

cách nó vận hành và diễn tiến,

phần nào trong đó là hữu hình, phần nào thì không,

tại sao một số người có nó, tại sao nó được tạo thành,

kết của của sự mù chữ này là,

số ít những người hiểu được

cách quyền lực vạn hành trong đời sống công dân,

số ít những người hiểu

cách một dự thảo biến thành luật, vâng

mà còn cách tình bạn biến thành món trợ cấp,

hay thành kiến biến thành một chính sách,

hay cách một khẩu hiệu biến thành một phong trào,

những người hiểu được những điều đó

có sức ảnh hưởng rất lớn,

và họ thực sự vui mừng khi

lấp đầy sự rỗng tuếch tạo ra bởi sự ngu dốt

của đa số mọi người.

Đó là lí do tại sao điều cơ bản cho chúng ta bây giờ

và nắm được ý niệm về quyền lực

và dân chủ hóa nó.

Một trong những thứ vô cùng gây hứng thú

và thách thức về khoảnh khắc này

là rằng như một kết quả của sự mù tịt về quyền lực

quá tràn lan này,

có một sự tập trung

kiến thức, sự hiểu biết và sức ảnh hưởng.

Ý tôi là hãy nghĩ về điều này:

Làm thế nào tình bạn có thể trở thành nguồn trợ cấp?

Không hề có mối liên quan,

khi một viên chức chính phủ cấp cao quyết định

rời khỏi chính phủ,trở thành một nhà vận động hành lang (người đưa ra hoặc thông qua một đạo luật ở nghị viện)

vì một sở thích cá nhân

và biến mối quan hệ của cô/ anh ta thành vốn

cho chủ mới của họ.

Làm thế nào một khuynh hướng biến thành một chính sách?

Một cách thầm lặng, chỉ cái cách ta

đứng lại và đùa giỡn chẳng hạn

lâu dần trở thành một trò chơi số quan liêu.

Làm thế nào một khẩu hiệu biến thành một phong trào?

Như lây nhiễm, chẳng hạn trong cái cách những cuộc biểu tình chống đối

có thể dành ngọn cờ "Đừng dẫm đạp lên tôi"

từ cuộc cách mạng Mỹ,

hay mặt khác, cái cách

một nhóm nhà hoạt động dành lấy một đầu đề tạp chí,

"Chiếm lấy phố Wall"

và biến nó thành một phong trào và biểu tượng toàn cầu,

Dù vậy, vấn đề là đa số mọi người

đang không tìm kiếm và không muốn nhìn vào thực tế.

Quá nhiều sự ngu dốt như vậy, sự mù dốt về quyền công dân,

là cố ý.

Có những người thế hệ Y (8x, 9x), chẳng hạn

nghĩ rằng toàn bộ việc kinh doanh chỉ là lừa lọc.

Họ không muốn có dính dáng gì đến chính trị.

Họ thà đứng ngoài cuộc

và tham gia công việc thiện nguyện.

Có một số những chuyên gia máy tính ngoài kia

tin rằng thuốc chữa

cho bất cứ sự mất cân bằng hay lạm dụng quyền lực nào

chỉ đơn giản là thêm dữ liệu,

thêm minh bạch hơn.

Một số người chủ trương đổi mới cho rằng quyền lực

chỉ nằm trong tay những đoàn thể,

và một số chủ trương ôn hòa cho rằng

quyền lực chỉ thuộc về chính phủ,

mỗi bên bị che mắt bởi cơn giận dữ có chọn lọc của họ.

Có những người rất ngây thơ tin rằng

điều tốt cứ thế xảy ra

và người yếm thế cho rằng điêu xấu sẽ xảy ra,

người may mắn và không may không giống như

những người cho rằng số mệnh của họ đơn giản là những gì họ xứng đáng

hơn là kết quả biến thể tiềm tàng

của những sắp xếp trước đó, một sự sắp đặt kế thừa

của quyền lực.

Như một hệ quả của tất cả thuyết định mệnh trong đời sống công chúng,

ta ở đây, đặc biệt ở Mĩ ngày nay,

có một mức độ thấp đáng buồn

về kiến thức công dân, trách nhiệm, sự tham gia

ý thức công dân.

Toàn bộ những vấn đề chính trị đã được

chuyển tiếp cho một nhóm những người chuyên nghiệp,

những người làm vì tiền, người phục vụ công đồng,

người truyện tin, người nghiên cứu.

Phần còn lại trong chúng ta được chỉ định thành những kẻ nghiệp dư

như những kẻ dễ dụ.

Ta trở nên nhụt để để tìm hiểu thêm

về cách mọi thứ vận động.

Ta bắt đầu đứng ngoài cuộc

Tốt thôi, vấn đề, thách thức này,

là một điều ta phải đối mặt,

và tôi tin rằng khi bạn có trong mình

sự thiếu nhiệt tâm, sự ngu dốt có chủ ý này,

nó vừa trở thành một nguyên nhân và hậu quả

của sự tập trung cơ hội

giàu có và có ảnh hưởng tôi đã miêu tả ở trên,

sự bất bình đẳng quyền công dân sâu sắc này.

Đó là lí do tại sao thời điểm bây giờ là quan trọng

để hình dung lại quyền công dân như việc giáo dục quyền lực.

Có lẽ chưa bao giờ quan trọng hơn hiện tại

ở bất kì thời điểm nào trong cuộc đời.

Nếu con người không tìm hiểu về quyền lực,

nếu họ không thức tỉnh,

và nếu họ không thức tỉnh,

tất yếu họ bị loại ra.

Bây giờ, phần nghệ thuật của việc thực hành quyền lực

tức là thức tỉnh và có tiếng nói,

nhưng cũng liên quan đến việc có một đấu trường

nơi bạn có thể trực tiếp thực hành việc quyết định.

Tất cả về quyền công dân chung quy lại trong câu hỏi đơn giản

về người quyết định,

và bạn phải thực hiện điều đó

ở một nơi, một đấu trường,

Và nó dẫn tôi đến luận điểm tôi muốn đưa ra hôm nay,

đơn giản là chẳng có đầu trường nào tốt hơn

trong đời ta để thực hành quyền lực

hơn là thành phố.

Hãy nghĩ về thành phố nơi bạn sống,

gốc gác của bạn.

Nghĩ đến một vấn đề trong đời sống thường nhật của thành phố bạn.

Nó có thể là chuyện gì đó nhỏ nhặt,

như là nơi đặt đèn đường,

hay thứ gì đó trung bình như

thư viện nào cần cắt bỏ hay mở rộng giờ mở cửa,

hoặc có thể thứ gì đó lớn hơn,

như liệu một bến cảng đổ nát có nên

biến thành đường cao tốc hay khu đất cải tạo,

hay liệu tất cả những người kinh doanh trong phố bạn

cần được yêu cầu trả một mức lương tối thiểu.

Hãy nghĩ về những thay đổi bạn muốn trong thành phố của mình,

và rôi nghĩ về cách bạn sẽ đạt được nó

cách bạn biến nó thành sự thật.

Ví dụ như việc kiểm kê tất cả hình thức của quyền lực

đang diễn ra trong thành phố bạn:

tiền, dĩ nhiên, con người, vâng,

ý tưởng, thông tin, báo tin sai,

đe dọa vũ trang, quyền năng của những tiêu chuẩn.

Tất cả những hình thức quyền lực đang diễn ra.

Giờ hãy nghĩ đến cách bạn se kích hoạt

hoặc có lẽ vô hiệu hóa những hình thức ấy.

Đây không giống chuỗi câu hỏi theo cấp độ

trong trò chơi Vương quyền.

Chúng là những câu hỏi có mặt ở

mọi ngóc ngách trên hành tinh.

Tôi sẽ chỉ kể sơ qua cho các bạn hai câu chuyện

rút ra từ những tiêu đề gần đây.

Ở thành phố Boulder, Colorado (Mỹ),

những cử tri không lâu trước đã tán thành một quá trình

thay thế những công ti cầm quyền tư nhân,

nói trắng ra là công ti quyền lực, công ti điện Xcel,

với một việc sử dụng công

sẽ theo sau lợi nhuận

và quan tâm hơn đến vấn đề biến đổi khí hậu.

Thực ra thì, Xcel đã phản kháng,

và Xcel giờ đang thực hiện một cuộc bỏ phiếu kín

nhằm mục đích phá hoại hay gỡ bỏ

sự đô thị hóa này.

Và vì thế những nhà hoạt động vì quyền công dân ở Boulder vừa mới thúc đẩy điều này

giờ đang thực sự phải chống lại quyền lực

để tranh đấu vì quyền lực

Ở Tucaloosa, tại Đại học Alabama (Mĩ),

có một tổ chức trong khuôn viên trường

được gọi một cách khá hăm dọa "Cỗ máy",

và nó xuất phát từ những hội phụ nự da trắng lớn

và hội sinh viên của trường,

và trong hàng thập kỉ, Cỗ máy đã thống trị

các cuộc bầu cử các chức vụ của sinh viên.

Và, gần đây, Cỗ máy

vừa bắt đầu dính dáng đến

chính trị thành phố thực thụ,

và họ dàn xếp cuộc bầu cử

của một cựu thành viên Cỗ máy ,

một sinh viênchuyên ngành kinh doanh vừa tốt nghiệp gần đây

ngồi vào vị trí hội đồng nhà trường ,

Giờ, như tôi nói, có hai ví dụ

rút ra một cách ngẫu nhiên từ những đầu đề.

Mỗi ngày, có hàng ngàn trường hợp như vậy.

Và bạn có thể thích hay không thích

những sự việc tôi đang miêu tả trên đây

ở Boulder cũng như Tuscaloosa,

nhưng bạn không thể không ngưỡng mộ

sự hiểu biết về quyền lực của những người liên quan,

kĩ năng của họ.

Bạn cũng không thể không cân nhắc và thừa nhận

khả năng họ có

về những câu hỏi nền tảng

về quyền công dân -

mục tiêu, kế hoạch, mưu mẹo nào,

đâu là căn cứ, những ai là kẻ rhù,

ai là đồng minh của bạn?

Giờ tôi muốn bạn trở lại

suy nghĩ về vấn đề, cơ hội

hay thách thức đó ở thành phố của bạn,

và về những thứ bạn muốn sửa đổi

hay tạo ra trong thành phố của mình,

và tự hỏi mình,

bạn có có quyền làm chủ những câu hỏi sơ đẳng về quyền lực?

Bạn có thể thực hành một cách hiệu quả

những gì mình biết?

Đây vửa là thử thách, vừa là cơ hội cho chúng ta.

Ta sống trong thời điểm hiện tại

nơi mà mặc dù sự toàn cầu hóa,

hoặc có lẽ là do sự toàn cầu hóa,

tất cả tư cách công dân đang vang vọng

mang tính vùng miền đầy quyền năng.

Thật vậy, quyền lực trong thời đại chúng ta đang chuyển dời

nhanh hơn bao giờ hết ở thành phố.

Ở Mỹ đây, chính phủ

vừa thắt chặt vấn đề đảng viên.

Sự tưởng tượng, đổi mới và sáng tạo

ngày nay đang xuất hiện từ những hệ sinh thái địa phương

và lan tỏa ra ngoài,

và sự đổi mới tuyệt vời này,

làn sóng mạnh mẽ

của tính chất địa phương đang tiến về,

và bạn có thể nhận ra nó ở cách người ta ăn uống

và làm việc, chia sẻ, mua và đi lại,

sống cuộc sống hằng ngày,

đây không phải là chủ nghĩa địa phương quý giá,

cũng không phải là sự ẩn dật vào hoang đảo, không,

Đây là sự nổi dậy.

Tính chất địa phương của thời đại chúng ta được kết nối rất chặt chẽ,

và vì vậy, cho ví dụ,

hãy xem cách những chiến dịch

làm cho thành phố thân thiện với xe đạp hơn

đã lan nhanh từ Copenhagen

đển New York, đến Austin, Boston và Seattle.

Nghĩ về những thử nghiệm về việc thực hiện quyền tự do ngôn luận,

nơi những công dân mỗi ngày có cơ hội

phân bố và quyết định dựa vào

sự phân phát của công quỹ thành phố.

Những thứ nghiệm đó đã lan truyền từ Port Alegre, Brazil

đến đây ở thành phố New York, và phía ngoài Chicago.

Những người công dân di trú từ Rome đến Los Angeles

và nhiều thành phố giữa chúng

giờ đang tổ chức những cuộc đình công

để nhắc nhở những người sống trong thành phố của mình

một ngày sẽ ra sao nếu không có dân nhập cư.

Ở Trung Quốc, khắp cả nước,

những thành viên của phong trào công dân kiểu mới

đang bắt đầu khởi động và tổ chức

để phản đối công chức tham nhũng hối lộ,

và họ chọc giận những nhà chức trách ở đó,

nhưng họ cũng thu hút sự chú ý

của những nhà hoạt động chống tham nhũng trên toàn thế giới.

Ở Seattle, quê hương tôi,

chúng tôi vừa trở thành một phần của quy hoạch đô thị toàn cầu

ở những thành phố đang làm việc cùng nhau

gạt đi chính phủ,

cũng như chính phủ quốc gia

để cố đạt được mục tiêu cắt giảm cac-bon

của hiệp định thư Kyoto.

Tất cả những công dân này, hợp lại

đang hình thành một mạng lưới

một quốc đảo đầy quyền lực

cho phép chúng ta phớt lờ

sự phá vỡ và toàn quyền kiếm soát.

Và nhiệm vụ của ta bây giờ là đẩy nhanh tiến trình này.

Trách nhiệm của ta là kéo thêm nhiều người

vào thành phần này.

Đó là lí do tại sao tổ chức của tôi, Đại học Công dân,

giờ đang đảm nhận một dự án

nhằm tạo một chương trình dạy của riêng mỗi người

về quyền công dân.

Và chương trình này bắt đầu với bộ ba

mà tôi đã miêu tả ở trên: giá trị,

hệ thống và kĩ năng.

Và điều tôi muốn làm là mời tất cả các bạn

giúp tạo ra chương trình này

với những câu chuyện và trải nghiệm

và thử thách mà mỗi người trong các bạn đang trải nghiệm và đối mặt,

để tạo ra thứ gì mang tính tập thể cao.

Và tôi muốn mời các bạn đặc biệt cố gắng

a bài tập đơn giản trích ra từ

cái sườn ban đầu của chương trình này.

Tôi muốn mời các bạn viết một bài văn tự sự,

một lời thuật từ tương lai thành phố của chính các bạn,

và bạn có thể chọn ngày cho nó, sắp xếp nó kể từ giờ đến một,

năm năm hay một thập kỉ sau,

hay thậm chí một thế hệ sau,

và xem nó như một nghiên cứu tình huống nhìn lại,

nhìn lại những thay đổi

bạn muốn có trong thành phố của mình,

nhìn lại mục đích bạn đã đạt được,

và mô tả cái cách mà sự đổi thay

và mục tiêu đó trên thực tế đã làm thành công.

Mô tả những giá trí

của những công dân bạn đã hoạt hóa,

và mục đích đạo đức bạn đã có thể làm lay động.

Đếm lại tất cả những cách khác nhau

mà bạn dính dáng với hệ thống chính phủ,

thị trường,

thuyết định chế, tổ chức tín ngưỡng,

hay giới truyền thông.

Lập danh mục tất cả những kĩ năng bạn đã áp dụng,

cách để thương thảo, ủng hộ,

cách để điều tiết vấn đề,

để đưa vào sự đa dạng trong xung đột,

tất cảnhững kĩ năng tạo điều kiện cho bạn

ủng hộ những người khác

và vượt qua sự kháng cự.

Những việc bạn sẽ làm khi viết một bản tường thuật

là bạn sẽ phát hiện ra cách để hiểu được quyền lực,

và trong quá trình, cách để tạo ra quyền lực.

Vậy nên hãy chia sẻ những gì bạn viết,

làm những gì bạn đã viết ra,

và sau đó chia sẻ những việc bạn làm.

Tôi mời các bạn thẳng thắn chia sẻ

bản tự thuật của mình

trên trang Facebook của Đại học Công dân.

Nhưng hơn hết, nó ở trong cuộc nói chuyện

chúng ta có hôm nay

trên toàn thế thới trong những cuộc họp đồng thời

đang diễn ra cùng lúc về chủ đề này,

và nghĩ về cách ta có thể trở thành

một giáo viên và học trò của người khác về quyền lực.

Làm được điều đó, cùng nhau

ta có thể khiến khái niệm quyền công dân phổ biến trở lại.

Cùng nhau, ta có thể dân chủ hóa nền dân chủ

và khiến nó trở lại an toàn với những người nghiệp dư.

Cùng nhau, ta có thể tạo ra một mạng lưới thành phố

mà sẽ là phòng thí nghiệm cộng đồng lớn nhất

cho sự tự quản chế hành tinh này chưa từng chứng kiến.

Ta có quyền năng làm vậy.

Cảm ơn mọi người rất nhiều.

(Vỗ tay)