Dlaczego zwykli ludzie powinni zrozumieć władzę

Zbyt wielu Amerykanów jest niedouczonych w kwestii władzy – czym ona jest, jak działa i dlaczego niektórzy ją mają. W rezultacie tych kilku, którzy rozumieją władzę, ma niewspółmiernie duży wpływ na innych. „Wiedza obywatelska musi znowu stać się atrakcyjna” – głosi nauczyciel wiedzy o społeczeństwie Eric Liu. „Tak atrakcyjna, jak była podczas rewolucji amerykańskiej lub ruchu na rzecz praw obywatelskich".

Jestem nauczycielem i praktykiem
edukacji obywatelskiej w USA.

Uprzejmie proszę tych, którzy już usnęli,

aby obudzili się. (Śmiech)

Dlaczego słowa "edukacja obywatelska"
działają jak środek nasenny?

Dlatego, że słowa te oznaczają
coś niezmiernie cnotliwego, ważnego

i niezmiernie nudnego.

Właśnie ludzie tacy jak my,
którzy uczestniczą w spotkaniach

osobiście lub przez Internet,

są odpowiedzialni za to,

żeby wiedza obywatelska
znów stała się atrakcyjna,

tak atrakcyjna jak podczas
rewolucji amerykańskiej,

jak za ruchu na rzecz praw obywatelskich.

Możemy to zrobić,

ucząc otwarcie o władzy.

Możemy to zrobić na poziomie miast.

O tym chcę opowiedzieć.

Zacznę od zdefiniowania pewnych pojęć,

potem opiszę skalę problemu,
przed którym stoimy,

i pokażę, w jaki sposób
miasta mogą być rozwiązaniem.

Na początek kilka definicji.

Przez postawę obywatelską

rozumiem bycie prospołecznym uczestnikiem
samorządnej społeczności.

To sztuka obywatelstwa,

którą Bill Gates senior nazywa
obecnością w życiu.

Obejmuje ona trzy rzeczy:

fundament moralny, zrozumienie
procesów, które kierują światem,

i umiejętności, które pozwalają
na dążenie do celów

i nakłanianie innych do uczestnictwa.

To sprowadza mnie do definicji
władzy, która brzmi:

umiejętność nakłaniania ludzi
do robienia tego, co im powiemy.

Brzmi groźnie, prawda?

Nie lubimy rozmawiać o władzy,
boimy się jej, uważamy za złą.

Czujemy się nieswojo, mówiąc o niej.

W kulturze i mitologii demokracji
władza należy do obywateli.

Koniec i kropka.

Dalsze pytania są zbędne
i niemile widziane.

Władza jest moralnie negatywna.

Wydaje się z natury zła,
z natury makiaweliczna.

W istocie jednak nie jest gorsza
ani lepsza od ognia lub fizyki.

Po prostu jest.

Władza określa sposób
działania każdego rządu

tak w demokracji, jak i w dyktaturze.

Problem, przed którym stoimy, zwłaszcza
w USA, ale też i na świecie,

polega na tym, że zbyt wielu ludzi

jest zupełnie niedouczonych
w kwestii władzy:

czym ona jest, kto ją ma, jak funkcjonuje,

którą jej część widać, a której nie,

dlaczego niektórzy ją mają
i czemu jest złożona.

Skutkiem tego niedouczenia jest to,

że tych niewielu, którzy rozumieją
działanie władzy w życiu społecznym,

tych kilku, którzy wiedzą,
jak projekt ustawy staje się prawem,

ale też jak przyjaźń staje się dotacją,

lub jak dyskryminacja staje się zasadą,
albo slogan ruchem społecznym,

tych kilku, którzy to rozumieją,
posiada niewspółmierny wpływ

i dobrze się z tym czuje,

wypełniając lukę stworzoną
przez ignorancję ogromnej większości.

Dlatego zasadniczą kwestią
jest uchwycić tę ideę władzy

i zdemokratyzować ją.

Jedną z bardziej ekscytujących
i wymagających rzeczy jest to,

że to powszechne
niedouczenie na temat władzy

powoduje zagęszczenie wiedzy,
zrozumienia i wpływów.

Pomyślcie:

jak przyjaźń zmienia się w dotacje?

Gładko, kiedy wysoki urzędnik państwowy
opuszcza rząd i zostaje lobbystą

dla prywatnego interesu i
przekształca swoje stosunki

w kapitał dla nowego szefa.

Jak dyskryminacja staje się zasadą?

Podstępnie, tak jak rutynowe
przeszukiwanie stało się

biurokratyczną zabawą w statystykę.

Jak slogan staje się ruchem społecznym?

Jak epidemia, tak jak Partia Herbaty
użyła flagi "Nie depcz po mnie"

z okresu rewolucji amerykańskiej,
lub jak, po drugiej stronie,

grupa aktywistów przekształciła
nagłówek z gazety "Okupuj Wall Street"

w globalny mem i ruch społeczny.

Problem w tym, że większość
ludzi nie chce widzieć realiów.

Ignorancja obywatelska jest
w dużym stopniu umyślna.

Na przykład dla pokolenia Y
cała polityka jest brudna.

Nie chcą mieć z nią nic wspólnego.

Wolą się wycofać

i udzielać jako wolontariusze.

Dla maniaków technologii cudownym
lekiem na wszelkie nadużycia władzy

jest po prostu więcej danych,
więcej przejrzystości.

Niektórzy na lewicy twierdzą,
że władza należy tylko do korporacji,

a ci z prawicy głoszą,
że władza należy tylko do rządu.

Obie strony są zaślepione
selektywnym oburzeniem.

Ludzie naiwni wierzą,
że dobro zdarza się bez powodu,

a cynicy, że zło jest bez powodu,
szczęściarze i pechowcy myślą,

że zasłużyli sobie na swój los,

a nie, że to podatny na zmiany
rezultat wcześniejszego ustalenia,

odziedziczonego podziału władzy.

W rezultacie tego postępującego
fatalizmu mamy dzisiaj w USA

przygnębiająco niski poziom wiedzy
i świadomości obywatelskiej

oraz zaangażowania obywatelskiego.

W efekcie cała polityka trafiła
w ręce grupy profesjonalistów,

finansistów, organizatorów,
propagandzistów, badaczy.

My mamy się czuć jak amatorzy,

w sensie frajerzy.

Zniechęcono nas do poznawania władzy.

Wycofujemy się.

Jest to wyzwanie,
z którym musimy się zmierzyć,

a ta umyślna ignorancja

jest zarazem skutkiem i przyczyną

koncentracji szans, bogactwa i wpływów,
o której przed chwilą mówiłem,

tej głębokiej nierówności społecznej.

Dlatego jest teraz tak ważne,

żeby przeobrazić edukację obywatelską
w naukę o władzy.

Być może nigdy dotąd
nie było to tak ważne.

Jeśli ludzie nie nauczą się władzy,

nie obudzą się, a jeśli nie się obudzą,
zostaną wykluczeni.

Częścią sztuki praktykowania władzy

jest bycie świadomym i posiadanie głosu,

ale potrzebna jest też platforma

do przekonujących ćwiczeń
w podejmowaniu decyzji.

Cała wiedza obywatelska sprowadza się

do tego, kto decyduje, i trzeba
to rozegrać w jakimś miejscu,

na arenie.

I tak dochodzimy do trzeciej kwestii,

czyli że nie ma dzisiaj lepszego miejsca

do praktykowania władzy niż miasto.

Pomyśl o swoim mieście rodzinnym,

o problemie w codziennym funkcjonowaniu.

Może to być coś małego,

jak gdzie ustawić latarnię, coś średniego,

jak wydłużenie godzin otwarcia
biblioteki, lub coś większego,

jak to, czy zniszczone nabrzeże

przekształcić w autostradę
czy pas zieleni,

lub czy wszystkie firmy w okolicy
powinny płacić minimalne wynagrodzenie.

Pomyśl, co chcesz zmienić w swoim mieście,

a potem pomyśl, jak to osiągnąć,
jak to spowodować.

Zrób spis wszystkich form władzy
grających rolę w tym mieście:

pieniądze, ludzie, pomysły,
informacja, dezinformacja,

groźby użycia siły, siły przyzwyczajeń.

Wszystkie te formy grają swoje role.

Pomyśl, jak uruchomiłbyś
lub zneutralizował te formy władzy.

To nie pytania z Gry o Tron
o rządzeniu jakimś imperium.

Te kwestie są tak samo ważne
w każdym miejscu na Ziemi.

Opowiem krótko dwie
historie z nagłówków gazet.

W Boulder, Kolorado, nie tak dawno temu

wyborcy zagłosowali za zastąpieniem

prywatnej firmy energetycznej, firmy Xcel,

publicznym, komunalnym zakładem,
który zrezygnowałby z zysków

i byłby bardziej ekologiczny.

Xcel przeciwstawił się temu i wymógł
głosowanie, które może zniweczyć

tę komunalizację.

Aktywiści społeczni w Boulder
muszą teraz walczyć z władzą,

żeby walczyć o władzę.

W Tuscaloosa na kampusie Uniwersytetu
Alabama jest organizacja

o groźnej nazwie Maszyna.

Składa się głównie z białych
członków korporacji studenckich

i od dawna zdominowała wybory
do samorządu studenckiego.

Ostatnio Maszyna wmieszała się

w sprawy miasta i doprowadziła
do wyboru dawnego członka,

młodego, przychylnego
biznesowi absolwenta,

do zarządu szkół w Tuscaloosa.

To są tylko dwa przykłady
zaczerpnięte losowo z gazet.

Codziennie jest takich tysiące.

Zmagania, które opisuję

w Boulder czy Tuscaloosa,
mogą się podobać lub nie,

ale nie można nie podziwiać

znajomości władzy aktywistów,
ich umiejętności.

Trzeba się z nimi liczyć

i uznać ich biegłość

w kwestii podstaw władzy obywatelskiej:

wybór celu, strategii, taktyki,

znajomość terenu, wroga i sojuszników.

Wróćcie teraz do tego problemu
lub wyzwania w waszym mieście,

do tego, co chcecie tam poprawić

lub stworzyć, i zadajcie sobie pytanie:

Czy opanowałeś
te podstawowe zagadnienia władzy?

Czy umiesz praktycznie wykorzystać
swoją wiedzę na ten temat?

To dla nas wyzwanie i szansa.

Żyjemy w czasach,

kiedy wbrew

lub może właśnie dzięki globalizacji,

aktywność obywatelska jest
coraz bardziej lokalna.

Władza coraz szybciej płynie do miast.

W USA rząd federalny
zapętlił się w partyjnej stronniczości.

Myśl obywatelska, innowacja i kreatywność

wyłaniają się z lokalnych środowisk
i promieniują na zewnątrz.

Ta wielka innowacja,

ta nadciągająca fala lokalizmu,

którą widać po sposobie,

w jaki ludzie jedzą, pracują,

dzielą się, kupują i przemieszczają się,

prowadzą codzienne życie,

to nie jakiś pretensjonalny
prowincjonalizm,

to nie ucieczka w zaściankowość.

To jest nowe.

Współczesny lokalizm
opiera się na silnych więziach.

Pomyślcie na przykład,

jak strategie budowy

infrastruktury rowerowej w miastach
rozprzestrzeniły się z Kopenhagi

do Nowego Jorku, Austin,
Bostonu i Seattle.

Pomyślcie o eksperymentach

z budżetem partycypacyjnym,

gdzie obywatele mają szansę
decydować o przydziale miejskich funduszy.

Eksperymenty te rozprzestrzeniły się

z Porto Alegre w Brazylii
do Nowego Jorku i dzielnic Chicago.

Imigranci od Rzymu po Los Angeles
organizują strajki,

by przypomnieć mieszkańcom miast,

jak wyglądałby dzień bez imigrantów.

Na terenie Chin

członkowie Nowego Ruchu Obywatelskiego

organizują się w walce
z korupcją i łapówkami władzy.

Ściągają na siebie gniew urzędników,

ale też i uwagę antykorupcyjnych
aktywistów z całego świata.

W Seattle, skąd pochodzę,
staliśmy się częścią

globalnej sieci miast, które współpracują

z całkowitym pominięciem rządu narodowego,

by zredukować emisję dwutlenku węgla
zgodnie z Protokołem z Kioto.

Wszyscy ci obywatele,
są zjednoczeni w sieci,

wielkim archipelagu władzy,
który pozwala ominąć

ułomność i monopol kontroli.

Naszym zadaniem jest
przyspieszyć ten proces,

przekonać coraz więcej ludzi do tej idei.

Dlatego właśnie moja organizacja,

Citizen University,

podjęła się stworzenia uniwersalnego
programu nauczania o władzy obywatelskiej.

Zaczyna się on od triady wartości,
systemów i umiejętności,

o której już wspomniałem.

Chciałbym zaprosić was do pomocy
w tworzeniu tego programu,

dzięki waszym historiom, doświadczeniom

i wyzwaniom, przed jakimi stoicie,
aby stworzyć dzieło zbiorowe.

Szczególnie zachęcam do prostego
ćwiczenia z początku programu.

Napiszcie opowiadanie

z przyszłości waszego miasta,

z datą za rok od teraz,
za pięć lat, za dekadę

lub w następnym pokoleniu, i niech
będzie to studium przypadku

analizujące zmiany, których chcieliście
w waszym mieście,

sprawy, których broniliście.

Opiszcie, jak te zmiany
zakończyły się powodzeniem.

Opiszcie wartości,

jakimi się kierowaliście,

poczucie moralnego obowiązku,
jakie udało się wzbudzić.

Wymieńcie sposoby angażowania
procesów politycznych,

procesów rynkowych, instytucji
społecznych, religijnych i mediów.

Zróbcie katalog niezbędnych
umiejętności, jak negocjować, bronić,

jak formułować kwestie,

jak radzić sobie
z różnorodnością w sporze.

Wszystkie umiejętności, dzięki którym
udało się nakłonić ludzi do współpracy

i pokonać opór.

Pisząc to opowiadanie,
nauczycie się czytać władzę,

a także pisać władzę.

Podzielcie się tym, co napiszecie,
wprowadźcie to w czyn

i podzielcie się czynami.

Zachęcam dosłownie
do dzielenia się opowiadaniami

na stronie Uniwersytetu Obywatelskiego
na Facebooku.

Ale poza tym na całym świecie mamy
spotkania poświęcone tej tematyce,

dzięki którym możemy

uczyć się od siebie nawzajem
o zagadnieniu władzy.

Wskutek naszego wspólnego wysiłku

wiedza obywatelska będzie znów atrakcyjna.

Razem możemy zdemokratyzować demokrację,

by znowu była bezpieczna dla amatorów.

Razem możemy stworzyć wielką sieć miast,

największe zbiorowe laboratorium
samorządności na całej planecie.

Możemy to zrobić.

Dziękuję bardzo.

(Brawa)