Zor durumlar karşısında yaratıcı problem çözme

Navi Radjou yıllarını basit ve ucuz yenilik olarak bilinen "jugaad," üzerinde çalışarak harcadı. Meydana çıkan piyasadaki sınırlı kaynaklardan olağanüstü değer elde etmeyi başaran girişimcilerin öncülüğünde, bu uygulama küresel olarak yankı buldu. Konuşmasında insan zekasını gösteren bir çok örneğe yer veren Radjou, azdan çok elde etmenin üç prensibini de paylaşıyor.

Hindistan gibi gelişmekte olan bir ülkede
büyüdüğünüz zaman, benim gibi,

kısıtlı kaynaklardan daha fazla değer
elde etmeyi hemen öğrenir

ve sahip olduklarınızı farklı şekillerde
kullanmak için yaratıcı yollar bulursunuz.

Mansukh Prajapati'yi ele alalım,
Hindistan'da bir çömlekçi.

Tamamen kilden yapılan,
elektrik tüketmeyen

bir buzdolabı üretti.

Meyve ve sebzeleri
uzun bir süre taze tutabiliyor.

Kelimenin tam anlamıyla,
havalı bir icat.

Afrika'da, cep telefonunuzun şarjı
biterse, panik yapmayın.

Telefonunuzu bisiklet kullanarak
yeniden şarj edebilen

birkaç becerikli girişimci
bulacaksınız.

Ve Güney Amerika'da olduğumuz için,

Peru'da bulunan Lima'ya gidelim,

yılda sadece bir inç
yağmur alan

yüksek nemli bir bölge.

Lima'daki bir mühendislik üniversitesi,
devasa bir reklam panosu tasarladı.

Bu pano havadaki nemi
emerek saf suya çeviriyor

ve günde 90 litreden fazla su üretiyor.

Perulular hayret vericiler.

Kelimenin tam anlamıyla,
hiç yoktan su yaratabilirler.

Son yedi senedir,

Hindistan, Çin, Afrika
ve Güney Amerika'dan

yüzlerce girişimciyle tanıştım ve
beni şaşırtmaya devam ediyorlar.

Büyük çoğunluğu okula gitmedi.

Büyük AR-GE laboratuvarlarında
bir şey icat etmediler.

Laboratuvarları sokaklardı.

Neden bunu yapıyorlar?

Çünkü, bizim varlığını doğal
karşıladığımız sermaye ve enerji gibi

temel kaynakları yok

ve sağlık ve eğitim gibi
temel hizmetler de

bu bölgelerde sınırlı.

Dış kaynaklar kısıtlı olduğu zaman,
en verimli kaynağı kullanmak için

kendinize, pratik zekanıza
yönelmek zorundasınız

ve bu pratik zekayı kısıtlı kaynak problemlerine
akılcıl çözümler bulmak için kullanırsınız.

Hindistan'da buna Jugaad deriz.

Jugaad Hintçe bir kelimedir.

Anlamı ise doğaçlama çözüm, zor durumlarda
doğan akıllıca bir çözümdür.

Jugaad çözümleri sofistike
veya mükemmel değil

ama düşük maliyetle daha fazla
değer yaratıyorlar.

Bence, Jugaad çözümleri
yaratan girişimciler

simyacılar gibiler.

Zor bir durumu büyülü bir
şekilde avantaja dönüştürüyorlar

ve değeri az olan bir şeyi yüksek
değerli bir şeye çeviriyorlar.

Bir başka deyişle, sade ve
ucuz yeniliğin özü olan

az olanla çok yapma sanatında
uzmanlaşmışlar.

Sade ve ucuz yenilik, kısıtlı kaynakları
kullanarak daha hesaplı ve

daha fazla
toplumsal değer yaratmaktır.

Sade ve ucuz yenilik, idare etmek
değidir, daha iyisini yapmakla ilgilidir.

Şimdi sizlere, sade ve ucuz yeniliğin
yükselen piyasalar, girişimciler

ve şirketler boyunca benimsendiğinde

geliri düşük ama azimli
milyarlarca insana uygun bir maliyetle

nasıl sağlık hizmeti ve
enerji dağıttığını göstereceğim.

İlk olarak Çin'e gidelim.

Ülkenin en büyük B.T.
hizmet sağlayıcısı Neusoft

geliştirdiği bir teletıp çözümü ile

Çin köylerindeki yaşlı ve fakir hastaları uzaktan
tedavi etmeleri için şehirlerdeki doktorlara

yardımcı oluyor.

Bu çözüm, hemşire gibi daha az vasıflı
sağlık çalışanlarının kırsal kliniklerde

kullanabileceği kullanımı kolay tıbbi
cihazları temel alır.

Çinin bu sade ve ucuz çözümlere aşırı
derecede ihtiyacı var

çünkü 2050'de yarım
milyondan fazla yaşlıya sahip olacak.

Şimdi Kenya'yı ele alalım.

Nüfusun yarısı M-Pesa mobil ödeme
çözümünü kullanıyor.

Bu Afrika kıtası için
harika bir çözüm

çünkü Afrika'lıların yüzde 80'i bir banka
hesabına sahip değil,

fakat heyecan verici olan, M-Pesa'nın
enerji gibi bir sektördeki

diğer aykırı yenilikçi işletme modellerin
kaynağı oluyor olması.

Evler için solar bir çözüm olarak üretilen
M-KOPA kutusunu ele alalım.

Güneş paneli, 3 LED ışığı

solar radyosu ve
cep telefonu şarj aleti var.

Tam maliyeti 200 dolar, bu çoğu Kenyalı
için çok pahalı.

Tam bu noktada mobil telefonlar çok daha
makul bir çözüm sunuyor.

Şimdi, bu kiti 35 dolarlık bir ön ödeme

ve cep telefonu ile günlük 45 centlik

mikro ödemeler ile alabilirsiniz.

365 mikro ödeme yaptığınızdan sonra
sistem hizmetinize açılıyor

ve bedava elektriğe ulaşımınız oluyor.

İnsanların % 70'inin elektriksiz yaşadığı

Kenya için bu inanılmaz bir fırsat.

Sade ve ucuz yenilikte önemli olan

çok olan şeyi alıp, mobil bağlantıyı,

zor temin edilen
yani enerji için kullanmak.

Sade ve ucuz yenilik ile,
Güney yarım küre

Kuzey ile arayı kapatıyor
hatta bazı durumlarda önüne geçiyor.

Çin, pahalı hastaneler
yapmak yerine teletıp ile

ucuza milyonlarca hastayı tedavi ediyor.

Ve Afrika, elektrik şebekeleri
ve bankalar kurmak yerine

mobil direkt ödemeler ve
temiz enerji dağıtımı kullanıyor.

Bu yenilikçi akım, bizim Kuzey Küre'deki
yenilikçi atılımların tam zıttı.

Silikon Vadisi'nde yaşıyorum.

Orada yeni büyük teknolojiyi kovalıyoruz.

iPhone 5, 6, 7 ve 8'i düşünün.

Batı'da şirketler AR-GE'ye yatırım için
milyarlarca dolar harcıyor

ve daha karmaşık ürünler yaratmak ve rekabet
içinde kendi markalarını farklılaştırmak için

tonlarca doğal kaynak kullanıyorlar

ve üstüne de yeni özellikler için
müşterilerden daha fazla para istiyorlar.

Demek ki Batı'nın geleneksel iş modeli,
"ne kadar çok o kadar iyi"

Fakat bu modelin benzini 3 sebepten
dolayı bitiyor.

Öncelikle Batı'daki müşterilerin
büyük çoğunluğu,

alım gücünün gittikçe azalması nedeniyle,

bu pahalı ürünleri alamıyor.

İkinci olarak, bizim doğal suyumuz
ve petrolümüz bitiyor.

Yaşadığım Kaliforniya'da, su yetersizliği
büyük bir problem haline geliyor.

Üçüncü ve en önemlisi,

Batı'da orta ve üst sınıflar arasında

artan gelir uçurumundan dolayı,
zaten var olan hizmet ve ürünler

ve insanların temel ihtiyaçları arasında

büyük bir uyumsuzluk var.

Günümüzde banka hizmetlerinin temel

gereksinimleri karşılamak için
tasarlanmamış olduğu için

banka hizmetlerinden yararlanamayan

70 milyondan fazla Amerikalı olduğunu
biliyor muydunuz?

Batı'da bir türlü sonu gelmeyen
ekonomik kriz, insanlara

sahip oldukları yüksek yaşam kalitesini
her an kaybedeceklerini

ve yoksullukla karşılaşacaklarını
düşündürüyor.

Bence gelişimi ve refahı Batı'da
sürdürülebilir kılıcak tek şey

az ile çok üretebilmeyi öğrenmek.

İyi haber şu, bu olmaya başlıyor.

Bir kaç Batılı firma sade ve ucuz yeniliği

müşterileri için daha ucuz ürünler
yaratabilmek için benimsiyor.

Size 2 örnek vereyim.

Bu evi ilk gördüğümde, kendi kendime

bu bir çeşit postmodern ev dedim.

Aslında bu Grameen Danone tarafından,
Muhammad Yunus'un Grameen Bankı ve

uluslarası yemek şirketi Danone

işbirliğinde Bangladesh'de kaliteli

yoğurt üretmek için yapılmış
küçük bir üretim tesisi.

Tesis, standart Danone fabrikalarının
%10'u boyutunda

ve inşaat maliyeti çok daha düşük.

Düşük kalorili bir fabrika
diyebilirsiniz yani.

Batı'daki otomasyon ağırlıklı fabrikaların
tersine bu tesis

daha çok insanların iş gücü ile çalışıyor
ve yerel halk için istihdam sağlıyor.

Danone bu verimliliği ve sürdürebilirliği

birleştiren bu modelden
o kadar etkilendi ki,

Dünya'nın başka bölgelerinde benzer
uygulamalar başlatmayı planlıyorlar.

Bu örneği görünce,

"Sade ve ucuz yeniliğin teknolojisi
gelişmiş değil" diye düşünebilirsiniz.

Aslında hayır.

Bu yeniliğin amacı aynı anda
gelişmiş teknolojileri,

insanlar için daha ulaşılabilir ve
daha ucuz yapmak.

Size bir örnek vereyim.

Çin'de Siemens'in
Sağlık departmanında

araştırmacı mühendisler, hemşireler ve
teknisyenler gibi daha az nitelikli

çalışanların da kullanabileceği bir CT
tarayacısı geliştirdi.

Bu cihaz gün başına daha
fazla hasta tarayabiliyor

ve buna rağmen daha az elektrik tüketiyor,

ki bu hastaneler için harika,
üstelik hastalar için de öyle

çünkü tedavi maliyetini %30

ve radyasyon dozajını %60 azaltıyor.

Bu çözüm aslında Çin
pazarı için tasarlanmıştı

ama şu an daha düşük maliyete kaliteli
tedavi sunmak için baskı altında olan

Amerika'daki ve Avrupa'daki
hastanelerde peynir ekmek gibi satıyor.

Fakat inanılmaz çözümler yaratan

yaratıcı girişimcilerin önderliğinde

Batı'da gelişen bu yenilikçi devrim

aslında Avrupa ve Amerika'daki
temel ihtiyaçları karşılamak için.

Size beni kişisel olarak etkileyen

3 startup örneği vereyim.

Tesadüfen ilki Silikon Vadisin'deki komşum
tarafından üretilmiş.

Adı gThrive.

Plastik cetveller şeklinde
ürettikleri kablosuz sensörleri

çiftçiler tarlalarının değişik
bölgelerine saplayıp

toprağın kalitesi hakkında
detaylı bilgi toplayabilecekler.

Bu dinamik ve sürekli elde edilen veriler
çiftçilerin, susuzluğun ciddi bir problem

olduğu Kaliforniya'da,
su kullanımını optimize ederken

mahsülün kalitesini arttırmasını sağlayan
muazzam bir çözüm sunuyor.

Kendi maliyetini 1 yıl içinde karşılıyor.

Yine Silikon Vadisin'den ikinci bir örnek,

kablosuz, 3G ya da 4G
şebekelerinin bile bulunmadığı

bölgelerde internete bağlanmanızı
sağlayan Be-Bound.

Bunu nasıl mı yapıyorlar ?

Çok basit fakat güvenilebilir
ve Dünya çapında ulaşılabilir olan

SMS teknolojisini kullanıyorlar.

Günümüzde cep telefonu olan 3 milyar
kişinin internet erişimi yok.

Bu yenilik onları sade ve ucuz bir şekilde
internete bağlayabilir.

Fransa'da ise bankacılık sektöründe

devrim yaratan Compte Nickel
adlı startup var.

Binlerce insana esnaf dükkanlarına
girdiklerinde,

5 dakika içinde onlara uluslararası
banka hesabı numarası ve

uluslararası bir kredi kartı numarası
veren bir hizmeti aktive ediyor.

20 Euroluk yıllık sabit
bir ücret alıyorlar.

Bu tüm banka işlemlerini
yapabileceğiniz anlamına geliyor

para gönderme, kredi kartı ile
ödeme yapabilirsin

üstelik hiçbir ekstra ücret ödemeden.

Ücretsiz bankacılık dediğiniz budur.

Şaşırtıcı olarak bu hizmeti kullanan
müşterilerin %75'i,

pahalı banka işlem masraflarını
karşılayamayan orta sınıf Fransızlar.

Şu ana kadar Güney'de başlayıp
Kuzey'de benimsenmeye başlayan

basit ve ucuz yenilik hakkında konuştum.

Nihai olarak, görmek istediğimiz manzara

gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin

bir araya gelerek
tüm insanlığın faydalanabileceği

yenilikler yaratması olacaktır.

Heyecan verici şey bunun olmaya başlaması.

Ne olduğunu öğrenmek için Nairobi'ye gidelim.

Nairobi'de korkunç trafik var.

Trafiği ilk gördüğümde "Çüş." dedim.

Çünkü araba kullanırken hem arabalardan
hem ineklerde kaçmak gerekiyor.

Durumu kolaylaştırmak için

Kenya'daki IBM laboratuvarlarındaki mühendisler,
ilk olarak Japon mühendisler tarafından tasarlanan

Megaffic adlı bir çözümün
önderliğini yapıyorlar.

Batı'nın tersine, Megaffic
Nairobi'de oldukça pahalı olan

yol kenarı sensörlerine dayalı değil.

Bunun yerine Nairobi sokaklarındaki
düşük çözünürlüklü

web kameralarından toplanan resimleri ve
verileri analitik bir yazılım ile işleyip,

tıkanabilecek noktaları ve
alternatif rotaları

SMS ile sürücülere gönderebiliyorlar.

Haliyle Megaffic kendi kendini sürebilen
arabalar kadar seksi olmayabilir

fakat Nairobi'li sürücüleri A noktasından
B noktasına

en az %20 daha hızlı ulaştırabilir.

Yılın başında, UCLA Health, A.B.D'deki
mevcut çözümlerden

daha etkili ve en az %20 daha ucuz olan,
sağlık alanında basit ve ucuz yenilikçi

çözümleri Dünya'nın herhangi bir yerinde
gerektiğince tespit edebilecek

Küresel bir Laboratuvar programı başlattı.

Program ayrıca tüm insanlık için ucuz
sağlık hizmeti çözümleri yaratmak için

Kuzey'den ve Güney'den
yenilikçileri bir araya getirmeye çalışıyor.

Dünya çapında yapılan sade ve ucuz
yenilikler hakkında bir sürü örnek verdim.

Fakat asıl soru bunun
nasıl benimseneceği?

Sizinle paylaşmak istediğim Dünya
çapında sade ve ucuz yenilikçilerden

sizin de az ile
çok yapabilmek için

şirketlerinizde uygulayabileceğiniz

3 prensip topladım.

İlk prensip: Projenizi basit tutun.

Müşterileri etkilemek için
çözümler üretmeyin.

Yaygın olarak kullanılabilicek kadar
basit yapın,

Çin'de bahsettiğimiz CT tarayıcısı gibi.

İkinci prensip:
Tekerleği yeniden icat etmeyin.

Çevre dostu enerji için cep telefonu
ya da bankacılık hizmetleri sunmak için

küçük işletmeleri kullanmayı
ve buna benzer

mevcut kaynakları ve yaygın
yerleri geliştirmeye çalışın.

Üçüncü prensip ise:
Yatay düşünün ve hareket edin.

Şirketler operasyonlarını
büyük fabrikalar ve depolarda

merkezileştirerek dikey
büyüme eğiliminde olurlar

fakat eğer atik olmak ve geniş müşteri
çeşitliliği ile başa çıkabilmek istiyorsanız

daha küçük üretim ve dağıtım birimleri
olan yayılmış bir tedarik zinciri kullanarak

yatay dağılmanın gerekliliğini

Grameen Bank bize gösterdi.

Güney yarım küre basit ve ucuz
yeniliğin öncülüğünü mecburiyetten yaptı.

Şimdi ise Kuzey küre
kaynak kıtlığı ile karşılaştıkça

az ile çok üretmeyi öğreniyor.

Hindistan doğumlu, Amerika'da yaşayan
Fransız asıllı biri olarak umudum

bu yapay Kuzey-Güney ayrımını aşarak

tüm dünyadaki girişimcilerin

bu ortak yaratıcılığından yararlanmak

ve kıymetli gezegenemizi koruyarak

dünyadaki herkesin
yaşam kalitesini arttıracak

basit ve ucuz çözümler üretmek.

Çok teşekkür ederim.

(Alkışlar)