Người phụ nữ thiên tài Marie Curie - Shohini Ghose

Xem bài giảng đầy đủ tại: http://ed.ted.com/lessons/the-genius-of-marie-curie-shohini-ghose

Nghiên cứu mang tính cách mạng của bà Marie Skłodowska Curie đã đặt nền tảng cho vật lý và hóa học hiện đại, mở ra con đường mới cho ung thư học, công nghệ, y học, vật lý hạt nhân và nhiều lĩnh vực khác nữa. Nhưng thực sự bà đã làm những gì? Shohini Ghose sẽ giải thích vài khám phá to lớn của bà Marie Skłodowska Curie.

Bài giảng biên soạn bởi Shohini Ghose, minh hoạ bởi Anna Nowakowska.

Nếu bạn muốn xem qua
sổ tay của Marie Curie,

bạn nên ký giấy từ bỏ quyền lợi
và mặc quần áo bảo hộ

để bảo vệ bản thân khỏi
nhiễm phóng xạ.

Bà Curie được chôn cất trong
một cỗ quan tài lót chì,

giúp cho chất phóng xạ -
thứ mà bà tập trung nghiên cứu,

và cũng có thể là nguyên nhân
cái chết của bà, được bảo quản cẩn thận.

Lớn lên ở Warsaw, Ba Lan
nơi bị người Nga chiếm đóng,

cô Marie trẻ tuổi, tên thật là
Maria Sklodowska,

là một học sinh thông minh,
nhưng cô ấy gặp rất nhiều rào cản.

Là một phụ nữ, học hành là một
điều xa vời,

nên để thách thức mọi người,

Marie đã theo học trường Đại học Floating,

một tổ chức bí mật
giáo dục thanh niên Ba Lan trong bí mật.

Bằng tiền tiết kiệm từ việc làm gia sư,

cuối cùng cô có thể chuyển đến ở Paris và
theo học tại trường Sorbonne danh tiếng.

Ở đó, Marie nhận được cả hai bằng
Vật Lý và Toán Học,

và hầu như chỉ ăn bánh mì và uống trà,

đôi lúc cô ngất xỉu vì quá đói.

Ở Paris, Marie gặp nhà vật lý
Pierre Curie,

người đã cùng làm việc và yêu thương cô.

Nhưng cô ấy rất mong trở về Ba Lan.

Khi về lại Warsaw,

cô nhận ra rằng
một người phụ nữ có học hàm

sinh sống ở đây là điều khó khăn.

Nhưng vẫn chưa mất tất cả.

Ở Paris,
người tình Pierre đang chờ đợi cô,

và cặp đôi nhanh chóng kết hôn
và trở thành một đội làm việc ăn ý.

Nghiên cứu của một nhà vật lý
làm Marie Curie chú ý.

Năm 1896, Henri Becquerel khám phá
ra Uranium tự phát ra

một loại phóng xạ giống tia X
mà có thể tương tác với tấm phim.

Curie sớm nhận ra rằng nguyên tố
Thorium phát ra bức xạ tương tự.

Quan trọng nhất là
độ mạnh của phóng xạ

chỉ phụ thuộc vào số lượng nguyên tố đó

và không bị ảnh hưởng bởi
bất kỳ thay đổi lí hóa nào.

Điều này làm bà kết luận
phóng xạ phát ra từ thứ gì đó

ở trong nguyên tử của từng nguyên tố.

Đó là một ý tưởng cấp tiến

và nó bác bỏ ý tưởng nguyên tử
là một vật thể không thể tách rời.

Sau đó, bằng cách nghiên cứu về
khoáng vật siêu phóng xạ Pitchblende,

nhà Curie đã nhận ra Uranium
không thể tự tạo ra tất cả phóng xạ đó.

Vậy có thể là do những nguyên tố
phóng xạ khác ư?

Năm 1898, họ tìm ra hai nguyên tố mới,

Polonium, đặt theo
quê hương của Marie, Ba Lan,

và Radium, tiếng La Tinh có nghĩa là tia.

Họ cũng đặt ra thuật ngữ "phóng xạ".

Năm 1902, nhà Curie đã điều chế
0.1 gram muối clorua tinh khiết

từ hàng tấn khoáng Pitchblende,

một kỳ công vào thời điểm đó.

Cũng trong năm đó, Pierre Curie
và Henri Becquerel

được đề cứ giải Nobel Vật Lý,

nhưng bà Marie lại bị bỏ lơ.

Pierre muốn công nhận
công lao to lớn của vợ mình.

Nên cả nhà Curie và Becquerel
đều nhận giải Nobel năm 1903,

và bà trở thành người phụ nữ
đầu tiên nhận giải Nobel.

Được tôn trọng và cung cấp kinh phí,
nhà Curie đang trên đường thăng tiến.

Nhưng tai họa ập đến vào năm 1906,
Pierre qua đời vì bị xe ngựa đâm

khi ông đang băng qua đường.

Tuyệt vọng, bà Marie vùi đầu
vào những nghiên cứu

bà dạy thay ông Pierre ở
trường Đại học Sorbonne,

và trở thành nữ giáo sư đầu tiên
ở trường này.

Nỗ lực đơn độc của bà có kết quả.

Năm 1911, bà lại đoạt một giải Nobel

ở lĩnh vực Hóa Học vì phát hiện
ra Radium và Polonium trước đó,

và điều chế, phân tích Radium
tinh khiết và thành phần của nó.

Điều này làm bà trở thành
người đầu tiên, và đến giờ

người duy nhất có giải Nobel
ở hai lĩnh vực khác nhau.

Giáo sư Curie đưa
phát hiện của mình vào thực tiễn

thay đổi những nghiên cứu y khoa
và phương pháp chữa bệnh.

Bà điều hành những máy chụp
tia X di động vào Thế Chiến I,

và tìm ra ảnh hưởng của
bức xạ lên các khối u.

Tuy nhiên, bà phải trả giá
cho những đóng góp cho nhân loại.

Bà Curie qua đời năm 1934
vì bị suy tủy xương,

nhiều người cho rằng đó là vì
bà bị nhiễm độc phóng xạ.

Nghiên cứu mang tính cách mạng của bà

đã đặt nền tảng cho vật lý và hóa học,

mở ra con đường mới cho ung thư học,
công nghệ, y học và vật lý hạt nhân,

và nhiều lĩnh vực khác nữa.

Dù sao đi nữa, nghiên cứu bức xạ của bà
đã tạo ra một kỉ nguyên mới,

khám phá ra những bí ẩn
to lớn của khoa học.