Return to Video

Khi uy tín trở thành tiền tệ của nền kinh tế mới

  • 0:00 - 0:02
    Nếu ai đó bảo bạn
  • 0:02 - 0:05
    dùng ba từ để diễn tả
  • 0:05 - 0:09
    uy tín của mình, bạn sẽ nói gì?
  • 0:09 - 0:11
    Người ta mô tả năng lực phán xét,
  • 0:11 - 0:15
    kiến thức, hành vi của bạn trong
    những tình huống khác nhau như thế nào?
  • 0:15 - 0:17
    Hôm nay tôi muốn khám phá
    cùng các bạn
  • 0:17 - 0:19
    lí do vì sao đáp án cho câu hỏi này
  • 0:19 - 0:21
    lại trở nên cực kỳ quan trọng
  • 0:21 - 0:26
    trong thời đại mà uy tín
    trở thành tài sản quý giá nhất.
  • 0:26 - 0:28
    Tôi sẽ bắt đầu bằng việc
    giới thiệu tới các bạn 1 người
  • 0:28 - 0:32
    có cuộc đời bị ảnh hưởng
    bởi một môi trường
  • 0:32 - 0:34
    có nền tảng phát triển là uy tín.
  • 0:34 - 0:37
    Sebastian Sandys là chủ một nhà nghỉ
  • 0:37 - 0:40
    trên trang Airbnb từ năm 2008.
  • 0:40 - 0:42
    Gần đây, tôi gặp lại anh ta.
  • 0:42 - 0:45
    Sau vài tách trà, anh nói với tôi
  • 0:45 - 0:47
    anh ta trở nên giàu có
  • 0:47 - 0:50
    nhờ việc đón tiếp
    du khách trên toàn thế giới.
  • 0:50 - 0:53
    Hơn 50 người đã ở trọ
    tại căn nhà xây từ thế kỉ 18,
  • 0:53 - 0:56
    nơi mà anh cùng chú mèo Squeak
    của mình đang sống.
  • 0:56 - 1:00
    Tôi nhắc đến Squeak bởi vì khách trọ đầu
    tiên của Sebastian
  • 1:00 - 1:04
    vô tình thấy
    một con chuột cống to chạy qua bếp,
  • 1:04 - 1:07
    và cô ấy hứa
    sẽ không để lại lời nhận xét xấu
  • 1:07 - 1:10
    với một điều kiện: anh ta phải nuôi mèo.
  • 1:10 - 1:14
    Vậy nên Sebastian mua Squeak
    để giữ uy tín của mình.
  • 1:14 - 1:18
    Bây giờ, có lẽ các bạn đều biết,
    Airbnb là mạng lưới ngang hàng,
  • 1:18 - 1:21
    kết nối với những người có chỗ cho thuê
  • 1:21 - 1:24
    và những người đang kiếm một nơi để trọ
  • 1:24 - 1:27
    trên hơn 192 quốc gia.
  • 1:27 - 1:29
    Những địa điểm cho thuê
    thường thấy là
  • 1:29 - 1:32
    phòng dư cho khách qua đêm,
    hoặc nhà nghỉ những dịp lễ,
  • 1:32 - 1:35
    nhưng điều kì thú là những nơi độc đáo
  • 1:35 - 1:39
    mà bạn có thể tới:
    nhà cây, lều vải (của người da đỏ),
  • 1:39 - 1:41
    nhà để máy bay, lều tuyết...
  • 1:41 - 1:44
    Nếu không thích khách sạn,
    cuối đường có một tòa lâu đài
  • 1:44 - 1:47
    mà bạn có thể thuê giá 5000 đô la một đêm.
  • 1:47 - 1:50
    Đó là một ví dụ tuyệt vời
    cho thấy công nghệ
  • 1:50 - 1:52
    đang tạo cơ hội để buôn bán
  • 1:52 - 1:55
    những thứ chưa từng
    xuất hiện trên thị trường.
  • 1:55 - 1:58
    Bây giờ tôi sẽ cho bạn xem bản đồ
    những địa điểm "nóng" ở Paris
  • 1:58 - 2:00
    để thấy nó tăng trưởng
    nhanh như thế nào.
  • 2:00 - 2:03
    Bức hình này từ năm 2008.
  • 2:03 - 2:07
    Những dấu chấm màu hồng này đại diện
    cho những chỗ có chủ cho thuê.
  • 2:07 - 2:11
    Dù mới chỉ 4 năm trước,
    để cho người lạ ở lại nhà của bạn
  • 2:11 - 2:13
    gần như là một ý tưởng điên rồ.
  • 2:13 - 2:15
    Cùng một góc nhìn năm 2010.
  • 2:15 - 2:18
    Và bây giờ, 2012.
  • 2:18 - 2:23
    Trên mỗi con phố lớn của Paris
    đều có một chủ trọ thuộc Airbnb.
  • 2:23 - 2:28
    Lúc này, mọi người đang nhận ra
  • 2:28 - 2:32
    sức mạnh của công nghệ để
    đánh thức những tiềm năng mới,
  • 2:32 - 2:35
    và giá trị của mọi loại tài sản,
  • 2:35 - 2:39
    từ những kĩ năng, đến chỗ ở,
    tới tài sản vật chất,
  • 2:39 - 2:42
    theo những cách và quy mô
    mà trước đây chưa từng có.
  • 2:42 - 2:45
    Đó được gọi là nền kinh tế/ văn hoá
    "Hợp tác tiêu thụ,"
  • 2:45 - 2:48
    thông qua đó,
    những người như Sebastian
  • 2:48 - 2:50
    đang trở thành những nhà khởi nghiệp nhỏ.
  • 2:50 - 2:53
    Họ có thêm khả năng
    để làm ra tiền và tiết kiệm tiền
  • 2:53 - 2:56
    từ những tài sản sẵn có.
  • 2:56 - 2:58
    Nhưng phép màu thực sự
    và nguồn lực bí mật phía sau
  • 2:58 - 3:01
    những thị trường hợp tác tiêu thụ
    như Airbnb,
  • 3:01 - 3:04
    không phải là mặt hàng hay vốn đầu tư,
  • 3:04 - 3:07
    mà là sử dụng sức mạnh công nghệ
    để xây dựng lòng tin
  • 3:07 - 3:09
    giữa những người xa lạ.
  • 3:09 - 3:12
    Khía cạnh này của Airbnb đã đánh thức
    Sebastian vào hè năm ngoái
  • 3:12 - 3:13
    khi London có bạo loạn.
  • 3:13 - 3:16
    Anh ta thức dậy tầm 9 giờ, kiểm tra email
  • 3:16 - 3:19
    và nhìn thấy cả đống tin nhắn hỏi anh ta:
  • 3:19 - 3:21
    "Cậu có ổn không?"
  • 3:21 - 3:23
    Các vị khách cũ của anh
    trên toàn thế giới biết,
  • 3:23 - 3:25
    bạo loạn đang diễn ra
    ngay trên đường phố,
  • 3:25 - 3:27
    và muốn hỏi xem
    anh ta có cần giúp gì không?
  • 3:27 - 3:31
    Sebastian nói với tôi rằng,
    "Mười ba vị khách cũ
  • 3:31 - 3:35
    đã liên lạc với tôi trước cả mẹ tôi!"
  • 3:35 - 3:39
    Lúc này, mẩu chuyện này
    đã giải thích vì sao
  • 3:39 - 3:42
    tôi lại đam mê với sự tiêu thụ hợp tác.
  • 3:42 - 3:45
    và vì sao, sau khi viết xong sách,
    tôi đã quyết định
  • 3:45 - 3:48
    tôi sẽ cố gắng truyền bá nó khắp thế giới.
  • 3:48 - 3:52
    Bởi vì cốt lõi của nó
    là tiếp thêm sức mạnh.
  • 3:52 - 3:56
    Nó tiếp lửa cho con người
    tạo nên những kết nối ý nghĩa,
  • 3:56 - 3:59
    những sự kết nối cho phép chúng ta tìm lại
  • 3:59 - 4:03
    phần con người mà ta đã đánh mất
    ở đâu đó trong cuộc sống,
  • 4:03 - 4:07
    bằng cách kết nối những
    thị trường như Airbnb, Kickstarter, Etsy,
  • 4:07 - 4:10
    những thị trường được xây dựng
    bởi các mối quan hệ cá nhân,
  • 4:10 - 4:13
    thay vì những cuộc giao dịch vô nghĩa.
  • 4:13 - 4:16
    Bây giờ, điều trớ trêu là
    những ý tưởng này đang đẩy lùi chúng ta
  • 4:16 - 4:20
    quay về hệ thống giao dịch cũ
    và cách thức hợp tác cũ,
  • 4:20 - 4:21
    vốn đã cắm sâu vào
    tiềm thức chúng ta.
  • 4:21 - 4:24
    Chúng được tái tạo lại
    theo nhiều cách để phù hợp với
  • 4:24 - 4:26
    thời đại bùng nổ Facebook.
  • 4:26 - 4:30
    Chúng ta nhận ra rằng
    chúng ta dùng tất cả những thứ xung quanh
  • 4:30 - 4:33
    cho việc chia sẻ, trao đổi,
    cho thuê, buôn bán.
  • 4:33 - 4:37
    Chúng ta cho thuê ô tô của mình
    trên WhipCar,
  • 4:37 - 4:40
    mua bán xe đạp trên Spinlister,
    cho thuê văn phòng trên Loosecubes,
  • 4:40 - 4:43
    vườn nhà trên Landshare.
    Chúng ta vay và cho vay tiền
  • 4:43 - 4:46
    tới những người xa lạ
    trên Zopa và Lending Club.
  • 4:46 - 4:49
    Chúng ta trao đổi các bài học
    từ cách làm sushi,
  • 4:49 - 4:50
    đến cách lập trình trên Skillshare,
  • 4:50 - 4:54
    và thậm chí chia sẻ thú cưng
    trên DogVacay.
  • 4:54 - 4:59
    Chào mừng bạn đến với thế giới tuyệt vời
    của Hệ thống tiêu thụ hợp tác,
  • 4:59 - 5:02
    cho phép chúng ta kết nối
    cung và cầu
  • 5:02 - 5:04
    theo những cách dân chủ hơn.
  • 5:04 - 5:09
    Hiện nay, tiêu thụ hợp tác
    đang dần tạo ra sự thay đổi
  • 5:09 - 5:11
    về cách ta đánh giá nguồn cung và cầu,
  • 5:11 - 5:15
    nhưng đồng thời nó cũng là
    một phần của sự thay đổi giá trị lớn,
  • 5:15 - 5:18
    thay vì mọi người mua sắm
    những thứ đắt tiền theo phong trào,
  • 5:18 - 5:22
    họ bắt đầu mua chúng
    theo nhu cầu thực sự của bản thân.
  • 5:22 - 5:26
    Nhưng lý do chính để
    giải thích sự gia tăng nhanh chóng này,
  • 5:26 - 5:29
    là vì mỗi bước tiến mới của công nghệ
  • 5:29 - 5:33
    đều nhằm tăng hiệu suất lao động
    và tính kết nối xã hội bằng niềm tin
  • 5:33 - 5:36
    để giúp sự chia sẻ
    trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
  • 5:36 - 5:39
    Tôi đã quan sát qua
    hàng nghìn thị trường như thế này
  • 5:39 - 5:44
    và thấy sự tin cậy và năng suất
    luôn là những nhân tố quan trọng.
  • 5:44 - 5:46
    Ví dụ như sau.
  • 5:46 - 5:50
    Đây là Chris Mok, 46 tuổi,
    là người mà tôi cá là
  • 5:50 - 5:54
    ngồi ghế cao nhất
    ở TaskRabbit - SuperRabbit.
  • 5:54 - 5:59
    Bốn năm trước, Chris bị mất công việc
    môi giới tranh nghệ thuật của mình ở Macy,
  • 5:59 - 6:02
    điều đó rất không may,
    và như những người khác,
  • 6:02 - 6:05
    anh ta chật vật đi tìm việc khác
    trong thời buổi suy thoái.
  • 6:05 - 6:08
    Sau đó, anh ta tìm được một bài viết về...
  • 6:08 - 6:10
    TaskRabbit.
  • 6:10 - 6:14
    Lúc đó, câu chuyện đằng sau TaskRabbit
    bắt đầu như các câu chuyện tuyệt vời khác,
  • 6:14 - 6:17
    với một chú chó rất dễ thương
    tên là Kobe.
  • 6:17 - 6:20
    Chuyện xảy ra như thế này,
    vào tháng 2 năm 2008,
  • 6:20 - 6:23
    Leah và chồng của mình đang đợi taxi
  • 6:23 - 6:26
    để đưa họ ra ngoài ăn tối,
    thì Kobe chạy nhanh đến
  • 6:26 - 6:29
    với cái mõm đang chảy nước dãi.
  • 6:29 - 6:31
    Lúc đó họ nhận ra rằng
    họ đã hết đồ ăn cho chó.
  • 6:31 - 6:35
    Kevin phải hủy chuyến xe đó
    và lê bước trong tuyết để mua thức ăn.
  • 6:35 - 6:38
    Vào tối muộn ngày hôm đó,
    hai người đã nói chuyện,
  • 6:38 - 6:42
    câu chuyện về việc
    họ cần một trang giống eBay,
  • 6:42 - 6:44
    để cung cấp những dịch vụ lặt vặt.
  • 6:44 - 6:46
    Sáu tháng sau, Leah bỏ việc,
  • 6:46 - 6:49
    và tạo nên TaskRabbit.
  • 6:49 - 6:53
    Vào thời điểm đó,
    cô chưa nhận ra rằng cô đã chạm đến
  • 6:53 - 6:57
    một ý tưởng lớn hơn
    mà sau này cô gọi là mạng lưới dịch vụ.
  • 6:57 - 7:01
    Cơ bản đó là việc
    sử dụng các mối quan hệ trên mạng
  • 7:01 - 7:04
    để hoàn thành
    những công việc trong thế giới thực.
  • 7:04 - 7:07
    TaskRabbit hoạt động thế này,
    mọi người sẽ lên danh sách
  • 7:07 - 7:09
    những việc họ có thể làm,
  • 7:09 - 7:12
    kèm theo giá họ muốn được trả,
    rồi lên Rabbits dò tìm
  • 7:12 - 7:14
    tự đấu giá để giành việc làm.
  • 7:14 - 7:18
    Đó là cả một quá trình phỏng vấn khắt khe
    gồm bốn giai đoạn,
  • 7:18 - 7:20
    được thiết kế để tìm ra
  • 7:20 - 7:24
    những trợ lí cá nhân tuyệt vời
    và loại bỏ đi thành phần lừa đảo.
  • 7:24 - 7:29
    Giờ đây, ở Hoa Kì có hơn 4000 người
    đang làm việc trên TaskRabbit,
  • 7:29 - 7:32
    và khoảng hơn 5000 người
    đang cần được thông qua.
  • 7:32 - 7:35
    Những công việc được đăng lên
    là các công việc thông thường
  • 7:35 - 7:38
    ví dụ: làm giúp
    những việc lặt vặt trong nhà,
  • 7:38 - 7:40
    hay giúp đi mua đồ trong siêu thị.
  • 7:40 - 7:42
    Hôm kia tôi mới được biết rằng,
  • 7:42 - 7:46
    khoảng 12.500 đống quần áo
    đã được giặt sạch và gấp ngay ngắn
  • 7:46 - 7:47
    thông qua TaskRabbit.
  • 7:47 - 7:51
    Nhưng điều mà tôi thích là công việc
    được nhiều người đăng nhất,
  • 7:51 - 7:55
    hơn 100 lần 1 ngày,
    là thứ mà ai ai trong số chúng ta
  • 7:55 - 7:57
    đều phải nhức đầu khi nhắc đến:
  • 7:57 - 8:01
    đó là lắp ráp nội thất mua từ Ikea.
    (cười) (vỗ tay)
  • 8:04 - 8:07
    Điều đó rất tuyệt vời. Có vẻ buồn cười,
    nhưng anh bạn Chris đây
  • 8:07 - 8:10
    đã kiếm được hơn 5000 đô la Mỹ một tháng
  • 8:10 - 8:13
    chỉ nhờ vào việc làm việc vặt.
  • 8:13 - 8:16
    Và 70% của lực lượng lao động mới này
  • 8:16 - 8:20
    là những người đã từng thất nghiệp
    hoặc bị thiếu việc làm.
  • 8:20 - 8:23
    Tôi nghĩ rằng TaskRabbit
    và những ví dụ khác về hợp tác tiêu thụ
  • 8:23 - 8:27
    giống như một vụ nổ vậy.
    Chúng thật là tài tình.
  • 8:27 - 8:31
    Nếu nghĩ kĩ ta sẽ thấy kì diệu làm sao,
  • 8:31 - 8:34
    chỉ trong vòng 20 năm,
    chúng ta đã tự phát triển
  • 8:34 - 8:37
    từ việc tin tưởng lên tới chia sẻ
    thông tin với những người lạ trên mạng,
  • 8:37 - 8:40
    đến yên tâm giao lại thông tin
    thẻ tín dụng của mình.
  • 8:40 - 8:44
    và lúc này đây, chúng ta đang tiến đến
    làn sóng tin cậy thứ 3:
  • 8:44 - 8:47
    kết nối những người lạ đáng tin
    để tạo ra
  • 8:47 - 8:50
    mọi loại thị trường
    mà hàng hoá chính là chúng ta.
  • 8:50 - 8:52
    Tôi đã đọc một nghiên cứu rất thú vị
  • 8:52 - 8:54
    của trung tâm Pew, nó đã tiết lộ rằng
  • 8:54 - 8:58
    những người thường xuyên dùng Facebook
    tin tưởng mọi người
  • 8:58 - 9:03
    gấp 3 lần so với
    những người không dùng mạng xã hội.
  • 9:03 - 9:07
    Niềm tin trên mạng sẽ làm thay đổi
    cách chúng ta tin tưởng lẫn nhau
  • 9:07 - 9:08
    trong thế giới thực.
  • 9:08 - 9:12
    Bây giờ, bên cạnh tất cả
    niềm lạc quan mà tôi đang có,
  • 9:12 - 9:15
    xuất hiện một sự thận trọng,
    mà đúng hơn là một nhu cầu cấp bách
  • 9:15 - 9:20
    để đặt ra vài câu hỏi phức tạp cần thiết.
  • 9:20 - 9:22
    Làm sao để biết rằng
    danh tính trên mạng của ta khớp với
  • 9:22 - 9:26
    danh tính thực của chúng ta?
    Ta muốn chúng giống nhau hay không?
  • 9:26 - 9:30
    Làm sao để ta xây dựng lòng tin trên mạng
    giống như với thế giới thực?
  • 9:30 - 9:32
    Làm sao để ngăn chặn
    những thành phần cư xử không đẹp
  • 9:32 - 9:35
    ở một nơi mà họ có thể
    hoạt động dưới lớp vỏ khác?
  • 9:35 - 9:38
    Tương tự như cách
    các công ty hay sử dụng
  • 9:38 - 9:42
    độ tín dụng để quyết định
    cấp gói cước di động cho bạn.
  • 9:42 - 9:45
    hoặc cấp gói cho vay thế chấp,
    thị trường phụ thuộc vào
  • 9:45 - 9:47
    giao dịch giữa những người lạ
    có chung mối quan tâm này
  • 9:47 - 9:50
    cũng cần một thang đánh giá
    giúp người dùng biết rằng
  • 9:50 - 9:53
    Sebastian và Chris
    là người tốt,
  • 9:53 - 9:55
    và đó chính là uy tín.
  • 9:55 - 10:00
    Uy tín là thước đo lòng tin
    của một cộng đồng vào bạn.
  • 10:00 - 10:02
    Nhìn Chris mà xem.
  • 10:02 - 10:05
    Bạn có thể thấy rằng
    điểm tín nhiệm trung bình
  • 10:05 - 10:09
    của trên 200 người chấm cho anh ta
    là 4.99 trên 5 sao.
  • 10:09 - 10:11
    Có hơn 20 trang bình luận
    về cách làm việc của anh ấy,
  • 10:11 - 10:13
    mô tả anh ta
    "rất thân thiện và nhanh nhẹn,"
  • 10:13 - 10:17
    anh ta đạt đến cấp 25, cấp cao nhất,
  • 10:17 - 10:19
    điều đó làm anh trở thành SuperRabbit.
  • 10:19 - 10:22
    (Cười) Tôi thích từ "SuperRabbit" ghê.
  • 10:22 - 10:27
    Và điều thú vị là, Chris đã để ý rằng,
    uy tín của anh càng đi lên thì
  • 10:27 - 10:29
    cơ hội anh nhận được việc cao hơn,
  • 10:29 - 10:31
    và anh có thể yêu cầu trả công nhiều hơn.
  • 10:31 - 10:33
    Nói cách khác, đối với các SuperRabbit,
  • 10:33 - 10:36
    uy tín trên mạng
    có giá trị lớn ở thế giới thực.
  • 10:36 - 10:38
    Có lẽ tôi biết các bạn đang nghĩ gì.
  • 10:38 - 10:41
    Chuyện này cũng đâu có mới. Hãy xem
    những tay buôn giỏi nhất
  • 10:41 - 10:44
    trên Ebay hay Amazon.
  • 10:44 - 10:47
    Điều khác biệt chính là,
    mỗi khi thiết lập giao dịch,
  • 10:47 - 10:50
    bình luận, liên hệ đối tác,
    nhận được danh hiệu,
  • 10:50 - 10:52
    ta hình thành
    "dấu vết uy tín" cho mình,
  • 10:52 - 10:56
    nói rằng ta có đáng tin không.
  • 10:56 - 10:58
    Và không chỉ có tác động trên bề rộng,
  • 10:58 - 11:01
    sức ảnh hưởng của uy tín
    cũng rất đáng kinh ngạc về bề sâu.
  • 11:01 - 11:04
    Hãy nghĩ xem: đã có 5 triệu
    lượt đặt phòng qua đêm
  • 11:04 - 11:07
    trong vòng sáu tháng qua,
    chỉ tính trên trang Airbnb.
  • 11:07 - 11:11
    30 triệu lượt đưa đón
    đã được thực hiện qua Carpooling.com.
  • 11:11 - 11:14
    Năm nay, hai tỷ đô la Mỹ đã được lưu thông
  • 11:14 - 11:16
    qua các nền tảng cho vay
    ngang hàng qua mạng.
  • 11:16 - 11:21
    Điều này làm tăng thêm
    hàng triệu mảnh dữ liệu uy tín
  • 11:21 - 11:24
    giúp đánh giá
    chúng ta cư xử đúng hay sai.
  • 11:24 - 11:28
    Dò tìm và kết nối
    những mảnh dữ liệu uy tín
  • 11:28 - 11:31
    mà chúng ta để lại ở nhiều nơi khác nhau
    là một thử thách rất lớn,
  • 11:31 - 11:33
    nhưng là việc cần phải làm.
  • 11:33 - 11:37
    Điều mà những người như Sebastian
    đang thắc mắc theo lẽ thường,
  • 11:37 - 11:40
    đó là, họ có nên
    làm chủ dữ liệu uy tín của họ không?
  • 11:40 - 11:43
    Danh tiếng mà anh ta
    đã mất công đầu tư và xây dựng
  • 11:43 - 11:46
    trên Airbnb có nên đi theo anh ta
  • 11:46 - 11:48
    từ cộng đồng này sang cộng đồng khác?
  • 11:48 - 11:52
    Điều tôi muốn nói là, giả sử
    anh ta bắt đầu bán sách cũ trên Amazon.
  • 11:52 - 11:55
    Tại sao anh ta phải bắt đầu lại từ đầu?
  • 11:55 - 11:58
    Giống như khi tôi
    chuyển từ New York đến Sydney.
  • 11:58 - 12:02
    Thật buồn cười. Tôi không thể
    đăng ký thuê bao trả sau cho điện thoại
  • 12:02 - 12:05
    vì lịch sử tín dụng của tôi ở Sydney
    không tồn tại.
  • 12:05 - 12:08
    Tôi như một bóng ma trong hệ thống mới.
  • 12:08 - 12:11
    Bây giờ, tôi không cho rằng
    bước tiếp theo
  • 12:11 - 12:13
    của nền kinh tế
    dựa trên uy tín là về
  • 12:13 - 12:17
    đem cộng hết những đánh giá
    để cho ra một số điểm vô nghĩa nào đó.
  • 12:17 - 12:21
    Đời sống này vốn đã quá phức tạp rồi,
    còn ai muốn rối hơn nữa chứ?
  • 12:21 - 12:23
    Tôi muốn nói rõ rằng,
    đây không phải chắp vá
  • 12:23 - 12:27
    các "tweets" và "likes"
    lại theo kiểu thời trang giẻ rách.
  • 12:27 - 12:29
    Bọn họ chỉ đang đo xem ai nổi hơn ai,
  • 12:29 - 12:32
    chứ không phải
    ai cư xử đáng tin cậy hơn ai.
  • 12:32 - 12:36
    Nhưng điều quan trọng nhất
    là chúng ta phải nhớ rằng
  • 12:36 - 12:40
    cái danh tiếng đó
    phần lớn tuỳ thuộc vào hoàn cảnh,
  • 12:40 - 12:42
    Việc Sebastian
    là một người chủ trọ tuyệt vời
  • 12:42 - 12:46
    không có nghĩa là
    anh ta biết ráp nội thất của Ikea.
  • 12:46 - 12:50
    Thử thách lớn nhất là
    hình dung ra những dữ liệu tốt nào
  • 12:50 - 12:52
    cần được giữ lại,
  • 12:52 - 12:56
    vì tương lai sẽ được quyết định bởi
    sự kết hợp của uy tín nhiều mặt,
  • 12:56 - 12:59
    chúng không phụ thuộc vào
    một mặt duy nhất.
  • 12:59 - 13:02
    Tất cả chỉ là vấn đề thời gian
    trước khi chúng ta có thể tìm kiếm
  • 13:02 - 13:05
    giống như trên Google hay Facebook,
  • 13:05 - 13:08
    và tìm thấy bức tranh toàn cảnh
    về hành vi của một người
  • 13:08 - 13:11
    ở các ngữ cảnh khác nhau
    theo thời gian.
  • 13:11 - 13:14
    Tôi hình dung nó giống cách suy nghĩ
    của một người tin tưởng bạn:
  • 13:14 - 13:18
    lúc nào, ở đâu, và tại sao,
    độ đáng tin của bạn trên TaskRabbit,
  • 13:18 - 13:21
    độ gọn gàng của bạn
    khi làm khách ở Airbnb,
  • 13:21 - 13:24
    Độ hiểu biết của bạn
    khi trao đổi trên Quora,
  • 13:24 - 13:26
    tất cả sẽ được tập hợp cùng với nhau.
  • 13:26 - 13:30
    và sau đó sẽ xuất hiện
    một loại bảng thống kê
  • 13:30 - 13:34
    nó sẽ vẽ nên một bức tranh
    về vốn uy tín của bạn.
  • 13:34 - 13:37
    Đó là một khái niệm
    mà gần đây tôi đang tìm hiểu
  • 13:37 - 13:40
    và viết trong cuốn sách tiếp theo,
    nó định nghĩa
  • 13:40 - 13:44
    về giá trị uy tín, mục tiêu,
  • 13:44 - 13:48
    năng lực và phẩm chất của bạn
    ở nhiều cộng đồng và thị trường khác nhau.
  • 13:48 - 13:51
    Đây không phải là một viễn cảnh xa xôi.
  • 13:51 - 13:56
    Đã có những đợt sóng đầu tiên
    như Connect.Me, Legit, TrustCloud.
  • 13:56 - 13:57
    Họ đang tìm cách để một người có thể
  • 13:57 - 14:02
    tổng hợp, theo dõi và sử dụng
    uy tín trên internet của mình.
  • 14:02 - 14:07
    Lúc này, tôi nhận ra rằng khái niệm này
    nghe có vẻ hơi lớn lao
  • 14:07 - 14:09
    đối với vài người, và vâng,
  • 14:09 - 14:13
    có một số vấn đề lớn về tính minh bạch
    và riêng tư cần được giải quyết,
  • 14:13 - 14:17
    nhưng cuối cùng, nếu như ta
    có thể tập hợp lại uy tín của mình,
  • 14:17 - 14:19
    thì chúng ta có thể điều khiển được nó,
  • 14:19 - 14:23
    và lấy ra được những giá trị to lớn từ nó.
  • 14:23 - 14:25
    Đồng thời, không chỉ đối với
    hồ sơ tín dụng của mình,
  • 14:25 - 14:28
    chúng ta cũng có thể
    định hình uy tín của mình.
  • 14:28 - 14:29
    Hãy nghĩ đến Sabastian,
  • 14:29 - 14:32
    và cách anh ta mua con mèo để làm điều đó.
  • 14:32 - 14:37
    Bây giờ, đẩy sự riêng tư qua một bên,
    một vấn đề thú vị khác là
  • 14:37 - 14:39
    tôi đang xem cách chúng ta
    tin tưởng các "con ma trên mạng",
  • 14:39 - 14:43
    những người, vì lý do nào đó,
    không hoạt động online,
  • 14:43 - 14:46
    nhưng lại là những người
    đáng tin cậy nhất trên thế giới?
  • 14:46 - 14:49
    Nhưng làm sao ta tận dụng
    những cống hiến của họ cho công việc,
  • 14:49 - 14:51
    cho cộng đồng và cho gia đình của họ,
  • 14:51 - 14:55
    và biến đổi
    những giá trị ấy thành vốn uy tín?
  • 14:55 - 14:58
    Và cuối cùng, khi ta
    thực hiện đúng điều đó,
  • 14:58 - 15:01
    vốn uy tín có thể tạo ra
    một sự gián đoạn lớn và có lợi
  • 15:01 - 15:05
    cho những người
    có quyền lực, lòng tin và ảnh hưởng.
  • 15:05 - 15:09
    Một con số gồm ba chữ số,
    hồ sơ tín dụng và vay nợ của bạn,
  • 15:09 - 15:12
    (chỉ 30% chúng ta
    thực sự hiểu nó có nghĩa là gì),
  • 15:12 - 15:15
    nó sẽ không còn là yếu tố quyết định
  • 15:15 - 15:18
    trong việc mọi thứ có giá thế nào,
    ta có thể truy cập vào những gì
  • 15:18 - 15:21
    và, trong nhiều ví dụ, nó giới hạn
    những gì ta có thể làm.
  • 15:21 - 15:25
    Đúng vậy, uy tín chính là loại tiền tệ
    mà tôi tin rằng sẽ
  • 15:25 - 15:30
    sẽ trở nên quyền lực, mạnh mẽ
    hơn mọi loại tín dụng trong thể kỉ 21.
  • 15:30 - 15:33
    Uy tín sẽ là một loại tiền tệ
    có thể nói lên rằng
  • 15:33 - 15:35
    bạn có thể tin tưởng ở tôi.
  • 15:35 - 15:39
    Và điều thú vị là, uy tín
  • 15:39 - 15:41
    là đòn bẩy kinh tế xã hội
  • 15:41 - 15:45
    giúp cho sự hợp tác tiêu thụ
    hoạt động và phát triển,
  • 15:45 - 15:48
    nhưng các nguồn mà nó được tạo ra,
  • 15:48 - 15:52
    và những ứng dụng của nó, lớn hơn nhiểu
    so với sự tưởng tượng của chúng ta.
  • 15:52 - 15:55
    Tôi sẽ đưa ra một ví dụ
    trong giới tuyển dụng,
  • 15:55 - 15:59
    nơi mà dữ liệu đánh giá uy tín
    sẽ làm bản hồ sơ xin việc của bạn
  • 15:59 - 16:03
    trở thành "đồ cổ".
  • 16:03 - 16:10
    Bốn năm trước, hai blogger kiêm doanh nhân
    Joel Spolsky và Jeff Atwood,
  • 16:10 - 16:12
    quyết định bắt đầu một thứ
  • 16:12 - 16:14
    gọi là Stack Overflow.
  • 16:14 - 16:18
    Stack Overflow cơ bản là một nền tảng mà
  • 16:18 - 16:20
    những lập trình viên kinh nghiệm
    có thể hỏi
  • 16:20 - 16:25
    những lập trình viên giỏi khác
    những câu hỏi yêu cầu chuyên môn cao,
  • 16:25 - 16:29
    về những thứ kiểu như
    Google Chrome hoặc những pixels nhỏ xíu.
  • 16:29 - 16:33
    Trang này sau đó nhận được
    5500 câu hỏi mỗi ngày,
  • 16:33 - 16:36
    và 80% những câu hỏi này
    nhận được câu trả lời chính xác.
  • 16:36 - 16:39
    Người dùng có thể lấy uy tín
    bằng rất nhiều cách,
  • 16:39 - 16:42
    nhưng cơ bản bằng cách
    thuyết phục những dồng nghiệp
  • 16:42 - 16:44
    rằng họ biết rõ câu trả lời.
  • 16:44 - 16:46
    Sau khi trang này
    hoạt động được vài tháng,
  • 16:46 - 16:50
    người sáng lập biết được
    một điều rất thú vị,
  • 16:50 - 16:51
    và nó không làm họ bất ngờ.
  • 16:51 - 16:55
    Họ nghe được rằng người dùng đang
  • 16:55 - 16:58
    thêm số điểm về uy tín của mình
    trên trang web đó lên đầu hồ sơ xin việc
  • 16:58 - 17:01
    và nhà tuyển dụng đang theo dõi
    những trang web như vậy
  • 17:01 - 17:03
    để tìm những người với tài năng đặc biệt.
  • 17:03 - 17:07
    Bây giờ, hàng ngàn lập trình viên
    đang tìm một công việc tốt hơn
  • 17:07 - 17:10
    bằng cách này, vì Stack Overflow
  • 17:10 - 17:13
    và cơ sở dữ liệu uy tín của nó cung cấp
    những thông tin vô giá
  • 17:13 - 17:16
    về hành vi thực sự của một người,
  • 17:16 - 17:18
    và suy nghĩ của đồng nghiệp về họ.
  • 17:18 - 17:21
    Nhưng điều lớn lao
    đằng sau hoạt động của Stack Overflow,
  • 17:21 - 17:23
    tôi nghĩ nó vô cùng thú vị.
  • 17:23 - 17:25
    Mọi người bắt đầu nhận ra rằng
  • 17:25 - 17:30
    uy tín họ xây dựng
    không chỉ bó hẹp ở một nơi, nó có giá trị
  • 17:30 - 17:32
    vượt xa khỏi nơi
    mà họ đang cố xây dựng uy tín đó.
  • 17:32 - 17:34
    Bạn biết đó, nó rất thú vị.
  • 17:34 - 17:37
    Khi bạn trao đổi với các thành viên ưu tú,
    cho dù trên SuperRabbits
  • 17:37 - 17:42
    hay trên Stack Overflow, hay Uberhosts,
  • 17:42 - 17:45
    họ đều nói về việc có uy tín cao
  • 17:45 - 17:48
    mở khóa cho khả năng của họ.
  • 17:48 - 17:51
    Trên Stack Overflow, nó tạo ra
    một sân chơi bình đẳng,
  • 17:51 - 17:54
    cho phép mọi người
    với tài năng thật sự vươn lên top đầu.
  • 17:54 - 17:58
    Trên Airbnb, con người trở
    nên quan trọng hơn chỗ thuê trọ.
  • 17:58 - 18:00
    Trên TaskRabbit,
  • 18:00 - 18:03
    nó giúp họ kiểm soát được
    hoạt động kinh tế của mình.
  • 18:03 - 18:06
    Vào cuối buổi trao đổi giữa chúng tôi,
    Sebastian đã nói bằng cách nào,
  • 18:06 - 18:10
    trong một ngày mưa tệ hại,
    lúc mà anh ấy không có đến một khách hàng,
  • 18:10 - 18:13
    trong tiệm sách của mình,
    anh ấy nghĩ về mọi người xung quanh,
  • 18:13 - 18:16
    những người đã nói điều tốt đẹp về anh,
  • 18:16 - 18:19
    và những gì họ nói về con người anh ấy.
  • 18:19 - 18:22
    Anh ta năm nay 50 tuổi,
    và luôn tin rằng,
  • 18:22 - 18:26
    nhờ uy tín mà anh đã
    dày công xây dựng trên Airbnb,
  • 18:26 - 18:29
    anh ấy có thể làm một điều gì đó đặc biệt
  • 18:29 - 18:31
    trong suốt quãng đời còn lại của mình.
  • 18:31 - 18:35
    Bạn biết đấy, chỉ có một số
    khoảnh khắc hiếm hoi trong lịch sử
  • 18:35 - 18:38
    xuất hiện cơ hội để thay đổi
  • 18:38 - 18:42
    một phần bộ máy
    hoạt động của nền kinh tế xã hội.
  • 18:42 - 18:44
    Chúng ta đang sống trong khoảnh khắc ấy.
  • 18:44 - 18:48
    Tôi tin rằng chúng ta đang ở ngưỡng cửa
    một cuộc cách mạng hợp tác,
  • 18:48 - 18:52
    mà vai trò của nó cũng sẽ quan trọng
    như cuộc cách mạng công nghiệp.
  • 18:52 - 18:55
    Trong thế kỉ 20, các phát minh về
    hệ thống tín dụng truyền thống
  • 18:55 - 18:58
    đã chuyển đổi hệ thống tiêu dùng,
  • 18:58 - 19:01
    và theo nhiều cách, đã kiểm soát được
    ai có quyền truy cập vào cái gì.
  • 19:01 - 19:04
    Trong thế kỉ 21, mạng lưới niềm tin mới,
  • 19:04 - 19:08
    và vốn uy tín mà chúng tạo ra, sẽ thay đổi
  • 19:08 - 19:12
    cách chúng ta suy nghĩ
    về sự giàu có, thị trường, quyền lực,
  • 19:12 - 19:16
    và bản sắc cá nhân, theo mà chúng ta
    còn chưa thể hình dung nổi.
  • 19:16 - 19:19
    Cảm ơn rất nhiều!
  • 19:19 - 19:25
    (Vỗ Tay)
Title:
Khi uy tín trở thành tiền tệ của nền kinh tế mới
Speaker:
Rachel Botsman
Description:

Đã có một sự bùng nổ trong "Hệ thống hợp tác tiêu thụ" - Người ta chia sẻ quyền sử dụng xe hơi, nhà ở và các kỹ năng, qua mạng Internet. Rachel Botsman khám phá ra một loại tiền tệ được sử dụng trong các hệ thống như Airbnb và Taskrabbit, chính là sự tin tưởng, tầm ảnh hưởng, và một điều khác mà cô gọi là "vốn uy tín."

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
19:46

Vietnamese subtitles

Revisions