Return to Video

Neden yaşlanıyoruz? - Monica Menesini

  • 0:07 - 0:11
    1997 yılında Jeanne Calment
    adındaki Fransız bir kadın
  • 0:11 - 0:16
    tarih boyunca en uzun
    yaşamış insan unvanını alarak
  • 0:16 - 0:20
    122 yıl 164 günün ardından
    dünyaya gözlerini yumdu.
  • 0:20 - 0:22
    Yaşı öylesine hayrete düşürücüydü ki
  • 0:22 - 0:27
    bir milyoner, bu rekoru kırabilene
    1 milyon dolar vadetti.
  • 0:27 - 0:31
    Ama aslına bakılırsa
    bu yaşa dek yaşamak
  • 0:31 - 0:34
    çok az kişinin gerçekleştirebileceği
    belki de hiç kimsenin ulaşamayacağı
  • 0:34 - 0:36
    bir başarı.
  • 0:36 - 0:40
    İnsan vücudu yapısal olarak
    aşırı yaşlanmaya uygun değildir.
  • 0:40 - 0:43
    Ortalama 90 yıllık bir ömrümüz var.
  • 0:43 - 0:46
    Peki yaşlanma aslında neyi ifade ediyor
  • 0:46 - 0:50
    ve vücudun yaşamak için sarf ettiği efora
    ne şekilde karşılık veriyor?
  • 0:50 - 0:53
    İçgüdüsel olarak yaşlanmanın
    ne demek olduğunu biliyoruz.
  • 0:53 - 0:56
    Bu kavram kimimiz için
    büyümeyi ifade ederken,
  • 0:56 - 0:59
    kimimiz içinse ihtiyarlamak.
  • 0:59 - 1:04
    Yine de yaşlanmanın bilimsel olarak
    net bir tanımını yapmak çok zor.
  • 1:04 - 1:08
    Şunu diyebiliriz ki;
    içsel süreçler ve güneş ışığı ile
  • 1:08 - 1:12
    havadaki, sudaki, besinlerimizdeki
    toksinler gibi çevrelerle etkileşimler
  • 1:12 - 1:16
    vücudun hücre ve moleküllerinin yapısında
    ve fonksiyonlarında değişikliklere
  • 1:16 - 1:18
    sebep olduğunda
  • 1:18 - 1:20
    yaşlanma gerçekleşir.
  • 1:20 - 1:24
    Buna karşın bu değişiklikler hücre
    ve moleküllerin azalmasına,
  • 1:24 - 1:28
    ardından da tüm organizmanın
    zayıflamasına yol açar.
  • 1:28 - 1:31
    Yaşlanma süreci hâlâ
    tam olarak anlaşılmış değil.
  • 1:31 - 1:36
    Fakat geçtiğimiz günlerde bilim adamları
    kalıtımsal değişikliklerden
  • 1:36 - 1:38
    merkezi bir rol oynayan
    hücrelerin yenilenme
  • 1:38 - 1:41
    özelliklerindeki değişikliklere uzanan
  • 1:41 - 1:44
    dokuz fizyolojik özellik saptadılar.
  • 1:44 - 1:49
    Öncelikle, yıllar geçtikçe vücudumuzda da
    DNA lezyonları hâlinde
  • 1:49 - 1:51
    kalıtsal hasarlar birikiyor.
  • 1:51 - 1:54
    Bölünmeyen hücrelerde bile
    DNA eşleşmesi gerçekleştiğinde
  • 1:54 - 1:57
    bu durum kendiliğinden görülüyor.
  • 1:57 - 2:02
    Mitokondri adındaki organeller
    bu hasara özellikle dayanıksızlar.
  • 2:02 - 2:06
    Mitokondri hücresel süreç boyunca
    esas enerji kaynağı olan
  • 2:06 - 2:08
    adenosine triphosphate (ATP)'yi üretiyor,
  • 2:08 - 2:11
    aynı zamanda da birçok hücre
    aktivitelerini de düzenliyor
  • 2:11 - 2:15
    ve programlı hücre ölümünde de
  • 2:15 - 2:19
    önemli bir rol oynamış oluyor.
  • 2:19 - 2:21
    Mitokondriyal fonksiyonlarda
    azalma olduğunda
  • 2:21 - 2:26
    önce hücreler
    sonra tüm organlar bozuluyor.
  • 2:26 - 2:30
    Diğer değişikliklerin
    vücudun doku ve hücrelerini etkileyen,
  • 2:30 - 2:32
    epigenetik değişimler olarak da tanınan,
  • 2:32 - 2:35
    gen ekspresyonu paternlerinde
    gerçekleştiği biliniyor.
  • 2:35 - 2:39
    Yeni doğan bebeklerde aktif olmayan
  • 2:39 - 2:42
    ya da daha düşük bir düzeyde olan genler
    daha büyük bireylerde
  • 2:42 - 2:45
    öne çıkarak yaşlanmayı hızlandıran
    Alzheimer gibi
  • 2:45 - 2:48
    dejeneretif hastalıkların
    gelişimine yol açıyor.
  • 2:48 - 2:53
    Tüm bu kalıtsal değişimlerden
    korunabilsek de
  • 2:53 - 2:55
    kendi hücrelerimiz bile bizi kurtaramıyor.
  • 2:55 - 2:58
    Çünkü yaşamın temeli olan
  • 2:58 - 3:00
    hücresel yenilenme
  • 3:00 - 3:02
    biz yaşlandıkça azalıyor.
  • 3:02 - 3:06
    Hücrelerimizdeki DNA, her biri
    telomer adı verilen
  • 3:06 - 3:12
    ekstremitelerde bulunan iki koruyucu
    alana sahip kromozomlarda toplanıyor.
  • 3:12 - 3:15
    Hücreler her eşleştiğinde kısalıyorlar.
  • 3:15 - 3:17
    Telomerler fazla kısaldığındaysa
    hücre eşleşmeyi
  • 3:17 - 3:20
    durduruyor ve ölüyor,
  • 3:20 - 3:23
    bu da vücudun kendini
    yenilemesini yavaşlatıyor.
  • 3:23 - 3:27
    Yaş arttıkça hücreler,
    kanser hücrelerinin çoğalması gibi
  • 3:27 - 3:30
    risk anlarında hücre
    döngüsünü durduran
  • 3:30 - 3:33
    senesens (yaşlanma) sürecini geliştirir.
  • 3:33 - 3:37
    Buna karşılık olarak da yaşlandıkça
    hücre büyümesini durdurur
  • 3:37 - 3:41
    ve eşleşme yetisini yarıda keser.
  • 3:41 - 3:44
    Yaşlanma aynı zamanda birçok dokuda
    bulunan ve diğer hücreleri yenilemek için
  • 3:44 - 3:49
    sınırsız bölünebilen
    kök hücreleri de kapsıyor.
  • 3:49 - 3:53
    Biz yaşlandıkça kök hücreler sayıca azalır
  • 3:53 - 3:55
    ve yenileyici özelliğini
    kaybetmeye başlar,
  • 3:55 - 3:59
    bu da doku yenilenmesini ve organlarımızın
    temel işlevlerinin devamını etkiler.
  • 3:59 - 4:04
    Diğer değişiklikler hücrelerimizin işlevi
    düzgünce gerçekleştirmesiyle ilgili.
  • 4:04 - 4:08
    Yaşlandıkça proteinlerin niteliklerini
    kontrol edemez hâle gelen hücreler
  • 4:08 - 4:13
    bozulmuş ve zehirli olabilecek besinlerin
    birikmesine sebep olur.
  • 4:13 - 4:16
    Bunun sonucunda kendileri için
    ölümcül olabilecek
  • 4:16 - 4:18
    çok fazla metabolik aktivite
    meydana gelir.
  • 4:18 - 4:21
    Böylece hücrelerarası iletişim yavaşlar
  • 4:21 - 4:24
    ve en nihayetinde vücudun
    işlevsel gücünü zayıflatır.
  • 4:24 - 4:27
    Yaşlanma hakkında henüz bilmediğimiz
    pek çok şey mevcut.
  • 4:27 - 4:32
    Peki bilindiği gibi yaşamımız diyete,
  • 4:32 - 4:34
    egzersize, ilaçlara ya da
  • 4:34 - 4:36
    başka bir şeye bağlı olarak uzar mı?
  • 4:36 - 4:39
    Hücre yenileyici nanobotlar
    ya da gen terapisi gibi
  • 4:39 - 4:41
    ileri teknolojiler
  • 4:41 - 4:43
    yapay yoldan ömrümüzü uzatabilir mi?
  • 4:43 - 4:46
    Ve şu an yaşadığımızdan daha fazlasını
    yaşamayı istiyor muyuz?
  • 4:46 - 4:50
    122 yıldan esinlenerek başladığımızda
  • 4:50 - 4:53
    merakımızın bizi nereye
    götüreceğinden haberimiz yok.
Title:
Neden yaşlanıyoruz? - Monica Menesini
Speaker:
Monica Menesini
Description:

Tüm video için: http://ed.ted.com/lessons/why-do-our-bodies-age-monica-menesini

İnsan vücudu yapısal olarak aşırı yaşlanmaya uygun değildir. Ortalama 90 yıllık bir ömrümüz var. Peki, yaşlanma aslında neyi ifade ediyor ve vücudun yaşamak için sarf ettiği efora ne şekilde karşılık veriyor? Monica Menesini yaşlanmada önemli bir rol oynayan dokuz fizyolojik faktörü anlatıyor.

Ders: Monica Menesini
Animasyon: Cinematic
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:10
Eren Gokce approved Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Eren Gokce edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Sancak Gülgen accepted Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Sancak Gülgen edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Aysu Uslu edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Aysu Uslu edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Aysu Uslu edited Turkish subtitles for Why do our bodies age?
Show all

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.