Return to Video

پەستان چۆن کاریگەری لەسەر جەستەت دەبێت

  • 0:09 - 0:11
    خێرا خوێندن پێش تاقیکردنه‌وه‌یه‌ک؟
  • 0:11 - 0:14
    هه‌وڵدانی زۆر زیاترت پێویستە
    له‌و کاته‌ی که‌ هه‌ته‌؟
  • 0:14 - 0:20
    پەستان هەستێکە کاتێک ئێمە بەرەنگاری
    دەبینەوە یان دەیبەزێنین بەلێزانینمان.
  • 0:20 - 0:22
    بەڵام تەنها زیاتر لە هەستێک،
  • 0:22 - 0:29
    پەستان وەڵامدانەوەیەکی فیزیای سەختە کە
    دەروات بەناو هەموو جەستەت
  • 0:29 - 0:32
    لەمەرجێکی کورت، پەستان ڕەنگە بە سوودبێت،
  • 0:32 - 0:35
    بەڵام کاتێک خسنەکاری زۆرە یان درێژە،
  • 0:35 - 0:38
    شەڕی سەرەتاییت یان وەڵامدانەوەی
    شەڕی پەستان
  • 0:38 - 0:40
    تەنها مێشکت ناگۆڕێت
  • 0:40 - 0:46
    بەڵام هەروەها زۆرترین ئەندام و خانەکانی
    تری ناو جەستەت وێراندەکات.
  • 0:46 - 0:49
    ڕژێنی ئەدریناڵینت هۆڕمۆنەکانی
    پەستان دەردەدات
  • 0:49 - 0:53
    کۆرتیزۆڵ، ئپینیفێرن هەروەها وەکو دەزاندرێ
    ئەدریناڵین،
  • 0:53 - 0:55
    ونۆرپنیفلین.
  • 0:55 - 0:58
    ئەو هۆڕمۆنانە بەناو جۆگەی خوێنت دەڕۆن
  • 0:58 - 1:01
    ئەوان بەئاسانی بە ملوولەی خوێنەکان و
    دڵت دەگەن.
  • 1:01 - 1:04
    ئەدرینالین دەبێتە هۆی دڵت خێراتر لێ بدات
  • 1:04 - 1:09
    و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێنت، بە بەردەوام
    بوونی دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی فشاری خوێن.
  • 1:09 - 1:14
    کۆرتیزۆڵ دەبێتە هۆکاری سستی، یان ناوپۆشی
    ناوەوەی ملوولەی خوێن
  • 1:14 - 1:16
    بە ئاسای کار ناکات
  • 1:16 - 1:19
    زاناکان ئێستا دەزانن كە ئەوە
    هەنگاوێکی خێرایە
  • 1:19 - 1:22
    بۆ کرداری ڕەق بوونی ملوولەکانی خوێن
  • 1:22 - 1:26
    یان کۆبوونەوەی کۆلیستڕۆڵ لە خۆێنبەرەکان.
  • 1:26 - 1:32
    پێکەوە، ئەو گۆڕانکاراریانە هەلێکت بۆ
    سەکتەیەکی دل بەرز دەکاتەوە.
  • 1:32 - 1:34
    کاتێک مێشکت پەستانی لەسەرە،
  • 1:34 - 1:37
    ئەوە خۆکارانە کۆئەندامی دەمار دەخاتە کار.
  • 1:37 - 1:39
    بەهۆی ئەو تۆڕی پەیوەندی دەمارەکان،
  • 1:39 - 1:42
    مێشکی گەورەت پەستان بۆ دەمارە ڕاگەیاندن
    دەگوازێتەوە،
  • 1:42 - 1:47
    یان بۆ کۆئەندامی دەماری ڕیخۆلە.
  • 1:47 - 1:50
    لەگەڵ ئەوەشدا هۆکارێکە بۆ شڵەژان ،
  • 1:50 - 1:55
    ئەو پەیوەندی نێوان ڕیخۆڵە و مێشک
    دەتوانێت سروشتیەکەی ببڕێت
  • 1:55 - 1:57
    کە خواردن دەجوڵێت بەناو ڕیخۆڵەت،
  • 1:57 - 1:59
    بنچینەیە بۆ نەخۆشی قۆلۆن،
  • 1:59 - 2:03
    و ڕەنگە ترشی گەدەت بەرزبێتەوە
  • 2:03 - 2:06
    وات لێ بکات زیاتر هەست بە دڵەکزە بکەیت.
  • 2:06 - 2:07
    بەهۆی کۆئەندامی دەماری گەدە،
  • 2:07 - 2:13
    پەستان هەروەها دەتوانێت پێکهێنان
    و کرداری بەکتریای گەدەت بگۆڕێت،
  • 2:13 - 2:17
    کە ڕەنگە کاریگەری لەسەر کرداری هەرست و
    هەموو تەندروستیت هەبێت.
  • 2:17 - 2:21
    قسە کردن لە باری هەرسکردن، پەستانی درێژ-
    خایەن کاریگەری لەسەر پێوانەی کەمەرت دەبێت؟
  • 2:21 - 2:22
    بەباشی، بەڵێ.
  • 2:22 - 2:24
    کۆرتیزۆڵ دەتوانێت ئارەزووی
    خواردنت زیاد بکات.
  • 2:24 - 2:27
    ئەو بە جەستەت دەڵێت کۆگای وزەت پڕ بکەیتەوە
  • 2:27 - 2:34
    لەگەڵ خواردنە پڕ وزەکان و کاربۆهیدرایت،
    هۆکارێکە بۆ خواردنە ئاسودە دڵبردەکان.
  • 2:34 - 2:37
    هەروەها ئاستی بەرزی کۆرتیزۆڵ دەتوانێت
    ببێتە هۆی دانانی ئەو کالۆریە زۆرە
  • 2:37 - 2:41
    لە هەناوت یان قەڵەو بوونی ورگت
  • 2:41 - 2:44
    ئەو جۆرە قەلەوبوونە داخستنی قۆچپەی
    پانتۆڵەکەت سەختردەکات.
  • 2:44 - 2:47
    ئەوە ئەندامێکە کە بەچالاکی
    هۆڕمۆنەکان دەردەدات
  • 2:47 - 2:50
    و سیستەمی بەرگری کیمیای
    پێی دەڵێن سایتۆکینس
  • 2:50 - 2:54
    کە دەتوانێت مەترسی گەشە کردنی
    نەخۆشی درێژ خایەنت بەرز بکاتەوە،
  • 2:54 - 2:57
    وەکو نەخۆشی دڵ و بەرگەگرتنی ئەنسۆلین.
  • 2:57 - 3:02
    لە هەمان کاتدا، پەستانی هۆڕمۆنەکان بە ڕێگەی
    جیاواز کاریگەری لەسەر بەرگری خانەکان دەکەن.
  • 3:02 - 3:06
    سەرەتا، ئەوان بۆ شەڕی داگیرکەرەکان یارمەتی
    ئامادە دەکەن و چارەسەرکردنیان پاش زیان،
  • 3:06 - 3:10
    بەڵام پەستانی درێژخایەن دەتوانێت کاری
    هەندێك بەرگری خانەکان کەم بکاتەوە،
  • 3:10 - 3:15
    وات لێدەکات زیاتر بۆ ژەهراوی بوون هەستیار بیت
    و تێکڕای چاکبوونەوەت خاو بێتەوە.
  • 3:15 - 3:17
    دەتەوێت ژیانێکی درێژ بژیت؟
  • 3:17 - 3:20
    تۆ ڕەنگە پێویست بکات پەستانی درێژخایەنت
    ڕابگریت.
  • 3:20 - 3:24
    لەبەر ئەوە هەرچەندە ئەوە لەگەڵ تێلۆمێراتی
    کورتکراوە پەیوەست بووە،
  • 3:24 - 3:28
    کۆتای لوتکەیەکی کرۆمۆسۆمەکان کە پێوانەی
    تەمەنی خانەیەکیانە .
  • 3:28 - 3:30
    کڵاوی کرۆمۆسۆمەکانی تێلۆمۆرسەکان
  • 3:30 - 3:34
    کۆپی ببێتDNAڕێگەدەدات هەمووکات
    بۆ دابەش بوونی خانەیەک
  • 3:34 - 3:37
    بەبێ لەناوچوونی بۆماوەی کۆدی خانەکان،
  • 3:37 - 3:40
    و ئەوان بەکورتکراوەی لەگەڵ هەریەک
    لە خانەی دابەشکراو
  • 3:40 - 3:45
    کاتێک تێلۆمێرس زۆر کورت دەبێت ،خانەیەک
    ناتوانێت زیاتر دابەشبێت و دەمرێت.
  • 3:45 - 3:47
    ئەگەر هەموو ئەوانە تەواو نەکرێن
  • 3:47 - 3:50
    پەستانی درێژخایەن هەرچەندە رێگای زیاتری
    هەیە ئەو کە دەتوانێت تەندروستیت تێک بدات
  • 3:50 - 3:52
    زیبکە دەگرێتەوە ،
  • 3:52 - 3:53
    قژ هەڵوەرین ،
  • 3:53 - 3:54
    لاوازی سێکسی ،
  • 3:54 - 3:56
    سەرێشە ،
  • 3:56 - 3:57
    گرژبوونی ماسوولکەکان ،
  • 3:57 - 3:58
    قورسی ،
  • 3:58 - 3:59
    شەکەتی ،
  • 3:59 - 4:01
    و بێتاقەتی
  • 4:01 - 4:04
    هەروەها ، هەموو ئەوە چ دەگەێنێت بۆ تۆ؟
  • 4:04 - 4:07
    ژیانت هەمیشە پڕە لەبارودۆخە غەمبارەکان .
  • 4:07 - 4:11
    بەڵام چ گرینگە بۆ مێشکت و گشت جەستەت
  • 4:11 - 4:13
    چۆن وەڵامی ئەو پەستانە دەدەیتەوە .
  • 4:13 - 4:18
    ئەگەرتۆئەوبارودۆخانە وەکو بەرەنگاربوونەوە
    ببینی تۆدەتوانی زاڵبیت ودەستی بەسەردابگری،
  • 4:18 - 4:21
    بەڵام وەکو ترسێک بێت لات
    ئەوە ناتوانیت بیبەزێنیت،
  • 4:21 - 4:26
    تۆ باشترە لەماوەیەکی کورت جێبەجێی بکەیت و
    تەندروست بیت بۆ ماوەیەکی درێژ.
Title:
پەستان چۆن کاریگەری لەسەر جەستەت دەبێت
Speaker:
شارۆن هۆرش بێرگویست
Description:

بۆبینینی تەواوی ڤیدۆکە: http://ed.ted.com/lessons/how-stress-affects-your-body-sharon-horesh-bergquist

وەڵامدانەوەی پەستانەکانی ئێمە نەخشەکێشراوە بۆ پێدانمان بە وزەیەکی خێرای بەرزی وشیار و وزە پێویستە بۆ ئەنجامدانی باشترینمان . بەڵام پەستان هەموو لایەنێکی باشی نییە .کاتێک خستنەکارت زۆر درێژە یان زۆرە ، پەستان لە ڕاستیدا دەتوانێت هەموو بەشێکی جەستەت لەناوببات. شارۆن هۆرش بێرگویست نیشانمان دەدات کە چ دەگوزەرێت لە جەستەمان کاتێک پەستانێکی درێژخایەنمان هەیە.

وانە لەلایەن شارۆن هۆرش بێرگویست، فلیم کارتۆن لەلایەن ئەدریاتیک ئەنیمەیشن.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:43

Kurdish subtitles

Revisions