Okul öncesi eğitime ekonomik açıdan bir bakış.

Bu çok yönlü konuşmada Timothy Bartik okul öncesi eğitimin makro ekonomik davasından bahsediyor ve çocuğunuz olmasa bile niye okul öncesi eğitime yatırım yapmaktan mutluluk duymanız gerektiğini anlatıyor. İyi eğitimli çocukların getireceği yararların fedakarlıktan çok öteye gittiği anlaşılıyor. (TED x Miami Üniversitesinde çekilmiştir.)

Bugün kü konuşmada erken yaşta eğitime

yatırım yapmanın bir kamu yatırımı olarak niçin anlamlı olduğuna dair

farklı bir görüş sunmak istiyorum.

Farklı çünkü insanlar genellikle

okul öncesi eğitimden söz ettikleri zaman

okul öncesi eğitim almış insanlara bakarak

bunun faydalarından bahsederler ve

onların ilk ve orta öğretim sınavlarında ki başarılarından

ve ileride de daha çok para kazandıklarından söz ederler.

Tabii bunların hepsi çok önemli

ama ben okul öncesi eğitimin

devlet ekonomilerine etkisinden

ve ekonomik gelişime katkısından söz etmek istiyorum.

Ve de bu çok önemli

çünkü eğer biz okul öncesi eğitime daha fazla yatırım

yapılmasını istiyorsak

yönetimlerin ilgisini bu yöne çekmek zorundayız.

Federal hükümetin çok fazla işi var

ve bunu eyalet hükumetleri yapmak zorunda.

Bunun için

eyalet hükumet üyelerine başvurmammız

ve onlara

eyaletlerinin ekonomik kalkınmasını desteklemek zorunda

olduklarını anlatmalıyız.

Tabii ben ekonomik kalkınmayı desteklemek derken

öyle sihirli bir şey kast etmiyorum.

Söylemeye çalıştığım, okul öncesi eğitimin

daha fazla ve nitelikli iş fırsatları doğuracağı

ve böylece eyalet sakinlerine daha yüksek kişi başı

gelir sağlayacağıdır.

Sanırım şimdi diyebiliriz ki insanlar

devlet ve yerel ekonomik gelişimden söz ettiklerinde

akıllarına ilk olarak çocuk bakımı ve okul öncesi

eğitim programları gelmez.

Ben bunu biliyorum. Ben kariyerimin çoğunu bu programları araştırmakla geçirdim.

Ben bir sürü

eyalet ekonomisi kalkınma ajansı idarecileriyle bu meseleleri

görüştüm, bir sürü idareciyle.

Parlamenterler ve diğerleri ekonomik kalkınma dendiğinde

akıllarına ilk olarak iş vergisi teşviki,

emlak vergisi indirimi, iş kurma vergi kredisi gelir

ve biliyorsunuz bunlar gibi daha bir sürü neler var.

Örneğin eyaletler yeni araba fabrikaları kurmak

veya var olanları genişletmek için kıyasıya rekabet ederler.

Her türlü vergi muafiyeti sunarlar.

Eğer bu girişimler yeni iskan kararlarına

neden olursa o zaman bir anlam ifade ederler

ve bunu daha çok ve daha iyi

iş imkanları yaratarak

istihdam oranını ve kişi başı geliri arttırarak yaparlar.

Böylece bu vergi muafiyetleri yerleşimcilere

ödedikleri masraflara karşılık

menfaat sağlar.

Aslında benim argümanım da erken okul öncesi eğitim programlarının

daha çok ve daha nitelikli iş imkanları yaratarak aynı şeyi

yapabileceğidir ama farklı bir yolla.

Bu daha ziyade dolaylı bir yol.

Bu türlü girişimler daha çok ve daha iyi işlerin doğmasına neden olurlar

bunu sen yaparsın, kaliteli ana okullarına yatırım yaparsın

bu da yerel iş gücü niteliğini geliştirir

ve bunlar bir yerlere gitmezse

o yüksek nitelikli yerel iş gücü

bölge halkının kişi başı gelirini arttırmada ve iş yaratmadaki

temel etmen haline gelir.

Şimdi biraz rakamlardan bahsedeyim.

Tamam şimdi geniş çaplı araştırma sonuçlarına göre erken yaşta

eğitim programlarının ana okulu geçmişi olan yetişkinlerin

eğitimsel kazanımlarını, maaşlarnıı ve vasıflarını

ne kadar etkilediğine bakacak olursak

ve bu bildik etkileri ele alırasak

ve bu insanlardan ne kadarının

bir yerlere gitmeyip eyalet içinde kalacağını

ve iş yaratmada ne kadar vasıf gerektiğini gösteren araştırmaları ele alırsak

bu üç ayrı araştırmalara bakarak

erken yaşta eğitim programlarına yatırılan her bir dolara

karşın eyalet sakinlerinin kişi başı geliri

iki dolar yetmiş sekiz kuruş arttığı

kanısına varacaksınız

yani bu bire karşı üç kar elde etmek demektir.

Şimdi daha yüksek kar elde edilebilir

neredeyse bire karşı 16, eğer suç önleme yardımlarını

ve başka eyaletlere giden eski

anaokulu katılımcılarına yapılan yardımları da sayarsak

ama sözünü ettiğimiz üç dolara odaklanmakta fayda var

çünkü bu eyalet meclis üyeleri ve devlet politikasına yön verenler

için dikkat çekici ve önemli

ve harekete geçecek olanlar eyaletlerdir.

Yani burda eyaletlerde politikaya yön verenlere ekonomik kalkınma

bakımından konuyla ilgili temel fayda mevcuttur.

Şimdi sık sık duyduğunuz yada

insanlar kibarlıktan söyleyemedikleri için duymadığınız bir itiraz

başkalarının çocuklarına yatırım yapmak için

neden daha fazla vergi ödemeliyim ki dir.

Ben bundan ne elde edeceğim?

Bu itirazda ki sıkıntı şudur o da

yerel ekonomilerde

herkesin birbirine ne kadar

bağlı olduğuna dair yanlış anlamalar var.

Burada ki bağlılık tam olarak şöyle

çok fazla vasıflı insan olduğunda

bu başkalarının çocukları dahi olsa

herkesin refah düzeyini arttıtrır

vasıfları gelişmeyen insanlar dahil.

Örneğin birçok araştırma göstermiştir ki

metropoliten bölgelerin

büyüme oranını tetikleyen şey

aslında düşük vergiler, düşük maliyetler ve düşük ücretler değil

bölgede mevcut olan vasıflı insanlardır. Burada bilhassa

üniversite mezunlarının payı vardır.

Yani Boston, Minneapolis-St. Paul ve Silicon Vadisi gibi

metropoliten bölgelere baktığımızda

bunların ekonomik olarak iyi durumda olmaları

düşük maliyetlere sahip olduklarından değil.

Bilmiyorum hiç Silikon Vadisinde ev satın almayı denediniz mi.

Hiç de öyle düşük maliyetli bir teklif değil.

Bu bölgeler gelişip büyüyor çünkü yüksek vasıf düzeyine sahipler.

Demek ki başkalarının çocuklarına yatırım yaparak

insanlardaki vasıf düzeyini yükselttiğimizde metropol bölgelerde

tüm iş olanaklarını arttırmış oluyoruz.

Başka bir örnek olarak

bir insanın kazancını neyin belirlediğine bakacak olursak

ve istatistikleri araştıracak olursak görürüzki

o kişinin kazancı kısmen

onun eğitim düzeyine bağlı olacaktır

yani üniversite diploması olup olmadığına.

Bunun yanı sıra başka ilginç bir gerçek şu ki

istatistik olarak sizin eğitiminizin etkisini sabit tutacak

olursak görürüz ki

sizin bölgenizdeki diğer herkesin eğitim düzeyi

yine sizin kazancınızı etkileyecektir.

Yani sizin eğitiminizi aynı düzeyde tutacak olursak

ve bölgenizdeki üniversite mezunlarının yüzdesini alırsak

görürsünüz ki bunun sizin kazancınız üzerinde pozitif etkisi olacaktır

hem de kendi eğitim düzeyinizi hiç değiştirmediğiniz halde.

Hatta bu etki öylesine güçlü bir etki ki

bir başkası üniversite diploması aldığında

bunun o metropoliten bölgede yaşayan başkalarının

kazançları üzerinde ki yayılma etkisi

direk etkisinden çok daha büyüktür.

Demek ki birisi üniversite diploması alırsa

ömür boyu kazanacağı para 700,000 doları aşar.

Metropol bölgelerde üniversite mezunlarının yüzdesini

arttırmanın herkes üzerinde etkisi olur

ve bunu toplayacak olursak kişisel bazda bu küçük bir etkidir

ama bunu o bölgede ki tüm insanlara yayacak olursak

görürüz ki o bölgede ki diğer herkesin kazancındaki artış

neredeyse bir milyon doları bulur.

Bu aslında eğitim almayı seçen kişinin sağlayacağı

doğrudan etkiden daha büyüktür.

Peki burada neler oluyor?

Eğitimin bu kocaman yayılma etkisini ne açıklayabilir?

hadi şu şekilde düşünelim.

Ben dünyadaki en vasıflı insan olabilirim

ama benim çalıştığım şirkette herkes vasıfsızsa

benim iş verenim yeni teknolojileri ve yeni üretim tekniklerini

şirkete getirmekte zorlanacaktır.

Dolayısıyla da benim işverenim daha az üretken olacaktır.

Ve de bana çok fazla maaş veremeyecektir.

Benim şirketimde herkes iyi vasıflara sahip olsa bile

tedarikçi firmadakiler

iyi olmadıktan sonra

benim firmamın ulusal ve uluslararası pazarda

rekabet gücü daha az olacaktır.

Daha az rekabet eden bir firma

iyi maaş veremez

ve bilhassa yüksek teknoloji işletmelerinde

sürekli başka iş yerlerinden fikir ve işçi hırsızlığı yapıyorlar.

Yani açıkça görülüyorki Silikon Vadisindeki firmaların üretkenliği

sadece kendi çalışanlarının vasıflarıyla alakalı değil

aynı zamanda o bölgedeki tüm diğer çalışanlarla da alakalı.

Sonuç olarak eğer bizler yüksek kalitedeki ana okulları ve diğer

erken yaşta eğitim programları aracılığı ile

başkalarının çocuklarına yatırım yapabilirsek

sadece o çocuklara değil aynı zamanda o metropoliten bölgedeki

tüm insanların kazançlarına ve iş olanaklarının artmasına

katkıda bulunmuş oluruz.

Burada bazen okul öncesi eğitime yapılan

yatırıma karşı bir başka itiraz ise

insanların taşınıp başka yerlere gitmesiyle ilgili.

Biliyorsunuz belki Ohio, Colombus da ki çocuklar için

daha fazla okul öncesi eğitime

yatırım yapmayı düşünüyordur

ama bu küçük Buckeye'ların

tuhaf bir nedenle Michigan, Ann Arbor'a taşınıp

Wolverin olacaklarını düşünüp endişelenebilirler.

Ve belkide Michigan, Ann Arbor'da bir anaokuluna yatırım

yapmayı düşünüyordur ama o ufak Wolverinlerin

Ohio'ya taşınıp Buckeye olmalarından endişe ediyordur.

Bu yüzden de ikisi de herkes taşınıp gider diye yatırımı azaltabilir.

Gerçek şu ki verilere bakacak olursak

Amerikalılar hiç de sanıldığı kadar gezgin değillerdir.

Verilere göre Amerikalıların yüzde altmışından fazlası

iş hayatlarının çoğunu

doğdukları eyalette geçirirler, yüzde altmışın üzeri.

Bu yüzdelik oran tüm eyaletlerde aşağı yukarı aynı.

Ekonomik durum iyi olsun yada

kötü olsun pek değişmez

zamanla da pek değişmez.

Gerçek şu ki çocuklara yatırım yaparsanız

bir yere gitmezler.

Ya da en azından eyaletinizin ekonomisini

amorti edecek yeterli sayıda kişi kalır.

Özetlemek gerekirse birçok araştırmaya göre

eğer kaliteli bir şekilde yürütülürse birçok okul öncesi eğitim

programı ileride yetişkinlerde faydalarını gösterir.

Bu insanların bir yere gitmeyip eyaletlerinde

çalışacağını gösteren birçok araştırma bulgusu var

ve yerel ekonominizde çok sayıda yüksek

vasıflı çalışanlara sahip olmak

yine sizin ekonominizde daha yüksek maaşlar ve daha çok iş imkanı demektir

ve her bir dolar için rakamları hesaplayacak olursanız

eyalet ekonomisi yararına

üç dolar geri alırsınız

Bana göre araştırma bulguları inandırıcı

ve bu işin mantığı da inandırıcı.

Eh o halde önümüzdeki engeller ne?

Bir tanesi malum olduğu üzere maliyet.

Eğer her eyalet hükümeti

dört yaş üniversal ana okullarına yatırım yaparsa

dört yaş tam gün anaokullarına

yıllık toplam milli maliyet aşağı yukarı

30 milyar dolar olacaktır

Eh 30 milyar dolar çok para.

Öte yandan eğer ABD'nin nufusunun

300 milyonun üzerinde olduğunu

düşünürseniz o zaman kişi başına

100 doları bulan paradan söz ediyoruz demektir

Tamam kişi başına yüz dolar

her eyalet hükumetinin karşılayabileceği bir şey.

Bu sadece siyasi iradeyle ilgili o kadar.

Ve tabii bahsettiğim gibi bu

maliyete değecek faydalar var.

Dediğim gibi eyalet ekonomisi için

yaklaşık üç , 2.78, dolar çoğaltan etkisi var

bu ek kazançlarda 800 milyarın üzerinde demektir.

Ve bunu sadece milyarlarca dolar demek yerine

daha anlamlı bir şekilde ifade edecek olursak

şunu demiş oluruz, ortalama düşük gelirli bir çocuk

sadece ana okuluna giderek tüm iş hayatında ki kazanç

yaklaşık olarak yüzde on artar

bundan sonra ilköğretimi filan iyileştirerek yada

üniversite harçları veya girişi ile ilgili değil

sadece direk anaokulunu iyileştirerek

ve orta sınıfa ait çocuklar için de

yüzde beş daha fazla kazanç elde ederiz.

Demek ki bu eyalet nüfusunu teşkil eden tüm gelir

gruplarına son derece somut ve

yüksek miktarda maddi faydalar sağlayan

bir yatırımdır.

Bu bir engel.

Bana göre temel engel erken yaşta eğitimden gelen

faydaların uzun vadeli niteliği.

Benim söylemeye çalıştığım yerel iş gücümüzün

kalitesini arttırıyoruz

ve böylece ekonomik kalkınmayı arttırmış oluyoruz.

Dört yaş grubunun gittiği bir ana okulumuz olduğunda

bu onlara beş yaşında ağır işçilik yaptıracağımız

anlamına gelmez, dimi? Umarım gelmez.

O halde biz öyle bir yatırımdan bahsediyoruz ki

ancak 15 yada 20 yıl sonra etkisi sonuç vererek

yerel ekonomiye yansıyacaktır

ve tabiki Amerikalılar herşey

hemen olsun isterler.

Buna vereceğiniz bir cevap şöyle olabilir

ve ben zaman zaman konuşmalarımda yapmışımdır

insanlar bu tür programlarda özel eğitim ve telafi eğitim masraflarını

azaltacak yardımlardan bahsedebilirler

anneler ve babalar ana okuluna önem verirler

ve belki iyi anaokulu arayışı içinde

biraz yer değiştirme göç hareketleri görebiliriz

ve bunlar olabilir

ama bir açıdan önemli bir noktayı kaçırıyorlar.

Sonuç olarak bu ileriye

dönük bir yatırımdır.

Ben sizi şu temel soruyla

baş başa bırakıyorum.

Ben bir ekonomistim ama bu ekonomiyle alakalı

bir soru değil, bu ahlaki bir soru:

Bizler, Amerikalılar,

toplum olarak siyasi bir seçim yapıp

sadece çocuklarımızın değil aynı zamanada

yaşadığımız bölgenin uzun vadeli geleceğini

iyileştirmek adına daha fazla vergi

ödeme fedakarlığında bulunabilir miyiz?

Ülke olarak bunu hala yapabilecek durumda mıyız?

Bu her vatandaşın ve seçmenin kendisine

sorması gereken bir sorudur.

Bu hala yatırım yapmak istediğiniz bir şey mi

hala yatırım yapma anlayışına inanıyor musunuz?

Yatırım yapma anlayışı budur.

Şimdi fedakarlıkta bulunursunuz ki ileride faydasını göresiniz.

Bence okul öncesi eğitimin

yerel ekonomiye olan katkılarını

gösteren araştırma sonuçları çok güçlü.

Ancak vatandaş ve seçmen olarak

ahlaki veya siyasi tercihler bize kalmış bir şey.

Çok teşekkür ederim.