Molly Crockett: Strzeżcie się neuro-bujdy

Mózg jest wszechobecny we współczesnym marketingu: nogłówki głoszą, że kanapki z serem pomagają podejmowac decyzje, a "neuro-napoje" redukują stres. Zdaniem neurobiolog Molly Crockett jest jednak pewien problem: pozytywne działanie tych produktów nie zostało udowodnione naukowo. W swojej prezentacji Crockett wyjaśnia ograniczenia interpretacji badań naukowych i dlaczego wszyscy powinniśmy być ich bardziej świadomi.

Jestem neurobiologiem i badam procesy podejmowania decyzji.

Przeprowadzam eksperymenty, aby sprawdzić jak różne substancje chemiczne

obecne w ludzkim mózgu
wpływają na to, jak podejmujemy decyzje.

Chciałabym wam opowiedzieć o sekrecie udanego podejmowania decyzji:

kanapka z serem.

Dokładnie tak. Zdaniem naukowców, kanapka z serem

to skuteczny sposób na podejmowanie trudnych decyzji.

Skąd to wiem? Jestem naukowcem, który to zbadał.

Kilka lat temu, z grupą badaczy zainteresowaliśmy się

jak serotonina, związek chemiczny w ludzkim mózgu,

wpływa na podejmowanie
decyzji w sytuacjach społecznych.

W szczególności chcieliśmy dowiedzieć się,
jak serotonina

wpływa na reakcje ludzi, gdy są oni traktowani niesprawiedliwie.

Wykonaliśmy więc eksperyment.

Manipulowalismy poziomem serotoniny
poprzez podawanie badanym

napoju o okropnym, sztucznym cytrynowym smaku,

który obniżał poziom substancji odpowiedzialnej
za powstawanie serotoniny

w ludzkim mózgu.

To aminokwas tryptofan.

Odkryliśmy, że gdy poziom tryptofanu był niski,

badani byli bardziej skłonni do zemsty,

gdy traktowano ich niesprawiedliwie.

To jest nasze badanie,
a tu kilka nagłówków, które pojawiły się w mediach

po jego publikacji:

"Do podejmowania dobrych decyzji wystarczy kanapka z serem"

"Ser najlepszym przyjacielem człowieka"

"Spożywanie sera i mięsa może wzmacniać zdolność do samokontroli"
Pewnie zastanawiacie się, czy coś mi nie umknęło?

"To już pewne! Czekolada zapobiega zrzędzeniu"
Ser? Czekolada? Skad to się wzięło?

Pomyślałam dokładnie to samo, gdy pojawiły się te hasła,

ponieważ nasze badanie nie miało nic wspólnego
z serem czy czekoladą.

Podawaliśmy badanym ten ohydny napój,

który wpływał na poziom tryptofanu w ich organizmach.

Okazuje się jednak, że tryptofan znajduje się także

w serze i czekoladzie.

Oczywiście, zainteresowanie rośnie
kiedy badania wskazują,

że ser i czekolada pomagają w podejmowaniu decyzji.

W taki właśnie sposób

ewoluują nagłówki.

Kiedy to się stało, część mnie pomyslała:

"O co to całe zamiesznie?"

Media uprościły kilka spostrzeżeń,
ale w końcu

to były tylko zwyczajne hasła w mediach.

Myślę, że wielu naukowców ma podone podejście do sprawy.

Problem polega na tym, że to zdarza sie na okrągło,

wpływajac nie tylko na na to, jakie wiadomosci publikowane są w mediach,

ale także na to, jakie produkty dostępne sa w sklepach.

Kiedy w mediach pojawiły się te wiadomości,

zaczęli do nas wydzwaniać marketerzy.

Czy zechciałabym wyrazić moją naukowo popartą aprobatę

na temat poprawiającej nastrój butelkowanej wody?

Czy wystąpiłabym w telewizji, aby zademonstrować

na żywo, przed publicznością,

iż jedzienie poprawiające nastrój faktycznie ma takie właściwości?

Myślę, że intencje były dobre, ale mój udział w tego typu akcjach

byłby wykroczeniem poza to, co faktycznie dowodzi nauka.

A dobrzy naukowcy tego nie robią.

Mimo wszystko, neurobilogia coraz częściej
zamienia się w marketing.

Na przykład neuro-napoje,

linia produktów, wśród nich Neuro Bliss,

które według opisu na etykiecie, redukują stres,

poprawiają nastrój oraz koncentrację,

i wspomagają pozytywne spojrzenie na świat.

Muszę przyznać, brzmi to świetnie.
(Śmiech)

Mogłam napić się tego 10 minut temu.

Kiedy ten napój pojawił się w sklepie w mojej okolicy,

oczywiście byłam ciekawa, jakie badania naukowe popierają owe obietnice producenta.

Odwiedziłam więc stronę internetową producenta

w poszukiwaniu informacji o badania przeprowadzonych na ich produktach.

Nie znalazłam żadnych.

Badane czy nie, te obietnice znajdują się na z przodu i na środku etykiety,

zaraz obok rysunku ludzkiego mózgu.

Okazuje się, że rysunki mózgu mają specyficzne właściwości.

Kilkoro naukowców poprosiło kilkaset osób

o przeczytanie artykułu naukowego.

Połowa badanych czytała artykuł z ilustracją mózgu.

Pozostali czytali ten sam artykuł,

ale nie było w nim ilustracji mózgu

W końcu - pewnie domyślacie sie dokąd zmierzam -

zapytano badanych, czy zgadzają się

z wnioskami prezentowanymi w artykule.

A więc tyle osób zgadza się z wnioskami

w artykule bez obrazka.

A tyle osób zgadza się z tymi samymi wnioskami

w artykule z obrazkiem.

Spostrzeżenie jest jedno:

Chcesz sprzedać? Opatrz to obrazkiem mózgu.

Zatrzymam się na chwilę by powiedzieć,

że neurobiologia bardzo się rozwinęła
w ciągu ostatnich kilku dekad,

i wciąż odkrywamy nowe, fantastyczne rzeczy

na temat ludzkiego mózgu.

Na przykład, kilka tygodni temu
neurobiolog na MIT

odkrył jak zmieniać nawyki szczurów

poprzez zmianę aktywności nerwowej
w określonej części ich mózgu.

Bardzo fajne odkrycie.

Ale nadzieje pokładane w neurobiologii doprowadziły

do zawyżonych oczekiwań i przesadzonych, nieudowodnionych twierdzeń.

Chciałabym pokazać wam

kilka sposobów ułatwiajacych rozpoznanie

tego, co znamy jako neuro-banialuki,

neuro-dyrdymały, czy po prostu
neuro-bujdy na resorach.

Pierwszy absurd to twierdzenie, że poprzez skanowanie mózgu

można poznać ludzkie myśli i emocje.

To jest badanie opublikowane przez grupę naukowców

w gazecie The New York Times.

Tytuł? "Kochasz swojego iPhene'a. Dosłownie."

Publikacja była najczęściej emailowanym artykułem
ze strony internetowej gazety.

Jak naukowcy do tego doszli?

16 osobom podczas badania skanerem mózgu

wyświetlili nagrania wideo dzwoniących iPhone'ów.

Skanery wykazały aktywność w części kresomózgowia

zwanej wyspą - obszarze mózgu powiązanego

z uczuciami miłości i współczucia.

Ponieważ wykryto akywność w tej części mózgu

stwierdzono, że oznacza to miłość badanych
do ich iPhone'ów.

Jest tylko jeden problem z tym tokiem myślenia.

Wyspa w kresomózgowiu odpowiedzialna jest
za wiele procesów.

Oczywiście odpowiada ona za odczuwanie
pozytywnych emocji

takich jak miłość i współczucie,

ale jest też zwiazana z mnóstwem innych procesów,

takimi jak pamięć, język, uwaga,

a nawet złość, obrzydzenie i ból.

Idąc podobnym tropem mogłabym stwierdzić,

że nienawidzimy swoich iPhone'ów.

Wniosek jest taki, że widząc aktywność w obszarze wyspy

nie można wybrać swojego ulubionego wyjaśnienia

z tej jakże długiej listy wyjaśnień.

Moi znajomi naukowcy Tal Yarkoni i Russ Poldrack

wykazali, że aktywność w obszarze wyspy
obserwowana jest poczas

1/3 badań analizujących obrazy mózgu, jakie kiedykolwiek opublikowano.

Są spore, naprawdę spore szanse,

że twoja wyspa właśnie jest aktywna,

ale nie będe twierdzić, że oznacza to,

że mnie kochasz.

Pozostając w temacie mózgu i miłości,

pewien badacz, znany niektórym
jako Doktor Miłość,

twierdzi, iż naukowcy znaleźli czynnik,

który spaja społeczeństwo w jedną całość

i jest źródłem miłości i powodzenia.

Tym razem nie jest to kanapka z serem.

To hormon, oksytocyna.

Pewnie o nim słyszeliscie.

Doktor Miłość opiera swoją argumentację
na badaniach,

które wskazuję, że gdy poziom oksytocyny
w organiźmie rośnie,

zwiększa się zaufanie i empatia oraz poprawia współpraca.

Nazwał więc oksytocynę
"molekułą moralności."

Te badania są naukowo prawomocne

i były wielokrotnie powtarzane.
Ale to nie jest pełen obraz.

Inne badania wykazały, że zwiększenie poziomu oksytocyny

powoduje większą zazdrość i chełpliwość.

Oksytocyna może spowodować,
że będzie faworyzować się własną grupę

kosztem innych grup.

W niektórych przypadkach oksytocyna może negatywnie wpływać na umiejętność współpracy.

Na podstawie tych badań mogłabym powiedzieć,

że oksytocyna jest molekułem nie-moralności, a siebie nazwać Doktor Bezmiłość.

(Śmiech)

Takie neuro-bujdy na resorach są wszędzie.

W supermarketach, na okładkach książek.

A co z klinikami?

Skanowanie mózgu technologią SPECT

wykorzystuje radioaktywny pierwiastek

do wizualizacji przepływu krwi w mózgu.

Za drobną opłatą kilku tysięcy dolarów

niektóre kliniki w USA zgodzą się przebadać twój mózg

technologą SPEC,
a wyniki wykorzysta

do zdiagnozowania twoich problemów.

Takie badania, zdaniem klinik, mogą pomóc

zapobiec chorobie Alzheimera,

rozwiazać problemy z wagą i uzależnieniami,

przezwyciężyć konflikty w małżeństwie,

a także - rzecz jasna - wyleczyć wiele innych
dolegliwości psychicznych,

od depresji po niepokój i ADHD.

Brzmi świetnie.
Wielu się z tym zgadza.

Niektóre z tych klinik osiągają zyski rzędu

rzędu dziesiątek milionów dolarów rocznie.

Jest tylko jeden problem.

Neurobiolodzy zgodnie twierdzą,

że nie można jeszcze zdiagnozować choroby psychicznej

na podstawie pojedyńczego skanu mózgu.

Jednak te kliniki wykonały badaniania

na życzenie dziesiątek tysięcy pacjentów,

pośród których było wiele dzieci.

Badanie techniką SPEC wymaga wszczepienia radioaktywnego izotopu,

i tym samym eksponuje ludzi
na potencjalnie szkodliwe promieniowanie.

Osobiście jako neurobiolog jest nastawiona bardziej entuzjastycznie, niż większość ludzi,

jeśli chodzi o potencjał neurobiologii przy leczniu chorób psychicznych

a może nawet czynienie nas lepszymi i mądrzejszymi.

I jeśli pewnego dnia będzie można stwierdzić,
że ser i czekolada

pomagają w podejmowaniu lepszych decyzji,
będę promować takie stwierdzenia.

Ale to jeszcze nie teraz.

Nie znaleźliśmy obszaru w mózgu
odpowiedzialnego za kupowanie rzeczy,

nie potrafimy określić,
czy ktoś kłamie czy jest zakochany

jedynie na podstawie obrazu jego mózgu.

I nie potrafimy hormonami przemieniać
grzeszników w świętych.

Może kiedyś, ale na razie

musimy uważać,
aby rozdmuchane twierdzenia

nie zabierały środków
i nie odwracały uwagi od prawdziwej nauki,

która wymaga czasu i cierpliwości.

Teraz zadanie dla was.

Jeśli ktoś próbuje sprzedać wam
produkt z rysunkiem mózgu,

nie ufajcie im na słowo.

Zadawajcie trudne pytania, żądajcie dowodów.

Zapytajcie o to, czego sami nie mówią.

Odpowiedzi nie powinny być proste, bo ludzki mózg nie jest prosty.

Mimo wszystko będziemy próbowali go zrozumieć.

Dziękuję. (Aplauz).