Return to Video

Sự nguy hại của tin tức giả mạo

  • 0:01 - 0:04
    Tôi muốn kể với các bạn
    câu chuyện về một cô gái.
  • 0:05 - 0:07
    Nhưng tôi không nói tên thật cô ấy được.
  • 0:07 - 0:09
    Chúng ta cứ gọi cô ấy là Hadiza.
  • 0:10 - 0:11
    Hadiza 20 tuổi.
  • 0:12 - 0:13
    Cô ấy nhút nhát,
  • 0:13 - 0:16
    nhưng có nụ cười đẹp
    tỏa sáng khuôn mặt cô ấy.
  • 0:17 - 0:19
    Nhưng cô ấy luôn bị đau đớn.
  • 0:21 - 0:24
    Và cần phải điều trị y tế
    suốt cả quãng đời còn lại của cô ấy.
  • 0:25 - 0:27
    Các bạn có biết tại sao không?
  • 0:28 - 0:31
    Hadiza là một cô gái Chibok,
  • 0:31 - 0:34
    và vào ngày 14/4/2014, cô đã bị bắt cóc
  • 0:34 - 0:36
    bởi những tên khủng bố Boko Haram.
  • 0:36 - 0:39
    Mặc dù cô đã trốn thoát được,
  • 0:39 - 0:42
    bằng cách nhảy ra khỏi chiếc xe tải
    đang chở các cô gái.
  • 0:42 - 0:46
    Nhưng khi chạm đất,
    cô đã bị gãy cả hai chân,
  • 0:46 - 0:49
    và cô đã phải bò trên bụng để trốn
    trong các buội cây.
  • 0:49 - 0:53
    Cô kể rằng cô đã lo sợ
    Boko Haram sẽ quay lại tìm cô ấy
  • 0:54 - 0:58
    Cô là một trong 57 cô gái đã trốn thoát
    bằng cách nhảy ra khỏi xe tải hôm đó.
  • 0:58 - 1:01
    Câu chuyện đã phần nào tạo nên làn sóng
  • 1:01 - 1:02
    khắp thế giới.
  • 1:02 - 1:06
    Những người như Michelle Obama, Malala
    và những người khác
  • 1:06 - 1:08
    đã lên tiếng phản đối,
  • 1:08 - 1:11
    và khoảng thời gian đó
    tôi đang sống ở London--
  • 1:11 - 1:16
    Tôi được gửi từ London đến Abuja
    để đưa tin về Diễn đàn kinh tế thế giới
  • 1:16 - 1:18
    mà Nigeria đăng cai lần đầu tiên.
  • 1:19 - 1:23
    Nhưng khi tôi đến, rõ ràng là
    chỉ có một câu chuyện ở đây.
  • 1:24 - 1:26
    Chúng tôi đã gây sức ép
    lên chính quyền
  • 1:26 - 1:28
    Chúng tôi đã hỏi những câu hỏi khó
    rằng họ đã làm gì
  • 1:28 - 1:30
    để giải cứu những cô gái này.
  • 1:30 - 1:32
    Dễ hiểu là,
  • 1:32 - 1:35
    họ không vui
    với những câu hỏi của chúng tôi
  • 1:35 - 1:39
    và hãy nói rằng chúng ta đã nhận được
    sự chia sẻ về "các tin thay thế"
  • 1:39 - 1:41
    (Cười)
  • 1:41 - 1:45
    Những người Nigeria có ảnh hưởng
    nói với chúng tôi lúc đó
  • 1:45 - 1:47
    rằng chúng tôi ngây thơ
  • 1:47 - 1:50
    không hiểu về
    tình hình chính trị Nigeria.
  • 1:51 - 1:53
    Nhưng họ cũng nói với chúng tôi
  • 1:53 - 1:56
    rằng câu chuyện những cô gái Chibok
  • 1:56 - 1:57
    là một trò lừa đảo.
  • 1:58 - 2:01
    Đáng buồn, câu chuyện ngụy biện này
    đã tồn tại dai dẳng
  • 2:01 - 2:03
    và vẩn có nhiều người Nigeria ngày nay
  • 2:03 - 2:06
    tin rằng các cô gái Chibok
    chưa bao giờ bị bắt cóc.
  • 2:07 - 2:09
    Nhưng tôi đã nói chuyện
    với những người như vậy
  • 2:10 - 2:12
    Những cha mẹ bị mất mát,
  • 2:12 - 2:16
    Họ nói với chúng tôi rằng vào cái ngày
    Boko Haram bắt cóc con gái họ,
  • 2:16 - 2:21
    họ đã chạy vào rừng Sambisa theo sau
    chiếc xe tải đang chở con gái họ
  • 2:21 - 2:25
    Họ mang theo cả dao lớn,
    nhưng đã bị buộc quay trở lại
  • 2:25 - 2:26
    bới vì Boko Haram có súng.
  • 2:27 - 2:31
    Trong 02 năm, không thể tránh khỏi,
    việc chương trình tin tức chuyển hướng
  • 2:31 - 2:33
    và trong 02 năm,
  • 2:33 - 2:36
    chúng ta không nhiều về các cô gái Chibok
  • 2:36 - 2:38
    Mọi người cho rằng họ đã chết.
  • 2:38 - 2:40
    Nhưng vào tháng 4 năm ngoái,
  • 2:40 - 2:42
    Tôi đã có được cuốn video này.
  • 2:43 - 2:45
    Đây là một cảnh trong video
  • 2:45 - 2:48
    mà Boko Haram đã quay phim lại
    như một bằng chứng của cuộc sống
  • 2:49 - 2:51
    và thông qua một nguồn,
    Tôi đã có được video này.
  • 2:52 - 2:54
    Nhưng trước khi công bố,
  • 2:54 - 2:57
    Tôi đã phải đến vùng đông bắc Nigeria
  • 2:57 - 2:59
    để nói chuyện với cha mẹ, để kiểm chứng.
  • 2:59 - 3:03
    Tôi đã không phải đợi quá lâu
    cho việc xác nhận
  • 3:04 - 3:07
    Một trong những người mẹ,
    khi xem video này đã nói với tôi
  • 3:07 - 3:10
    rằng nếu bà có thể vào được trong laptop
  • 3:10 - 3:14
    và kéo con gái từ laptop ra,
  • 3:14 - 3:15
    bà sẽ làm ngay.
  • 3:16 - 3:19
    Với những bạn đã làm cha mẹ ở đây,
    như tôi đây,
  • 3:19 - 3:22
    bạn có thể hình dung được sự đau khổ
  • 3:22 - 3:24
    mà người mẹ ấy đang hứng chịu.
  • 3:26 - 3:32
    Video này đã dùng để khởi đầu đàm phán
    với Boko Haram.
  • 3:32 - 3:36
    Và một thượng nghị sĩ Nigeria đã nói với
    tôi rằng bởi vì đoạn video đó
  • 3:36 - 3:38
    họ đã bước vào các cuộc đàm phán đó,
  • 3:38 - 3:42
    bởi vì trong thời gian dài họ đã nghĩ
    các cô gái Chibok đã chết.
  • 3:43 - 3:47
    21 cô gái đã được tự do
    vào tháng 10 năm ngoái.
  • 3:47 - 3:51
    Đáng buồn, gần 200 người còn lại
    vẫn đang mất tích.
  • 3:52 - 3:56
    Tôi phải thừa nhận rằng tôi
    không phải là một người quan sát vô cảm
  • 3:56 - 3:57
    khi đưa tin
    về câu chuyện
  • 3:57 - 4:01
    Tôi giận dữ khi nghĩ đến
    các cơ hội bị bỏ qua
  • 4:02 - 4:03
    để cứu các cô gái này.
  • 4:03 - 4:07
    Tôi giận dữ khi nghĩ đến điều mà những
    người cha mẹ đã nói với tôi,
  • 4:07 - 4:10
    rằng nếu những đứa trẻ là của
    những người giàu có quyền lực
  • 4:10 - 4:12
    họ đã sẽ tìm thấy sớm hơn nhiều
  • 4:14 - 4:16
    Và tôi giận dữ
  • 4:16 - 4:18
    rằng câu chuyện ngụy biện,
  • 4:18 - 4:20
    mà tôi hoàn toàn tin
  • 4:20 - 4:22
    đã gây ra sự chậm trễ;
  • 4:22 - 4:25
    nó là một phần lý do
    cho sự trở về chậm trễ của họ,
  • 4:27 - 4:31
    Điều này chứng mình cho tôi sự nguy hiểm
    chết người của tin tức giả mạo
  • 4:31 - 4:33
    Vậy ta có thể làm gì với chúng?
  • 4:34 - 4:36
    Có những người rất thông minh,
  • 4:36 - 4:38
    những kỹ sư ở Google và Facebook,
  • 4:38 - 4:43
    đang cố gắng sử dụng công nghệ
    để ngăn chặn sự lan truyền của tin giả
  • 4:43 - 4:48
    Nhưng trên hết, tôi nghĩ mọi người
    ở đây, các bạn và tôi--
  • 4:48 - 4:50
    chúng ta cũng giữ vai trò ở đây.
  • 4:50 - 4:53
    Chúng ta là những người chia sẻ nội dung.
  • 4:53 - 4:55
    Chúng ta là những người chia sẽ các
    câu chuyện online
  • 4:55 - 4:57
    Ngày nay,
    chúng ta đều là những nhà xuất bản,
  • 4:59 - 5:01
    và chúng ta có trách nhiệm.
  • 5:01 - 5:03
    Là một nhà báo,
  • 5:03 - 5:05
    Tôi kiểm tra, tôi xác minh.
  • 5:05 - 5:09
    Tôi tin vào quyết tâm của mình,
    nhưng tôi hỏi những câu khó.
  • 5:10 - 5:12
    Tại sao người này
    kể cho tôi câu chuyện này?
  • 5:13 - 5:16
    Họ cần đạt được điều gì
    khi chia sẻ thông tin này?
  • 5:16 - 5:18
    Họ có điều gì ẩn giấu không?
  • 5:19 - 5:24
    Tôi thực sự tin rằng chúng ta phải bắt đầu
    hỏi những câu khó hơn
  • 5:24 - 5:27
    về thông tin mà chúng ta đang
    khám phá online
  • 5:30 - 5:35
    Nghiên cứu chỉ ra rằng nhiều người chúng
    ta thậm chí không đọc ngoại trừ tiêu đề
  • 5:35 - 5:38
    trước khi chia sẻ các câu chuyện.
  • 5:38 - 5:39
    Có ai ở đây đã từng làm như vậy?
  • 5:40 - 5:41
    Tôi biết tôi đã từng.
  • 5:42 - 5:44
    Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu
  • 5:45 - 5:50
    chúng ta không còn tin tưởng vào nội dung
    bề ngoài của thông tin mà ta khám phá?
  • 5:50 - 5:54
    Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta
    ngừng suy nghĩ về hậu quả
  • 5:54 - 5:56
    của thông tin mà chúng ta đang truyền đi
  • 5:56 - 6:00
    và khả năng kích động bạo lực
    và thù nghịch?
  • 6:01 - 6:05
    Điều gì sẽ xảy ra nếu ta ngừng suy nghĩ
    về hậu quả trong đời thực
  • 6:05 - 6:07
    của thông tin mà ta chia sẻ?
  • 6:08 - 6:10
    Cám ơn các bạn đã lắng nghe
  • 6:10 - 6:13
    (Vỗ tay)
Title:
Sự nguy hại của tin tức giả mạo
Speaker:
Stephanie Busari
Description:

Vào ngày 14/4/2014, tổ chức khủng bố Boko Haram đã bắt cóc hơn 200 nữ sinh ở thị trấn Chibok, Nigeria. Khắp thế giới, tội ác trên được tóm tắt bằng solgan #TrảLạiNhữngBéGái -- nhưng ở Nigeria, các viên chức chính phủ gọi tội ác đó là trò lừa đảo, nhầm lẩn và trì hoãn các nỗ lực giải cứu các bé gái. Trong bài nói chuyện mạnh mẽ này, nhà báo Stephanie Busari nói để bị kịch Chibok để giải thích sự nguy hiểm chết người của tin tức giả mạo và điều chúng ta cần làm để ngăn chặn nó.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:26

Vietnamese subtitles

Revisions