Return to Video

ကျွန်မ quasarများ၊ blazar များ နဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့ အံ့အားသင့်စရာ စကြာဝဠာကို ချစ်မိပုံ

  • 0:01 - 0:04
    ကျွန်မ ပထမဦးဆုံး ချစ်မိတာက ညကောင်းကင်ပါ။
  • 0:04 - 0:06
    အချစ်ဆိုတာ ရှုပ်ထွေးလှပါတယ်။
  • 0:06 - 0:11
    ရှင်တို့ မြင်ရတာက ကျွန်မတို့ စကြာဝဠာရဲ့
    အဝေးဆုံး ဖြစ်တဲ့ Ultra-Deep Field ကို
  • 0:11 - 0:15
    Hubble အာကာသ မှန်ပြောင်းကြီးက
    ဖြတ်ပျံသန်းရင်း ရိုက်ထားတဲ့ပုံပါပဲ။
  • 0:15 - 0:17
    ဒီမှာ ရှင်တို့ မြင်ရသမျှဟာ ကြယ်စုကြီးတွေပါ၊
  • 0:17 - 0:20
    တခုတခုထဲမှာ ကြယ်တွေ ဘီလီယံချီ ပါဝင်တယ်။
  • 0:20 - 0:25
    အဲဒီအထဲက အဝေးဆုံး ကြယ်စုဟာ
    ထရီလီယံ ထရီလီယံ ကီလိုမီတာ ဝေးပါတယ်။
  • 0:26 - 0:29
    ရူပနက္ခတဗေဒ ပညာရှင်ဖြစ်တာမို့
    စကြာဝဠာထဲက ဆန်းပြားတဲ့
  • 0:29 - 0:32
    အရာတွေကို စူးစမ်းရေး အထူးအခွင့်အလမ်း
    ကျွန်မဆီမှာ ရှိနေပါတယ်။
  • 0:32 - 0:36
    တွေ့လိုက်ကတည်းက စပြီး ကျွန်မကို
    တလျှောက်လုံး ဆွဲယူဖမ်းချုပ်လိုက်တဲ့
  • 0:36 - 0:40
    အရာတွေကတော့ ဆူပါထုတည်ကြီးမားတဲ့
    သိပ်ကို တက်ကြွလှကြတဲ့ တွင်းနက်ကြီးတွေပါ။
  • 0:42 - 0:46
    ကျွန်မတို့ နေထက်ကို ၁၀ ဘီလီယံလောက်
    လေးလံတဲ့
  • 0:46 - 0:49
    အဲဒီ ကြယ်စုတွင်းနက်ကြီးတွေဟာ
    ကျွန်မတို့ သိထားကြတဲ့ "ပျမ်းမျှ"
  • 0:49 - 0:52
    "ပျမ်းမျှ" ဆူပါထုထည်ကြီး တွင်းနက်ကြီးတွေနဲ့
    စာရင် အဆ ၁၀၀၀ ပိုမြင့်တဲ့နှုန်းဖြင့်
  • 0:52 - 0:56
    အရာတွေကို ဝါးမျိုပစ်နေပါတယ်။
  • 0:56 - 0:58
    (ရယ်မောသံများ)
  • 0:58 - 0:59
    ခုနက အချင်းလက္ခဏာ နှစ်ခုတို့က၊
  • 0:59 - 1:03
    တခြားအချက် တချို့တို့ကြောင့်၊
    ၎င်းတို့ဟာ ကွာဇာတွေ ဖြစ်လာကြတယ်။
  • 1:03 - 1:05
    တချိန်တည်းမှာ၊ ကျွန်မ လေ့လာနေတဲ့ အရာတွေဟာ
  • 1:05 - 1:08
    မြင်တွေ့ခဲ့ရဘူးသမျှထဲက အားအကောင်းဆုံး
    အမှုန်တွေရဲ့ ရေစီးကြောင်းကို
  • 1:08 - 1:10
    ထုတ်လွှင့်နေကြပါတယ်။
  • 1:10 - 1:13
    ကျဉ်းမြောင်းတဲ့ အဲဒီရေစီးကြောင်းတွေကို
    ဂျက်များလို ခေါ်ပြီး
  • 1:13 - 1:17
    အလင်းရဲ့ အမြန်နှုန်း ၉၉.၉၉
    ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရွေ့လျားနေကြကာ
  • 1:17 - 1:21
    ကမ္ဘာကြီးဆီကို တည့်တည့်ကြီး
    ဦးတည်နေကြပါတယ်။
  • 1:21 - 1:25
    အဲဒီ ကမ္ဘာဆီကို ဦးလှည့်ထားကာ
    တက်ကြွလွန်ပြီး
  • 1:25 - 1:28
    ဆူပါထုထည်ကြီး တွင်းနက်ကြီးတွေကို
  • 1:28 - 1:32
    blazing quasar များ၊
    တနည်း blazar လို့ ခေါ်ကြတယ်။
  • 1:32 - 1:35
    blazar တွေကို အထူးလုပ် ပြောနေရတာက
    ၎င်းတို့ဟာ စကြာဝဠာထဲက အမှုန်တွေကို
  • 1:35 - 1:38
    အရှိန်မြှင့်ပေးရာမှာ
    အထိရောက်ဆုံး ဖြစ်ကြပြီး
  • 1:38 - 1:43
    ကြယ်စု တလျှောက် စိတ်ကူးမရအောင်ကို
    စွမ်းအင် ပမာဏကို ပို့ဆောင်နိုင်လို့ပါ။
  • 1:43 - 1:45
    ဒီနေရာမှာ အနုပညာရှင်က
    blazar အား မြင်ပုံကို ပြချင်တယ်။
  • 1:45 - 1:49
    တွင်းနက်ထဲကို ဒြပ်ထုတွေ လျှောကျသွားကြတဲ့
    ပန်းကန်ပြားကို ကျတော့
  • 1:49 - 1:50
    ချဲ့ကားရေး အပြားလို့ ခေါ်ပြီး
  • 1:50 - 1:52
    ဒီမှာ အပြာရောင်ဖြင့် ပြပေးထားပါတယ်။
  • 1:52 - 1:55
    အဲဒီဒြပ်ထု တချို့မှာတွန်းနက်ကို ဝန်းရံပြီး
    လွင့်စဉ်နေကြကာ
  • 1:55 - 1:57
    ဂျက်စီးကြောင်းထဲတွင် သိပ်ကို
    အရှိန်ြမင့်တာကို
  • 1:57 - 2:00
    အဖြူရောင်ဖြင့် ဖေါ်ပြပေးထားပါတယ်။
  • 2:00 - 2:03
    blazar စနစ်ကို ရှားရှားပါးပါး
    တွေ့နိုင်ပေမဲ့၊
  • 2:03 - 2:05
    သဘာဝက အချပ်ပြားမှတဆင့် ဒြပ်ထုတွေကို
    ဆွဲယူနေကာ၊
  • 2:05 - 2:07
    အဲဒီနောက်မှာ တချို့ကို ဂျက်စီးကြောင်းအဖြစ်
  • 2:07 - 2:09

    ပြန်အံထုတ်ပစ်တာကို မကြာခဏ တွေ့ပါတယ်။
  • 2:10 - 2:12
    ကျွန်မတို့ blazar စနစ်ကို
    ချုံ့ကြည့်လိုက်ခြင်းဖြင့်
  • 2:12 - 2:17
    ကျယ်ပြောတဲ့ ကြယ်စုနဲ့ ၎င်းဟာ
    ဆက်စပ်နေပုံကို မြင်နိုင်ကြပါတယ်။
  • 2:17 - 2:22
    အာကာသထဲကို ဘာတွေက ဝင်လာကြတယ်၊
    ဘာတွေ
  • 2:22 - 2:26
    ထွက်နေကြတယ် ဆိုတာကို တွက်ချက်ရာမှာ
  • 2:26 - 2:29
    blazar ရူပနက္ခတဆိုင်ရာ အများဆုံး
    ဆွေးနွေးကြတဲ့ ခေါင်းစီးမှာ
  • 2:29 - 2:33
    အဆင့်မြင့် စွန်းအင် ဂျက်စီးကြောင်းတွေ
    ဘယ်ကနေ လာနေကြတာလဲ ဆိုတာပါ။
  • 2:33 - 2:37
    ဟောဒီပုံထဲမှာကျတော့၊ ကျွန်မ သိချင်တာက
    အဖြူရောင် အစက်ပုံစံတွေပါ၊
  • 2:37 - 2:41
    ပြီးတော့ ရှေ့ဆက်ပြီး ၎င်းတို့ဟာ
    ဂျက်စီးကြောင်း၊
  • 2:41 - 2:43
    ပြီးတော့ ချဲ့ကားမှု ချပ်ြပား ဒြပ်ထုနဲ့
    ဆက်စပ်နေလား သိချင်တယ်။
  • 2:43 - 2:45
    အဲဒီမေးခွန်းအတွက် ပြတ်သားတဲ့ အဖြေတွေကို
  • 2:45 - 2:48
    ရရှိရေးဟာ NASA ကနေပြီး
    ဂါမာ ရောင်ချည်များကို၊ တနည်းအားဖြင့်
  • 2:48 - 2:50
    ကျွန်မတို့ သိကြတဲ့ ဓါတ်မှန်
    ရောင်ချည်များထက်ကို
  • 2:50 - 2:53
    စွမ်းအင် အဆတသန်း မြင့်မားတဲ့
    အလင်းရောင်ကို၊
  • 2:53 - 2:55
    ပိုကောင်းမွန်စွာ တိုင်းထွာနိုင်တဲ့ မှန်ပြောင်း
    အသစ်ကို
  • 2:55 - 2:59
    လွှတ်တင်ခဲ့တဲ့၂၀၀၈ ခုနှစ်အထိ
    လုံးဝလောက်ကို မဖြစ်နိုင်ခဲ့ပါ၊
  • 2:59 - 3:03
    ကျွန်မဟာ ချက်ချင်းဆိုသလိုပဲ
    ဂါမာရောင်ချည်ရဲ့ ဒေတာအမျိုးမျိုးကို
  • 3:03 - 3:06
    မြင်လို့ရနိုင်တဲ့ အလင်းရဲ့ ဒေတာတွေကို
    တနေ့ချင်း၊ တနှစ်ချင်း နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လျက်၊
  • 3:06 - 3:10
    ခုနက ဂါမာရောင်ချည် အစက်တွေကို
    ပိုပြီး တိကျစွာ နေရာသတ်မှတ်လိုခဲ့ပါတယ်။
  • 3:10 - 3:12
    ကျွန်မရဲ့ သုတေသနအရ၊ အချို့ကိစ္စများမှာ၊
  • 3:12 - 3:16
    ခုနက အစက်ပုံစံတွေဟာ ကျွန်မတို့
    ထင်မှတ်ခဲ့ကြတာထက်ကို
  • 3:16 - 3:18
    တွင်းနက်နဲ့ ပိုပြီး နီးကပ်စွာ
    ရှိတတ်ကြပါတယ်။
  • 3:18 - 3:20
    ကျွန်မတို့က အဲဒီ ဂါမာရောင်ချည် အစက်ပုံစံတွေ
    ဖြစ်ပေါ်လာကြတဲ့ နေရာကို
  • 3:20 - 3:22
    ပိုပြီးတိကျစွာ ဖေါ်ထုတ်နိုင်တာနဲ့အမျှ၊
  • 3:22 - 3:24
    ဂျက်စီးကြောင်းတွေ ဘယ်လို
    အရှိန်မြင့်လာပုံကို
  • 3:24 - 3:26

    ပိုကောင်းစွာ နားလည်နိုင်ကြမှာမို့လို့
  • 3:26 - 3:28
    နောက်ဆုံးမှာ စကြာဝဠာထဲက
    အံ့အားသင့်စရာ အကောင်းဆုံး အရာတွေ
  • 3:28 - 3:33
    ဘယ်လို ပေါ်ပေါက်လာကြတာကိုပါ
    နားလည်လို့ ရလာနိုင်မှာပါ။
  • 3:34 - 3:38
    ဒါဟာ အချစ်ပုံပြင်လို စတင်ခဲ့တာပါ။
  • 3:38 - 3:39
    အခုလည်း အဲဒီလို ရှိနေတုန်းပါ။
  • 3:39 - 3:44
    အဲဒီအချစ်ဟာ ကြယ်တွေကို ငေးကြည့်နေတဲ့
    စူးစမ်းလိုနေခဲ့တဲ့ ကောင်မလေး ကနေပြီး
  • 3:44 - 3:45
    နက္ခတဗေဒ ပညာရှင်ဖြစ်လာခဲ့ကာ
  • 3:45 - 3:47
    အာကာသဆိုင်ရာ တွေ့ရှိချက်တွေကို
    ပြေးလွှားရှာနေသူ ဖြစ်လာစေခဲ့ပါတယ်။
  • 3:47 - 3:49
    စကြာဝဠာကို အဲဒီလို ငေးကြည့်မှုက
  • 3:49 - 3:51
    ကမ္ဘာဂြိုဟ်ဆိုင်ရာ ကျွန်မရဲ့ နက်ရှိုင်းလှတဲ့
  • 3:51 - 3:54
    တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုဆီကို တွန်းပို့ခဲ့မှာကို
  • 3:54 - 3:56
    ဘယ်သူများ ခန့်မှန်းနိုင်ခဲ့မလဲ။
  • 3:56 - 3:58
    တကယ့်တကယ်ကျတော့ ကျွန်မတို့ရဲ့
    ပထမဦးဆုံး ချစ်ကြိုက်မိမှုဟာ
  • 3:58 - 4:00
    ဘယ်ဆီ ခေါ်သွားမှာကိုပါ သိဖို့ မလွယ်လှပါ။
  • 4:00 - 4:01
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 4:01 - 4:04
    (လက်ခုပ်တီးသံများ)
Title:
ကျွန်မ quasarများ၊ blazar များ နဲ့ ကျွန်မတို့ရဲ့ အံ့အားသင့်စရာ စကြာဝဠာကို ချစ်မိပုံ
Speaker:
Jedidah Isler
Description:

Jedidah Isler ဟာ သူငယ်စဉ်တုန်းက ပထမဦးဆုံး ချစ်မိတာက ညကောင်းကင်ပါ။ အခုတော့ သူဟာ ရူပနက္ခတ ပညာရှင် ဖြစ်လာကာ ဆူပါထုထည်ကြီးပြီး တက်ကြွလှတဲ့ တွင်းနက်များကို လေ့လာနေသူပါ။ ချစ်စဖွယ် ဒီဟောပြောခန်းထဲမှာ သူဟာ ကျွန်တော်တို့ကို ကမ္ဘာကြီးထံမှနေပြီး ကီလိုမီတာ ထရီလီယံချီ ဝေးလံတဲ့ နေရာများကို ခေါ်သွားကာ နေထက် ၁ မှ ၁၀ ဘီလီယံအထိကို လေးလံကြပြီး ကျွန်တော်တို့ ဘက်ဆီကို အားကောင်းတဲ့ ဂျက်စီးကြောင်းများဖြင့် ပစ်ဖောက်လေ့ ရှိကြတဲ့တဲ့ အရာများနဲ့ မိတ်ဆက်ပေးထားပါတယ်၊
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
04:19

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.