Hoe je snelgroeiende steden kan behoeden voor mislukking

Wereldwijd gezien is geweld aan het afnemen, maar in de drukke steden in het mondiale 'zuiden' -- steden als Aleppo, Bamako en Caracas -- neemt geweld toe als gevolg van drugshandel, massawerkloosheid en burgerlijke onvrede. Veiligheidsonderzoeker Robert Muggah richt onze aandacht op deze "kwetsbare steden", snelgroeiende plekken waar de infrastructuur zwak is en de overheid vaak niet effectief. Hij toont ons de vier grote risico's op ons pad en laat zien hoe we een andere richting kunnen inslaan.

We kunnen sterfgevallen als gevolg
van geweld op deze wereld

met 50 procent verlagen in
de komende 30 jaar.

We hoeven er alleen voor te zorgen dat er
per jaar 2,3 procent minder gemoord wordt

en dan bereiken we dat doel.

Geloven jullie me niet?

Nou, de beste epidemiologen
en criminologen van de wereld

denken dat het mogelijk
is en dat denk ik ook,

maar alleen als we de nadruk leggen op
steden en met name de meest kwetsbare.

Weet je, ik heb hier veel over nagedacht.

De laatste 20 jaar heb ik gewerkt

in landen en steden die geteisterd
zijn geweest door conflicten,

geweld, terrorisme, of een geniepige
combinatie van al die dingen.

Ik heb wapensmokkelaars gevolgd
van Rusland tot Somalië.

Ik heb gewerkt met krijgsheren
in Afghanistan en Congo.

Ik heb lijken geteld in Colombia,
Haïti, Sri Lanka en Papoea-Nieuw-Guinea.

Je hoeft het echter niet
persoonlijk gezien te hebben

om te weten dat onze
planeet de verkeerde kant opgaat.

Het gevoel heerst dat internationale
instabiliteit de nieuwe norm is geworden.

Maar als je wat beter kijkt

zul je zien dat de locatie
van geweld verandert.

Niet zozeer onze landen worden
door conflicten en misdaad bekneld,

maar onze steden: Aleppo, Bamako, Caracas,

Erbil, Mosoel, Tripoli en Salvador.

Geweld verplaatst zich naar de metropool

en dit hadden we misschien
kunnen zien aankomen, nietwaar?

De meeste mensen leven tegenwoordig
in steden en niet meer op het platteland.

Slechts 600 steden, waarvan 30 megasteden,
leveren twee derde van het globale BBP.

Maar als het op steden aankomt,

gaat het meestal over het Noorden:

Noord-Amerika, West-Europa,
Australië en Japan,

waar geweld op dit moment
op een historisch laag punt is.

Als gevolg praten stadsliefhebbers
over de overwinning van de steden,

van de creatieve klasse en over
burgemeesters die de wereld besturen.

Nou hoop ik dat burgemeesters ooit
de macht hebben over de wereld,

maar in feite

horen we eigenlijk niets over
wat er in het Zuiden speelt.

Met het Zuiden bedoel ik
Latijns-Amerika, Afrika en Azië,

waar geweld in sommige
gevallen snel toeneemt,

waar infrastructuur overbelast is

en waar besturen soms
meer verlangen dan werkelijkheid is.

Enkele diplomaten, ontwikkelings-
deskundigen en specialisten

hebben het nu over
40 tot 50 kwetsbare staten

die veiligheid in de 21ste eeuw
zullen gaan vormgeven.

Ik denk dat kwetsbare steden de toekomst
van orde en onrust gaan bepalen.

Dat denk ik omdat oorlog
en humanitaire hulpacties

zullen plaatsvinden in onze steden

en het gevecht voor ontwikkeling,

of je dat nou ziet als
het uitroeien van armoede,

universele gezondheidszorg,
klimaatverandering tegengaan...

het zal allemaal gewonnen of verloren
worden in stedelijke krottenwijken.

Ik wil jullie vertellen over
vier enorme risico's

die volgens mij in onze tijd
de kwetsbaarheid zullen bepalen

en als we deze onder
controle kunnen krijgen,

denk ik dat we dodelijk geweld
kunnen aanpakken.

Eerst het goede nieuws.

In feite leven we in de meest vreedzame
tijd van de menselijke geschiedenis.

Steven Pinker en anderen toonden aan dat
de intensiteit en de regelmaat van geweld

zich op dit moment op
een laagtepunt bevinden.

Gaza, Syrië, Sudan, Oekraïne...

hoe erg deze conflicten ook zijn,
en ze zijn echt afschuwelijk,

ze vertegenwoordigen maar
een relatief klein piekje

in een gestage, 50-jarige
daling van geweld.

Ook zien we een enorme
afname van doodslagen.

Manuel Eisner en anderen
hebben aangetoond

dat het aantal moorden
al eeuwen sterk daalt,

vooral in het Westen.

De meeste noordelijke steden zijn nu
100 keer veiliger dan 100 jaar geleden.

Deze twee feiten -- minder gewapend
conflict en minder moorden --

horen bij de meest uitzonderlijke

en verrassende prestaties
van de geschiedenis.

We zouden erg enthousiast
moeten zijn daarover, toch?

Ja, dat moeten we inderdaad zijn.

Er is alleen 1 probleem; deze twee
plagen zijn nog niet verdwenen.

Wist je, dat 525.000 mensen --
mannen, vrouwen, jongens en meisjes --

elk jaar een gewelddadige dood sterven?

Onderzoek dat ik doe met
Keith Krause en anderen

toont dat er 50.000 tot 60.000 mensen
om het leven komen in oorlogszones.

De rest, bijna 500.000 mensen,
sterft buiten oorlogsgebieden.

Anders gezegd, er sterven 10 keer zoveel
mensen buiten oorlog om, dan in oorlogen.

Daarnaast verplaatst het geweld
zich naar het zuiden,

richting Latijns-Amerika
en het Caribisch gebied,

richting het midden en
het zuiden van Afrika

en richting stukken van
het Midden-Oosten en Centraal-Azië.

Veertig van de vijftig
gevaarlijkste steden ter wereld

liggen hier in Latijns-Amerika

en 13 daarvan in Brazilië.

Het gevaarlijkst is San Pedro Sula,
de tweede stad van Honduras,

met een moordcijfer van
187 per 100.000 inwoners.

Dat is 23 keer
het mondiale gemiddelde.

Als geweld zich geografisch verplaatst,

reorganiseert het zich ook in
's werelds nieuwe topografie,

want wat steden betreft,
is de wereld niet plat,

zoals Thomas Friedman graag beweert.

Ze bestaat uit pieken.

De overheersing van de stad als
de voornaamste manier van wonen

is een van de meest opvallende
demografische ommezwaaien ooit

en het heeft allemaal
heel snel plaatsgevonden.

Jullie kennen de cijfers, toch?

Er zijn 7,3 miljard mensen
op deze wereld nu;

er zullen er 9,6 miljard
zijn in het jaar 2050.

Maar neem dit ene feit in overweging:

In de 19e eeuw leefde maar
1 van de 30 mensen in een stad.

Nu is dat een van de twee

en morgen zal vrijwel
iedereen in een stad wonen.

Deze uitbreiding van verstedelijking
zal gelijkmatig noch rechtvaardig zijn.

De grote meerderheid, 90 procent,

zal plaatsvinden in het zuiden,
in de steden van het zuiden.

Stedelijke geografen en demografen stellen

dat niet zozeer de omvang of
de bevolkingsdichtheid van een stad

geweld voorspelt.

Tokyo, met haar 35 miljoen inwoners,

is een van de grootste en misschien wel
veiligste metropolen van de hele wereld.

De snelheid waarmee verstedelijking
plaatsvindt is van belang.

Ik noem het turbo-verstedelijking en dat
is een van de aanjagers van kwetsbaarheid.

Als je nadenkt over de ongelooflijke
uitbreidingen van deze steden

en denkt aan aan turbo-verstedelijking,
denk dan eens aan Karachi.

Karachi bestond in 1947 uit ongeveer
500.000 mensen en was een bruisende stad.

Vandaag de dag wonen er 21 miljoen mensen

en behalve dat ze voor driekwart
van het BBP van Pakistan zorgt,

is ze ook een van de meest
gewelddadige steden van Zuid-Azië.

Dhaka, Lagos, Kinshasa...

deze steden zijn nu 40 keer
groter dan dat ze in 1950 waren.

Laten we New York eens bekijken.

Het duurde 150 jaar voordat er in
'The Big Apple' 8 miljoen mensen waren.

São Paulo en Mexico-stad deden er 15 jaar
over om diezelfde interval te bereiken.

Hoe zien deze middelgrote, grote, mega- en
ultra-grote steden er nu eigenlijk uit?

Wat zijn hun kenmerken?

Ten eerste zijn ze jong.

In veel van deze steden zien we
een toename van de groep jongeren.

Dit is eigenlijk goed nieuws.

Het resultaat van afgenomen kindersterfte.

Maar op deze jongerengroei moeten we wel letten.

In principe betekent het

dat de jongerenratio
in onze kwetsbare steden

veel groter is dan die
in de gezondere en rijkere steden.

In sommige kwetsbare steden

is 75 procent van de bevolking
jonger dan 30 jaar.

Bedenk eens: drie van de vier
mensen is jonger dan 30 jaar.

Het is net Palo Alto, maar dan nog erger.

Als we nou Mogadishu
eens als voorbeeld nemen,

daar is de gemiddelde leeftijd 16 jaar.

Hetzelfde geldt voor
Dhaka, Dili en Kabul.

In Tokio is de gemiddelde
leeftijd 46 jaar oud.

Dit is ook in de meeste
West-Europese steden het geval.

Niet alleen jeugdigheid
is een indicatie voor geweld.

Het is slechts een van de vele factoren,

maar jeugd, in combinatie met
werkloosheid en weinig scholing

en -- vooral -- man zijn, is dodelijk.

Statistisch gezien hangen al deze
risicofactoren samen met jeugdigheid

en meestal met toename van geweld.

Degenen van jullie die tienerzonen hebben,

snappen wat ik bedoel, toch?

Stel je jouw zoon voor
-- zonder enige structuur --

die met die foute vrienden
van hem op pad gaat.

Haal dan eens de ouders weg,

haal de opvoeding weg en beperk
de mogelijkheid tot onderwijs,

strooi er wat drugs, alcohol
en vuurwapens overheen

en leun rustig achterover
en geniet van het spektakel.

De consequenties zijn verontrustend.

Hier in Brazilië is de verwachte
levensduur 73,6 jaar.

Sorry, maar als je in Rio woont
mag je daar al 2 jaar vanaf halen.

Maar als je jong bent
zonder opleiding,

zonder baan, donker van kleur
en mannelijk,

daalt je levensverwachting al
tot minder dan 60 jaar.

Er is een reden waarom jeugdigheid en
geweld de belangrijkste doodsoorzaken zijn

in dit land.

Goed, het is niet alleen maar
kommer en kwel in onze steden.

Uiteindelijk zijn steden
de spil voor vernieuwing,

dynamiek, welvaart,
opwinding en verbondenheid.

Het is de plek waar
slimme mensen samenkomen.

De jongeren die ik net noemde

zijn digitaal en technologisch
veel kundiger dan ooit tevoren.

Deze toename van internet
en mobiele technologieën

zorgt ervoor dat de digitale scheiding
tussen het noorden en het zuiden,

tussen de landen en binnen
de landsgrenzen, afneemt.

Zoals we al vaak gehoord hebben,

hebben deze nieuwe technologieën
twee kanten, nietwaar?

Neem bijvoorbeeld de politie.

Overal ter wereld is de politie bezig
met teledetectie en datasets

om misdaden te kunnen voorzien.

Sommige agenten kunnen crimineel geweld
daadwerkelijk voorspellen.

De criminele scenario's van
de toekomst zijn er al

en we moeten voorzichtig zijn.

We moeten de publieke veiligheid
balanceren met het recht op privacy.

Maar niet alleen de agenten innoveren.

Er zijn opvallende activiteiten
van maatschappelijke groepen

die samen acties ondernemen
op lokale en mondiale schaal

met digitale protesten
en echte revolutie als gevolg.

Het meest verontrustende
van alles is dat criminele bendes

het internet opgaan en zich op
het web beginnen te vestigen.

In de stad Juárez
in Mexico, waar ik werk,

zijn groepen als de Zetas
en het Sinaloa-kartel

sociale media aan het kapen.

Ze gebruiken het om te werven
en producten te verkopen,

te beïnvloeden, intimideren en moorden.

Geweld gaat nu zelfs virtueel.

Dit is maar een beperkte schets

van een dynamische en lastige situatie.

Er zijn vele andere grote risico's

die invloed hebben op
kwetsbaarheden in onze tijd.

Wat dacht je van inkomensongelijkheid,

armoede, klimaatverandering
en straffeloosheid?

We staan echter tegenover
een enorm dilemma,

met enkele bloeiende steden
die wereldwijde groei aanjagen

terwijl andere steden
groei zullen tegenhouden.

Als we een andere richting uit willen,
moeten we in gesprek gaan.

We kunnen ons niet alleen richten
op steden waar het goed gaat,

zoals Singapore, Kuala Lumpur,

Dubai of Shanghai.

We moeten juist de kwetsbare steden
proberen te mengen in het gesprek.

Eén manier is het vormen
van stedenbanden

tussen de kwetsbare steden
en de gezonde, rijke steden

en een proces van begrip
en samenwerking te starten

en ervaringen delen over
wat wel werkt en wat juist niet.

Een mooi voorbeeld hiervan is
tussen El Salvador en Los Angeles,

waarbij de burgemeesters van San Salvador
en Los Angeles samenwerken

om oud-bendeleden in contact
te brengen met huidige bendeleden

voor begeleiding en bijlessen

wat leidt tot vrede en staakt-het-vuren

waardoor de moordcijfers in San Salvador

-- ooit de gewelddadigste stad op aarde --

daalden met 50 procent.

Binnen kernsteden kunnen we ons
richten op kerngebieden.

Locatie is van cruciaal belang bij
de creatie van geweld in onze steden.

Wist je dat 1 à 2 procent
van alle adressen in een kwetsbare stad,

in verband staan met 99 procent
van alle geweldsmisdrijven?

Neem São Paulo, waar ik gewerkt heb.

Ooit een van de gevaarlijkste steden
van Brazilië, nu een van de veiligste

en dat allemaal door nadruk te leggen

op informatieverzameling,
'hotspots' en politiehervormingen.

Door deze aanpak is 't moordcijfer in iets
meer dan 10 jaar met 70 procent gedaald.

Ook konden we bepaalde
kernpersonen monitoren.

Het is jammer, maar jong, werkloos,
onopgeleid en man zijn

verhoogt de kans op vermoord te worden
en ook het risico te moorden.

We moeten deze spiraal
van geweld doorbreken

door al heel vroeg te beginnen
met onze jongste kinderen

door ze te waarderen,
niet stigmatiseren.

Schitterend werk waar ik aan
verbonden ben speelt zich nu af

in Kingston, Jamaica en ook hier in Rio:

het nadruk leggen op scholing,
werkgelegenheid en ontspanning

voor deze groepen met een hoog risico.

Als gevolg zien we in hun
gemeenschap minder geweld.

Ook moeten we onze steden voor iedereen
veiliger, inclusief en leefbaar maken.

Sociale cohesie is echt belangrijk.

Mobiliteit is belangrijk in onze steden.

We moeten weg van een model
van segregatie, buitensluiting

en steden met muren.

Mijn favoriete voorbeeld
van deze aanpak is Medellin.

Toen ik eind jaren 90 in Colombia woonde,

was Medellin de moordhoofdstad van
de wereld, maar dat veranderde

door weldoordachte investering in
de arme en meest gewelddadige gebieden

en integratie daarvan
met middenklasse-wijken

via een netwerk van kabeltrams,

openbaar vervoer
en eersteklas infrastructuur.

Als gevolg daalde het moordcijfer met
79 procent in iets minder dan 20 jaar.

Ten slotte is er nog technologie.

Technologie is veelbelovend,
maar kan ook gevaarlijk zijn.

We hebben voorbeelden
gezien van geweldige innovaties

en veel daarvan uit deze ruimte.

De politie gaat voorspellend
analyseren toepassen.

Burgers lossen dingen op
met crowdsourcing.

Zelfs mijn eigen groep
ontwikkelt applicaties

die politie ter verantwoording kan roepen
en de burgerveiligheid verhoogt.

Maar we moeten voorzichtig zijn.

Als ik jullie een boodschap
wil meegeven, is het dit:

Er is niets onvermijdelijk
aan dodelijk geweld

en wij kunnen onze steden veiliger maken.

Mensen, we hebben de unieke kans
om de cijfers van dodelijk geweld

gedurende ons leven te halveren.

Dus ik heb eigenlijk maar een vraag:

Waar wachten we nog op?

Dankjewel.

(Applaus)