-
¿Hablas español? Parlez-vous français?
你会说中文吗?
-
Եթե պատասխանեցիք "sí," "oui," կամ "是的", այն դեպքում եթե դիտում եք նյութն անգլերենով
-
հավանական է՝ դուք պատկանում եք երկլեզու կամ բազմալեզու մարդկանց թվին:
-
Եվ հեշտությամբ ճանապարհորդելուց
-
կամ առանց ենթագրերի ֆիլմեր դիտելուց բացի
-
երկու կամ ավելի լեզվի իմացությունը
-
ձեզ տարբերում է ձեր միալեզու ընկերոջից նրանով, որ ձեր ուղեղն այլ կերպ է աշխատում:
-
Այսպիսով, ի՞նչ է նշանակում տիրապետել լեզվին:
-
Լեզվին տիրապետելու ունակությունը, որպես կանոն, բաղկացած է երկու ակտիվ մասերից՝ խոսել և գրել,
-
և երկու պասիվ մասերից՝ լսել և կարդալ:
-
Մինչդեռ հավասարաչափ իմացությամբ երկլեզու մարդը
-
ունի գրեթե հավասար ունակություններ երկու լեզուների սահմաններում,
-
աշխարհի շատ երկլեզու մարդիկ իրենց լեզուն գիտեն
-
և օգտագործում են տարբեր համամասնություններով:
-
Եվ կախված իրավիճակից, թե ինչպես են յուրացրել յուրաքանչյուր լեզուն,
-
նրանք կարող են դասակարգվել երեք գլխավոր տիպերի:
-
Եկեք վերցնենք Գաբրիելլայի օրինակը.
-
Նրա ընտանիքը Պերուից գաղթել է Միացյալ Նահանգներ, երբ նա երկու տարեկան էր:
-
Լինելով <<բարդ>> երկլեզու՝
-
աշխարհաճանաչողության իր ճանապարհին,
-
Գաբրիելլան, սովորելով և՛ անգլերեն, և՛ իսպաներեն,
-
զարգացնում է լեզվական երկու ծածկագիր
-
հասկացության մեկ ընկալմամբ:
-
Մյուս կողմից նրա պատանի եղբայրը կարող է <<համակարգված>> երկլեզու լինել
-
հասկացության երկու ընկալմամբ՝
-
դպրոցում անգլերեն սովորելով,
-
միևնույն ժամանակ շարունակելով իսպաներեն խոսել տանը և ընկերների հետ:
-
Ի վերջո, Գաբրիելլայի ծնողները, ըստ երևույթին, <<ստորադաս>> երկլեզու մարդիկ են,
-
ովքեր սովորում են երկրորդ լեզու
-
հիմնվելով իրենց մայր լեզվի վրա:
-
Քանի որ բոլոր տիպերի երկլեզու մարդիկ, անկախ առոգանությունից կամ արտասանությունից,
-
կարող են լիակատար հմտանալ լեզվի մեջ,
-
այդ տարբերությունն ակնհայտ չի կարող լինել պատահական ունկնդրի համար:
-
Սակայն ուղեղի պատկերման տեխնոլոգիայում վերջին առաջընթացները
-
նեյրոլինգվիստներին հնարավորություն են տվել պարզել
-
թե ինչպես են լեզվի ուսումնասիրման առանձնահատկությունները ազդեցություն ունենում երկլեզու ուղեղի վրա:
-
Հայտնի է, որ ուղեղի ձախ կիսագունդը տրամաբանական գործընթացներում
-
ավելի վերլուծական է և գերիշխող,
-
մինչդեռ աջ կիսագունդն ավելի ակտիվ է զգացմունքային և սոցիալական առումներով.
-
սա հատուկ է մեծամասնությանը, սակայն պետք չէ միանշնակ ընդունել:
-
Փաստ է, որ լեզուն ընդգրկում է գործողություններից երկուսն էլ,
-
մինչդեռ տեսողական և տարածական ընկալումները զարգանում է տարիքին զուգընթաց՝
-
հասնելով ենթադրված վերջնակետին:
-
Այս տեսության համաձայն
-
երեխաներին լեզուն ավելի դյուրին է տրվում,
-
քանի որ նրանց զարգացող ուղեղների ճկունությունը
-
լեզվի ձեռքբերման մեջ թույլ է տալիս օգտագործել երկու կիսագնդերն էլ,
-
մինչդեռ շատ չափահասների մոտ լեզուն տեսողական և տարածական ընկալում է ձեռք բերում մեկ կիսագնդով՝
-
սովորաբար ձախով:
-
Եթե սա ճիշտ է, փոքր տարիքում լեզու սովորելը
-
սոցիալական և էմոցիոնալ կոնտեքստների մասին կարող է ավելի ամբողջական ըմբռնում տալ:
-
Եվ հակառակը, վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել,
-
որ մարդիկ, ովքեր երկրորդ լեզու են սովորել չափահաս տարիքում,
-
ցուցաբերում են ավելի քիչ էմոցիոնալ հակում և ավելի շատ բանական մոտեցում
-
երկրորդ լեզվում խոչընդոտներ ունենալիս,
-
քան իրենց մայրենի լեզվում:
-
Սակայն անկախ նրանից, թե երբ կսովորեք այլ լեզուներ,
-
բազմալեզու լինելը ուղեղին ակնհայտ առավելություններ է ընձեռում:
-
Դրանցից շատերը նույնիսկ տեսանելի են,
-
օրինակ ձեր ուղեղի նեյրոնների ու հյուսվածքների մեջ պարունակող
-
գորշ նյութի բարձր խտությունը,
-
իսկ որոշ հատվածներում էլ երկրորդ լեզու կիրառելիս՝ ակտիվության ցուցաբերումը:
-
Երկլեզու ուղեղի գերլարված մարզումը կյանքի ընթացքում
-
ավելի քան հինգ տարով կարող է նաև կանխել այնպիսի հիվանդություններ,
-
ինչպիսիք են Ալցհեյմերի հիվանդությունն ու հիշողության կորուստը:
-
Երկլեզվության իմացության գլխավոր առավելությունների գաղափարն
-
այժմ կարող է բնական թվալ,
-
սակայն այն գուցե զարմացներ վաղ շրջանի փորձագետներին:
-
Մինչև 1960-ականները երկլեզվությունը հանդիսանում էր խոչընդոտ,
-
որը դանդաղեցնում էր երեխայի զարգացումը՝
-
ստիպելով մեծ էներգիա ծախսել լեզուների միջև տարբերակումներ կատարելու համար.
-
մի տեսակետ, որ գլխավորապես հիմնված էր թերի ուսումնասիրությունների վրա:
-
Եվ ավելին, վերջին հետազոտությունը ցույց է տվել,
-
որ արձագանքներն ու շեղումները որոշ երկլեզու երեխաների մոտ
-
աճել են <<հատվող լեզուներ>> թեստում:
-
Նաև պարզվել է, որ ուշադրություն և ջանք է հարկավոր
-
լեզուների միջև փոխկապակցված ակտիվություն մտցնելու համար
-
և դա ահռելի ուժ և լարվածություն է ուղեղի նախաճակատային կեղևի համար:
-
Սա ուղեղի այն հատվածն է, որ մեծ դեր է կատարում
-
գործադիր ֆունկցիայի, խնդրի լուծման, առաջադրանքի կատարման
-
և կենտրոնացման համար՝ անօգուտ տեղեկությունը զտելու նպատակով:
-
Այսպիսով, անգամ եթե երկլեզվությունը ձեզ ավելի խելացի չի դարձնում,
-
այն ձեր ուղեղը դարձնում է ավելի գործուն, առողջ և բարդ համակարգ:
-
Եվ անգամ եթե ձեզ բախտ չի վիճակվել
-
երկրորդ լեզու սովորել վաղ հասակում,
-
երբեք ուշ չէ սկսել
-
և լեզվական թռիչք կատարել
-
"Hello"-ից "Hola," "Bonjour" կամ "您好’s"
-
քանի որ այդ պահին մեր ուղեղը մարզվում է: