Çocukluk travması hayat boyu sağlığı nasıl etkiler?
-
0:01 - 0:0290'lı yılların ortalarında,
-
0:02 - 0:05CDC ve Kaiser Permanente,
-
0:05 - 0:09ABD'de önde gelen
10 ölüm nedeninin 7'sinde -
0:09 - 0:14çarpıcı bir artışa yol açan
bir faktör keşfettiler. -
0:15 - 0:18Yüksek dozlarda maruz
kalındığında, beyin gelişimini, -
0:18 - 0:22bağışıklık sistemini, hormonal sistemleri
-
0:22 - 0:27ve hatta DNA'mızın okunma ve
kaydedilme şeklini etkiliyor. -
0:27 - 0:30Çok yüksek dozda maruz kalanlarda,
-
0:30 - 0:34yaşam boyu kalp hastalığı ve akciğer
kanseri riskini üç katına çıkarırken -
0:34 - 0:39yaşam beklentisinde
20 yıl azalmaya yol açıyor. -
0:40 - 0:46Lakin, günümüz doktorları rutin tarama
veya tedavi konusunda eğitilmemişlerdir. -
0:46 - 0:52Burada bir böcek ilacı ya da ambalaj
kimyasalından bahsetmiyorum. -
0:52 - 0:54Bahsettiğim şey çocukluk travması.
-
0:55 - 0:58Pekâlâ, burada ne tür bir
travmadan bahsediyorum? -
0:58 - 1:02Sınavda başarısız olmaktan veya basketbol
maçını kaybetmekten bahsetmiyorum. -
1:02 - 1:07Kelimenin tam anlamıyla derimizin altına
nüfuz eden ve fizyolojimizi değiştiren, -
1:07 - 1:11çok şiddetli ve yaygın
bir tehditten söz ediyorum: -
1:11 - 1:14İstismar veya ihmal edilme gibi şeylerden
-
1:14 - 1:17veya akıl hastalığı veya
madde bağımlılığının -
1:17 - 1:19pençesindeki ebeveynlerden.
-
1:20 - 1:21Şimdi, uzun süredir,
-
1:21 - 1:24bu tür şeyleri incelemek için
eğitildiğim şekilde inceledim, -
1:24 - 1:29ya bir sosyal sorun olarak
- sosyal hizmetlere göndererek- -
1:29 - 1:33ya da zihinsel bir sağlık sorunu olarak
-akıl sağlığı servislerine göndererek. -
1:34 - 1:40Ve sonra tüm yaklaşımımı
tekrar düşündürecek bir şey oldu. -
1:40 - 1:42İhtisas dönemimi tamamladığımda,
-
1:42 - 1:45gerçekten ihtiyaç duyulduğumu
hissettiğim bir yere gitmek istedim, -
1:45 - 1:48farklılık yapabileceğim bir yere.
-
1:48 - 1:52Bu yüzden, çalışmak için California
Pacific Tıp Merkezi'ne geldim, -
1:52 - 1:55ki burası Kuzey Kaliforniya'daki en iyi
özel hastanelerden biri -
1:55 - 2:00ve onlarla birlikte, San Francisco'nun en
fakir ve en az hizmet alan bölgesi olan -
2:00 - 2:04Bayview-Hunters Point'te bir klinik açtık.
-
2:04 - 2:06Şimdi, o noktadan önce,
-
2:06 - 2:09tüm Bayview'de 10 binden fazla çocuğa
-
2:09 - 2:12hizmet eden sadece
bir çocuk doktoru vardı, -
2:12 - 2:17bu yüzden bir tabela astık ve
ödeme gücüne bakmaksızın -
2:17 - 2:19yüksek kalite bakım hizmeti verebildik.
-
2:19 - 2:23Bu harikaydı. Sağlık konusundaki
tipik eşitsizlikleri hedefledik: -
2:23 - 2:28bakıma erişim, aşı oranları, astımın
hastanede tedavi oranları gibi -
2:28 - 2:30ve tüm hedeflerimize ulaştık.
-
2:30 - 2:32Kendimizle gurur duyduk.
-
2:33 - 2:37Ama sonra, tedirgin edici bir eğilimi
fark etmeye başladım. -
2:37 - 2:41Buradaki birçok çocuk bana
DEHB ya da Dikkat Eksikliği -
2:41 - 2:44Hiperaktivite Bozukluğu
hastası olarak gönderiliyordu, -
2:44 - 2:48ancak geçmişlerine bakıp
muayene ettiğimde, -
2:48 - 2:52hastalarımın çoğuna
-
2:52 - 2:55DEHB teşhisi koyamadım.
-
2:55 - 3:00Çalıştığım çocukların çoğu oldukça
şiddetli travmalara maruz kalmışlardı -
3:01 - 3:04ve bu durumun altında başka
şeyler olabileceğini hissediyordum. -
3:04 - 3:08Nasıl olduysa önemli
bir noktayı kaçırıyordum. -
3:10 - 3:13İhtisasımı bitirmeden önce
halk sağlığı üzerine master yapmıştım. -
3:13 - 3:16Halk sağlığı okulunda size
öğrettikleri şeylerden biri, -
3:16 - 3:18bir doktorsanız
-
3:18 - 3:22ve 100 çocuğun 100'ününde aynı
çeşmeden içtiğini görüyorsanız -
3:22 - 3:25ve bunlardan 98'i ishalse,
-
3:25 - 3:30işe koyulup art arda
antibiyotik dozları içeren -
3:30 - 3:32reçeteleri yazabilirsiniz
-
3:32 - 3:38ya da kolayca ''Bu su kaynağının
içinde ne var?'' diyebilirsiniz. -
3:38 - 3:42Ben de, olumsuz durumların
çocukların beyin gelişimi -
3:42 - 3:44ve vücut gelişimini
nasıl etkilediğine dair -
3:44 - 3:48elime ne geçerse okudum.
-
3:48 - 3:52Bir gün iş arkadaşım ofisime geldi
-
3:52 - 3:56ve ''Dr. Burke, bunu
gördünüz mü?'' diye sordu. -
3:57 - 4:01Elinde "Olumsuz Çocukluk Deneyimleri" adlı
-
4:01 - 4:04çalışmanın bir kopyası vardı.
-
4:05 - 4:12O gün, benim hem klinik uygulamalarımı
hem de tüm kariyerimi değiştirdi. -
4:12 - 4:15"Olumsuz Çocukluk Deneyimleri" çalışması,
-
4:15 - 4:17herkesin bilmesi gereken bir çalışma.
-
4:17 - 4:23Çalışma, Kaiser'deki Dr. Vince Felitti ve
CDC'deki Dr. Bob Anda tarafından yapıldı -
4:23 - 4:31ve hep birlikte 17.500 yetişkine,
"olumsuz çocukluk deneyimleri" -
4:31 - 4:36veya ACE dedikleri şeye
maruz kalma öykülerini sordular. -
4:37 - 4:41Bunların içinde şunlar var:
Fiziksel, duygusal ve cinsel istismar, -
4:41 - 4:43fiziksel ya da duygusal ihmal,
-
4:43 - 4:48ebeveynsel akıl hastalığı,
madde bağımlılığı, hapsedilme, -
4:48 - 4:51ebeveyn ayrılığı veya boşanması
-
4:51 - 4:53ya da aile içi şiddet.
-
4:53 - 4:57Verdiğiniz her bir evet cevabı için, ACE
puanında bir puan elde edersiniz. -
4:57 - 4:59Ve sonra yaptıkları şey,
-
4:59 - 5:04bu ACE puanlarını sağlık
sonuçları ile ilişkilendirmek. -
5:05 - 5:08Buldukları şey, çarpıcıydı.
-
5:08 - 5:09İki şey:
-
5:09 - 5:13Birincisi, ACE'lerin akıl almaz
derecede yaygın olması. -
5:13 - 5:20Nüfusun yüzde 67'sinde
en az bir ACE var -
5:20 - 5:26ve yüzde 12,6'sı, yani sekizde biri,
dört veya daha fazlasında ACE var. -
5:27 - 5:29Bulduklari ikinci şey,
-
5:29 - 5:32ACE'ler ve sağlık sonuçları arasında
-
5:32 - 5:36bir doz-davranış ilişkisi olmasıydı:
-
5:37 - 5:41ACE puanınız ne kadar yüksekse,
sağlık sonuçlarınız o kadar kötüdür. -
5:41 - 5:44ACE puanı dört veya
daha fazla olan kişinin -
5:44 - 5:48kronik obstrüktif
akciğer hastalığı ile ilgili -
5:48 - 5:52ACE puanı sıfır olandan iki buçuk kat
daha fazla göreceli riski var. -
5:53 - 5:56Hepatit için, iki buçuk katı daha fazla,
-
5:56 - 5:59depresyon için ise, dört buçuk
katı daha fazla risk var. -
5:59 - 6:03İntihar eğilimi için,
bu risk 12 kat daha fazla. -
6:04 - 6:07ACE puanı yedi veya daha
fazla olan bir kişinin ise, -
6:07 - 6:11hayat boyu üç kat daha fazla
akciğer kanseri riski varken, -
6:11 - 6:15iskemik kalp hastalığında da
üç buçuk kat daha fazla riski var, -
6:15 - 6:18ki bu, ABD'de bir numaralı
öldürücü hastalık demek. -
6:19 - 6:22Tabii, bu bir anlam ifade ediyor.
-
6:22 - 6:27Bazı insanlar bu veriye bakıp
dediler ki: "Hadi ama, -
6:27 - 6:31zor bir çocukluk geçiriyorsun, muhtemelen
daha fazla içki ve sigara içiyorsun -
6:31 - 6:34ve sağlığını bozacak
tüm bu şeyleri yapıyorsun. -
6:34 - 6:38Bu bilim değil. Sadece kötü davranış."
-
6:38 - 6:43İşte tam burada bilim devreye giriyor.
-
6:43 - 6:48Şimdi, ilk sıkıntıların,
çocuklarımızın gelişen beyinlerini -
6:48 - 6:52ve bedenlerini nasıl etkilediğini
-
6:52 - 6:55eskisinden çok daha iyi anlıyoruz.
-
6:55 - 6:58Akkumbens çekirdeğini,
-
6:58 - 7:00beynin zevk ve ödül merkezini etkiliyor,
-
7:00 - 7:03ki bu alan, madde
bağımlılığını da içeriyor. -
7:03 - 7:07Dürtü kontrolü ve yürütme
fonksiyonu için gerekli olan -
7:07 - 7:09prefrontal korteksi engelliyor,
-
7:09 - 7:12ki bu alan, öğrenme için
kritik bir alandır. -
7:12 - 7:13MR taramalarında,
-
7:13 - 7:17beynin korku merkezi olan amigdaladaki
-
7:17 - 7:20ölçülebilen farklılıkları görüyoruz.
-
7:20 - 7:24Bu yüzden yüksek dozda sıkıntıya
maruz kalan insanların -
7:24 - 7:27neden yüksek riskli davranışlarda
bulunduğuyla ilgili -
7:27 - 7:30gerçek nörolojik sebepler var
-
7:30 - 7:32ve bunları bilmek önemli.
-
7:32 - 7:38Ancak, eğer herhangi bir yüksek riskli
davranışlarla iç içe değilseniz bile, -
7:38 - 7:43yine de kalp hastalığı veya
kanser olma ihtimaliniz var. -
7:44 - 7:50Bunun sebebinin, beynin ve
bedenin stres yanıt sistemi olan -
7:50 - 7:54hipotalamus-hipofiz-adrenal
aks ile ilgisi olmalı -
7:54 - 7:57ki bu sistem 'savaş-ya da-kaç'
tepkimizi yönetiyor. -
7:57 - 7:59Peki bu nasıl çalışıyor?
-
7:59 - 8:03Bir ormanda yürüdüğünüzü hayal edin
ve bir ayı görüyorsunuz. -
8:03 - 8:07Acilen, hipotalamus'unuz
hipofiz bezinize sinyal gönderir, -
8:07 - 8:10o da böbreküstü bezinize
sinyal göndererek şöyle der: -
8:10 - 8:13"Stres hormonlarını sal!
Adrenalin! Kortizol!" -
8:13 - 8:16ve kalbiniz çarpmaya başlar,
-
8:16 - 8:18göz bebekleriniz büyür,
hava yollarınız açılır -
8:18 - 8:24ve artık ya ayı ile savaşmaya
ya da ayıdan kaçmaya hazırsınız. -
8:24 - 8:27Bu harika,
-
8:27 - 8:30eğer bir ormandaysanız ve bir ayı varsa.
-
8:30 - 8:32(Gülüşmeler)
-
8:32 - 8:38Ancak problem, ayı her gece eve gelirse
-
8:38 - 8:44ve bu sistem tekrar tekrar
etkinleştiğinde ne olacağı -
8:44 - 8:48ve bu, uyumsal ya da
hayat kurtarıcı olmaktan, -
8:48 - 8:52uyumsuz olmaya veya sağlığa
zarar verici olmaya kadar gider. -
8:52 - 8:58Çocuklar, bu tekrarlanan stres
aktivasyonuna karşı özellikle hassastır, -
8:58 - 9:01çünkü beyinleri ve bedenleri
henüz gelişiyor. -
9:02 - 9:08Yüksek dozda sıkıntı onların sadece beyin
yapılarını ve fonksiyonlarını etkilemez, -
9:08 - 9:11gelişen bağışıklık sistemlerini,
-
9:11 - 9:14gelişen hormonal sistemlerini
-
9:14 - 9:19ve hatta DNA'mızın okunma ve
kopyalanma şeklini de etkiler. -
9:20 - 9:25Bu nedenle, bana göre, bu bilgi,
bana öğretilenleri bir kenara attı, -
9:25 - 9:29çünkü bir hastalığın
mekanizmasını anladığımızda, -
9:29 - 9:34sadece hangi yolların bozulduğunu değil,
nasıl bozulduğunu bildiğimiz takdirde, -
9:34 - 9:37o zaman doktorlar olarak, bu bilimi,
-
9:37 - 9:41önlem ve tedavi için
kullanmak bizim işimiz. -
9:41 - 9:42Yaptığımız şey bu.
-
9:43 - 9:47Bu yüzden, San Francisco'da
Genç Sağlığı Merkezi oluşturduk, -
9:47 - 9:52ACE'lerin ve toksik stresin etkilerini
önlemek, taramak ve iyileştirmek için. -
9:52 - 9:56Çocuklarımızın her birinin
düzenli muayenelerinde, -
9:56 - 9:58basitçe bir rutin tarama ile başladık,
-
9:58 - 10:03çünkü eğer hastamın 4 ACE puanı varsa,
-
10:03 - 10:08iki buçuk kat daha fazla hepatit ya da
COPD geliştirme riski olduğunu, -
10:08 - 10:10dört buçuk kez daha fazla
depresyona girme riski olduğunu -
10:10 - 10:14ve sıfır ACE'li hastamdan
12 kez daha fazla -
10:14 - 10:17kendi hayatına son verme riski
olduğunu biliyorum. -
10:17 - 10:20Ben bunu hastam odamdayken biliyorum.
-
10:20 - 10:23Taraması pozitif çıkan hastalarımız için,
-
10:23 - 10:27en iyi uygulamaları kullanarak
sıkıntı dozunu azaltmak ve semptomları -
10:27 - 10:31tedavi etmek için çalışan multidisipliner
bir tedavi takımımız var. -
10:31 - 10:36Bununla birlikte ev ziyaretleri, bakım
koordinasyonu, zihin sağlığı bakımı, -
10:36 - 10:42beslenme, holistik müdahele ve evet,
gerektiğinde ilaç tedavisi de var. -
10:42 - 10:47Ayrıca ebeveynleri, ACE'lerin ve toksik
stresin etkileri hakkında eğitiyoruz, -
10:47 - 10:53sizin elektrik prizlerini kapatmak veya
kurşun zehirlenmesini önlediğiniz şekilde -
10:53 - 10:57ve astımlı ve diyabetli hastalarımızın
bakımını uygun hâle getiriyoruz. -
10:57 - 11:01Hormonal ve bağışıklık sistemlerindeki
değişiklikler dikkate alındığında, -
11:01 - 11:06daha girişken bir tedaviye ihtiyaç duyma
ihtimallerini onaylayıcı bir şekilde. -
11:06 - 11:10Bu, bilimi anladığınızda olan diğer şey,
-
11:10 - 11:13çatı tepelerinden bağırmak
isteyecek olmanız, -
11:13 - 11:17çünkü bu sadece Bayview'deki
çocukların meselesi değil. -
11:17 - 11:21Herkesin bunu duyduğu anı hayal ettim,
-
11:21 - 11:24rutin tarama, multidisipliner
tedavi takımları olurdu -
11:24 - 11:29ve en etkili klinik tedavi
protokollerine bir yarış olurdu. -
11:29 - 11:32Evet. Bu olmadı.
-
11:33 - 11:36Benim için çok büyük bir öğrenme idi.
-
11:36 - 11:40En iyi klinik uygulaması
olarak düşündüğüm şeyin -
11:40 - 11:44şimdi bir eylem olduğunu anlıyorum.
-
11:45 - 11:47Amerikan Pediatri Akademisi'nin
eski başkanı, -
11:47 - 11:51Dr. Robert Block'un dediği gibi:
-
11:51 - 11:54"Olumsuz çocukluk deneyimleri
-
11:54 - 11:59bugün ulusumuzun karşı karşıya
kaldığı en büyük değinilmemiş -
11:59 - 12:01toplum sağlığı tehdidir."
-
12:01 - 12:06Pek çok insan için,
bu korkunç bir beklenti. -
12:06 - 12:10Sorunun kapsam ve ölçeği o kadar geniş ki
-
12:10 - 12:14nasıl yaklaşabileceğimizi
düşünmek bunaltıcı. -
12:14 - 12:18Ancak bana göre, burası
aslında ümidin olduğu yer, -
12:19 - 12:22çünkü doğru çerçeveye sahip olduğumuzda,
-
12:22 - 12:27bunun bir toplum sağlığı krizi
olduğunu tanımladığımızda, -
12:27 - 12:32o zaman çözüme götürecek doğru alet
takımını kullanmaya başlayacağız. -
12:32 - 12:36Tütünden, kurşun zehirlenmesine ve
HIV/AIDS'e kadar, -
12:36 - 12:41ABD aslında, toplum sağlığı
problemlerine değinen -
12:41 - 12:43güçlü bir geçmiş performans kaydına sahip,
-
12:43 - 12:49ama bu başarıları ACE'lerle
ve toksik stres ile yenilemek -
12:49 - 12:54azim ve bağlılık gerektirecek
-
12:54 - 12:58ve ulusumuzun şimdiye
kadarki yanıtına baktığımda, -
12:58 - 12:59merak ediyorum,
-
12:59 - 13:03bunu neden daha fazla ciddiye almadık?
-
13:03 - 13:07Biliyorsunuz, başlangıçta meseleyi
dışladığımızı düşünmüştüm, -
13:07 - 13:09çünkü bize uymuyordu.
-
13:09 - 13:12Bu, o mahallelerdeki çocukların meselesi.
-
13:12 - 13:15Bu garip, çünkü veriler bunu doğrulamıyor.
-
13:16 - 13:21Orijinal ACE çalışması, yüzde 70'i
-
13:21 - 13:23beyaz olan bir topluluk için yapıldı,
-
13:23 - 13:25yüzde 70 üniversite eğitimli kesim.
-
13:26 - 13:30Ancak sonra, insanlarla konuştukça,
-
13:30 - 13:34belki de tamamen geriye doğru
yaptığımı düşünmeye başlıyorum. -
13:35 - 13:43Bu odada kaç kişinin mental
hastalığa sahip bir aile ferdiyle -
13:43 - 13:45büyüdüğünü sorsaydım,
-
13:46 - 13:47birkaç el kalkardı.
-
13:48 - 13:54Ve sonra kaç kişinin çok fazla içen
ya da kızını dövmeyen dizini döver -
13:54 - 13:58lafına inanan bir ebeveyne
sahip olduğunu sorsaydım, -
13:59 - 14:02eminim birkaç el daha kalkardı.
-
14:02 - 14:07Bu odada bile, pek çoğumuza
dokunan bir mesele var -
14:07 - 14:11ve ben bu meseleyi dışladığımıza
inanmaya başlıyorum, -
14:11 - 14:13çünkü bizi ilgilendirmiyor.
-
14:13 - 14:16Başka posta kodlarında görmek daha kolay,
-
14:16 - 14:18çünkü bakmak istemiyoruz.
-
14:19 - 14:20Hasta olmayı tercih ederiz.
-
14:22 - 14:28Neyse ki, bilimsel ilerlemeler
ve açıkçası, ekonomik gerçekler -
14:28 - 14:32bu seçeneği her gün
daha az uygulanabilir kılıyor. -
14:34 - 14:35Bilim nettir:
-
14:36 - 14:41İlk sıkıntılar sağlığı hayat süresince
dramatik olarak etkiler. -
14:42 - 14:47Bugün, biz erken olumsuzluklardan,
hastalığa ve erken ölüme giden ilerlemeyi -
14:47 - 14:51nasıl durduracağımızı anlamaya başlıyoruz
-
14:51 - 14:53ve bundan 30 yıl sonra,
-
14:53 - 14:56yüksek ACE puanı olan
-
14:56 - 14:59ve davranışsal semptomları belirlenmemiş,
-
14:59 - 15:02astım yönetimi bağlantılanmamış,
-
15:02 - 15:05yüksek tansiyona müsait
-
15:05 - 15:08ve erken kalp hastalığı
ya da kanser olan bir çocuk -
15:08 - 15:13HIV/AIDS'den altı aylık ölen
kadar anormal olacak. -
15:13 - 15:17İnsanlar bu duruma bakıp
"Neler olmuş burada?" diyecek. -
15:18 - 15:20Bu, tedavi edilebilir.
-
15:20 - 15:23Bu, alt edilebilir.
-
15:23 - 15:28Bugün ihtiyacımız olan tek şey,
-
15:28 - 15:31bu sorunla yüzleşip
-
15:31 - 15:36bu gerçek ve bu biziz deme cesareti.
-
15:36 - 15:41Hareketin biz olduğuna inanıyorum.
-
15:41 - 15:42Teşekkür ederim.
-
15:42 - 15:45(Alkışlar)
- Title:
- Çocukluk travması hayat boyu sağlığı nasıl etkiler?
- Speaker:
- Nadine Burke Harris
- Description:
-
Çocukluk travmanız, büyüdükçe üstesinden gelebileceğiniz bir şey değildir. Çocuk doktoru Nadine Burke Harris, istismara bağlı tekrarlayan stresin, ihmal edilmenin, ruhsal hastılıklardan veya madde bağımlılığından muzdarip ebeveynlerin, beyin gelişimi üzerindeki somut ve gözlemlenebilir etkilerini açıklıyor. Yüksek düzeyde travma yaşayanların hayatları boyunca kalp hastalıkları ve akciğer kanserine yakalanma risklerinin üç kat arttığına işaret ediyor. Travmanın önlenmesi ve tedavisi için çocuk tıbbı alanında mücadele eden tutkulu bir savunma.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:59
Eren Gokce approved Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Suleyman Cengiz accepted Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Suleyman Cengiz edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Suleyman Cengiz edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime |