Jak trauma z dzieciństwa wpływa na zdrowie w ciągu całego życia.
-
0:01 - 0:02W połowie lat 90.
-
0:02 - 0:05CDC oraz Kaiser Permanente
-
0:05 - 0:09odkryli czynnik istotnie zwiększający
ryzyko zachorowań -
0:09 - 0:14na 7 z 10 głównych przyczyn zgonów w USA.
-
0:15 - 0:18W dużych dawkach
wpływa on na rozwój mózgu, -
0:18 - 0:22układ odpornościowy i hormonalny,
-
0:22 - 0:27a nawet na sposób, w jaki odczytywane
i przepisywane jest DNA. -
0:27 - 0:30Osobom narażonym na duże
natężenie tego czynnika -
0:30 - 0:34grozi trzykrotnie wyższe ryzyko
zachorowań na choroby serca i raka płuc -
0:34 - 0:39oraz życie krótsze o 20 lat.
-
0:40 - 0:46Jednak lekarzy wciąż nie uczy się
jak go wykrywać i leczyć. -
0:46 - 0:52Nie jest to pestycyd
czy toksyna z opakowań. -
0:52 - 0:54To trauma przeżyta w dzieciństwie.
-
0:55 - 0:58Jaką traumę mam na myśli?
-
0:58 - 1:02Nie oblanie testu
czy przegranie meczu koszykówki. -
1:02 - 1:07Chodzi o zagrożenia
tak poważne i dojmujące, -
1:07 - 1:11że dosłownie zakorzeniają się pod skórą
i zmieniają naszą fizjologię. -
1:11 - 1:14Chodzi tu o znęcanie się czy zaniedbanie,
-
1:14 - 1:17dorastanie z chorym psychicznie
-
1:17 - 1:19lub uzależnionym rodzicem.
-
1:20 - 1:21Przez długi czas
-
1:21 - 1:24ja też traktowałam te zjawiska tak,
jak mnie nauczono, -
1:24 - 1:29albo jako problem socjalny,
w gestii opieki społecznej, -
1:29 - 1:33albo jako problem psychologiczny,
sprawa dla poradni zdrowia psychicznego. -
1:34 - 1:39Aż pewne zdarzenie
zmieniło moje podejście. -
1:40 - 1:42Kiedy skończyłam staż,
-
1:42 - 1:45chciałam pracować w miejscu,
gdzie czułabym się potrzebna, -
1:45 - 1:49gdzie mogłabym zmienić świat na lepsze.
-
1:49 - 1:52Zatrudniłam się
w Centrum Medycznym California Pacific, -
1:52 - 1:55jednym z najlepszych prywatnych szpitali
w Północnej Kalifornii, -
1:55 - 2:00i wspólnie otworzyliśmy przychodnię
w Bayview-Hunters Point, -
2:00 - 2:04jednej z najbiedniejszych i najbardziej
zaniedbanych dzielnic San Francisco. -
2:04 - 2:06Zanim powstała nasza przychodnia,
-
2:06 - 2:09w całym Bayview był tylko jeden pediatra
-
2:09 - 2:12na ponad 10 000 dzieci.
-
2:12 - 2:17Tak więc rozpoczęliśmy pracę
i dawaliśmy doskonałą opiekę medyczną, -
2:17 - 2:19nie patrząc, czy pacjenta na to stać.
-
2:19 - 2:23To było wspaniałe.
Skupiliśmy się na typowych brakach. -
2:23 - 2:28Dostępie do opieki medycznej,
szczepieniach, leczeniu astmy -
2:28 - 2:30i osiągnęliśmy wszystkie założone cele.
-
2:30 - 2:33Byliśmy z siebie bardzo dumni.
-
2:33 - 2:37Lecz wtedy zaczęłam zauważać
niepokojący trend. -
2:37 - 2:41Kierowano do mnie wiele dzieci
z podejrzeniem ADHD, -
2:41 - 2:44czyli zespołem nadpobudliwości
psychoruchowej z deficytem uwagi. -
2:44 - 2:48Jednak po uważnym zbadaniu
moich pacjentów, -
2:48 - 2:52zorientowałam się, że większości z nich
-
2:52 - 2:55nie mogę postawić diagnozy ADHD.
-
2:55 - 3:01Większość kierowanych do mnie dzieci
doświadczyło tak głębokiej traumy, -
3:01 - 3:04że mylono ją z czym innym.
-
3:04 - 3:08Umykało mi coś bardzo ważnego.
-
3:10 - 3:13Przed podjęciem stażu
zrobiłam magistra ze zdrowia publicznego -
3:13 - 3:16i jedną z rzeczy, której tam uczą
-
3:16 - 3:18jest to, że jeśli jesteś lekarzem
-
3:18 - 3:22i masz 100 dzieci, które piły
wodę z jednej studni -
3:22 - 3:25i 98 z nich dostało biegunki,
-
3:25 - 3:28możesz śmiało zacząć przepisywać im
-
3:28 - 3:32antybiotyk za antybiotykiem
-
3:32 - 3:38lub możesz zadać sobie pytanie:
"Co do diabła jest w tej studni?". -
3:38 - 3:42Zaczęłam więc czytać wszystko,
co tylko wpadło mi w ręce -
3:42 - 3:44na temat, jak traumatyczne
doświadczenia z dzieciństwa -
3:44 - 3:48wpływają na wciaż rozwijające się
mózgi i ciała dzieci. -
3:48 - 3:52Pewnego dnia do mojego biura
przyszedł mój współpracownik -
3:52 - 3:56i zapytał: "Doktor Burke,
widziała to pani?". -
3:57 - 4:01Trzymał w rękach kopię raportu z badań.
-
4:01 - 4:04"Badania nad traumatycznymi
doświadczeniami z dzieciństwa". -
4:05 - 4:12Ten dzień zmienił moją praktykę
lekarską i całą moją karierę. -
4:12 - 4:15"Traumatyczne doświadczenia
z dzieciństwa", -
4:15 - 4:18to badania, których wynik
powinni znać wszyscy. -
4:18 - 4:23Przeprowadzili je dr Vincent Felitti
z Kaiser i dr Bob Anda z CDC. -
4:23 - 4:31Przepytali 17 500 dorosłych
o ich przeszłość, -
4:31 - 4:36określaną mianem traumatycznych
doświadczeń z dzieciństwa (ACE). -
4:37 - 4:41Takich jak: znęcanie się fizyczne,
emocjonalne i seksualne, -
4:41 - 4:43fizyczne lub emocjonalne zaniedbanie,
-
4:43 - 4:47choroba psychiczna rodzica
uzależnienie od narkotyków, -
4:47 - 4:51więzienie, separacja lub rozwód rodziców,
-
4:51 - 4:53lub przemoc domowa.
-
4:53 - 4:58Za pozytywną odpowiedź
otrzymywało się punkt ACE. -
4:58 - 5:02Następnie porównali wyniki wywiadu
-
5:02 - 5:05z wynikami zdrowotnymi.
-
5:05 - 5:08To, czego się dowiedzieli,
było uderzające. -
5:08 - 5:09Dwie rzeczy.
-
5:09 - 5:13Traumatyczne doświadczenia
są niezwykle powszechne. -
5:13 - 5:2067% populacji miało
przynajmniej jedno takie doświadczenie, -
5:20 - 5:26a 12,6%, jedno z ośmiu miało 4 lub więcej.
-
5:27 - 5:29Ponadto odkryli,
-
5:29 - 5:32że istniała zależność dawka-reakcja
-
5:32 - 5:37pomiędzy traumatycznymi doświadczeniami,
a skutkami zdrowotnymi. -
5:37 - 5:41Im większa ilość przykrych doświadczeń,
tym gorsze zdrowie. -
5:41 - 5:44Dla osoby z wynikiem ACE 4 lub więcej
-
5:44 - 5:48ryzyko zachorowania
na przewlekłą chorobę płuc -
5:48 - 5:52było 2,5 razy większe niż
dla kogoś z wynikiem ACE 0. -
5:53 - 5:56Tak samo było z żółtaczką.
-
5:56 - 6:00Depresja była 4,5 razy częstsza.
-
6:00 - 6:03Samobójstwo 12 razy
bardziej prawdopodobne. -
6:03 - 6:06Osoba z wynikiem ACE 7 lub więcej
-
6:06 - 6:11miała trzykrotnie większe
ryzyko zachorowania na raka płuc -
6:11 - 6:15i 3,5 razy większe ryzyko
choroby niedokrwiennej serca, -
6:15 - 6:18zabójcy numer jeden w USA.
-
6:20 - 6:22Oczywiście, to ma sens.
-
6:22 - 6:27Niektórzy spojrzeli na dane
i powiedzieli: "Daj spokój. -
6:27 - 6:31Masz trudne dzieciństwo, to szybciej
sięgniesz po alkohol i papierosy -
6:31 - 6:34i będziesz robić te wszystkie rzeczy,
które szkodzą zdrowiu. -
6:34 - 6:38To nie wynika z nauki.
To po prostu złe zachowanie." -
6:39 - 6:43Okazuje się, że jest tutaj
miejsce na naukę. -
6:43 - 6:47Teraz rozumiemy lepiej
niż kiedykolwiek wcześniej -
6:47 - 6:51jak styczność z traumą w dzieciństwie
-
6:51 - 6:54wpływa na rozwijające się
mózg i ciało dziecka. -
6:54 - 6:57To ma wpływ na takie obszary,
jak jądro półleżące, -
6:57 - 6:59ośrodek przyjemności i nagrody w mózgu,
-
6:59 - 7:03który zmienia się pod wpływem narkotyków.
-
7:03 - 7:05To hamuje korę przedczołową,
-
7:05 - 7:08która jest niezbędna do kontroli
bodźców i pełni rolę krytyczną -
7:08 - 7:11w uczeniu się.
-
7:11 - 7:14Na obrazie z rezonansu
-
7:14 - 7:17widać znaczącą różnicę
w ciele migdałowatym, -
7:17 - 7:21ośrodku mózgu odpowiedzialnym za strach.
-
7:21 - 7:23Więc są neurologiczne powody,
-
7:23 - 7:27dla których osoby,
mające za sobą dużą traumę -
7:27 - 7:31częściej angażują się
w ryzykowne zachowania. -
7:31 - 7:33I warto o tym pamiętać.
-
7:33 - 7:38Ale okazuje się, że nawet jeśli
nie angażujesz się w ryzykowne zachowania -
7:38 - 7:45i tak jest większe prawdopodobieństwo
zachorowania na chorobę serca czy raka. -
7:45 - 7:50Ma to związek z osią podwzgórzowo-
przysadkowo-nadnerczową -
7:50 - 7:53systemem odpowiedzialnym
za reakcję na stres, -
7:53 - 7:57wybierającą walkę lub ucieczkę.
-
7:57 - 7:59Jak to działa?
-
7:59 - 8:03Wyobraźcie sobie, że jesteście
w lesie i widzicie niedźwiedzia. -
8:03 - 8:07Natychmiast wasze podwzgórze
wysyła sygnał do nadnerczy -
8:07 - 8:10i krzyczy:
-
8:10 - 8:13"Uwolnić hormon stresu!
Andrenalinę! Kortyzol!" -
8:13 - 8:17Serce zaczyna walić,
źrenice się rozszerzają, -
8:17 - 8:19drogi oddechowe się otwierają.
-
8:19 - 8:24Jesteście gotowi albo do walki
z niedźwiedziem, albo do ucieczki. -
8:24 - 8:27I jest to cudowne rozwiązanie,
-
8:27 - 8:30gdy jesteś w lesie i widzisz niedźwiedzia.
-
8:30 - 8:33(Śmiech)
-
8:33 - 8:38Problem pojawia się, gdy niedźwiedź
przychodzi każdej nocy do domu, -
8:38 - 8:44przez co ten system
jest w kółko aktywowany. -
8:44 - 8:48Na początku się dostosowuje,
jest samozachowawczy -
8:48 - 8:53a potem staje się
niedostosowany, szkodliwy. -
8:53 - 8:58Dzieci są szczególnie wrażliwe
na te powtarzalną aktywację stresu, -
8:58 - 9:01ponieważ ich mózgi i ciała
jeszcze się rozwijają. -
9:02 - 9:08Mocne doświadczenia traumatyczne nie tylko
wpływają na strukturę i funkcję mózgu -
9:08 - 9:11ale i wpływają na rozwój
układu odpornościowego, -
9:11 - 9:14układu hormonalnego,
-
9:14 - 9:19a nawet na to jak zapisywane
i odczytywanie jest DNA. -
9:20 - 9:25Dla mnie te wnioski wywróciły
do góry nogami moje szkolenie. -
9:25 - 9:29Bo kiedy rozumiemy mechanizm choroby,
-
9:29 - 9:34kiedy wiemy, które ścieżki
są zakłócone i w jaki sposób, -
9:34 - 9:38wtedy, jako lekarze
powinniśmy użyć tej wiedzy -
9:38 - 9:41do zapobiegania i leczenia.
-
9:41 - 9:43Taka jest nasza rola.
-
9:43 - 9:47Dlatego w San Fancisco stworzyliśmy
Centrum Zdrowia Młodzieży, -
9:47 - 9:52żeby zapobiegać, wyłapywać
i leczyć wpływ traumy i stresu. -
9:52 - 9:57Zaczęliśmy od badań przesiewowych
każdego dziecka w naszym ośrodku -
9:57 - 9:59podczas zwykłych badań kontrolnych.
-
9:59 - 10:03Teraz już wiem, że pacjent
z wynikiem ACE 4 -
10:03 - 10:08ma 2,5 razy większą zachorowalność
na żółtaczkę, chorobę płuc, -
10:08 - 10:10ma 4,5 razy większą możliwość
zachorowania na depresję -
10:10 - 10:15i 12 razy większą szansę
odebrania sobie życia -
10:15 - 10:17niż pacjenci z ACE zerowym.
-
10:17 - 10:20Ja to wiem, kiedy pacjent
jest u mnie w gabinecie. -
10:20 - 10:23Dla pacjentów mających wynik pozytywny
w badaniach przesiewowych -
10:23 - 10:28mamy szereg kuracji, mających na celu
zmniejszenie niebezpieczeństwa -
10:28 - 10:34i leczących objawy za pomocą
opieki psychologicznej, wizyt domowych, -
10:34 - 10:38zdrowego odżywiania się,
holistycznego podejścia, -
10:38 - 10:43no i wreszcie leków.
-
10:43 - 10:47Edukujemy także rodziców,
na temat wpływu traumy i stresu, -
10:47 - 10:53tak jak się omawia zagrożenia
porażeniem prądem czy zatruciem ołowiem. -
10:53 - 10:57Dopasowujemy leczenie
dla astmatyków i cukrzyków -
10:57 - 11:01pamiętając, że w związku ze
zmianami hormonalnymi, -
11:01 - 11:06które zaszły w ich ciałach, kuracja ta
może być bardziej agresywna. -
11:06 - 11:10Kolejnym krokiem po zrozumieniu
tego mechanizmu -
11:10 - 11:13jest chęć wykrzyczenia tego całemu światu.
-
11:13 - 11:17Bo to nie dotyczy tylko
dzieciaków z Bayview. -
11:17 - 11:20Ja myślałam, że jak tylko
inni o tym usłyszą, -
11:20 - 11:24zaczną się rutynowe badania przesiewowe,
powstaną zespoły wielodyscyplinarne, -
11:24 - 11:29zacznie się wyścig
o najskuteczniejsze badania kliniczne. -
11:31 - 11:33Nic z tego.
-
11:33 - 11:36Dla mnie to był duża nauczka.
-
11:36 - 11:41To, co wydawało mi się
dobrą praktyką kliniczną, -
11:41 - 11:44okazało się przelotnym zainteresowaniem.
-
11:45 - 11:47Słowami dra Roberta Blocka,
-
11:47 - 11:52byłego prezydenta
Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej, -
11:52 - 11:54"Traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa,
-
11:54 - 11:59to najbardziej zaniedbane zagrożenie
zdrowia publicznego, -
11:59 - 12:01z którym mamy do czynienia dzisiaj."
-
12:01 - 12:06I dla wielu ludzi,
to przerażająca perspektywa. -
12:06 - 12:11Zasięg i rozmiar tego problemu
wydaje sie tak duży, -
12:11 - 12:14że trudno sobie wyobrazić, jak
możemy się do tego zabrać. -
12:14 - 12:19Ale dla mnie, w tym właśnie jest nadzieja.
-
12:19 - 12:22Bo jeśli mamy odpowiedni zakres działania
-
12:22 - 12:27jeśli zdajemy sobie sprawę,
że to zagraża zdrowiu publicznemu, -
12:27 - 12:32to możemy zacząć używać
odpowiednich narzędzi i szukać rozwiązań. -
12:32 - 12:36Od tytoniu, przez zatrucie ołowiem,
aż po HIV i AIDS, -
12:36 - 12:41USA mają wielkie dokonania
-
12:41 - 12:44w radzeniu sobie z zagrożeniami
zdrowia publicznego. -
12:44 - 12:49Do powtórzenia tych osiągnięć
z problemem ACE i stresem -
12:49 - 12:54potrzebne będą determinacja i poświęcenie.
-
12:54 - 12:58Kiedy patrzę, jak do tej pory
nasz naród reagował na te doniesienia, -
12:58 - 12:59to zastanawiam się,
-
12:59 - 13:03dlaczego jeszcze nie podchodzimy
do tego poważnie? -
13:03 - 13:07Na początku myślałam,
że marginalizujemy sprawę, -
13:07 - 13:09bo ona nas nie dotyczy.
-
13:09 - 13:12To dotyczy tylko tamtych dzieciaków,
z tamtych osiedli. -
13:12 - 13:16Ale przecież dane tego nie potwierdząją.
-
13:16 - 13:21Pierwsze badanie ACE
zostało przeprowadzone -
13:21 - 13:23na populacji, która jest
w 70% kaukaska, -
13:23 - 13:26w 70% po college'u.
-
13:26 - 13:30Ale im więcej rozmawiałam z ludźmi,
-
13:30 - 13:34tym bardziej myślałam, że chyba to ja
nie tak na to patrzyłam. -
13:35 - 13:41Gdybym zapytała ilu ludzi na tej sali
-
13:41 - 13:45dorastało w rodzinie
z osobą psychicznie chorą, -
13:46 - 13:48założę się, że byłoby kilka rąk w górze.
-
13:48 - 13:54A gdybym następnie zapytała, ile osób
miało rodzica, który pił za dużo, -
13:54 - 13:58albo ile osób uważa, że dyscyplina
czasem wymaga użycia paska, -
13:59 - 14:02założę się, że kolejnych kilka osób
podniosłoby rękę. -
14:02 - 14:07Nawet na tej sali, ten problem
dotyczy wielu z nas. -
14:07 - 14:11Zaczynam myśleć,
że marginalizujemy ten problem, -
14:11 - 14:13bo właśnie nas dotyczy.
-
14:13 - 14:16Może łatwiej się na to patrzy,
jak dzieje się gdzieś dalej, -
14:16 - 14:19bo nie chcemy na to patrzeć.
-
14:19 - 14:21Wolelibyśmy mieć jakąś konkretną chorobę.
-
14:22 - 14:28Na szczęście zaawansowana nauka
i realia ekonomiczne, -
14:28 - 14:32czynią tę opcję obecnie mniej wykonalną.
-
14:34 - 14:35Nauka mówi jasno.
-
14:36 - 14:41Traumy z dzieciństwa dramatycznie
wpływają na nasze zdrowie. -
14:42 - 14:47Dzisiaj zaczynamy rozumieć,
jak przerwać zależność -
14:47 - 14:51między wczesną traumą, a chorobą
i przedwczesną śmiercią. -
14:51 - 14:5330 lat od teraz
-
14:53 - 14:56dziecko, które ma wysoki wynik ACE,
-
14:56 - 14:59i którego objawy pozostaną nierozpoznane,
-
14:59 - 15:02którego astma nie została powiązana,
z problemami z dzieciństwa, -
15:02 - 15:05i który będzie miał nadciśnienie,
-
15:05 - 15:08wczesną chorobę serca albo raka,
-
15:08 - 15:13pozostanie anomalią, tak jak
zgon 6 miesięcy po rozpoznaniu HIV/AIDS. -
15:13 - 15:17Ludzie spojrzą na ten przypadek
i powiedzą: "Co tu się u diabła stało?" -
15:18 - 15:21To można leczyć.
-
15:21 - 15:24To można pokonać.
-
15:24 - 15:28To, czego nam potrzeba dzisiaj,
-
15:28 - 15:31to odwaga spojrzenia problemowi w oczy
-
15:31 - 15:37i przyznanie, że to jest rzeczywistością
i dotyczy nas wszystkich. -
15:37 - 15:41Wierzę, że do nas należy kolejny krok.
-
15:41 - 15:43Dziekuję.
-
15:43 - 15:45(Brawa)
- Title:
- Jak trauma z dzieciństwa wpływa na zdrowie w ciągu całego życia.
- Speaker:
- Nadine Burke Harris
- Description:
-
Z traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa nie wyrasta się tak po prostu. Pediatra Nadine Burke Harris wyjaśnia, że powtarzający się stres spowodowany znęcaniem się, zaniedbaniem albo chorobą psychiczną lub uzależnieniem rodziców ma prawdziwy, namacalny wpływ na rozwój mózgu. Objawy widać się w ciągu całego życia, do tego stopnia, że ci, którzy doświadczyli dużego poziomu traumy mają trzykrotnie większe ryzyko choroby serca lub raka płuc. Ta prelekcja stanowi apel do pediatrów o zapobieganie i podjęcie leczenia skutków traumy.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 15:59
Marta Konieczna approved Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Karolina Borowska accepted Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Małgosia Makowska edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Małgosia Makowska edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime | ||
Dagmara Platuska edited Polish subtitles for How childhood trauma affects health across a lifetime |