Return to Video

Dlaczego ekstremofile dobrze wróżą życiu pozaziemskiemu - Louisa Preston

  • 0:06 - 0:07
    Wszyscy znamy filmy
  • 0:07 - 0:10
    o potwornych owadach z kosmosu
  • 0:10 - 0:12
    lub historie o porwaniach
    przez małe zielone ludziki,
  • 0:12 - 0:14
    ale badania nad życiem we wszechświecie,
  • 0:14 - 0:17
    w tym nad życiem pozaziemskim,
  • 0:17 - 0:20
    to poważna dziedzina nauki.
  • 0:20 - 0:23
    Astrobiologia bazuje na innych naukach,
  • 0:23 - 0:24
    jak fizyka,
  • 0:24 - 0:25
    biologia,
  • 0:25 - 0:26
    astronomia.
  • 0:26 - 0:27
    czy geologia.
  • 0:27 - 0:29
    Próbuje określić, jak powstało
    życie na ziemi,
  • 0:29 - 0:31
    jak mogłoby powstać gdzie indziej
  • 0:31 - 0:33
    i jak je wykryć.
  • 0:33 - 0:35
    Wiele starożytnych religii opisuje
  • 0:35 - 0:38
    inne światy zamieszkane przez ludzi,
  • 0:38 - 0:40
    ale były to raczej mityczne krainy
  • 0:40 - 0:42
    lub światy równoległe
  • 0:42 - 0:43
    niż planety istniejące
  • 0:43 - 0:45
    w tym samym wszechświecie.
  • 0:45 - 0:46
    Dopiero w ostatnim stuleciu
  • 0:46 - 0:48
    naukowcy mieli możliwość
  • 0:48 - 0:49
    podjęcia poważnych poszukiwań
  • 0:49 - 0:51
    życia pozaziemskiego.
  • 0:51 - 0:53
    Wiemy, że najprostsze
    ziemskie organizmy
  • 0:53 - 0:55
    potrzebują do życia trzech rzeczy:
  • 0:55 - 0:57
    wody w stanie ciekłym,
  • 0:57 - 0:58
    źródła energii,
  • 0:58 - 1:00
    i związków organicznych opartych na węglu.
  • 1:00 - 1:01
    Wiemy też, że Ziemia leży
  • 1:01 - 1:03
    w na tyle dobrej odległości od Słońca,
  • 1:03 - 1:06
    by nie zamarznąć ani nie spłonąć.
  • 1:06 - 1:08
    Planety leżące w takiej odległości
  • 1:08 - 1:10
    od swoich gwiazd
  • 1:10 - 1:12
    stwarzają warunki do życia.
  • 1:13 - 1:14
    Dawniej sądziliśmy,
  • 1:14 - 1:16
    że życie może istnieć
  • 1:16 - 1:18
    tylko w warunkach podobnych do ziemskich,
  • 1:18 - 1:20
    największym odkryciem astrobiologii
  • 1:20 - 1:23
    jest zdumiewająca wszechstronność życia.
  • 1:23 - 1:24
    Wiemy, że życie może kwitnąć
  • 1:24 - 1:26
    w ekstremalnych środowiskach,
  • 1:26 - 1:29
    które zabiłyby większość
    znanych organizmów.
  • 1:29 - 1:30
    Życie kwitnie wszędzie,
  • 1:30 - 1:33
    od czarnego dymu kominów hydrotermalnych,
  • 1:33 - 1:35
    przez najciemniejsze głębie oceanu,
  • 1:35 - 1:37
    do kwaśnych gorących źródeł,
  • 1:37 - 1:38
    jak również na zboczach wulkanów
  • 1:38 - 1:41
    i w wyższych partiach atmosfery.
  • 1:41 - 1:43
    Organizmy żyjące w tak trudnych warunkach
  • 1:43 - 1:45
    nazywamy ekstremofilami
  • 1:45 - 1:47
    i mogą one przetrwać
  • 1:47 - 1:48
    w skrajnych temperaturach,
  • 1:48 - 1:49
    ciśnieniu, promieniowaniu,
  • 1:49 - 1:51
    jak i zasoleniu, zakwaszeniu
  • 1:51 - 1:54
    i ograniczonym dostępie do światła,
  • 1:54 - 1:56
    wody oraz tlenu.
  • 1:57 - 1:59
    Co najciekawsze,
    ekstremofile rozwijają się
  • 1:59 - 2:01
    w środowiskach łudząco podobnych
  • 2:01 - 2:04
    do tych panujących na innych planetach.
  • 2:04 - 2:06
    Jedną z najważniejszych
  • 2:06 - 2:09
    jest nasz czerwony sąsiad, Mars.
  • 2:09 - 2:12
    Dzięki łazikowi Curiosity,
    astrobiolodzy z NASA
  • 2:12 - 2:14
    badają na Marsie miejsca,
  • 2:14 - 2:17
    w których kiedyś mogło istnieć życie.
  • 2:17 - 2:18
    Takim miejscem jest krater Gale,
  • 2:18 - 2:20
    powstały w skutek uderzenia
  • 2:20 - 2:22
    meteorytu w powierzchnię Marsa
  • 2:22 - 2:24
    około 3,8 mld lat temu.
  • 2:24 - 2:28
    Zdjęcia z orbity pozwalają sądzić,
    że kiedyś była tam woda,
  • 2:28 - 2:29
    co oznacza, że w kraterze
  • 2:29 - 2:31
    mogło kiedyś istnieć życie.
  • 2:31 - 2:33
    Jednak astrobiolodzy zajmują się
  • 2:33 - 2:35
    nie tylko planetami.
  • 2:35 - 2:38
    Na przykład, Europa,
    jeden z księżyców Jowisza,
  • 2:38 - 2:39
    oraz Enceladus i Tytan,
  • 2:39 - 2:40
    księżyce Saturna,
  • 2:40 - 2:43
    są również warte uwagi.
  • 2:43 - 2:45
    Choć panuje na nich skrajne zimno,
  • 2:45 - 2:47
    a dwa z nich są pokryte
    grubą warstwą lodu,
  • 2:47 - 2:50
    są dowody, że pod powierzchnią
    istnieją oceany.
  • 2:50 - 2:53
    Czy w tych oceanach jest życie?
  • 2:53 - 2:56
    Może kwitnie ono
    przy kominach hydrotermalnych
  • 2:56 - 2:57
    na samym dnie?
  • 2:57 - 2:59
    Tytan jest wyjątkowo obiecujący:
  • 2:59 - 3:00
    posiada atmosferę
  • 3:00 - 3:03
    oraz jeziora, morza i rzeki
  • 3:03 - 3:04
    podobne do ziemskich.
  • 3:04 - 3:06
    Jest tam jednak za zimno
  • 3:06 - 3:08
    dla wody w stanie ciekłym,
  • 3:08 - 3:09
    więc w rzekach zamiast wody
  • 3:09 - 3:11
    płynąć mogą węglowodory,
  • 3:11 - 3:13
    takie jak metan i etan.
  • 3:13 - 3:15
    Te składają się z wodoru
  • 3:15 - 3:17
    oraz, co najważniejsze, węgla,
  • 3:17 - 3:18
    który jest podstawą
  • 3:18 - 3:20
    całego znanego nam życia.
  • 3:20 - 3:23
    Czy w tych jeziorach znajdziemy życie?
  • 3:23 - 3:25
    Mimo, że projektuje się urządzenia
  • 3:25 - 3:27
    do badania odległych planet,
  • 3:27 - 3:28
    ich ukończenie może zająć lata.
  • 3:28 - 3:30
    Jeszcze dłużej może potrwać
  • 3:30 - 3:31
    wysłanie ich tam, dokąd chcemy.
  • 3:31 - 3:33
    Na razie astrobiolodzy pracują też
  • 3:33 - 3:36
    w naszym własnym laboratorium
    - Ziemi.
  • 3:36 - 3:37
    Badają wszystkie dziwne,
  • 3:37 - 3:39
    wspaniałe formy życia,
  • 3:39 - 3:41
    by móc pewnego dnia
  • 3:41 - 3:43
    odpowiedzieć na jedno
    z najstarszych pytań:
  • 3:43 - 3:45
    Czy jesteśmy sami we wszechświecie?
Title:
Dlaczego ekstremofile dobrze wróżą życiu pozaziemskiemu - Louisa Preston
Description:

Obejrzyj całą lekcję na: http://ed.ted.com/lessons/why-extremophiles-bode-well-for-life-beyond-earth-louisa-preston

Życie na Ziemi potrzebuje trzech rzeczy: wody w stanie ciekłym, źródła energii i związków organicznych opartych na węglu. Ale życie jest zaskakująco trwałe, a organizmy zwane ekstremofilami odnaleźć można we wrogich życiu warunkach (np. wysoka temperatura i słaby dostęp do tlenu). Louisa Preston tłumaczy, dlaczego ekstremofile dają astrobiologom nadzieję na istnienie życia w kosmosie.

Lekcja: Louisa Preston, animacja: Emanuel Friberg.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.