Dünyanın daha fazla nükleer silaha ihtiyacı yok
-
0:01 - 0:04Müsaadenizle sizlere bir soru soracağım.
-
0:04 - 0:08San Francisco gibi
bir şehri yok etmek için -
0:08 - 0:11ne kadarlık nükleer malzemeye gerek var?
-
0:12 - 0:14Kaçınız bu miktarın
-
0:14 - 0:17bir valiz kadar olduğunu düşünüyor?
-
0:18 - 0:21Peki bu minibüs kadar olduğunu düşünen?
-
0:22 - 0:23Peki.
-
0:24 - 0:26Aslında normal şartlar altında,
-
0:26 - 0:32sabah içtiğiniz latte kadar
zenginleştirilmiş yüksek uranyum miktarı -
0:32 - 0:35100.000 kişiyi anında öldürmek için
-
0:35 - 0:36yeterlidir.
-
0:37 - 0:40Yüz binlerce insan ağır hastalanır,
-
0:41 - 0:44şehrin bazı kısımlarında yıllarca,
-
0:44 - 0:45belki onlarca yıl yaşanamaz.
-
0:46 - 0:49Nükleer latteyi unutabilirsiniz,
-
0:49 - 0:52çünkü bugünkü nükleer silahlar
-
0:52 - 0:58Hiroşima'ya ve Nagazaki'ye
atılanlardan daha da etkili. -
0:59 - 1:04Onlarca nükleer silahın kullanıldığı
bir nükleer savaş -
1:04 - 1:08gezegendeki tüm hayatı bitirebilir.
-
1:10 - 1:11Şu anda
-
1:11 - 1:1815.000'den daha fazla
nükleer silahın dokuz ülkenin -
1:18 - 1:20elinde olduğunu bilmeniz çok önemli.
-
1:20 - 1:25Şehirde ya da askeri bölge
yakınında yaşıyorsanız, -
1:25 - 1:28bu silahlardan birisi size
doğrultulmuştur. -
1:29 - 1:31Herhangi bir kırsal bölgede yaşıyorsanız,
-
1:31 - 1:34nükleer silahlar bu bölgelerde
depolanmıştır ve -
1:34 - 1:36birisi size doğrultulmuştur.
-
1:36 - 1:41Bu silahlardan 1800'ü
yüksek alarmdadır. -
1:41 - 1:44Bunun anlamı, 15 dakika içinde
-
1:44 - 1:47başkanlık emriyle devreye
sokulabilecek olmalarıdır. -
1:48 - 1:52Bunun rahatsız edici bir konu
olduğunu biliyorum -
1:52 - 1:55belki de biraz önce
dinlediğimiz şeylerden ötürü -
1:55 - 1:57ruhsal bir yorgunluk hissediyorsunuz.
-
1:57 - 1:59Bu yüzden biraz konuyu değiştireceğim
-
1:59 - 2:01ve adı Jasmine olan
-
2:01 - 2:04hayali arkadaşımdan
-
2:04 - 2:06biraz bahsedeceğim.
-
2:06 - 2:08Jasmine 25 yaşında.
-
2:08 - 2:10Politik ve sosyal olarak
-
2:10 - 2:15son 50 yılda gördüğümüz
en aktif nesilden biri. -
2:15 - 2:17O ve arkadaşları kendilerini
-
2:17 - 2:20değişim ajanı, lider ve
eylemci olarak görüyor. -
2:20 - 2:23Bana göre ise onlar Neslin Kurtarıcıları.
-
2:24 - 2:27İlgilendikleri konuları düzenli olarak
protesto ediyorlar ama -
2:27 - 2:30nükleer silahlar bunlardan biri değil.
-
2:30 - 2:35Bu anlaşılabilir, çünkü Jasmine 1991
yılında Soğuk Savaş'ın sonunda doğdu. -
2:35 - 2:38Nükleer silahlardan bahsedildiğini
çok fazla duymadı. -
2:38 - 2:42Okulda nükleer saldırı tatbikatı yapmadı.
-
2:42 - 2:46Jasmine için sığınak,
Android'deki bir uygulama ismi. -
2:46 - 2:49Nükleer silahlar,
oyunları kazanmaya yarayan şeyler. -
2:49 - 2:51Bu gerçekten çok utanç verici,
-
2:51 - 2:55çünkü şimdi, nükleer silahlarla ilgili
-
2:55 - 2:59önemli kararlar vermek için
Neslin Kurtarıcıları'na ihtiyacımız var. -
3:00 - 3:06Örneğin, küresel olarak nükleer
silah depolarımızı azaltacak mıyız, -
3:06 - 3:09yoksa milyarlarca
-
3:09 - 3:11belki de trilyonlarca doları
-
3:11 - 3:1521. yüzyılda silahları modernize etmek
için mi harcayacağız? -
3:15 - 3:17Jasmine benim yaşıma geldiğinde
-
3:17 - 3:20çocuklarına belki torunlarına
-
3:20 - 3:22nükleer soykırım tehlikesinden bahsedecek.
-
3:23 - 3:26Siber saldırıları dikkate alıyorsanız,
-
3:26 - 3:30Stuxnet virüsü hakkında bilginiz ya da
-
3:30 - 3:34e-posta veya Yahoo hesabınız varsa ya da
-
3:34 - 3:36telefonunuz heklendiyse
-
3:36 - 3:40siber saldırıların olduğu bir dönemde,
modernizasyonun -
3:40 - 3:43tüm dünyaya zarar verebileceğini
düşünebilirsiniz. -
3:44 - 3:46Parayı dikkate alıyorsanız,
-
3:46 - 3:49bir trilyon dolar, insanların beslenmesi
-
3:49 - 3:52eğitimi ve istihdamı için
olumlu sonuçlar doğurabilir. -
3:52 - 3:56Bu da her şeyden önce
nükleer savaş riskini azaltabilir. -
3:57 - 3:58Yani --
-
3:58 - 4:01(Alkışlar)
-
4:01 - 4:03Şu anda bu, çok önemli bir mesele,
-
4:03 - 4:06çünkü nükleer silahlar tehlikede.
-
4:07 - 4:09Teröristlerin
-
4:09 - 4:12onları ele geçirmek istediğine dair
somut delillerimiz var. -
4:13 - 4:14Geçen bahar,
-
4:14 - 4:19dört emekli ve iki taksi şoförü
-
4:19 - 4:20Gürcistan'da
-
4:20 - 4:24200 milyon dolara nükleer madde satmaya
çalıştıklarından dolayı tutuklandı. -
4:24 - 4:28Bu bize karaborsanın iyi durumda
olduğunu gösterdi. -
4:28 - 4:29Bu gerçekten çok önemli,
-
4:29 - 4:31çünkü nükleer silahlarla ilgili
-
4:31 - 4:34onlarca kaza meydana geldi
-
4:34 - 4:38ve eminim ki birçoğumuz
bunların hiçbirini duymadı. -
4:38 - 4:39Sadece burada ABD'de,
-
4:39 - 4:43Carolinalar'a iki kere
nükleer silah bıraktık. -
4:43 - 4:46İlkinde bombalardan biri
-
4:46 - 4:48Hava Kuvvetleri uçağından bırakıldı,
-
4:48 - 4:49patlamadı,
-
4:49 - 4:52çünkü nükleer çekirdek uçağın bir başka
bölmesinde saklanıyordu. -
4:52 - 4:56İkincisinde, silah yere düştüğünde
faaliyete geçmedi, -
4:56 - 5:00çünkü patlamayı engelleyecek
sigortalardan beşi çalışmadı. -
5:01 - 5:03Şans eseri, altıncısı çalıştı.
-
5:04 - 5:06Bunlar dikkatinizi çekmek için
yeterli değilse, -
5:07 - 5:101995 Black Brant olayı var.
-
5:11 - 5:13Rus radar teknisyenleri
-
5:13 - 5:15ABD nükleer roketi olduğunu
düşündükleri cismin, -
5:16 - 5:18Rusya hava sahasına doğru
geldiğini gördüler. -
5:18 - 5:21Daha sonra bu cismin,
kuzeyden gelen ışıkları inceleyen -
5:21 - 5:23bir Norveç roketi olduğu ortaya çıktı.
-
5:24 - 5:25Ama o esnada,
-
5:25 - 5:28Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin,
beş dakika içinde -
5:28 - 5:33ABD'ye karşı tam ölçekli misilleme
niteliğinde bir nükleer saldırı -
5:33 - 5:35emri verdi.
-
5:37 - 5:41Bu yüzden, dünyanın nükleer sahibi
uluslarının çoğu, -
5:41 - 5:44kitleleri yok eden bu silahları ortadan
kaldırmayı ahdettiler. -
5:45 - 5:47Ancak şunu da bilin:
-
5:48 - 5:51190 imzayla tarihteki
en büyük ölçüde kabul edilen -
5:51 - 5:55silah kontrol anlaşması olan
-
5:55 - 5:57Nükleer Silahların Yayılmasını
Önleme Anlaşması -
5:57 - 6:03dünyanın nükleer silahlı uluslarının
bu silahlarından kurtulacağı -
6:03 - 6:05kesin bir tarihi içermiyor.
-
6:06 - 6:08John F. Kennedy aya bir adam gönderip
-
6:08 - 6:11onu geri getirmeye ya da
her ikisini de yapmaya karar verdiğinde -
6:11 - 6:15"Ne zaman isterseniz
o zaman işe koyulun." demedi. -
6:15 - 6:17Bize bir süre verdi.
-
6:17 - 6:18Bize verdiği görev
-
6:19 - 6:22birkaç yıl öncesine kadar
inanılmaz bir görevdi. -
6:22 - 6:24Bu zor görevle,
-
6:24 - 6:26bilim adamları, pazarlamacılar,
-
6:26 - 6:29astronotlar ve okul öğretmenlerinin
ilham kaynağı oldu. -
6:29 - 6:31Bize bir vizyon verdi.
-
6:32 - 6:34Fakat bu vizyonla birlikte,
-
6:34 - 6:37- çoğu insan bunu bilmiyor-
-
6:37 - 6:39en sert Soğuk Savaş rakibimiz olan
-
6:40 - 6:45Sovyetler Birliği ile anlaşma
yapmaya çalıştı. -
6:45 - 6:48Apollo programı için
Kennedy'nin vizyonunun bir kısmı -
6:48 - 6:52Sovyetlerle bir rekabet içinde değil,
bir işbirliği içindeydi. -
6:52 - 6:55Sovyet Başbakanı Nikita Kruşçev de
işbirliğinden yanaydı. -
6:56 - 6:59Ancak bu işbirliği gerçekleşmeden önce
-
6:59 - 7:01Kennedy suikaste kurban gitti ve
-
7:01 - 7:03vizyonun bir kısmı ertelendi.
-
7:05 - 7:10Bu iki nükleer güç arasında ortaklık sözü
-
7:10 - 7:12tamamen sonlanmamıştı.
-
7:12 - 7:16Jasmine'in doğduğu ve
Sovyetler Birliği'nin dağıldığı yıl olan -
7:16 - 7:181991'de,
-
7:19 - 7:22bu iki ülke kelimenin tam anlamıyla
-
7:22 - 7:24bugün imkânsız gibi görünen bir projeyle
-
7:24 - 7:26uğraştığı için
-
7:27 - 7:31ABD, nükleer materyalleri
güvence altına almak ve -
7:31 - 7:34işsiz nükleer bilim adamlarını
çalıştırmak için -
7:34 - 7:37en çok ihtiyaçları olduğu zaman
Ruslara nakit para yolladı. -
7:37 - 7:44Amerikalı bilim adamlarının yanında,
silah kalitesinde uranyumu, -
7:44 - 7:48nükleer enerji yerine kullanılabilen
yakıt türlerine dönüştürmeye çalıştılar. -
7:48 - 7:51Bunu "Megaton'dan Megavat'a"
diye adlandırdılar. -
7:52 - 7:55Sonuç olarak, 20 yılı aşkın bir süredir,
-
7:55 - 7:58iki ülke de, Amerika'da
-
7:58 - 8:0210 ampülden birinin
eski Rus savaş başlıkları tarafından -
8:02 - 8:06yakılarak çalıştırıldığı
bir programa sahipti. -
8:08 - 8:11Bu iki ulus gerçekten
harika işler başardı. -
8:12 - 8:16Ancak iyi haber şu ki,
küresel toplum hâlâ -
8:16 - 8:19harika işler yapmak için
bir fırsata sahip. -
8:21 - 8:23Bazı uzmanlar,
nükleer silahlardan kurtulmanın ve -
8:23 - 8:28onların üretimi için gereken
malzemelerin tedariğini sonlandırmanın -
8:28 - 8:3130 yıl sürebileceğini söylüyor.
-
8:31 - 8:34Bunun için nükleer silah üreten
Manhattan Projesi ve -
8:34 - 8:36Megaton'tan Megavat'a
geçişi destekleyen türden -
8:36 - 8:40bir rönesans,
daha iyi ya da daha kötü olan -
8:40 - 8:43bir yenilik gerekiyordu.
-
8:43 - 8:46Bunun için ise
tasarım kısıtlamaları gerekiyordu. -
8:46 - 8:48Şu gibi şeyler yaratıcılık için mühimdir:
-
8:48 - 8:52Uluslararası işbirliği için bir platform;
-
8:52 - 8:56zorlayıcı olması için kesin bir tarih
-
8:57 - 9:00ve eyleme ilham veren olumlu bir vizyon.
-
9:01 - 9:03Bu bizi 2045'e götürecekti.
-
9:04 - 9:092045 yılı New Mexico çölünde
-
9:09 - 9:12nükleer silahların doğuşunun
100. yıl dönümü olacaktır. -
9:13 - 9:16Bu tarih başka bir nedenle de önemlidir.
-
9:16 - 9:20Yapay zekâ ve insan zekâsı
arasındaki çizginin net olmadığı, -
9:21 - 9:23programlama ve insan zihninin
-
9:23 - 9:29neredeyse ayırt edilemez hâlde ve
ileri teknolojilerin -
9:29 - 9:3421. yüzyılın en büyük
sorunlarını çözmemize yardımcı olduğu: -
9:34 - 9:39Açlık, enerji, yoksulluk ve bolluk
dönemi başlatarak -
9:39 - 9:42insan gelişiminde yeni bir döngü olan
-
9:42 - 9:45tekilliklerin ortaya çıkması bekleniyor.
-
9:46 - 9:48Hepimiz çok gezegenli bir tür
-
9:48 - 9:51olma yolunda uzaya gidiyoruz.
-
9:52 - 9:56Bu görüşe gerçekten inanan
insanların ilk şöyle söyleyeceklerdir: -
9:56 - 9:59Oraya nasıl gideceklerini
tam olarak bilmiyorlar. -
10:00 - 10:02Ancak vizyonlarının ardındaki değerler ve
-
10:02 - 10:06"Nasıl yapabiliriz?"
sorusunu sorma isteği -
10:06 - 10:08yenilikçi bir nesile
ilham kaynağı olmuştur. -
10:09 - 10:12İşbirlikçi tasarımın yaratıcı problem
çözme tekniklerini kullanarak, -
10:12 - 10:17istedikleri sonuçları elde etmek için
planlı çalışıyorlar. -
10:17 - 10:19Engelleri delip geçiyorlar.
-
10:19 - 10:23Mümkün olacağını düşündüğümüz şeyleri
yeniden tanımlıyorlar. -
10:24 - 10:25Ama işin aslı:
-
10:26 - 10:28Bu verimlilik vizyonu
-
10:28 - 10:32"karşılıklı garantili yok etme"
diye adlandırılan -
10:32 - 10:4020. yüzyılın nükleer doktrinine dayanan
bir dünya ile uyumlu değil. -
10:41 - 10:46Mesele 22. yüzyılın temellerini
oluşturmak olmalı. -
10:46 - 10:52Karşılıklı garantili refah için
stratejiler veya en azından -
10:52 - 10:56karşılıklı garantili hayatta
kalma olmalıdır. -
10:57 - 11:02Her gün, nükleer tehditler alanında
-
11:02 - 11:04gerçek öncülerle tanışıyorum.
-
11:04 - 11:08Gördüğünüz gibi,
bunların çoğu genç bayanlar -
11:08 - 11:10ve Mareena Robinson Snowden gibi
-
11:10 - 11:13uluslararası silahsızlanma gibi
kritik bir sorunun -
11:13 - 11:16üstesinden gelmemize yardımcı olacak,
-
11:16 - 11:20nükleer savaş başlıklarının tespiti için
yeni ve daha iyi yollar geliştirmek gibi -
11:20 - 11:22çok enteresan şeyler yapıyorlar.
-
11:22 - 11:25Veya Melissa Hanham gibi,
uzaktaki nükleer sitelerin çevresinde -
11:25 - 11:29neler olduğunu anlamak için
uydu görüntülerini kullanıyor. -
11:29 - 11:32Ya da Avrupa'da,
uluslararası mahkemelerde -
11:32 - 11:36nükleer silahları yasadışı yapma
mücadelesi veren -
11:36 - 11:39ve geçen hafta BM'de
büyük bir zafer kazanan -
11:39 - 11:41Beatrice Fihn'e sahibiz.
-
11:41 - 11:44(Alkışlar)
-
11:44 - 11:46Yine de,
-
11:46 - 11:48yine de,
-
11:48 - 11:51aya yolculuk kültürü hakkındaki
o kadar konuşmamıza rağmen -
11:51 - 11:56Nesil Kurtarıcıları'nın çok az sayıda
üyesi ve onlara rehberlik edenler -
11:56 - 11:58nükleer silahlara karşı duruyorlar.
-
11:59 - 12:00Sanki bir tabu var gibi.
-
12:02 - 12:07Kennedy'nin aklıma kazınmış
bir sözünü hatırlıyorum -
12:07 - 12:08ve bu sözü, biz insanların
-
12:08 - 12:11yarattığımız tüm sorunların çözümü kadar
-
12:11 - 12:12büyük olabileceği hususunda.
-
12:12 - 12:16İnsanoğlunun hiçbir problemi, dedi,
-
12:16 - 12:18kendisinden daha büyük değildir.
-
12:19 - 12:21Buna inanıyorum.
-
12:21 - 12:24Birçoğunuzun da buna inandığına eminim.
-
12:25 - 12:27Neslin Kurtarıcıları'nın da
buna inandığını biliyorum. -
12:29 - 12:32Bu yüzden bir tarih verme zamanı geldi.
-
12:33 - 12:37Nükleer silah bölümünü,
-
12:37 - 12:40kuruluşunun 100. yıldönümünde
sonlandıralım. -
12:41 - 12:46Sonuçta, 2045'e kadar
milyarlarca insanı -
12:46 - 12:48nükleer imha tehditi için
rehin almış olacağız. -
12:48 - 12:50Elbette, bunun için
100 yıl yeterli olacaktır. -
12:52 - 12:55Elbette, bir asırlık ekonomik kalkınma
-
12:55 - 12:59ve askeri stratejinin gelişimi
-
12:59 - 13:02bize küresel çatışmayı yönetmenin
daha iyi yollarını verecektir. -
13:03 - 13:07Elbette, desteklenmeye değecek
bir küresel ay çekimi olsaydı, -
13:08 - 13:09bu, o olurdu.
-
13:10 - 13:12Şimdi, gerçek tehditler karşısında --
-
13:12 - 13:16Örneğin, Kuzey Kore'nin yaptırımları
hiçe sayarak geçenlerde gerçekleştirdiği -
13:16 - 13:18nükleer silah denemeleri --
-
13:18 - 13:20Makul insanlar
-
13:20 - 13:22saldırıları caydırma amacıyla
-
13:22 - 13:26elimizde belli sayıda silah bulundurulması
gerektiğine katılmıyor. -
13:27 - 13:29Soru şu: Sihirli numara kaç?
-
13:30 - 13:32Bin mi?
-
13:32 - 13:35Yüz mü? On mu?
-
13:35 - 13:37Ve sonra şunu sormak zorundayız:
-
13:37 - 13:39Bundan kim sorumlu olmalı?
-
13:40 - 13:44Şu var ki, bunlardan 15 bin tanesine
sahip olmanın, Jasmine'in nesline -
13:44 - 13:47bir umuttan çok büyük bir tehdit
olduğunu konusunda -
13:47 - 13:48herkes hemfikirdir.
-
13:49 - 13:52Bu nedenle, nükleer silahların
-
13:52 - 13:55hayal gücümüzle olan
boğuşmalarını kırdığımız -
13:55 - 13:59bir dünya sözü vermenin zamanı geldi;
-
13:59 - 14:01umutsuzca istediğimiz geleceğin
gerisinde çalışarak -
14:01 - 14:05yaratıcı çözümlere
yatırım yaptığımız bir dünya, -
14:05 - 14:08geçmişin tüm zihinsel modellerini
-
14:08 - 14:12ve önyargılarını getiren günümüzden
ağır aksak ilerlediğimiz bir dünya değil. -
14:12 - 14:18Kaynaklarımızı, bu eski sorunu
yeni yollarla araştırmak, -
14:18 - 14:21"Nasıl yapabiliriz?" diye sormak için
-
14:21 - 14:23lider olarak göstermenin tam zamanı.
-
14:24 - 14:26Nükleer silah ötesi bir dünyada
-
14:26 - 14:30Jasmine'in nesili için
nasıl daha iyi bir güvenlik -
14:30 - 14:33vaadinde bulunabiliriz?
-
14:34 - 14:38Bize katılacağınızı umuyorum.
-
14:38 - 14:39Teşekkür ederim.
-
14:39 - 14:42(Alkışlar)
-
14:42 - 14:43Teşekkür ederim.
-
14:43 - 14:45(Alkışlar)
- Title:
- Dünyanın daha fazla nükleer silaha ihtiyacı yok
- Speaker:
- Erika Gregory
- Description:
-
Bugün dokuz tane ülke Hiroşima ve Nagasaki'ye atılanlardan daha kuvvetli olan 15.000'den fazla nükleer silahı kontrol ediyor. Daha fazla nükleer silaha ihtiyacımız yok; yıllar önce başlamış ve bitirilememiş silahsızlanma çağrısı ile yüzleşecek yeni nesle ihtiyacımız var. Nükleer reformcu Erika Gregory Soğuk Savaş'ın olmadığı dönemde doğan ve nükleer saldırı eğitimi almamış yükselen liderlere çetin bir hedefe çağırıyor: 2045'e kadar dünyayı nükleer silahlardan arındırma.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:59
Eren Gokce approved Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Eren Gokce edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen accepted Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons | ||
Ramazan Şen edited Turkish subtitles for The world doesn't need more nuclear weapons |