Return to Video

Waarom zijn bloedgroepen belangrijk? - Natalie S. Hodge

  • 0:07 - 0:11
    Men zegt vaak dat ondanks de vele
    conflicten tussen mensen,
  • 0:11 - 0:14
    we allemaal hetzelfde bloed bloeden.
  • 0:14 - 0:18
    Een mooie gedachte,
    maar niet helemaal juist.
  • 0:18 - 0:22
    Ons bloed heeft namelijk
    een paar variëteiten.
  • 0:22 - 0:25
    Onze rode bloedcellen bevatten
    een proteïne, de hemoglobine,
  • 0:25 - 0:27
    die bindt aan zuurstof
  • 0:27 - 0:30
    die zo door cellen in
    het lichaam kan getransporteerd worden.
  • 0:30 - 0:33
    Maar ze bevatten nog
    een complexe proteïne
  • 0:33 - 0:36
    aan de buitenkant van de celmembraan.
  • 0:36 - 0:41
    Deze proteïnen, bekend als antigenen,
    communiceren met witte bloedcellen,
  • 0:41 - 0:45
    de immuuncellen
    die beschermen tegen infecties.
  • 0:45 - 0:47
    Antigenen werken als
    identificatoren,
  • 0:47 - 0:51
    zodat het immuunsysteem jouw
    eigen lichaamscellen herkent
  • 0:51 - 0:55
    zonder ze aan te vallen als
    onbekend materiaal.
  • 0:55 - 1:00
    De twee belangrijkste antigenen, A en B,
    bepalen jouw bloedgroep.
  • 1:00 - 1:04
    Maar hoe krijgen we 4 bloedgroepen
    van maar 2 antigenen?
  • 1:04 - 1:09
    De antigenen worden gecodeerd
    door 3 verschillende allelen,
  • 1:09 - 1:12
    soorten van een bepaald gen.
  • 1:12 - 1:15
    De A- en B-allelen coderen alleen
    voor A- en B-antigenen,
  • 1:15 - 1:19
    de O-allele voor geen van beide,
  • 1:19 - 1:22
    en omdat we een kopie van de genen
    van beide ouders erven,
  • 1:22 - 1:27
    heeft iedereen twee alleles die
    de bloedgroep bepalen.
  • 1:27 - 1:29
    Wanneer deze verschillend zijn,
  • 1:29 - 1:34
    overstemt de één de ander,
    afhankelijk van hun dominantie.
  • 1:34 - 1:40
    Voor bloedgroepen zijn A- en B-allelen
    beide dominant en is O recessief.
  • 1:40 - 1:46
    Dus A en A geeft bloedgroep A,
    en B en B geeft bloedgroep B.
  • 1:46 - 1:48
    Als je van beide één erft,
  • 1:48 - 1:53
    zal de co-dominantie zowel
    A- als B-antigenen produceren,
  • 1:53 - 1:54
    en krijg je bloedgroep AB.
  • 1:54 - 1:57
    De O-allele is recessief,
  • 1:57 - 2:00
    dus A en B overstemmen
    als ze samenkomen met O,
  • 2:00 - 2:03
    resulterend in groep A of groep B.
  • 2:03 - 2:08
    Als je twee O´s erft,
    wordt instructie gegeven
  • 2:08 - 2:13
    om bloedcellen te maken zonder
    het A- of B-antigen.
  • 2:13 - 2:15
    Door deze wisselwerking
  • 2:15 - 2:17
    kan je aan de hand van de bloedgroep
    van beide ouders
  • 2:17 - 2:22
    de mogelijke bloedgroep van de kinderen
    voorspellen.
  • 2:22 - 2:24
    Waarom zijn bloedgroepen belangrijk?
  • 2:24 - 2:25
    Voor bloedtransfusies
  • 2:25 - 2:29
    is kennis van de juiste groep
    van levensbelang.
  • 2:29 - 2:34
    Als iemand van groep A bloed krijgt
    van groep B, of andersom,
  • 2:34 - 2:38
    zullen de antilichamen de onbekende
    cellen afstoten en aanvallen,
  • 2:38 - 2:42
    er mogelijk het transfusiebloed
    doen klonteren.
  • 2:42 - 2:47
    Maar omdat mensen met groep AB
    zowel A- als B-antigenen produceren,
  • 2:47 - 2:52
    maken ze geen antilichamen aan
    en worden beide als veilig herkent,
  • 2:52 - 2:54
    waardoor ze universele ontvangers zijn.
  • 2:54 - 2:56
    Aan de andere kant,
  • 2:56 - 2:59
    produceren mensen met bloedgroep O
    geen van beide antigenen,
  • 2:59 - 3:02
    wat hen universele donors maakt,
  • 3:02 - 3:04
    maar hun immuunsysteem
    maakt antilichamen aan
  • 3:04 - 3:09
    die elk ander bloedtype afwijzen.
  • 3:09 - 3:14
    Helaas is donors en ontvangers koppelen
    nog iets gecompliceerder
  • 3:14 - 3:16
    door een bijkomend antigeen-systeem,
  • 3:16 - 3:18
    de Rhesus-factor,
  • 3:18 - 3:23
    genoemd naar de resusaapjes
    bij wie het voor het eerst ontdekt werd.
  • 3:23 - 3:29
    Rh+ of Rh- verwijst naar de aanwezigheid
    of afwezigheid van het D-antigeen
  • 3:29 - 3:32
    in het Rh-bloedgroepsysteem.
  • 3:32 - 3:35
    Naast het belemmeren
    van bepaalde bloedtransfusies,
  • 3:35 - 3:38
    kan het ernstige complicaties
    opleveren tijdens een zwangerschap.
  • 3:38 - 3:43
    Als een Rh- moeder een Rh+ kind draagt,
  • 3:43 - 3:47
    zal haar lichaam Rh-antilichamen
    maken die door de placenta kunnen
  • 3:47 - 3:49
    en de foetus kunnen aanvallen,
  • 3:49 - 3:53
    bekend als hemolytische ziekte
    van de pasgeborene.
  • 3:53 - 3:57
    Sommigen denken dat een
    bloedgroep verwant is aan persoonlijkheid,
  • 3:57 - 3:59
    maar dat is niet
    wetenschappelijk bewezen.
  • 3:59 - 4:01
    Ook al varieert de verhouding
    van bloedgroepen
  • 4:01 - 4:04
    tussen verschillende
    bevolkingsgroepen,
  • 4:04 - 4:07
    weten wetenschappers niet precies
    waarom ze evolueerden.
  • 4:07 - 4:09
    Misschien als bescherming tegen
    bloedoverdraagbare ziekten,
  • 4:09 - 4:12
    of misschien door willekeurige
    genetische drift.
  • 4:12 - 4:16
    Tot slot: verschillende diersoorten
    hebben verschillende sets antigenen.
  • 4:16 - 4:20
    De 4 voornaamste bloedgroepen
    die wij apen delen,
  • 4:20 - 4:26
    verbleken bij de 13 bloedgroepen
    bij honden.
Title:
Waarom zijn bloedgroepen belangrijk? - Natalie S. Hodge
Description:

Bekijk de complete les op: http://ed.ted.com/lessons/why-do-blood-types-matter-natalie-s-hodge

Men zegt vaak dat ondanks de vele conflicten tussen mensen, we allemaal hetzelfde bloed bloeden. Een mooie gedachte, maar niet helemaal juist. Ons bloed kent namelijk een paar variëteiten. Natalie S. Hodge beschrijft de vier belangrijkste bloedgroepen en legt uit waarom bepaalde bloedsoorten vermengd kunnen worden en andere niet.

Les door Natalie S. Hodge, animatie door Brad Purnell.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:42

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.