Return to Video

Dlaczego śnimy? - Amy Adkins

  • 0:06 - 0:09
    3 tysiące lat przed naszą erą
    królowie z Mezopotamii
  • 0:09 - 0:14
    zapisywali i interpretowali
    swoje sny przy pomocy płyt woskowych.
  • 0:14 - 0:15
    Tysiąc lat później
  • 0:15 - 0:17
    starożytni Egipcjanie stworzyli sennik,
  • 0:17 - 0:21
    zamieszczając w nim sto najczęstszych snów
    wraz z ich znaczeniem.
  • 0:21 - 0:22
    A od tamtego czasu
  • 0:22 - 0:26
    nie zaprzestaliśmy szukać odpowiedzi
    na pytanie "dlaczego śnimy?"
  • 0:26 - 0:28
    Jednak pomimo olbrzymiej ilości
    badań naukowych,
  • 0:28 - 0:30
    mimo postępu technicznego,
  • 0:30 - 0:31
    i uporu
  • 0:31 - 0:36
    wciąż nie mamy konkretnych odpowiedzi,
    ale jest kilka ciekawych teorii.
  • 0:36 - 0:41
    Śnimy, by spełniać nasze życzenia.
  • 0:41 - 0:42
    Na początku XX wieku,
  • 0:42 - 0:47
    Zygmunt Freud wysnuł teorię,
    że wszystkie sny, także koszmary
  • 0:47 - 0:50
    są zbiorem obrazów
    z życia codziennego,
  • 0:50 - 0:52
    mają one także symboliczne znaczenie,
  • 0:52 - 0:55
    które ma związek ze spełnieniem naszych
    podświadomych życzeń.
  • 0:55 - 0:59
    Freud teoretyzował, że wszystko,
    co pamiętamy po przebudzeniu
  • 0:59 - 1:01
    poprzez symbole odzwierciedla
  • 1:01 - 1:06
    nieświadome, proste myśli,
    popędy i pragnienia.
  • 1:06 - 1:08
    Freud wierzył, że dzięki analizie
    zapamiętanych fragmentów,
  • 1:08 - 1:12
    nieświadoma zawartość może zostać
    ujawniona naszej świadomości,
  • 1:12 - 1:15
    przez co problemy psychologiczne,
    powstałe przez ich tłumienie,
  • 1:15 - 1:18
    mogą zostać rozwiązane.
  • 1:18 - 1:21
    Śnimy, aby pamiętać.
  • 1:21 - 1:23
    Aby zwiększyć wydajność podczas danych
    prac umysłowych,
  • 1:23 - 1:25
    spanie jest dobre,
  • 1:25 - 1:27
    ale śnienie podczas spania jest lepsze.
  • 1:27 - 1:29
    W 2010, badacze odkryli
  • 1:29 - 1:33
    że badani poradzili sobie dużo lepiej
    ze skomplikowanym labiryntem 3D
  • 1:33 - 1:37
    kiedy robili drzemki i śnili
    o labiryncie przed drugą próbą.
  • 1:37 - 1:40
    W istocie byli w tym do 10 razy lepsi
  • 1:40 - 1:44
    niż ci, którzy tylko myśleli o labiryncie
    pomiędzy dwoma próbami,
  • 1:44 - 1:49
    oraz ci, którzy robili drzemki,
    ale nie śnili o labiryncie.
  • 1:49 - 1:51
    Badacze teoretyzowali, że niektóre
    procesy pamięciowe
  • 1:51 - 1:53
    mogą zachodzić tylko podczas snu,
  • 1:53 - 1:58
    a sny są sygnałem,
    że te procesy mają miejsce.
  • 1:58 - 2:03
    Śnimy, by zapominać.
  • 2:03 - 2:05
    Istnieje około 10 000
    bilionów połączeń nerwowych
  • 2:05 - 2:08
    w budowie mózgu.
  • 2:08 - 2:12
    Powstają na skutek tego,
    o czym myślisz i co robisz.
  • 2:12 - 2:16
    Neurobiologiczna teoria snu z 1983 roku,
    nazywana także 'odwróconą nauką',
  • 2:16 - 2:19
    zakłada, że podczas snu, a szczególnie
    podczas fazy REM,
  • 2:19 - 2:23
    neokorteks dokonuje przeglądu
    połączeń nerwowych
  • 2:23 - 2:25
    i odrzuca niepotrzebne.
  • 2:25 - 2:27
    Bez tego procesu wyrzucania z pamięci,
  • 2:27 - 2:29
    czego skutkiem są nasze sny,
  • 2:29 - 2:32
    mózg byłby przepełniony niepotrzebnymi
    połączeniami,
  • 2:32 - 2:35
    a pasożytnicze myśli mogłyby zakłócać
    koniecznie procesy myślowe,
  • 2:35 - 2:37
    które mają mieć miejsce,
    gdy nie śpisz.
  • 2:37 - 2:43
    Śpimy po to, aby mózg dalej pracował.
  • 2:43 - 2:46
    Teoria ciągłej aktywności utrzymuje,
    że sny pochodzą
  • 2:46 - 2:52
    z potrzeby mózgu do ciągłego umacniania
    i tworzenia pamięci długotrwałej,
  • 2:52 - 2:53
    tak, by funkcjonować właściwie.
  • 2:53 - 2:56
    Więc kiedy wkład zewnętrzny spada
    poniżej jakiegoś poziomu,
  • 2:56 - 2:57
    tak jak wtedy, gdy śpisz,
  • 2:57 - 2:59
    mózg automatycznie uruchamia
  • 2:59 - 3:02
    produkowanie danych
    z 'magazynu pamięci',
  • 3:02 - 3:04
    co przejawia się w formie myśli
    i uczuć,
  • 3:04 - 3:07
    których doświadczasz w snach.
  • 3:07 - 3:08
    Innymi słowy,
  • 3:08 - 3:11
    sny to jakby wygaszacz ekranu,
    który mózg włącza,
  • 3:11 - 3:14
    tak aby całkiem się nie wyłączyć.
  • 3:14 - 3:18
    Śnimy, aby ćwiczyć.
  • 3:18 - 3:22
    Sny o niebezpiecznych, zagrażających
    sytuacjach są bardzo powszechne,
  • 3:22 - 3:24
    a teoria ćwiczenia instynktów
    pierwotnych zakłada
  • 3:24 - 3:28
    że treść snów jest istotna
    dla ich celowości.
  • 3:28 - 3:30
    Czy jest to wypełniona niepokojem noc,
  • 3:30 - 3:32
    kiedy to uciekamy przed niedźwiedziem
    przez las
  • 3:32 - 3:34
    czy też walczymy z ninją w ciemnej alei,
  • 3:34 - 3:38
    te sny pozwalają nam trenować zdolności
    walki czy też instynkty walki
  • 3:38 - 3:40
    i sprawiają, że możemy na nich polegać,
  • 3:40 - 3:42
    jeśli taka sytuacja zdarzy się
    w prawdziwym życiu.
  • 3:42 - 3:44
    Nie zawsze musi być to nieprzyjemne.
  • 3:44 - 3:46
    Na przykład, sny o naszych
    atrakcyjnych sąsiadach
  • 3:46 - 3:51
    mogą przyczynić się do rozbudzenia
    naszych instynktów rozrodczych.
  • 3:51 - 3:55
    Śnimy, aby się uzdrawiać.
  • 3:55 - 3:58
    Znajdujące się w mózgu neuroprzekaźniki
    stresu są dużo mniej aktywne
  • 3:58 - 4:00
    podczas fazy REM,
  • 4:00 - 4:02
    nawet jeśli śnimy
    o traumatycznych przeżyciach,
  • 4:02 - 4:04
    przez co niektórzy badacze
    teoretyzują,
  • 4:04 - 4:09
    że jednym z celów śnienia jest wypieranie
    bolesnych przeżyć,
  • 4:09 - 4:11
    aby umożliwić poprawę
    zdrowia psychicznego.
  • 4:11 - 4:15
    Wracanie do traumatycznych przeżyć podczas
    snu, a przez co z mniejszą ilością stresu,
  • 4:15 - 4:16
    może dać lepszą perspektywę
  • 4:16 - 4:20
    i poprawić zdolność przeżywania ich
    w zdrowszy sposób.
  • 4:20 - 4:23
    Cierpiący na wahania nastrojów
    lub zespół stresu pourazowego
  • 4:23 - 4:25
    często mają problemy ze snem,
  • 4:25 - 4:28
    dlatego naukowcy wierzą, że
    nie występowanie snów
  • 4:28 - 4:33
    może przyczyniać się do powstawania
    chorób.
  • 4:33 - 4:36
    Śnimy, aby rozwiązywać problemy.
  • 4:36 - 4:40
    Nieograniczony przez rzeczywistość
    czy logikę konwencjonalną
  • 4:40 - 4:43
    Podczas snu mózg może tworzyć niezliczoną
    ilość scenariuszy
  • 4:43 - 4:46
    które ułatwiają zrozumienie problemów
  • 4:46 - 4:49
    i znalezienie rozwiązań, których mogliśmy
    nie brać pod uwagę wcześniej.
  • 4:49 - 4:51
    John Steinback nazwał to "komitetem snu",
  • 4:51 - 4:53
    a badacze przedstawili
  • 4:53 - 4:56
    efektywny wpływ snu
    na rozwiązywanie problemów.
  • 4:57 - 4:59
    Także w ten sposób znany
    chemik August Kekule
  • 4:59 - 5:02
    odkrył strukturę cząsteczki benzenu,
  • 5:02 - 5:05
    dlatego czasem najlepszym
    rozwiązaniem problemu
  • 5:05 - 5:07
    jest "przespanie się" z nim.
  • 5:07 - 5:09
    To tylko kilka z wybitnych teorii.
  • 5:10 - 5:13
    Jako, że technologia podwyższa nasze
    zdolności rozumienia mózgu
  • 5:13 - 5:15
    możliwe, że pewnego dnia
  • 5:16 - 5:18
    odkryjemy konkretną przyczynę snów.
  • 5:18 - 5:22
    A do tego czasu będziemy musieli
    po prostu śnić dalej.
Title:
Dlaczego śnimy? - Amy Adkins
Speaker:
Amy Adkins
Description:

Obejrzyj pełną prelekcję na: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-dream-amy-adkins

3 tysiące lat przed naszą erą królowie z Mezopotamii zapisywali i interpretowali swoje sny przy pomocy płyt woskowych. Od tamtego czasu nie zaprzestaliśmy szukać odpowiedzi na pytanie "dlaczego śnimy?". I mimo, że nie mamy konkretnych odpowiedzi, istnieje kilka teorii. Amy Adkins odkrywa 7 głównych przyczyn dla których śnimy.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:38
TED Translators admin approved Polish subtitles for Why do we dream?
Maria Jamrozik accepted Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Malgorzata Lament edited Polish subtitles for Why do we dream?
Show all

Polish subtitles

Revisions