Γιατί ο φόβος είναι τόσο διασκεδαστικός; - Μάρτζι Κερρ

Δείτε όλο το μάθημα εδώ: http://ed.ted.com/lessons/why-do-we-like-to-scare-ourselves-margee-kerr

Αυτή ακριβώς τη στιγμή ο κόσμος κάνει ουρά κάπου για να τρομάξει, είτε αυτό είναι σε ένα λούνα παρκ είτε σε μια ταινία τρόμου. Μόνο τον Οκτώβριο του 2015, περίπου 28 εκατομμύρια άνθρωποι επισκέφθηκαν ένα στοιχειωμένο σπίτι στις ΗΠΑ. Ίσως όμως αναρωτηθείτε: Τι μπορεί να είναι διασκεδαστικό όταν τρομάζουμε; Η Μάρτζι Κερρ εξετάζει από βιολογική και ψυχολογική άποψη τι κάνει τον φόβο τόσο διασκεδαστικό.

Μάθημα από τη Μάρτζι Κερρ, ψηφιακή απεικόνιση από το Meduzaz animation studio.

Κάπου αυτή τη στιγμή,
ο κόσμος κάνει ουρά για να τρομάξει,

με κάποιο τρενάκι σε λούνα παρκ
ή μια καλή ταινία τρόμου.

Μόνο τον Οκτώβρη του 2015,

περίπου 28 εκατομμύρια άνθρωποι πήγαν
σε ένα στοιχειωμένο σπίτι στις ΗΠΑ.

Αλλά πολλοί θεωρούν αυτή
τη συμπεριφορά περίεργη,

κάνοντας την ερώτηση:

«Τι μπορεί να βρίσκουμε διασκεδαστικό
στο να τρομάζουμε;»

Ο φόβος έχει κακή φήμη,
αλλά όχι και τόσο κακή.

Για αρχή, με τον φόβο
μπορεί να νιώσουμε καλά.

Όταν μια απειλή προκαλεί
την αντίδραση «πολέμα ή φύγε»,

τα σώματά μας προετοιμάζονται για κίνδυνο

ελευθερώνοντας χημικά που αλλάζουν
τις εγκεφαλικές και σωματικές λειτουργίες.

Η αυτόματη αντίδραση ενεργοποιεί
συστήματα που βοηθούν στην επιβίωση.

Το κάνουν εξασφαλίζοντας
ότι θα έχουμε αρκετή ενέργεια

και θα προστατευόμαστε από τον πόνο,

κλείνοντας παράλληλα μη-ζωτικά συστήματα,
όπως την κριτική σκέψη.

Η ενέργεια και η απουσία πόνου

χωρίς τις ανησυχητικές σκέψεις
που απασχολούν συνήθως το μυαλό μας,

δεν είναι τόσο άσχημα,

και ίσως επειδή αυτή η αντίδραση
είναι παρόμοια, αλλά όχι ακριβώς ίδια

με το ό,τι νιώθουμε σε θετικές
καταστάσεις έντονης έξαρσης,

όπως ενθουσιασμό, ευτυχία,
και ακόμα και κατά τη διάρκεια του σεξ.

Η διαφορά είναι στο γενικό πλαίσιο.

Αν είμαστε σε κίνδυνο, επικεντρωνόμαστε
στην επιβίωση, όχι τη διασκέδαση.

Αλλά όταν η διαδικασία ενεργοποιείται
σε ένα ασφαλές περιβάλλον,

τότε μπορούμε να διασκεδάσουμε
με τη φυσική έξαψη του τρόμου.

Γι' αυτό ο κόσμος στα τρενάκια
τη μια ουρλιάζει και την άλλη γελάει.

Το σώμα σας βρίσκεται ήδη
σε κατάσταση ευφορίας.

Απλά μετονομάζετε την εμπειρία.

Αν και η αντίδραση στις απειλές
είναι καθολική,

έρευνες δείχνουν διαφορές μεταξύ ατόμων

στο πώς δρουν τα χημικά που συνδέονται
με την αντίδραση στις απειλές.

Αυτό εξηγεί γιατί κάποιοι είναι πιθανότερο
να αναζητήσουν τέτοιες εμπειρίες.

Άλλες κανονικές φυσικές διαφορές εξηγούν

γιατί σε κάποιους αρέσει η ζάλη
που σχετίζεται με τον κύκλο,

ενώ μισούν την αίσθηση στο στομάχι
μιας βουτιάς με το τρενάκι,

ή γιατί κάποιοι ουρλιάζουν με ευτυχία
μέσα στο στοιχειωμένο σπίτι,

αλλά φεύγουν τρέχοντας αν τους πας
σε ένα πραγματικό νεκροταφείο.

Ο φόβος δεν μας δίνει μόνο διασκέδαση.

Το να κάνουμε πράγματα που μας τρομάζουν
αυξάνει την αυτοπεποίθησή μας.

Όπως κάθε προσωπική πρόκληση,

είτε είναι ένας αγώνας δρόμου
είτε το διάβασμα ενός μεγάλου βιβλίου,

όταν φτάσουμε στο τέλος,

έχουμε μια αίσθηση επιτυχίας.

Είναι συμβαίνει ακόμα και αν ξέρουμε
ότι δεν κινδυνεύουμε στ' αλήθεια.

Οι εγκέφαλοί μας μπορεί να ξέρουν
ότι τα ζόμπι δεν είναι αληθινά,

αλλά τα σώματά μας όχι.

Ο φόβος μοιάζει αληθινός,

ώστε όταν τα βγαίνουμε ζωντανοί,

η ικανοποίηση και η αίσθηση επιτυχίας
είναι επίσης αληθινές.

Είναι εκπληκτική εξελικτική προσαρμογή.

Αυτοί που έβρισκαν την ισορροπία
μεταξύ θάρρους και εξυπνάδας

ώστε να ξέρουν πότε να ξεπεράσουν το φόβο
και πότε να φύγουν

ανταμοίβονταν με επιβίωση,

καινούργιο φαγητό,

και νέα εδάφη.

Τέλος, ο φόβος μπορεί να φέρει
τους ανθρώπους κοντά.

Τα συναισθήματα είναι μεταδοτικά,

και όταν βλέπεις τον φίλο σου
να ουρλιάζει και να γελά,

αισθάνεσαι την ανάγκη
να το κάνεις και εσύ.

Αυτό γιατί καταλαβαίνουμε
τι νιώθουν οι φίλοι μας

αναπαράγοντας εμείς οι ίδιοι την εμπειρία.

Τα τμήματα του εγκεφάλου που είναι ενεργά
όταν ο φίλος μας ουρλιάζει,

είναι ενεργά και σε εμάς
όταν τους βλέπουμε.

Αυτό δεν κάνει μόνο εντονότερη
τη δική μας εμπειρία,

αλλά μας φέρνει πιο κοντά με τους άλλους.

Το αίσθημα της εγγύτητας όταν φοβόμαστε

ενισχύεται από την ορμόνη ωκυτοκίνη
που παράγεται στο «πολέμα ή φύγε».

Ο φόβος είναι μια πανίσχυρη
συναισθηματική εμπειρία,

και οτιδήποτε ενεργοποιεί
μια δυνατή αντίδραση

θα αποθηκευτεί για τα καλά στη μνήμη μας.

Δεν θέλετε να ξεχάσετε
αυτό που σας κάνει κακό.

Αν η μνήμη μιας ταινίας τρόμου
με τους φίλους σας είναι θετική

και σας άφησε
μια αίσθηση ικανοποίησης,

τότε θα θέλετε να την επαναλάβετε
ξανά και ξανά.