Return to Video

Jak używać retoryki, aby dostać to, czego chcesz - Camille A. Langston

  • 0:07 - 0:11
    Jak dostać to, czego chcesz,
    używając jedynie słów?
  • 0:11 - 0:15
    Arystoteles postanowił odpowiedzieć
    na to pytanie ponad 2000 lat temu
  • 0:15 - 0:18
    w "Retoryce".
  • 0:18 - 0:20
    Retoryka, według Arystotelesa,
  • 0:20 - 0:24
    jest sztuką widzenia dostępnych
    środków perswazji.
  • 0:24 - 0:27
    Dzisiaj stosujemy ją
    w każdej formie komunikacji.
  • 0:27 - 0:30
    Jednak Arystoteles skupiał się na oracji
  • 0:30 - 0:34
    i opisał trzy typy perswazji.
  • 0:34 - 0:36
    Śledcza, czy też sądowa, retoryka
  • 0:36 - 0:39
    ustala fakty i osądza przeszłość,
  • 0:39 - 0:41
    podobnie jak detektywi na miejscu zbrodni.
  • 0:41 - 0:44
    Epideiktyczna, czy też popisowa, retoryka
  • 0:44 - 0:46
    ocenia obecną sytuację,
  • 0:46 - 0:48
    jak w toastach ślubnych.
  • 0:48 - 0:52
    Sposobem na dokonanie zmiany
    jest natomiast retoryka polityczna,
  • 0:52 - 0:54
    czy też symbouleutikon.
  • 0:54 - 0:56
    Zamiast na przeszłości czy teraźniejszości
  • 0:56 - 0:59
    retoryka ta skupia się na przyszłości.
  • 0:59 - 1:01
    To retoryka polityków
  • 1:01 - 1:05
    obradujących nad nowym prawem,
    rozważających jego możliwy skutek,
  • 1:05 - 1:08
    jak Ronald Reagan ostrzegający,
    że opieka zdrowotna Medicare
  • 1:08 - 1:10
    może prowadzić
    do socjalistycznej przyszłości,
  • 1:10 - 1:13
    spędzonej na opowiadaniu
    kolejnym pokoleniom o tym,
  • 1:13 - 1:16
    jaka była Ameryka,
    kiedy ludzie byli wolni.
  • 1:16 - 1:19
    To również retoryka aktywistów
    nakłaniających do zmiany,
  • 1:19 - 1:22
    takich jak Martin Luther King Jr
    marzący o tym,
  • 1:22 - 1:24
    że jego dzieci będą żyły kiedyś w kraju,
  • 1:24 - 1:27
    w którym nie będą oceniane
    na podstawie koloru skóry,
  • 1:27 - 1:29
    ale charakteru.
  • 1:29 - 1:33
    W obu przypadkach mówca przedstawia
    słuchaczom możliwą przyszłość
  • 1:33 - 1:37
    i stara się uzyskać ich pomoc
    w jej uniknięciu lub osiągnięciu.
  • 1:37 - 1:39
    Ale co stanowi dobrą retorykę polityczną
  • 1:39 - 1:41
    oprócz czasu przyszłego?
  • 1:41 - 1:45
    Według Arystotelesa istnieją
    trzy środki perswazji.
  • 1:45 - 1:46
    Etos,
  • 1:46 - 1:47
    logos
  • 1:47 - 1:48
    i patos.
  • 1:48 - 1:52
    Etos to sposób, w jaki przekonasz
    słuchaczy o swojej wiarygodności.
  • 1:52 - 1:57
    Winston Churchill zaczął swoją przemowę
    w Kongresie USA w 1941 roku tak:
  • 1:57 - 2:01
    "Całe moje życie żyłem w harmonii
    z falami po obu brzegach Atlantyku
  • 2:01 - 2:06
    przeciwko przywilejowi i monopolowi.",
  • 2:06 - 2:10
    tak podkreślając swoją wartość
    jako osoby oddanej demokracji.
  • 2:10 - 2:13
    Znacznie wcześniej,
    w swojej obronie poety Archiasa,
  • 2:13 - 2:16
    rzymski konsul Cyceron odwołał się
    do swojej wiedzy praktycznej
  • 2:16 - 2:19
    i kompetencji jako polityka:
  • 2:19 - 2:22
    "Nigdy w życiu nie stroniłem
  • 2:22 - 2:24
    od sztuk wyzwolonych
  • 2:24 - 2:27
    i szczegółowego przygotowania".
  • 2:27 - 2:31
    Można też dowieść bezstronności
  • 2:31 - 2:34
    lub tego, że nie motywuje nas
    osobista korzyść.
  • 2:34 - 2:37
    Logos to użycie logiki i rozumu.
  • 2:37 - 2:41
    Metoda ta może korzystać
    z narzędzi retorycznych, jak analogie,
  • 2:41 - 2:42
    przykłady
  • 2:42 - 2:45
    i cytowanie badań czy statystyk.
  • 2:45 - 2:48
    Jednak nie chodzi tylko o fakty i liczby,
  • 2:48 - 2:51
    ale również o strukturę
    i zawartość samej mowy.
  • 2:51 - 2:55
    Celem jest wykorzystanie znajomości
    faktów, żeby przekonać publiczność,
  • 2:55 - 2:59
    jak w argumentacji Sojourner Truth
    na rzecz praw kobiet:
  • 2:59 - 3:03
    "Mam tyle siły, co mężczyzna
    i mogę pracować tyle samo, co mężczyzna.
  • 3:03 - 3:07
    Orałam i zbierałam,
    łuskałam, rąbałam i kosiłam.
  • 3:07 - 3:10
    Czy jakiś mężczyzna może zrobić więcej?".
  • 3:10 - 3:14
    Niestety, mówcy mogą również manipulować
    ludźmi za pomocą fałszywych informacji,
  • 3:14 - 3:17
    w których prawdziwość uwierzą słuchacze,
  • 3:17 - 3:20
    tak jak obalone, lecz nadal
    powszechne twierdzenie,
  • 3:20 - 3:22
    że szczepionki powodują autyzm.
  • 3:22 - 3:26
    Patos odwołuje się do emocji,
  • 3:26 - 3:30
    co w wieku mass mediów
    jest najskuteczniejszym chwytem.
  • 3:30 - 3:32
    Patos sam w sobie
    nie jest ani dobry, ani zły,
  • 3:32 - 3:35
    ale może być nieracjonalny
    i nieprzewidywalny.
  • 3:35 - 3:38
    Może albo zjednoczyć ludzi dla pokoju,
  • 3:38 - 3:40
    albo podburzyć do wojny.
  • 3:40 - 3:42
    Większość reklam,
  • 3:42 - 3:46
    począwszy od produktów kosmetycznych
    obiecujących złagodzić fizyczną niepewność
  • 3:46 - 3:48
    do aut, które dadzą nam poczucie władzy,
  • 3:48 - 3:50
    opiera się na patosie.
  • 3:50 - 3:55
    Dziś środki retoryczne Arystotelesa
    nadal pozostają potężnymi narzędziami,
  • 3:55 - 3:57
    ale decyzja, których użyć,
  • 3:57 - 3:59
    jest kwestią znajomości słuchaczy i celu
  • 3:59 - 4:02
    oraz właściwego czasu i miejsca.
  • 4:02 - 4:04
    I może równie ważna jest
    zdolność do zauważenia,
  • 4:04 - 4:08
    kiedy te same środki perswazji
    są używane na nas samych.
Title:
Jak używać retoryki, aby dostać to, czego chcesz - Camille A. Langston
Speaker:
Camille Langston
Description:

Obejrzyj pełną lekcję: http://ed.ted.com/lessons/how-to-use-rhetoric-to-get-what-you-want-camille-a-langston

Jak dostać to, czego chcesz, używając jedynie słów? Arystoteles postanowił odpowiedzieć właśnie na to pytanie ponad dwa tysiące lat temu w traktacie o retoryce. Camille A. Langston opisuje podstawowe założenia retoryki doradczej i udziela kilku wskazówek, jak odwołać się do etosu, logosu i patosu w twojej następnej przemowie.

Lekcja: Camille A. Langston, animacje: TOGETHER.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:30

Polish subtitles

Revisions Compare revisions