Return to Video

သမိုင်းရဲ့သင်္ချာ။

  • 0:00 - 0:04
    ဒီတော့ သင်္ချာဟာ အလွန် အစွမ်းထက်တဲ့
    ဘာသာစကားတစ်ခု ဖြစ်သွားတယ်။
  • 0:04 - 0:06
    ဒါက ရူဗဗေဒ၊ ဇီဝဗေဒနဲ့ ဘောဂဗေဒမှာ
    အတော်ကြီးမားတဲ့
  • 0:06 - 0:08
    ထိုးထွင်းအမြင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပေမဲ့
  • 0:08 - 0:11
    လူမှုရေးဘာသာတွေနဲ့ သမိုင်းမှာတော့
    ဒီလောက်မများခဲ့ဘူး။
  • 0:11 - 0:13
    ဒါမဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ယုံကြည်မှုရှိ
    လို့ ထင်တယ်။
  • 0:13 - 0:16
    လူသားလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ရေတွက်လို့မရဘူး၊
  • 0:16 - 0:18
    သမိုင်းကို တိုင်းတာလို့မရဘူးပေါ့။
  • 0:18 - 0:20
    ဒါပေမဲ့ ဒါက မမှန်ဘူးလို့ ထင်တယ်။
  • 0:20 - 0:22
    ဘာကြောင့်ဆိုတာ နမူနာတချို့ ပြချင်တယ်။
  • 0:22 - 0:25
    ကျွန်တော်နဲ့ ပူးပေါင်းသူ Erez တို့က
    အောက်ပါအချက်ကို တွေးနေတယ်။
  • 0:25 - 0:28
    ရာစုနှစ်တွေကြောင့် ကွဲကွာနေတဲ့
    ဘုရင်နှစ်ပါးဟာ အလွန်
  • 0:28 - 0:29
    ခြားနားတဲ့ ဘာသာစကားတစ်ခုကို ပြောမယ်။
  • 0:29 - 0:32
    အားကောင်းတဲ့ သမိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားတစ်ခုပါ။
  • 0:32 - 0:33
    အင်္ဂလန်ဘုရင် Alfred the Great ဟာ
  • 0:33 - 0:35
    ဟစ်ဟောပ် ဘုရင် Jay-Z နဲ့
  • 0:35 - 0:39
    လုံးဝ ခြားနားတဲ့ ဝေါဟာရတစ်ရပ်နဲ့
    သဒ္ဒါတစ်ခုကို အသုံးပြုလိမ့်မယ်။
  • 0:39 - 0:40
    (ရယ်သံများ)
  • 0:40 - 0:43
    ကဲ ဒါက ဒီနည်းလမ်းပါပဲ။
  • 0:43 - 0:45
    ဘာသာစကားက ကြာတော့ ပြောင်းတယ်၊​
    အစွမ်းထက်တဲ့အားပါ။
  • 0:45 - 0:47
    ဒါနဲ့ ကျွန်တော်နဲ့ Erez ဟာ ဒါကို
    ပိုသိချင်ခဲ့တယ်။
  • 0:47 - 0:51
    ဒါကြောင့် သဒ္ဒါစည်းမျဉ်းတစ်ခု အတိတ်
    ကြိယာသဏ္ဌာန် ပြောင်းတာကို အာရုံစိုက်တယ်။
  • 0:51 - 0:54
    ဒီတော့ အတိတ် လက္ခဏာဆောင်ဖို့
    ကြိယာတစ်ခု အသုံးမှာ "ed" ထည့်တယ်။
  • 0:54 - 0:56
    "Today I walk. Yesterday I walked."
  • 0:56 - 0:57
    ဒါပေမဲ့ ကြိယာတချို့က ထူးတယ်။
  • 0:57 - 0:59
    "Yesterday I thought."
  • 0:59 - 1:00
    ကဲ ဒါနဲပတ်သက်ပြီး စိတ်ဝင်စားစရာက
  • 1:00 - 1:04
    Alfred နဲ့ Jay-Z ကြားက ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့
    ကြိယာတွေကို ပိုပြီး ထူးခြားလာတာပါ။
  • 1:04 - 1:07
    ဥပမာ ဒီမှာ မြင်ရတဲ့ ကြိယာ "to wed"ဟာ
    ပုံမှန်ဖြစ်လာတယ်။
  • 1:07 - 1:11
    ကျွန်တော်နဲ့ Erez ဟာ အင်္ဂလိပ် ဘာသာရဲ့
    ရာစု ၁၂ စု တစ်လျှောက်လုံးက ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့
  • 1:11 - 1:13
    ကြိယာ ၁၀၀ ကျော်ရဲ့ ပြောင်းလဲမှုနောက်ကို
  • 1:13 - 1:16
    လိုက်တော့ ဒီရှုပ်ထွေးတဲ့ သမိုင်း
    ပြောင်းလဲမှုကို ဖမ်းစားတဲ့
  • 1:16 - 1:18
    အင်မတန် ရိုးစင်းတဲ့ သင်္ချာ
    ပုံစံတစ်ခု ရှိတာတွေ့တယ်။
  • 1:18 - 1:22
    အတိအကျဆိုရရင် ကြိယာတစ်ခုကို
    အခြားကြိယာထက် အဆ ၁၀၀ ပိုပြီးတွေ့ရရင်
  • 1:22 - 1:25
    ၎င်းရဲ့ ပုံမမှန်​ဖြစ်မှုက
    ၁၀ ဆ ပိုနှေးလာတတ်တယ်။
  • 1:25 - 1:29
    ဒါက သမိုင်း အပိုင်းအစတစ်ခုဆိုပေမဲ့
    သင်္ချာဆိုင်ရာ လွှမ်းခြုံမှုနဲ့ လာတယ်။
  • 1:29 - 1:32
    ကဲ တချို့အဖြစ်တွမှာ သင်္ချာကတောင်
    ကူညီ ရှင်းပြနိုင်တယ်၊
  • 1:32 - 1:35
    (သို့) သမိုင်းဆိုင်ရာ အားတွေအတွက်
    ရှင်းလင်းချက်တွေ တင်ပြတာပါ။
  • 1:35 - 1:37
    ဒီတော့ Steve Pinker နဲ့ ကျွန်တော်
  • 1:37 - 1:41
    လွန်ခဲ့တဲ့ ရာစုနှစ်နှစ်ခုအတွင်းက
    စစ်ပွဲတွေရဲ့ ပမာဏကို စဉ်းစားနေတယ်။
  • 1:41 - 1:43
    ဒါတွေအတွက် လူသိများတဲ့ ပုံမှန်ဖြစ်မှုတစ်ခု
    တကယ်ရှိတယ်။
  • 1:43 - 1:47
    အဆ ၁၀၀ ပိုသေစေနိုင်တဲ့
    စစ်ပွဲတွေရဲ့ အရေအတွက်ဟာ
  • 1:47 - 1:49
    ၁၀ ဆ ပိုနည်းတာပါ။
  • 1:49 - 1:52
    ဒီတော့ Six Days War လို
    သေစေနိုင်တဲ့ စစ်ပွဲ ၃၀ ရှိပေမဲ့
  • 1:52 - 1:55
    အဆ ၁၀၀ ပိုသေစေနိုင်တာတွေက
    စစ်ပွဲ လေးပွဲသာရှိတာပါ။
  • 1:55 - 1:57
    ဥပမာ ပထမ ကမ္ဘာစစ်ပါ။
  • 1:57 - 2:00
    ဒီတော့ ဘယ်လိုမျိုး သမိုင်းဆိုင်ရာ
    ယန္တရားက ဒါကို ထုတ်နိုင်လဲ။
  • 2:00 - 2:02
    ဒါရဲ့ မူလအစက ဘာလဲ။
  • 2:02 - 2:04
    Steve နဲ့ကျွန်တော်
    သင်္ချာဆိုင်ရာ စိစစ်မှုကနေ
  • 2:04 - 2:08
    ဒါရဲ့ အရင်းအမြစ်မှာ အင်မတန် ရိုးစင်းတဲ့
    ဖြစ်စဉ်တစ်ခု တကယ်ရှိနေတာကို တင်ပြတယ်
  • 2:08 - 2:10
    ဒါက ဦးနှောက်တွေထဲမှာ တည်ရှိတာပါ။
  • 2:10 - 2:12
    အလွန် လူသိများတဲ့ အင်္ဂါရပ်တစ်ခုပါ၊
  • 2:12 - 2:15
    ဒီအတွင်းမှာ ဆက်စပ်နေတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့
    ပမာဏတွေကို သိရှိတယ်၊
  • 2:15 - 2:19
    အလင်းရဲ့ပြင်းအား(သို့) အသံတစ်သံရဲ့
    ကျယ်လောင်မှုလို ပမာဏတွေပါ။
  • 2:19 - 2:24
    ဥပမာ နောက်စစ်ပွဲအတွက် စစ်သား ၁၀၀၀၀ ကို
    ပို့တာက များနေပုံရတယ်။
  • 2:24 - 2:27
    အရင်က စစ်သား ၁၀၀၀ ပို့ပြီးသားဆိုရင်
    ဒါက အတော် ကြီးမားတာပါ။
  • 2:27 - 2:29
    ဒါပေမဲ့ သိပ်များပုံမရဘူး၊
  • 2:29 - 2:32
    အတော် မလုံလောက်တာပါ၊
    အရင်က စစ်သား ၁၀၀၀ ပို့ပြီးသားဆိုရင်
  • 2:32 - 2:35
    ဘာထူးခြားမှုမှ ဖြစ်စေမှမဟုတ်ဘူး။
  • 2:35 - 2:39
    ဒီတော့ မြင်ကြတာက ပမာဏတွေကို
    ကျွန်တော်တို့ သိရှိပုံကြောင့်
  • 2:39 - 2:41
    စစ်ပွဲက တရွတ်တိုက်ဆွဲသလိုပေါ့
  • 2:41 - 2:44
    ဒီကို အပို့ခံရတဲ့ စစ်သား အရေအတွက်နဲ့
    အသေအပျောက်တွေဟာ
  • 2:44 - 2:45
    ၁၀၀၀၀၊ ၁၁၀၀၀၊ ၁၂၀၀၀ လိုမျိုး
  • 2:45 - 2:47
    အစဉ်လိုက် တိုးမှာမဟုတ်ဘဲ
  • 2:47 - 2:52
    ထပ်ညွန်းကိန်းအတိုင်း ၁၀၀၀၀၊
    နောက်ပိုင်း ၂၀၀၀၀၊ နောက်ပိုင်း ၄၀၀၀၀ ပါ။
  • 2:52 - 2:55
    ဒါနဲ့ ဒါက အရင်က မြင်ဖူးတဲ့
    ဒီပုံစံကို ရှင်းပြပေးတယ်။
  • 2:55 - 3:00
    ဒီတော့ ဒီမှာ သင်္ချာက တစ်ဦးချင်းစိတ်ရဲ့
    လူသိများတဲ့ အင်္ဂါရပ်တစ်ခုကို
  • 3:00 - 3:03
    ရာစုနှစ်တွေနဲ့ တိုက်တွေကို
    ကျော်ကာ ဖော်ပြတဲ့
  • 3:03 - 3:06
    ရေရှည် သမိုင်းဆိုင်ရာ ပုံစံတစ်ခုနဲ့
    ချိတ်ဆက်နိုင်တယ်။
  • 3:06 - 3:10
    ဒီတော့ ဒီနမူနာ အမျိုးအစားတွေက
    ယနေ့မှာတော့ အနည်းငယ်သာဆိုပေမဲ့
  • 3:10 - 3:13
    နောက် ဆယ်စုနှစ်မှာတော့ နေရာအနှံ့မှာ
    ဖြစ်လာမယ် ထင်တယ်။
  • 3:13 - 3:15
    ဒါအတွက် အကြောင်းရင်းက
    သမိုင်းဆိုင်ရာ မှတ်တမ်းကို
  • 3:15 - 3:18
    အလွန် မြန်တဲ့နှုန်းတစ်ခုနဲ့
    သင်္ကေတပြုလာနေတာပါ။
  • 3:18 - 3:20
    ဒီတော့ ခေတ်အဦးအစကတည်းက
  • 3:20 - 3:22
    ရေးသားထားတဲ့
    စာအုပ် သန်း ၁၃၀ ခန့်ရှိတယ် ။
  • 3:22 - 3:25
    Google လိုကုမ္ပဏီတွေက အတော်များများ
    ဒစ်ဂျစ်တယ် ပုံသွင်းထားတယ်၊
  • 3:25 - 3:27
    တကယ်တော့ သန်း ၂၀ အထက်ပါ။
  • 3:27 - 3:30
    သမိုင်းရဲ့ အရင်းခံကို ဒစ်ဂျစ်တယ်
    ပုံစံနဲ့ ရရှိနိုင်တဲ့အခါ
  • 3:30 - 3:32
    သင်္ချာဆိုင်ရာ စိစစ်မှုတစ်ခု
    အတွက် သမိုင်းနဲ့
  • 3:32 - 3:35
    ယဉ်ကျေးမှုအတွင်းက လားရာတွေကို သုံးသပ်ဖို့
  • 3:35 - 3:38
    အလွန်လျင်မြန် အလွန်အဆင်ပြေပြေ
    ဖြစ်ဖို့ အလားအလာရှိစေတယ်။
  • 3:38 - 3:40
    ဒီတော့ လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်မှာ
    သိပ္ပံဘာသာတွေနဲ့
  • 3:40 - 3:43
    လူမှုရေးဘာသာတွေဟာ လူသားအကြောင်း
    လေးနက်တဲ့ မေးခွန်းတွေကို
  • 3:43 - 3:46
    ဖြေဆိုနိုင်ဖို့ အတူတကွ
    ပိုနီးစပ်လာမယ်ထင်တယ်။
  • 3:46 - 3:51
    သင်္ချာဟာ ဒါကို လုပ်ဖို့ အလွန်အစွမ်းထက်တဲ့
    ဘာသာစကားတစ်ခု ဖြစ်မယ်ထင်တယ်။
  • 3:51 - 3:54
    ဒါက သမိုင်းမှာ လားရာသစ်တွေကို
    ဖော်ပြနိုင်စွမ်းရှိမှာပါ။
  • 3:54 - 3:55
    တစ်ခါတစ်ရံ ဒါတွေကို ရှင်းပြဖို့နဲ့
  • 3:55 - 3:59
    ဖြစ်လောက်တာက အနာဂတ်မှာတောင်
    ဖြစ်တော့မယ့်အရာကို ကြိုပြောဖို့ပါ။
  • 3:59 - 4:00
    ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
  • 4:00 - 4:04
    (လက်ခုပ်သံများ)
Title:
သမိုင်းရဲ့သင်္ချာ။
Speaker:
Jean-Baptiste Michel
Description:

သမိုင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး သင်္ချာက ဘာပြောနိုင်လဲ။ TED ဝိုင်းတော်သား Jean-Baptiste Michel ရဲ့ အဆိုအရတော့ အတော်များများကို ပြောနိုင်ပါတယ်။ ဘာသာစကားအတွက် ပြောင်းလဲမှုတွေကနေ စစ်ပွဲတွေရဲ့ သေစေနိုင်မှုအထိ သင်္ကေတပြုထားတဲ့ သမိုင်းဟာ နက်ရှိုင်း ဖုံးကွယ်နေတဲ့ အဆင်တွေကို စတင် ဖော်ထုတ်ပြသနေပုံကို သူက တင်ပြထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
04:26

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.