Return to Video

Chúng đã đào tạo binh lính cho chiến tranh thì hãy đào tạo họ cách trở về nhà.

  • 0:01 - 0:02
    Carlos,
  • 0:02 - 0:04
    cựu lính thủy tham chiến tại VN
  • 0:04 - 0:08
    người tình nguyện ra đi trong 3 chiến dịch
    và đã bị bắn trong cả 3 lần đó.
  • 0:09 - 0:11
    Năm 1971, ông giải ngũ vì mất sức
  • 0:11 - 0:13
    do có quá nhiều mảnh đạn ghim trên cơ thể
  • 0:13 - 0:15
    khiến máy dò kim loại hoạt động liên tục.
  • 0:16 - 0:19
    Suốt 42 năm tiếp theo,
    ông trải qua những cơn ác mộng
  • 0:19 - 0:22
    nỗi lo sợ tột cùng khi ở nơi công cộng,
  • 0:22 - 0:24
    sự cách biệt và sầu muộn.
  • 0:24 - 0:26
    Ông tự điều trị bằng rượu
  • 0:26 - 0:29
    Ông kết hôn và ly dị ba lần.
  • 0:29 - 0:31
    Carlos đã bị
    rối loạn căng thẳng sau sang chấn.
  • 0:32 - 0:36
    Về phần mình, tôi là 1 nhà tâm lý học
    giúp xoa dịu đau khổ của con người,
  • 0:36 - 0:40
    trong 10 năm qua, mục tiêu hướng tới
    của tôi là những nỗi đau gây ra bởi PTSD
  • 0:40 - 0:43
    giống điều các cựu chiến binh
    như Carlos đã trải qua.
  • 0:43 - 0:49
    Cho đến gần đây, khoa học nghiên cứu PTSD
    không còn tiếp tục nữa.
  • 0:49 - 0:52
    Vì vậy, chúng tôi không biết phải làm gì.
  • 0:52 - 0:54
    Chúng tôi kê những thuốc nặng
    cho cựu chiến binh.
  • 0:54 - 0:57
    Những người khác chúng tôi
    để nhập viện kết hợp trị liệu gen
  • 0:57 - 0:59
    và với một số khác chúng tôi chỉ nói
  • 0:59 - 1:02
    "Hãy về nhà và cố quên đi
    những trải nghiệm đó."
  • 1:04 - 1:07
    Gần đây hơn, chúng tôi thử trên
    chó trị liệu, nơi trú ẩn hoang dã --
  • 1:07 - 1:10
    nhiều thứ có thể làm giảm
    căng thẳng tạm thời,
  • 1:10 - 1:14
    nhưng về lâu dài lại không thực sự
    loại bỏ những triệu chứng PTSD.
  • 1:15 - 1:16
    Nhưng mọi thứ đã thay đổi.
  • 1:16 - 1:22
    Và tôi ở đây để tuyên bố rằng
    giờ đây chúng ta có thể loại bỏ PTSD,
  • 1:22 - 1:23
    không chỉ là kiểm soát các triệu chứng
  • 1:23 - 1:25
    và ở rất nhiều cựu chiến binh.
  • 1:25 - 1:28
    Vì 1 nghiên cứu khoa học gần đây
    đã chỉ ra rằng,
  • 1:28 - 1:30
    một cách khách quan và lặp đi lặp lại,
  • 1:30 - 1:34
    cách trị liệu nào loại bỏ các triệu chứng
    và cách nào không.
  • 1:34 - 1:36
    Và hóa ra là,
  • 1:36 - 1:41
    những cách trị liệu PTSD tốt nhất dùng
    rất nhiều nguyên tắc tập huấn tương tự
  • 1:41 - 1:45
    cách mà quân đội sử dụng để trang bị
    cho các học viên trong chiến tranh.
  • 1:46 - 1:48
    Hiện nay, gây ra chiến tranh --
  • 1:48 - 1:51
    là điều mà chúng ta rất giỏi.
  • 1:51 - 1:55
    Chúng ta tạo ra chiến tranh từ trước
    khi trở thành con người hoàn chỉnh.
  • 1:56 - 1:59
    Và từ đó, chúng ta đi từ
    việc sử dụng đá và sức lực
  • 1:59 - 2:04
    tới việc phát triển những hệ thống vũ khí
    tinh vi và có sức tàn phá khủng khiếp.
  • 2:04 - 2:06
    Để các chiến binh có thể
    sử dụng những vũ khí này,
  • 2:06 - 2:09
    ta dùng các biện pháp
    đào tạo tân tiến nhất.
  • 2:09 - 2:10
    Chúng ta rất giỏi gây chiến.
  • 2:11 - 2:14
    Chúng ta cũng rất giỏi đào tạo
    các chiến binh để đánh trận.
  • 2:15 - 2:18
    Nhưng khi xét đến những hứng chịu
    của các cựu chiến binh ngày nay,
  • 2:18 - 2:21
    chúng ta bắt đầu nhận ra rằng
    chúng ta không giỏi như vậy trong việc
  • 2:21 - 2:23
    trang bị cho họ trở về nhà.
  • 2:23 - 2:25
    Tại sao lại thế?
  • 2:26 - 2:29
    Tổ tiên của chúng ta đã sống
    chìm sâu trong xung đột
  • 2:29 - 2:31
    và họ chiến đấu tại ngay nơi họ sống.
  • 2:32 - 2:35
    Chỉ đến gần đây trong lịch sử
    tiến hóa nhân loại,
  • 2:35 - 2:38
    gần như không có nhu cầu
    học cách trở về nhà từ chiến tranh,
  • 2:38 - 2:40
    vì chúng ta chưa bao giờ thực sự trở về.
  • 2:41 - 2:43
    Nhưng may mắn hiện nay,
  • 2:43 - 2:46
    hầu hết con người sống trong
    những xã hội hòa bình hơn nhiều,
  • 2:46 - 2:50
    và khi có xung đột, chúng ta,
    đặc biệt là ở nước Mỹ,
  • 2:50 - 2:53
    có công nghệ để những chiến binh
    trải qua khóa tập huấn đặc biệt này
  • 2:53 - 2:56
    để họ đi chiến đấu
    bất cứ nơi đâu trên thế giới
  • 2:56 - 2:58
    và khi họ hoàn thành nhiệm vụ,
  • 2:58 - 3:00
    đưa họ trở lại mảnh đất thực sự yên bình
  • 3:01 - 3:04
    Nhưng hãy thử tưởng tượng một chút
    xem điều đó sẽ như thế nào.
  • 3:05 - 3:07
    Tôi từng nghe các
    cựu chiến binh kể rằng
  • 3:07 - 3:10
    một ngày khi họ trong
    một cuộc hỏa chiến ở Afghanistan
  • 3:10 - 3:13
    nơi họ nhìn thấy
    sự thảm sát và chết chóc,
  • 3:14 - 3:16
    nhưng chỉ ba ngày sau đó,
    họ thấy chính mình
  • 3:16 - 3:19
    đang bê thùng nước đá
    tới sân bóng của con họ.
  • 3:20 - 3:23
    "Mindfuck" là từ phổ biến nhất.
  • 3:23 - 3:25
    (Cười)
  • 3:25 - 3:28
    Nó là từ phổ biến nhất tôi biết để
    mô tả trải nghiệm này.
  • 3:28 - 3:29
    Và nó chính xác là như vậy.
  • 3:29 - 3:33
    Vì trong khi những chiến binh dành
    vô số thời gian tập luyện cho chiến tranh,
  • 3:33 - 3:35
    chỉ gần đây chúng ta mới hiểu
  • 3:35 - 3:39
    rằng nhiều người cần tập luyện
    cách trở lại cuộc sống bình thường.
  • 3:40 - 3:44
    Như mọi khóa tập huấn, cách trị liệu
    PTSD tốt nhất yêu cầu sự lặp lại.
  • 3:44 - 3:45
    Trong quân đội,
  • 3:45 - 3:48
    chúng tôi không đơn giản đưa học viên
    súng phóng lựu tự động Mark-19
  • 3:48 - 3:51
    và nói: Đây là cò, đây là đạn và
    chúc may mắn"
  • 3:51 - 3:56
    Không. Chúng tôi đào tạo họ
    theo từng dạng và trong tình huống cụ thể
  • 3:56 - 3:58
    lặp đi lặp lại
  • 3:58 - 4:01
    cho đến khi họ nâng vũ khí lên
    và nhắm vào mục tiêu
  • 4:01 - 4:02
    nó đã ngấm vào bộ nhớ của mỗi múi cơ
  • 4:03 - 4:05
    đến mức có thể thực hiện
    mà không cần nghĩ,
  • 4:05 - 4:08
    thậm chí trong tình thế cam go nhất
    mà bạn có thể tưởng tượng.
  • 4:09 - 4:11
    Tương tự với những cách trị liệu
    dựa trên việc tập huấn.
  • 4:12 - 4:15
    Đầu tiên là liệu pháp nhận thức,
  • 4:15 - 4:19
    và đây là một dạng
    hiệu chuẩn lại thần kinh.
  • 4:19 - 4:21
    Khi các cựu chiến binh trở về nhà
  • 4:21 - 4:23
    thế giới quan của họ được xác lập
  • 4:23 - 4:26
    để thấy một môi trường còn nguy hiểm hơn.
  • 4:27 - 4:32
    Nên khi bạn cố phủ lên hệ thần kinh đó
    một môi trường của thời bình
  • 4:32 - 4:33
    bạn sẽ gặp rắc rối.
  • 4:33 - 4:38
    Bạn bắt đầu chìm đắm trong lo âu
    về những hiểm họa không có thực.
  • 4:38 - 4:41
    Bạn bắt đầu không tin vào gia đình
    hay bạn bè nữa.
  • 4:42 - 4:46
    Nó không có nghĩa là không có
    nguy hiểm trong cuộc sống thường ngày.
  • 4:46 - 4:49
    Nó chỉ là về xác suất
    chúng ta gặp chúng
  • 4:49 - 4:50
    so với khi ở chiến trường
  • 4:50 - 4:53
    nó thấp hơn rất nhiều.
  • 4:54 - 4:57
    Chúng tôi chưa bao giờ khuyên
    các cựu chiến binh bỏ hết cảnh báo.
  • 4:57 - 4:59
    Chúng tôi tập cho họ cách
    điều chỉnh sự cảnh báo
  • 4:59 - 5:01
    theo nơi họ sinh sống.
  • 5:02 - 5:04
    Nếu bạn nhận thấy mình
    đang ở với những hàng xóm tệ
  • 5:04 - 5:05
    hãy bật nó lên.
  • 5:06 - 5:08
    Ra ngoài ăn tối với gia đình ư?
  • 5:08 - 5:09
    Bạn giảm bớt nó thật nhiều đi.
  • 5:10 - 5:13
    Chúng tôi tập cho các cựu chiến binh
    để lý trí họ mạnh mẽ,
  • 5:13 - 5:17
    để tính toán một cách hệ thống
    xác suất thống kê thực sự
  • 5:17 - 5:21
    của các cuộc đụng độ, một IED ở
    Mỹ trong thời bình.
  • 5:21 - 5:26
    Với đủ tập luyện, những hiệu chuẩn lại
    này sẽ gắn chặt lại.
  • 5:27 - 5:30
    Cách tiếp theo của trị liệu là
    hiệu pháp lộ diện,
  • 5:30 - 5:32
    và đây là một loại tập huấn hiện trường,
  • 5:32 - 5:36
    và là cách nhanh nhất cho việc điều trị
    hiệu quả được chứng minh.
  • 5:36 - 5:38
    Bạn còn nhớ Carlos chứ?
  • 5:38 - 5:39
    Đây là cách mà ông đã chọn.
  • 5:40 - 5:42
    Chúng tôi bắt đầu bằng việc
    đưa cho ông các bài tập
  • 5:42 - 5:44
    là những thử thách với ông:
  • 5:44 - 5:46
    đi đến một cửa hàng thực phẩm,
  • 5:46 - 5:48
    đi đến một siêu thị mua sắm,
    đi đến một quán ăn
  • 5:48 - 5:51
    ngồi quay lưng lại với cửa ra vào.
  • 5:51 - 5:52
    và quan trọng là
  • 5:53 - 5:55
    ở trong những môi trường đó.
  • 5:56 - 5:58
    Đầu tiên ông rất lo lắng.
  • 5:58 - 6:00
    Ông muốn ngồi ở chỗ có thể
    quan sát được căn phòng,
  • 6:00 - 6:02
    nơi mà ông có thể vạch
    đường trốn thoát,
  • 6:02 - 6:05
    nơi mà ông có thể vươn tay
    tới các vũ khí tạm thời.
  • 6:05 - 6:08
    và ông đã muốn bỏ đi,
    nhưng ông đã không làm vậy.
  • 6:08 - 6:11
    Ông nhớ lại các buổi tập huấn
    ở Thủy quân Lục Chiến,
  • 6:11 - 6:13
    và ông vượt qua được
    sự bất an của mình
  • 6:14 - 6:17
    và mỗi lần ông làm được điều này
    sự bất an của ông lại giảm một chút
  • 6:17 - 6:20
    sau đó lại giảm một chút nữa,
    và cứ tiếp tục giảm thêm,
  • 6:20 - 6:21
    cho đến cuối cùng,
  • 6:21 - 6:26
    ông đã học lại một cách hiệu quả
    cách ở trong một không gian công cộng
  • 6:27 - 6:28
    và tự vui với chính mình.
  • 6:30 - 6:33
    Ông cũng nghe những cuộn ghi âm
    về những trải nghiệm chiến đấu của ông
  • 6:33 - 6:35
    nghe đi nghe lại.
  • 6:36 - 6:40
    Ông đã nghe tới khi những ký ức đó
    không còn khiến ông bất an nữa.
  • 6:40 - 6:43
    Ông trở lại những ký ức này nhiều đến mức
  • 6:43 - 6:46
    não ông không còn tái hiện
    những trải nghiệm đó
  • 6:46 - 6:48
    trong giấc ngủ của ông nữa.
  • 6:48 - 6:52
    Và khi trò chuyện với ông
    một năm sau khi đợt điều trị kết thúc
  • 6:52 - 6:53
    ông nói với tôi
  • 6:53 - 6:58
    "Bác sĩ, đây là lần đầu tiên trong 43 năm
  • 6:58 - 7:00
    tôi không còn gặp ác mộng"
  • 7:01 - 7:06
    Đây là sự khác biệt với sự tẩy bộ nhớ.
  • 7:06 - 7:09
    Các cựu chiến binh sẽ luôn nhớ
    những trải nghiệm thương chấn,
  • 7:09 - 7:11
    nhưng với đủ sự tập luyện,
  • 7:11 - 7:16
    những hồi ức đó sẽ không còn rõ nét
    hay đau đớn như trước kia nữa.
  • 7:16 - 7:20
    Họ không còn cảm thấy như chúng vừa
    như mới xảy ra ngày hôm qua
  • 7:20 - 7:24
    và đó là một nơi tốt hơn để sống.
  • 7:26 - 7:27
    Nhưng điều đó luôn rất khó
  • 7:28 - 7:31
    Như mọi khóa tập huấn, nó không thể
    có hiệu quả với tất cả mọi người.
  • 7:32 - 7:33
    Và còn vấn đề về lòng tin.
  • 7:34 - 7:35
    Đôi khi tôi được hỏi
  • 7:35 - 7:38
    "Nếu ông chưa trải qua
    làm sao ông có thể giúp tôi?"
  • 7:38 - 7:39
    Điều này có thể hiểu được.
  • 7:40 - 7:45
    Nhưng tại thời điểm quay lại
    cuộc sống bình thường,
  • 7:45 - 7:48
    bạn không cần đến người
    đã qua chinh chiến.
  • 7:48 - 7:51
    Bạn không cần tập luyện
    cho các thao tác trên chiến trường;
  • 7:51 - 7:55
    bạn cần tập luyện cách trở về nhà.
  • 7:59 - 8:01
    10 năm qua trong sự nghiệp của mình,
  • 8:01 - 8:04
    Tôi được xem những tài liệu chi tiết
  • 8:04 - 8:07
    về những trải nghiệm tệ nhất
    mà bạn có thể hình dung
  • 8:07 - 8:08
    hằng ngày.
  • 8:08 - 8:10
    Và nó luôn không dễ dàng.
  • 8:10 - 8:13
    Có những lần tôi thấy tim mình tan vỡ
  • 8:13 - 8:15
    hay tôi chìm vào đó quá sâu.
  • 8:16 - 8:19
    Nhưng những trị liệu dựa vào
    tập luyện này có hiệu quả rất tốt
  • 8:19 - 8:23
    bất cứ thứ gì khiến tôi mệt mỏi
    lại luôn mang đến điều tuyệt vời
  • 8:23 - 8:26
    vì tôi thấy mọi người đã tốt dần lên.
  • 8:27 - 8:29
    Tôi thấy cuộc sống biến đổi.
  • 8:31 - 8:34
    Carlos bây giờ có thể ra ngoài
    vui đùa với những đứa cháu của mình,
  • 8:34 - 8:37
    điều mà ông đã không thể làm
    với chính những đứa con.
  • 8:38 - 8:42
    Và đáng kinh ngạc hơn là sau 43 năm
    chịu đựng những đau khổ
  • 8:42 - 8:45
    ông chỉ mất 10 tuần tập luyện chăm chỉ
    để lấy lại cuộc đời mình.
  • 8:46 - 8:48
    Và ông nói với tôi rằng,
  • 8:48 - 8:52
    "Tôi biết rằng tôi không thể
    lấy lại những năm tháng đó
  • 8:53 - 8:58
    Nhưng ít nhất bây giờ, bất cứ ngày nào
    còn trên trái đất này
  • 8:58 - 9:00
    Tôi có thể sống trong bình yên"
  • 9:01 - 9:05
    Ông cũng nói: "Tôi hi vọng những
    cựu chiến binh trẻ tuổi hơn đừng chờ đợi
  • 9:05 - 9:06
    để có sự giúp đỡ mà họ cần"
  • 9:07 - 9:08
    Đó cũng là hi vọng của tôi
  • 9:09 - 9:10
    Vì...
  • 9:11 - 9:12
    Cuộc đời này rất ngắn ngủi
  • 9:13 - 9:17
    và nếu bạn đủ may mắn sống sót
    sau chiến tranh
  • 9:17 - 9:19
    hay bất kỳ trải nghiệm chấn thương nào
  • 9:19 - 9:22
    chính bạn nợ nó để sống
    cuộc sống của bạn thật tốt.
  • 9:23 - 9:25
    Và bạn không nên đợi để
    có khóa tập huấn bạn cần
  • 9:25 - 9:27
    để làm nó xảy ra.
  • 9:29 - 9:34
    Cách tốt nhất để kết thúc những đau khổ
    của con người gây ra bởi chiến tranh
  • 9:35 - 9:36
    là đừng bao giờ tham chiến.
  • 9:37 - 9:40
    Nhưng loài người
    chưa làm được điều đó.
  • 9:40 - 9:41
    Cho đến đạt được điều đó,
  • 9:41 - 9:47
    những đau đớn tinh thần chúng ta tạo ra
    cho những đứa con của mình
  • 9:47 - 9:48
    khi đưa chúng đi để chiến đấu
  • 9:49 - 9:51
    có thể được giảm bớt
  • 9:52 - 9:58
    Nhưng chúng ta phải chắc rằng
    khoa học, mức năng lượng, giá trị
  • 9:58 - 10:01
    mà chúng ta đặt vào để đưa chúng
    đến chiến tranh
  • 10:02 - 10:03
    sẽ phản ánh ít nhất
  • 10:03 - 10:07
    cách chúng ta chuẩn bị tốt ra sao
    để chúng về nhà sum họp.
  • 10:08 - 10:09
    Chúng ta nợ chúng rất nhiều.
  • 10:10 - 10:11
    Cảm ơn
  • 10:11 - 10:18
    (Vỗ tay)
Title:
Chúng đã đào tạo binh lính cho chiến tranh thì hãy đào tạo họ cách trở về nhà.
Speaker:
Hector Garcia
Description:

Trước khi các binh lính được đưa đến các trận chiến, họ được đào tạo cách hoạt động trong một môi trường đầy nguy hiểm. Nhà tâm lý học Hector Garcia nói rằng họ cũng cần được đào tạo cách trở về cuộc sống bình thường từ mặt trận chiến tranh. Áp dụng những nguyên tắc tương tự được sử dụng để trang bị cho binh lính tham chiến, Garcia đang giúp các cựu chiến binh bị chứng PTSD trở lại cuộc sống bình thường của họ.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
10:31

Vietnamese subtitles

Revisions