Return to Video

Dhuna kundrejt gruas-- eshte nje ceshtje e burrave

  • 0:00 - 0:01
    Do te ndaj me ju
  • 0:03 - 0:04
    nje perspektive paradigm
  • 0:04 - 0:06
    ndaj ceshtjeve te dhunes gjinore--
  • 0:06 - 0:08
    perdhunim seksual, dhune ne familje, abuzim familjar,
  • 0:08 - 0:10
    abuzim seksual, abuzim seksual i femijeve.
  • 0:10 - 0:13
    Kjo gamë e gjere e ceshtjeve qe to ti referohem une shkurtimisht
  • 0:13 - 0:14
    si " ceshtje te dhunes gjinore,"
  • 0:14 - 0:18
    ato jane pare si ceshtje te grave qe disa burra te mire
  • 0:18 - 0:20
    iu kane ndihmuar, por une kam nje problem me kete perkufizim
  • 0:20 - 0:21
    dhe nuk e pranoj.
  • 0:21 - 0:24
    Une nuk e shoh si ceshtje te grave qe po ndihmohet nga disa burra te mire.
  • 0:24 - 0:27
    Ne fakt, une do te argumentoj se keto jane ceshtje te burrave,
  • 0:27 - 0:29
    se pari dhe kryesisht.
  • 0:29 - 0:32
    (Duartroktije)
  • 0:32 - 0:33
    Padyshim, keto jane edhe probleme te grave,
  • 0:33 - 0:35
    keshtu qe e vleresoj ate, por te quajme
  • 0:37 - 0:39
    dhunen gjinore nje ceshtje grash, eshte pjese e problemit
  • 0:39 - 0:40
    per shume arsye.
  • 0:40 - 0:44
    Se pari i jep burrave nje justifikim per te mos i kushtuar vemendje gjerave.
  • 0:44 - 0:46
    Apo jo? Shume burra degjojne termin "ceshtje grash"
  • 0:46 - 0:47
    dhe ne tentojme te mos i veme veshin, dhe mendojme,
  • 0:47 - 0:50
    "Hej, une jam djale. Kjo eshte per vajza," ose " Kjo eshte per gra."
  • 0:50 - 0:53
    Dhe shume burra ne te vertete nuk shkojne pertej fjalise se pare
  • 0:53 - 0:54
    si rezultat.
  • 0:54 - 0:56
    Eshte pothuajse sikur aktivizohet nje cip ne trurin tone,
  • 0:56 - 0:59
    dhe e spostojne vemendjen tone ne drejtime te ndryshme
  • 0:59 - 1:02
    kur degjojme termin" ceshtje grash."
  • 1:02 - 1:04
    Kjo gjithashtu eshte e vertet, meqe ra fjala, per fjalen " gjini,"
  • 1:04 - 1:06
    sepse shume njerez e degjojne fjalen "gjini"
  • 1:06 - 1:08
    dhe ata mendojne qe do te thote " grua."
  • 1:08 - 1:11
    Pra, ata mendojne se çeshtjet e gjinise jane sininonim i çeshtjeve te grave.
  • 1:11 - 1:13
    Eshte nje farë konfuzioni rreth termit gjini.
  • 1:13 - 1:16
    Dhe faktikisht, me lejoni te ilustroj ate konfuzion ne menyre analogjike.
  • 1:16 - 1:18
    Keshtu, le te flasin pak per racen.
  • 1:18 - 1:20
    Ne Shtetet e Bashkuara, kur degjojme fjalen "racë,"
  • 1:20 - 1:22
    shume njerez mendojne se kjo do te thote afrikan-amerikan,
  • 1:22 - 1:24
    latin, aziatik-amerikan, nativ amerikan,
  • 1:24 - 1:28
    irlandez, etj, etj.
  • 1:28 - 1:31
    Shume njerez, kur degjojne fjalen "orientim seksual"
  • 1:31 - 1:34
    mendojne se do te thote, gej, lezbike, biseksual.
  • 1:34 - 1:35
    Dhe shume njerez kur degjojne fjalen " gjini,"
  • 1:35 - 1:37
    mendojne se do te thote grua. Ne secilin rast,
  • 1:37 - 1:39
    grupit dominues nuk i kushtohet vemendje.
  • 1:39 - 1:43
    Apo jo? Sikur njerezit e bardhe qe nuk kane ndonje identitet racor
  • 1:43 - 1:46
    ose qe nuk perkasin ndonje kategorie racore,
  • 1:46 - 1:49
    sikur heteroseksualet nuk kane orientim seksual
  • 1:49 - 1:52
    sikur burrat nuk kane gjini.
  • 1:52 - 1:54
    Kjo eshte njera nga menyrat qe ruhet sistemi dominues
  • 1:54 - 1:56
    dhe riprodhon veten, qe do te thote
  • 1:56 - 2:00
    se grupi dominues rralle sfidohet qe te mendoje per dominim,
  • 2:00 - 2:01
    sepse kjo eshte njera nder karakteristikat kryesore
  • 2:01 - 2:05
    te fuqise dhe privilegjit, mundesia per t'u mos kontrolluar,
  • 2:05 - 2:07
    mungesa e analizes se vetvetes, ne fakt behemi te padukshem
  • 2:07 - 2:09
    ne masen me te madhe te diskutimit
  • 2:09 - 2:11
    rreth ceshtjeve qe kryesisht jane per ne.
  • 2:11 - 2:13
    Dhe eshte nje mrekulli se si funksionon,
  • 2:13 - 2:15
    ne dhunen familjare dhe seksuale,
  • 2:15 - 2:17
    sa meshkuj jane fshire nga debati per nje teme
  • 2:17 - 2:19
    e cila kryesisht eshte rreth meshkujve.
  • 2:19 - 2:21
    Dhe une do te ilustroj per cka jam duke folur
  • 2:21 - 2:23
    duke perdorur teknologjine e vjeter.
  • 2:23 - 2:25
    Une jam i shkolles se vjeter ne disa aspekte thelbsore.
  • 2:25 - 2:27
    Une punoj,-- Bej filma-- dhe punoj me teknologji te larte,
  • 2:27 - 2:30
    por si mesimdhenes akoma jam i shkolles se vjeter,
  • 2:30 - 2:33
    dhe dua te ndaj me ju kete ushtrim
  • 2:33 - 2:34
    qe ilustron nivelin e struktures se fjalive
  • 2:34 - 2:38
    se si menyra se si mendojme,
  • 2:38 - 2:40
    faktikisht menyra se si ne perdorim gjuhen,
  • 2:40 - 2:42
    na komploton ta mbajme vemendjen larg meshkujve.
  • 2:42 - 2:44
    Kjo ka te beje me dhunen ne familje ne vecanti,
  • 2:44 - 2:47
    por mund ta vini ne funksion te analogjive te tjera.
  • 2:47 - 2:49
    Kjo duket ne punen e gjuhetares feministe Julia Penelope.
  • 2:49 - 2:53
    Fillon me nje fjali shume bazike ne gjuhen angleze:
  • 2:53 - 2:56
    "Xhoni ka rrahur Merin."
  • 2:56 - 2:58
    Kjo fjali eshte ne rregull me gjuhen angleze.
  • 2:58 - 3:00
    Xhoni eshte kryefjala. Ka rrahur eshte folja.
  • 3:00 - 3:01
    Meri eshte kundrinori. Fjalia eshte ne rregull.
  • 3:01 - 3:03
    Tani do te vazhdojme tek fjalia e dyte,
  • 3:04 - 3:06
    e cila e thote te njejten gje ne menyren pesore.
  • 3:06 - 3:08
    "Meri eshte rrahur nga Xhoni."
  • 3:08 - 3:11
    Dhe tani shume gjera ndodhin ne nje fjali.
  • 3:11 - 3:17
    Ne kemi levizur nga "Xhoni ka rrahur Merin"
  • 3:17 - 3:20
    te " Meri eshte rrahur nga Xhoni."
  • 3:20 - 3:22
    Ne kemi nderruar fokusin tone ne nje fjali nga Xhoni te Meri,
  • 3:22 - 3:24
    dhe mund te shihni John eshte shume afer fundit te fjalise.
  • 3:24 - 3:27
    Fjalia e trete, Xhoni eshte hequr,
  • 3:27 - 3:31
    dhe ne kemi, " Meri eshte rrahur,"
  • 3:31 - 3:33
    dhe tani gjithshka sillet rreth Merit.
  • 3:33 - 3:35
    Ne as qe jemi duke menduar per Xhonin. Totalisht jemi fokusuar tek Meri.
  • 3:35 - 3:38
    Ne gjeneratat e hershme, termi qe kemi perdorur
  • 3:38 - 3:40
    sinonim me "rrahur" eshte "qelluar."
  • 3:40 - 3:43
    pra ne kemi "Meri ishte qelluar."
  • 3:43 - 3:45
    Dhe fjalia e fundit ne kete sekuence,
  • 3:45 - 3:47
    qe rezulton nga te tjerat, eshte,
  • 3:47 - 3:51
    "Meri eshte nje grua e qelluar."
  • 3:51 - 3:53
    Pra identiteti i Merit-- Meri eshte nje grua e qelluar--
  • 3:53 - 3:55
    eshte ai qe i eshte dhene nga Xhoni ne rradhe te pare.
  • 3:55 - 3:58
    Por ne kemi demostruar qe debati rreth Xhonit eshte shuar kohe me pare.
  • 3:58 - 4:05
    Per ne qe punojme ne fushen e dhunes familjare dhe seksuale
  • 4:05 - 4:08
    e dine se fajesimi i viktimes eshte i perhapur ne kete fushe,
  • 4:08 - 4:11
    qe do te thote, te fajesosh personin te cilit i eshte bere demi
  • 4:11 - 4:13
    me shume sesa personi qe e ka bere ate..
  • 4:13 - 4:16
    Dhe ne themi gjera si, pse keto femra dalin me keta meshkuj?
  • 4:16 - 4:19
    Pse terhiqen nga keta meshkuj?
  • 4:19 - 4:21
    Pse kthehen te ata? Cka kishte veshur ne mbremje?
  • 4:21 - 4:23
    Cfare budallalleku? Pse po pinte me ate grup djemsh ne ate dhome hoteli?
  • 4:23 - 4:24
    Ky eshte fajesimi i viktimes, dhe ka arsye te shumta per kete,
  • 4:24 - 4:26
    por njera nga keto eshte se e tere sturktura e jone njohese
  • 4:26 - 4:28
    eshte e krijuar ne ate menyre qe te fajesohet viktima. E gjitha kjo eshte pa vetedije.
  • 4:28 - 4:31
    E gjithe struktura e jone kognitive eshte e krijuar per te bere pyetje
  • 4:31 - 4:35
    rreth grave dhe zgjedhjeve te grave dhe cka ato bejne,
  • 4:35 - 4:37
    mendojne, dhe veshin.
  • 4:37 - 4:39
    Dhe une nuk do ti ndaloj njerezit te cilet bejne pyetje
  • 4:39 - 4:41
    per grate, apo jo? Kane arsyet e tyre.
  • 4:41 - 4:44
    Por te jemi te qjarte: Te pyesh pyetje per Merin
  • 4:44 - 4:45
    nuk do te na dergoje askund ne ndalimin e dhunes.
  • 4:45 - 4:47
    Ne duhet te bejme nje lloj te ndryshem pyetjesh.
  • 4:47 - 4:50
    E dini se ku deshiroj te dal me kete, a po jo?
  • 4:50 - 4:53
    Pyetjet nuk jane per Merin. Ato jane per Xhonin.
  • 4:53 - 4:55
    Pyetjet perfshijne gjera si, pse Xhoni rrahu Merin?
  • 4:55 - 4:57
    Pse dhuna ne familje eshte akoma nje problem i madh
  • 4:57 - 4:59
    ne Shtetet e Bashkuara dhe rreth e rrotull botes?
  • 4:59 - 5:02
    Cka eshte duke ndodhur? Pse kaq shume burra abuzojne
  • 5:02 - 5:05
    ne menyre fizike, emonocionale, verbale, dhe ne menyra tjera,
  • 5:05 - 5:07
    grate dhe vajzat, dhe burrat dhe djemte,
  • 5:07 - 5:09
    qe ata pretendojne se i dashurojne> Cka eshte duke ndodhur me burrat?
  • 5:09 - 5:11
    Pse shume burra te moshuar abuzojne seksualisht me vajzat e vogla dhe djemte e vegjel?
  • 5:11 - 5:13
    Pse eshte ky nje problem i zakonshem ne shoqerine tone
  • 5:13 - 5:15
    dhe kudo ne bote?
  • 5:15 - 5:18
    Pse degjojme perseri te njejten gje
  • 5:18 - 5:22
    per skandale te reja ne institucione te medha
  • 5:22 - 5:24
    si Kisha Katolike ose programi i futbollit i Penn State
  • 5:24 - 5:25
    ose Boys Scouts of America, etj, etj?
  • 5:25 - 5:28
    Dhe pastaj komunitetet lokale ne te gjithe vendin
  • 5:28 - 5:31
    dhe ne te gjithe boten, apo jo? Ne degjojme per te gjate gjithe kohes.
  • 5:31 - 5:34
    Abuzimi seksual i femijve.
  • 5:34 - 5:37
    Cka eshte duke ndodhur me burrat? Pse kaq shume meshkuj dhunojne femrat
  • 5:37 - 5:39
    ne shoqerine tone dhe rreth botes?
  • 5:39 - 5:41
    Pse meshkujt dhunojne meshkujt?
  • 5:41 - 5:43
    Cka eshte duke ndodhur me meshkuj?
  • 5:43 - 5:46
    Cili eshte roli i institucioneve te ndryshme
  • 5:46 - 5:48
    ne shoqerine tone qe po ndihmojne te prodhojne burra abuzive
  • 5:48 - 5:50
    ne shkalle pandemike.
  • 5:50 - 5:52
    Kjo eshte nje menyre naive e te kuptuarit se cili eshte
  • 5:52 - 5:56
    problemi me i thelle dhe sistematik shoqeror.
  • 5:56 - 5:58
    E dini se, autoret e krimit nuk jane ata
  • 5:58 - 6:00
    monstra qe zvarriten neper lluce
  • 6:00 - 6:01
    dhe vine ne qytet te bejne punet te pista
  • 6:01 - 6:04
    dhe pastaj terhiqen ne erresire.
  • 6:04 - 6:06
    Ky eshte nje nocion naiv, a po jo?
  • 6:06 - 6:08
    Autoret e krimit jane shume me shume normal se kjo,
  • 6:08 - 6:10
    cdo dite e me shume.
  • 6:10 - 6:12
    Pra pyetja eshte, cka jemi duke bere ketu
  • 6:12 - 6:14
    ne shoqerine tone dhe ne bote?
  • 6:14 - 6:17
    Cilat jane rolet e institucioneve te ndryshme
  • 6:17 - 6:19
    qe ndihmojne ne prodhimin e burrave abuzivë?
  • 6:19 - 6:20
    Cili eshte roli i sistemit fetar,
  • 6:20 - 6:23
    sportit, pornografise,
  • 6:23 - 6:24
    struktures familjare, ekonomise, si kryqezohen ato?
  • 6:24 - 6:27
    dhe raca dhe etniciteti si kryqezohen?
  • 6:27 - 6:29
    Si funksionon e tera kjo?
  • 6:29 - 6:30
    Dhe keshtu, njehere kur fillojme te bejme keto lidhje
  • 6:32 - 6:33
    dhe te pyesim keto pyetje te rendesishme dhe te medha,
  • 6:33 - 6:36
    pastaj mund te flasin se si mund te jemi transformues,
  • 6:36 - 6:38
    me fjale tjera, si mund te bejme dicka me ndryshme?
  • 6:38 - 6:39
    Si mund te ndryshojme praktikat?
  • 6:39 - 6:43
    Si mund te ndryshojme socializimin e djemve
  • 6:43 - 6:45
    dhe definicionet e burrerise qe na kane sjelle deri te keto rezultate?
  • 6:45 - 6:48
    Keto jane llojet e pyetjeve qe na duhet
  • 6:48 - 6:50
    ti bejme dhe lloji i punes qe ne duhet te bejme,
  • 6:50 - 6:52
    po nese jemi te fokusuar se cka jane duke bere grate
  • 6:52 - 6:54
    dhe te mendojme per marredheniet apo dicka tjeter,
  • 6:54 - 6:57
    ne nuk do te arrijme dot deri aty.
  • 6:57 - 6:59
    Pra, une kuptoj se shume gra
  • 6:59 - 7:02
    te cilat jane perpjekur te flasin per keto ceshtje
  • 7:02 - 7:04
    sot dhe dje dhe me vite e vite,
  • 7:04 - 7:07
    shume shpesh jane sharë per perpjekjet e tyre.
  • 7:07 - 7:10
    Ato etiketohen me emra te ndyre si "male-basher"
  • 7:10 - 7:12
    ose "urryese-meshkujsh",
  • 7:12 - 7:14
    dhe "feminazi". Apo jo?
  • 7:14 - 7:16
    Dhe ju e dini se per cka behet fjale?
  • 7:16 - 7:18
    Quhet vrite lajmetarin.
  • 7:18 - 7:21
    Kjo ndodh sepse grate te cilat flasin per veten e tyre
  • 7:21 - 7:23
    dhe per gra tjera po ashtu edhe per burra dhe djem
  • 7:23 - 7:30
    eshte nje deklarate per ta te ulen dhe te mbyllin gojen, te mbajne sistemin aktual ne vend,
  • 7:30 - 7:31
    sepse neve nuk na pelqen kur njerezit trazojne.
  • 7:31 - 7:33
    Ne nuk pelqejme kur njerezit sfidojne fuqite tona.
  • 7:33 - 7:34
    Ju me mire te uleni dhe te mbyllni gojen.
  • 7:34 - 7:36
    Dhe falenderoju zotit qe ajo grua nuk e ka bere ate gje.
  • 7:36 - 7:40
    Falendero zotin qe ne jetojme ne nje bote
  • 7:40 - 7:44
    ku ka shume lidership te grave qe mund te kunderveproje.
  • 7:44 - 7:45
    Por njeri nga rolet e fuqishme qe burrat mund te luajne ne kete ceshtje
  • 7:45 - 7:47
    eshte se ne mund te themi disa gjera
  • 7:47 - 7:50
    qe nganjehere grate nuk mund ti thone,
  • 7:50 - 7:52
    ose, me mire keshtu, ne mund te degjohemi duke thene disa gjera
  • 7:52 - 7:54
    qe shpesh here grate nuk mund te degjohen.
  • 7:54 - 7:57
    Keshtu, une e çmoj qe ky eshte nje problem. Eshte seksizem.
  • 7:57 - 8:00
    Por eshte e vertete. Dhe keshtu nje gje qe ua the meshkujve,
  • 8:00 - 8:01
    dhe kolegeve te mi dhe cdo here e them kete,
  • 8:01 - 8:03
    se neve na duhen me shume meshkuj te çohen e te thone ca gjera,
  • 8:03 - 8:05
    dhe te çohen per femrat dhe jo kunder tyre
  • 8:05 - 8:07
    dhe duke pretenduar se kjo eshte disi
  • 8:07 - 8:10
    nje lufte ndermjet seksualitetit dhe gjerave tjera te pa kuptimta.
  • 8:10 - 8:13
    Ne jetojme bashke ne nje bote .
  • 8:13 - 8:15
    Dhe me qe ra fjala, nje gje qe me te vertete me shqetson
  • 8:15 - 8:17
    rreth disa retorikave kunder feministeve dhe te tjereve
  • 8:17 - 8:19
    qe kane krijuar levizjet e grave te dhunuara
  • 8:19 - 8:22
    dhe krizes se perdhunimit rreth e rrotull botes
  • 8:22 - 8:23
    eshte se disi, sic e thash, se ata jane anti-meshkuj.
  • 8:23 - 8:26
    Po ne lidhje me djemte te cilet thellesisht jane te prekur
  • 8:26 - 8:27
    ne menyre negative nga ndonje mashkull i moshuar
  • 8:27 - 8:30
    qe ushtron dhune ndaj motres se tij, vetes se tij, nenes ?
  • 8:30 - 8:33
    Po ne lidhje me gjithe keta djem?
  • 8:33 - 8:34
    Po ne lidhje me burrat dhe djemte e rinj
  • 8:34 - 8:37
    te cilet jane traumatizuar nga dhuna e burrave te moshuar?
  • 8:37 - 8:39
    I njejti sitem i cili prodhon burra qe abuzojne gra gjithashtu prodhon burra qe abuzojne burra te tjere.
  • 8:39 - 8:41
    Dhe nese duam te flasim per viktimat meshkuj,
  • 8:41 - 8:44
    le te flasim per viktimat meshkuj
  • 8:44 - 8:47
    Shumica e viktimave meshkuj te dhunes jane viktima te dhunes se meshkujve tjere.
  • 8:47 - 8:49
    Pra, kjo eshte nje gje te cilet te dy meshkujt dhe femrat e kane te perbashket.
  • 8:49 - 8:50
    Ne jemi qe te dy viktima te dhunes se meshkujve
  • 8:50 - 8:53
    Pra ne kemi interest te perbashket,
  • 8:53 - 8:55
    per te mos permendur faktin qe shumica e meshkujve qe une i njoh
  • 8:55 - 8:58
    kane gra dhe vajza qe kujdesen fort,
  • 8:58 - 8:59
    ne familjet tona dhe rrethin shoqeror dhe ne menyra tjera.
  • 8:59 - 9:00
    Keshtu, ka shume arsye pse na duhen meshkuj te ngrijne zerin
  • 9:00 - 9:04
    Duket qarte duke e thene me ze te larte. Apo jo?
  • 9:04 - 9:07
    Tani, natyra e punes qe bej une dhe koleget e mi
  • 9:07 - 9:09
    bejne ne sportet dhe ushtrine e Shteteve te Bashkuara, ne shkolla,
  • 9:09 - 9:10
    ne e kemi filluar kete qasje e quajtur qasja kalimtare
  • 9:10 - 9:14
    per parandalimin e dhunes gjinore.
  • 9:14 - 9:16
    Une dua t'ju jap pasqyrimin e qasjes kalimtare,
  • 9:16 - 9:19
    sepse ky eshte nje ndryshim i madh tematik,
  • 9:19 - 9:22
    edhe pse ka shume vecanti,
  • 9:22 - 9:25
    por pjesa kryesore e saj eshte, ne vend se te shihen burrat si autor krimi
  • 9:25 - 9:29
    dhe grate si viktima,
  • 9:29 - 9:33
    ose grate si autore krimi, burrat si viktima,
  • 9:33 - 9:36
    ose kombinime te tilla.
  • 9:36 - 9:38
    Jam duke perdorur bazen gjinore. E di qe ka me shume
  • 9:38 - 9:40
    se burra dhe gra, ka me shume se meshkuj dhe femra.
  • 9:40 - 9:44
    Dhe ka gra te cilat jane autore krimi,
  • 9:44 - 9:45
    dhe sigurisht qe ka meshkuj te cilet jane viktima.
  • 9:45 - 9:49
    Eshte nje spekter i tere.
  • 9:49 - 9:50
    Por ne vend se ta shohim ate ne menyre binare,
  • 9:50 - 9:54
    ne fokusohemi tek te gjithe ne në ate qe ne quajme kalimtare,
  • 9:54 - 9:55
    dhe nje kalimtar definohet si cdokush i cili nuk eshte
  • 9:55 - 9:57
    nje autor krimi ose viktime ne situata te caktuara,
  • 9:57 - 9:59
    pra, me fjale tjera, shoket, shoket e grupi, koleget,
  • 9:59 - 10:01
    pjestaret e familjes, ata
  • 10:01 - 10:03
    te cilet nuk jane te pershire drejtperdrejt ne dyshen e abuzimit,
  • 10:03 - 10:04
    por jemi te ngulitur ne marredhenie, shoqerore, familjare, shkollore,
  • 10:04 - 10:07
    dhe te tjera marredhenie kulturore me njerez
  • 10:07 - 10:10
    te cilet mund te jene ne ate situate. Cfarë bejme ne?
  • 10:10 - 10:13
    Si i mbeshtesim shoket tanë? Por si te mos mbesim
  • 10:13 - 10:16
    te heshtur ne prani te abuzimit?
  • 10:16 - 10:18
    Keshtu, kur vjen puna te burrat dhe kultura mashkullore,
  • 10:18 - 10:20
    qellimi eshte te marrim burra te cilet nuk jane abuziv
  • 10:20 - 10:24
    te sfidojne ata te cilet jane.
  • 10:24 - 10:27
    Dhe kur them abuziv, nuk dua te them vetem
  • 10:27 - 10:29
    burrat te cilet rrahin gra.
  • 10:29 - 10:31
    Ne nuk po themi nje burre shoku i te cilit
  • 10:31 - 10:33
    eshte duke abuzuar me te dashuren e vet duhet te ndal djalin
  • 10:33 - 10:36
    ne momentin e sulmit.
  • 10:36 - 10:38
    Kjo eshte nje menyre naive per te krjiuar ndryshim shoqeror.
  • 10:38 - 10:41
    Eshte nje vazhdimesi e gjate, ku ne jemi perpjekur qe ti bejme burrat
  • 10:41 - 10:43
    te pengojne njeri tjetrin.
  • 10:43 - 10:44
    Keshtu, per shembull, nese jeni nje djale dhe jeni ne nje grup te djemve
  • 10:44 - 10:46
    duke luajtur poker, duke folur, pa femra per rreth
  • 10:46 - 10:47
    dhe nje djale tjeter thote dicka seksiste ose degradon
  • 10:47 - 10:51
    ose ngacmohet per nje femer,
  • 10:51 - 10:54
    ne vend se te qeshni me te ose te pretendoni qe nuk e degjuat,
  • 10:54 - 10:55
    ne na duhen meshkuj qe thone, " Hej, kjo nuk eshte qesharake.
  • 10:55 - 11:00
    Shiko, ajo mund te jete motra ime,
  • 11:00 - 11:03
    dhe a mund te besh shaka per dicka tjeter?
  • 11:03 - 11:04
    Ose a mund te flasim per dicka tjeter?
  • 11:04 - 11:06
    Une nuk e vlersoj kete lloj te te folurit."
  • 11:06 - 11:09
    Po sikur te jeni nje person i bardhe dhe nje tjeter person i bardhe
  • 11:09 - 11:13
    bene nje koment racist, duhet te shpresosh, une shpresoj,
  • 11:13 - 11:16
    qe njerezit e bardhe do ta nderpresin ate sjellje raciste
  • 11:16 - 11:19
    nga nje person i bardhe.
  • 11:19 - 11:21
    Ashtu sikur te heteroseksizmi, nese jeni nje heteroseksual
  • 11:21 - 11:23
    dhe ju nuk angazhoheni kunder sjelljeve ngacmuese dhe abuzive
  • 11:23 - 11:24
    drejt njerezve me orientim te ndryshem seksual,
  • 11:24 - 11:26
    nese nuk u thoni ne fytyre heterseksulave te tjere,
  • 11:26 - 11:28
    atehere, me nje fjale, heshtja juaj nuk eshte
  • 11:28 - 11:30
    nje forme e pelqimit dhe pjesemarjes?
  • 11:30 - 11:33
    Keshtu, qasja kalimtare perpiqet tu jape njerezve mjete
  • 11:33 - 11:36
    per te nderprere ate proces dhe te flasin
  • 11:36 - 11:37
    dhe te krijojne nje kulture te barabarte
  • 11:37 - 11:40
    ku sjellja abuzive do te shihet si e papranushme
  • 11:40 - 11:43
    jo sepse eshte ilegale, por sepse eshte e gabuar
  • 11:43 - 11:46
    dhe e papranushme ne kulturen e barabarte.
  • 11:46 - 11:49
    Nese ne mund te kemi nje vend ku burrat
  • 11:49 - 11:50
    te cilet veprojne ne menyre seksiste do humbin statusin,
  • 11:50 - 11:53
    burrat e rinj dhe djemte te cilet veprojne ne menyre seksiste
  • 11:53 - 11:55
    dhe ngacmuese kundrejt vajzave dhe grave,
  • 11:55 - 11:58
    po ashtu edhe kundrejt djemve dhe burrave tjere,
  • 11:58 - 11:59
    do te humbasin statusin si rezultat i saj, e dini cfare?
  • 11:59 - 12:02
    Do te shohim nje zvoglim radikal te abuzimit
  • 12:02 - 12:05
    Sepse autori tipik i krimit nuk eshte i semure dhe i lajthitur.
  • 12:05 - 12:07
    Ai eshte nje njeri normal. Apo jo?
  • 12:07 - 12:09
    Keshtu, ndermjet shume gjerave te mrekullushme qe Martin Luther King
  • 12:09 - 12:12
    tha ne jeten e tij te shkurter,
  • 12:12 - 12:14
    " Ne fund, cka do te dhemb me se shumti
  • 12:14 - 12:15
    nuk jane fjalet e armikut
  • 12:15 - 12:17
    por heshtja e shokeve tane."
  • 12:17 - 12:20
    Ne fund, cka do te dhemb me se shumti nuk jane fjalet e
  • 12:20 - 12:23
    armiqve por heshtja e shokeve tane.
  • 12:23 - 12:26
    Ka qene nje heshtje e madhe ne kulturen mashkullore
  • 12:26 - 12:29
    rreth kesaj tragjedie te vazhdueshme te dhunes se burrave
  • 12:29 - 12:32
    ndaj grave dhe femijeve, apo jo?
  • 12:32 - 12:34
    Dhe krejt cka une po them eshte se ne duhet ta thyejme qetesine,
  • 12:34 - 12:35
    dhe na duhen me shume burra ta bejne ate.
  • 12:35 - 12:37
    Atehere, eshte me lehte te thuhet sesa te behet,
  • 12:37 - 12:39
    nga qe une jam duke e thene kete tani, por po ju them se nuk eshte e lehte
  • 12:39 - 12:41
    ne kulturen mashkullore qe djemte te sfidojne njeri tjetrin,
  • 12:41 - 12:43
    qe eshte njera nga arsyet pse
  • 12:43 - 12:45
    nje pjese e ndryshimit te paradigmes qe duhet te ndodhe
  • 12:45 - 12:48
    nuk eshte qe te kuptohen keto ceshtje si ceshtje te djemve,
  • 12:48 - 12:50
    por keto gjithashtu jane ceshtje lidershipi per burrat.
  • 12:50 - 12:52
    Ne fund te fundit, pergjegjesia per te marre pozicion
  • 12:52 - 12:55
    ne keto ceshtje nuk duhet te bije ne krahet e
  • 12:55 - 12:57
    djemve te vegjel ose adoleshenteve ne shkolla te mesme
  • 12:57 - 13:01
    ose atyre ne kolegj. Duhet te jete nje njeri i rritur me pushtet.
  • 13:01 - 13:04
    Njerez te rritur me pushtet jane te duhurit qe na duhet ne
  • 13:04 - 13:06
    per te qene lider ne keto ceshtje,
  • 13:06 - 13:08
    sepse kur dikush flet ne kulture te barabarte
  • 13:08 - 13:11
    dhe sfidon, ai ose ajo
  • 13:11 - 13:14
    eshte nje lider, a po jo?
  • 13:14 - 13:16
    Ne na duhen me shume burra me pushtet
  • 13:16 - 13:19
    per te filluar ti vendosin ne prioritet keto ceshtje,
  • 13:19 - 13:20
    dhe nuk e kemi pare kete gje akoma, apo jo?
  • 13:20 - 13:23
    Keshtu, isha ne nje darke vite me pare,
  • 13:23 - 13:27
    dhe une punoj gjeresisht me ushtrine e Shteteve te Bashkuara, te gjitha sherbimet.
  • 13:27 - 13:29
    Isha ne kete darke dhe nje grua me thote--,
  • 13:29 - 13:31
    Une mendoj se iu duka si tip i zgjuar-- dhe me tha,
  • 13:31 - 13:33
    " Pra, sa kohe keni qe beni trajnime rreth sensibilitetit
  • 13:33 - 13:36
    me marinsat?"
  • 13:36 - 13:38
    Dhe une thash, " Me gjithe respektin,
  • 13:38 - 13:42
    une nuk merrem me trajnime sensibiliteti te marinsave.
  • 13:42 - 13:44
    Une kam nje program lidershipi ne Trupat e Marines."
  • 13:44 - 13:46
    E di qe eshte bombastike pergjigja ime,
  • 13:46 - 13:50
    por eshte nje ndryshim i rendesishem, sepse une nuk besoj
  • 13:50 - 13:53
    qe neve na duhet nje trajnim sensitiv.
  • 13:53 - 13:56
    Ne kemi nevoje per trajnim lidershipi, sepse, per shembull,
  • 13:56 - 13:59
    kur nje trajner profesionist ose nje menaxher i ndonje klubi bejsbolli
  • 13:59 - 14:02
    ose futbolli-- bene nje koment seksist,
  • 14:02 - 14:03
    ben nje deklarate homofobike,
  • 14:03 - 14:06
    ben ndonje koment racor, do te kete diskutime
  • 14:06 - 14:09
    ne blogjet sportive dhe ne emisionet sportive ne radio.
  • 14:09 - 14:11
    Dhe disa njerez do te thone, " Mire, ai ka nevoje per trajnim sensitiviteti."
  • 14:11 - 14:13
    Dhe njerez te tjere do te thone, " Do ti heqim qafe.
  • 14:13 - 14:16
    Argumenti im eshte, ai nuk ka nevoje per trajnim senstiviteti.
  • 14:16 - 14:18
    Ai ka nevoje per trajnim lidershipi,
  • 14:18 - 14:20
    sepse ai eshte nje lider i keq, sepse ne shpqeri
  • 14:20 - 14:24
    me diversitet gjinor dhe diversitet seksual--
  • 14:24 - 14:27
    (Duartrokitje)-
  • 14:27 - 14:30
    dhe diversiteti racor dhe diversiteti etnik,
  • 14:30 - 14:33
    ju beni keto lloj kometesh, ju deshtoni ne lidershipin tuaj.
  • 14:33 - 14:35
    Neqofte se ne mund te bejme kete ceshtje
  • 14:35 - 14:37
    per burra dhe gra te fuqishme ne kete shoqeri
  • 14:37 - 14:39
    ne te gjitha nivelet e autoritetit dhe fuqise institucionale,
  • 14:39 - 14:41
    do ta ndryshoje, do ta ndryshoje
  • 14:41 - 14:43
    paradigmen e te menduarit tek njerezit.
  • 14:43 - 14:45
    Per shembull, une punoj shume
  • 14:45 - 14:47
    ne programet sportive ne universitetin e Amerikes se Veriut.
  • 14:47 - 14:49
    Ne dime mire se si te ndalojme dhunen seksuale dhe ate ne familje, apo jo?
  • 14:49 - 14:52
    Nuk ka arsyetim per nje kolegj ose universitet
  • 14:52 - 14:54
    per te mos pasur trajnim per ndalimin e dhunes seksuale dhe dhunes ne familje
  • 14:54 - 14:55
    e mandatuar per te gjithe studentet, trajneret, adminstratoret,
  • 14:55 - 14:58
    si pjese e procesit te tyre te edukimit.
  • 14:58 - 15:01
    Ne dime se ne shume lehte mund ta bejme ate.
  • 15:01 - 15:04
    Por a e dini cfare mungon? Lidershipi.
  • 15:04 - 15:06
    Por, nuk eshte lidershipi i atleteve studente.
  • 15:06 - 15:08
    Por eshte lidership i drejtorit,
  • 15:08 - 15:10
    presidenti i universitetit, njerezit pergjegjes
  • 15:10 - 15:12
    qe marrin vendim rreth burimeve
  • 15:12 - 15:17
    dhe kush merr vendime per prioritetet ne kuader te institucionit.
  • 15:17 - 15:19
    Ky eshte nje deshtim, ne shumicen e rasteve te lidershipit te burrave.
  • 15:19 - 15:21
    Shikoni Penn State. Penn State eshte nje nene
  • 15:21 - 15:24
    per te gjithe momentet mesimore ne qasjen kalimatre.
  • 15:24 - 15:27
    Ju kishit shume situata ne ate fushe
  • 15:27 - 15:30
    ku burrat ne pozita me pushtet deshtojne ne
  • 15:30 - 15:32
    mbrojtjen e femijeve, ne kete rast, djemte.
  • 15:32 - 15:34
    Eshte me te vertete, e pabesushme. Por kur merresh me ta,
  • 15:34 - 15:37
    ju kuptoni ka presione tek burrat.
  • 15:37 - 15:39
    Ka disa kufizime brenda kulturave te barabarta tek burrat,
  • 15:39 - 15:40
    kjo eshte aryeja pse duhet te inkurajojme burrat
  • 15:40 - 15:43
    ti kalojne keto presione.
  • 15:43 - 15:44
    Dhe nje nga menyrat per te bere ate eshte te themi
  • 15:44 - 15:47
    ka shume burra qe interesohen per keto ceshtje.
  • 15:47 - 15:51
    E di kete. Une punoj me burra,
  • 15:51 - 15:54
    tha kam punuar me dhjetra e qindra,
  • 15:54 - 15:57
    qindra e mijera burra per shume, e shume dekada.
  • 15:57 - 15:59
    Eshte shume e frikshme kur mendon per kete gje, sa vite.
  • 15:59 - 16:02
    Por jane shume burra te cilet interesohen per keto ceshtje,
  • 16:02 - 16:05
    por te interesohem shume nuk mjafton.
  • 16:05 - 16:07
    Ne na duhen me shume burra qe kane guxim,
  • 16:07 - 16:09
    me kurajo, me fuqi, me integritet moral
  • 16:09 - 16:12
    per te thyer heshtjen tone dhe sfiduar njeri tjetrin
  • 16:12 - 16:15
    per te qendruar me grate dhe jo kunder tyre.
  • 16:15 - 16:17
    Meqe ra fjala, ua kemi borxh grave.
  • 16:17 - 16:18
    Nuk ka pyetje per kete,
  • 16:18 - 16:21
    Por ne gjithashtu ua kemi borxh djemve tane.
  • 16:21 - 16:22
    Ne gjithashtu u kemi borxh edhe djemve te rinj te cilet po rriten
  • 16:22 - 16:24
    ane e mbane botes ne situata ku ata nuk e bene zgjedhjen
  • 16:24 - 16:27
    per te qene nje burre i cili u thote atyre
  • 16:27 - 16:30
    se burreria eshte nje forme e caktuar.
  • 16:30 - 16:34
    Ne te cilet kemi nje zgjedhje kemi nje mundesi
  • 16:34 - 16:35
    dhe nje pergjegjesi per ata po ashtu.
  • 16:35 - 16:37
    Une shpresoj se,
  • 16:37 - 16:38
    burrat dhe grate
  • 16:38 - 16:42
    te punojne se bashku, mund te nisin ndryshimin
  • 16:42 - 16:46
    dhe transformimin qe do te ndodhe,
  • 16:46 - 16:48
    keshtu qe gjenerata te reja nuk do te kene nivelin e tragjedise
  • 16:48 - 16:49
    me te cilat ne merremi per dite.
  • 16:49 - 16:50
    E di qe mund t'ja dalim.
  • 16:50 - 16:51
    Ne mund te bejme me mire.
  • 16:51 - 16:52
    Faleminderit shume.
  • 16:52 - 16:53
    ( Duartroktije)
Title:
Dhuna kundrejt gruas-- eshte nje ceshtje e burrave
Speaker:
Jackson Katz
Description:

Dhuna ne familje dhe abuzimi seksual shpesh jane te quajtura si "çështje grash." Por në këtë bisedë të guximshme, dhe te hapur, Jackson Katz thekson se, ne thelb, këto janë çështje të burrave - dhe tregon se si këto sjellje të dhunshme janë të lidhura me përkufizime të burrërisë. Një kushtrim për të gjithë ne - burra dhe gra - për tu larguar nga sjelljet e papranueshme dhe për të qenë liderët e ndryshimit.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
17:40

Albanian subtitles

Revisions