Hoe ik werk om vrouwen te beschermen tegen eremoorden

In Pakistan worden jaarlijks bijna 1000 'ere'-moorden gerapporteerd. Deze moorden worden gepleegd door familieleden vanwege gedrag dat 'oneervol' wordt geacht, zoals een buitenechtelijke relatie. Toen Khalida Brohi een goede vriendin aan deze praktijken verloor, besloot ze om hiertegen campagne te voeren. Maar ze kreeg te maken met tegenstand vanuit onverwachte hoek: juist vanuit de gemeenschap die ze hoopte te beschermen. In deze krachtige en eerlijke talk deelt Brohi hoe ze kritisch op haar eigen proces terugkeek en ze geeft scherpe inzichten voor andere gepassioneerde activisten.

Toen ik me voorbereidde op mijn talk

keek ik terug op mijn leven
en probeerde na te gaan

op welk moment
mijn reis precies begon.

Het duurde lang
en het was moeilijk

om het begin, het midden of
het einde van m'n verhaal te ontdekken.

Ik dacht altijd dat
het op een middag

in ons dorp begon
toen m'n moeder me vertelde

dat ik op m'n tweede al aan drie
gearrangeerde huwelijken was ontsnapt.

Of op de avond dat we acht uur lang
geen elektriciteit hadden.

We zaten met z'n allen om m'n vader heen

en hij vertelde hoe moeilijk het voor hem
als kind was om naar school te gaan,

omdat zijn vader, die boer was,
wilde dat hij hem hielp op het land.

Of in die donkere nacht toen ik 16 was

en drie kleine kinderen
in mijn oor fluisterden

dat mijn vriendin was vermoord
tijdens iets dat eerwraak werd genoemd.

Toen besefte ik:

hoeveel deze momenten ook
aan mijn reis hebben bijgedragen,

ze hebben mijn reis beïnvloed,

maar ze waren niet
het begin van mijn reis.

Mijn echte reis begon voor een lemen huis

in het hoge Sindh in Pakistan

waar mijn vader de hand van
mijn 14-jarige moeder vasthield.

Ze besloten het dorp uit te lopen

om naar een stad te vertrekken waar
hun kinderen naar school konden gaan.

In zekere zin voel ik dat mijn leven

het resultaat is van de wijze
beslissingen die zij maakten.

Ze wilden ook dat mijn broers,

zussen en ik niet zouden vergeten
waar we vandaan kwamen.

Terwijl we in een gemeenschap leefden
die ik me herinner als Ribabad,

wat 'de armengemeente' betekent,

zorgde m'n vader ook voor een huis
in onze 'eigen' gemeenschap.

Ik stam af van een inheemse stam
in de bergen van Balochistan:

Brahui.

Brahui of Brohi betekent bergbewoner
en het is tevens mijn taal.

Dankzij mijn vaders strenge regels
met betrekking tot onze eigen cultuur,

leidde ik een leven met mooie liederen,
gebruiken, tradities, verhalen, bergen

en veel schapen.

Maar leven in deze twee extremen

tussen de tradities van mijn cultuur
en mijn dorp,

en onze moderne schoolopleiding,
was niet makkelijk.

Ik was me ervan bewust dat ik
het enige meisje was met zoveel vrijheid

en ik voelde me schuldig.

Terwijl ze naar school gingen
in Karachi en Hyderabad

werden veel van mijn nichtjes
en jeugdvriendinnen uitgehuwelijkt,

sommigen aan oudere mannen,
anderen werden geruild

en sommigen zelfs als tweede vrouw.

Ik zag een mooie traditie
en haar magie plotseling verdwijnen

toen ik zag dat de geboorte van een meisje
gevierd werd met verdriet,

toen aan vrouwen werd verteld
dat geduld hun belangrijkste deugd is.

Totdat ik 16 was,

troostte ik mezelf door te huilen.

's Avonds als iedereen sliep,

huilde ik vaak tranen met tuiten
op mijn kussen,

tot de avond toen ik erachter kwam
dat mijn vriendin vermoord was

in naam van de eer.

Eerwraak is een gebruik

dat wordt toegepast als een man
en vrouw worden verdacht

van een voor- of buitenhuwelijkse relatie

en daarom door de familie worden vermoord.

De moordenaar is doorgaans de broer,
de vader of de oom in de familie.

De VN rapporteert 1000 eremoorden
per jaar in Pakistan

en dit zijn alleen
de gerapporteerde gevallen.

Een moordgewoonte is
in mijn ogen niet normaal

en dit keer wist ik dat
ik hieraan iets moest doen.

Ik zou mezelf niet meer in slaap huilen.

Ik zou iets doen om dit
een halt toe te roepen.

Ik was 16 -- ik begon poëzie te schrijven

en ging langs de deuren
om iedereen over eerwraak te vertellen,

waarom het gebeurt,
waarom het moest stoppen,

en vergrootte het bewustzijn

totdat ik een veel betere manier vond
om deze praktijken aan te pakken.

In die tijd leefden we in Karachi
in een klein huisje met maar een kamer.

Elk jaar, gedurende de moesson,
stond ons huis onder water--

regenwater en rioolwater --

en verwijderden mijn vader en moeder
het water uit het huis.

Mijn vader nam in die tijd een grote
machine mee naar huis, een computer.

Hij was zo groot dat we dachten dat
hij de halve kamer in beslag zou nemen.

Er waren veel onderdelen en draden
die aangesloten moesten worden.

Toch was het het meest geweldige

wat mij en m'n zussen ooit was overkomen.

Mijn oudste broer Ali kreeg
de leiding over de computer

en we mochten hem allemaal
10 tot 15 minuten per dag gebruiken.

Omdat ik de oudste was van acht kinderen

mocht ik als laatste.

Nadat ik klaar was met de afwas,

het huis had opgeruimd,
met m'n moeder had gekookt,

en bedden had gemaakt
van dekens op de vloer,

rende ik naar de computer,

ging het Internet op,

voor 10 tot 15 minuten
van puur plezier en verwondering.

Ik ontdekte in die tijd een website
die Joogle heette.

[Google] (Gelach)

Door mijn verwoede wens
om iets aan deze praktijken te doen

maakte ik gebruik van Google
en ik ontdekte Facebook,

een website waar je met iedereen
op de wereld kan communiceren.

Zo kwam het dat ik vanuit mijn minuscule
lemen huisje in Karachi

met mensen in het VK, de VS,
Australië en Canada communiceerde.

Ik creëerde een campagne:

de WAKE UP-Campagne
tegen Eerwraak.

Binnen een paar maanden
was het gigantisch.

Ik kreeg vanuit de hele wereld
ontzettend veel steun.

De media namen contact met ons op.

Veel mensen begonnen dit onderwerp
onder de aandacht te brengen.

Het werd zo groot dat het van het internet
op de straten in mijn dorp terechtkwam.

Daar hielden we betogingen en stakingen

om zo het beleid ten opzichte
van vrouwen te veranderen.

Ik dacht dat alles in orde was.

Mijn team -- dat toen bestond uit
vriendinnen en buren --

dacht dat alles zo goed ging.

We hadden geen idee dat er ons
zo'n grote tegenstand te wachten stond.

Mijn gemeenschap was tegen ons.

Ze zeiden dat we
on-islamitisch gedrag verspreidden.

We trotseerden eeuwenoude gebruiken
in deze gemeenschappen.

Mijn vader ontving
anonieme brieven waarin stond:

"Uw dochter verspreidt
de westerse cultuur

in onze eervolle gemeenschappen."

Onze auto werd eens met stenen bekogeld.

Op een dag ging ik naar kantoor
en ons metalen uithangbord was kapot,

alsof veel mensen er met iets zwaars
op hadden geslagen.

Het werd zo erg dat ik mezelf
op allerlei manieren verstopte.

Ik hield mijn autoramen altijd dicht,

was gesluierd, sprak niet in publiek.

De situatie verslechterde
toen mijn leven werd bedreigd.

Ik moest vertrekken, terug naar Karachi,
er kwam een eind aan onze acties.

Toen ik als 18-jarige
terug was in Karachi,

vond ik dat de grootste mislukking
van mijn hele leven.

Ik was kapot.

Als tiener gaf ik mezelf de schuld
van alles wat er gebeurd was.

Toen we hierop later terugkeken,

beseften we dat het eigenlijk
mijn en mijn teams schuld was.

Door twee belangrijke redenen
was onze campagne zo ernstig mislukt.

De eerste reden was

dat we tegen de kernwaarden
van mensen indruisten.

We zeiden 'nee' tegen iets
dat voor hen erg belangrijk was,

we trotseerden de erecode.

We deden hen veel pijn
tijdens dat proces.

Ten tweede, dat was voor mij
heel belangrijk om te leren,

maar ook verbazend en verrassend,

was dat we de ware helden
niet lieten meedoen

die voor zichzelf zouden moeten strijden.

De dorpsvrouwen hadden geen idee
dat de strijd op straat om hen ging.

Elke keer dat ik terugging,

zag ik de gezichten van nichtjes
en vriendinnen bedekt met sjaals.

Ik vroeg: "Wat is er gebeurd?"

Ze zeiden: "Onze mannen
hebben ons geslagen."

"Maar daar werken we aan voor jullie!"

We veranderen het beleid.

Hoe kan dit geen invloed hebben
op hun leven?

Toen stuitten we op iets
verbazingwekkends.

Het beleid van een land

heeft niet altijd een impact
op stam- en rurale gemeenschappen.

Het was verschrikkelijk --
kunnen we hier echt niets aan doen?

We kwamen erachter dat er
een enorme kloof bestaat

tussen het officiële beleid
en hoe het er in de praktijk aan toe gaat.

Deze keer zouden we het anders aanpakken.

We maken een strategisch plan,

we gaan terug en excuseren ons.

Ja, we bieden onze excuses aan.

We gingen terug naar de dorpen

en zeiden dat we ons schaamden
voor wat we gedaan hadden.

We zijn hier om onze excuses
aan te bieden, we willen het goedmaken.

Hoe doen we dat?

We gaan drie belangrijke
tradities promoten:

muziek, taal en borduren.

Niemand geloofde ons.

Niemand wilde met ons werken.

Het kostte heel wat overtuigingskracht
en discussies met de gemeenschappen

totdat ze instemden dat we
hun taal zouden promoten

door boekjes te maken van hun verhalen,
fabels en oude vertellingen van de stam.

We zouden hun muziek promoten

door cd's te maken van de stamliederen
en de trommelslagen.

Als laatste mijn favoriet:

we zouden hun borduurwerk promoten
door een plek in het dorp te creëren

waar de vrouwen elke dag
bijeenkomen om te borduren.

Zo begon het.

We werkten in een dorp
en startten ons eerste centrum.

Het was een prachtige dag.

Het centrum werd opgezet.

Vrouwen kwamen om te borduren

en hun levens veranderden door educatie:

ze leerden over hun rechten,
en wat de islam daarover zegt,

over bedrijfsontwikkeling,
geld verdienen,

hoe ze geld uit geld kunnen creëren,

hoe ze kunnen strijden
tegen tradities die hun levens

al gedurende zoveel eeuwen verwoesten.

Want in de werkelijke islam

staan vrouwen schouder aan schouder
met mannen.

Vrouwen hebben ontzettend veel status
waarvan we niet weten,

waarvan zij niet weten.

We moesten hen duidelijk maken
dat ze moeten weten

wat hun rechten zijn
en hoe zich daarop te beroepen.

Dat moeten ze zelf doen en niet wij.

Dit was het model dat eruit kwam.
Fantastisch.

Met borduren promootten we hun tradities.

We gingen naar het dorp
en kregen iedereen op de been.

We zouden een centrum maken
voor 30 vrouwen

waar ze zes maanden leren
over de toegevoegde waarde van borduren,

bedrijfsontwikkeling, levensvaardigheden
en basisonderwijs,

maar ook over hun rechten
en nee leren zeggen tegen tradities,

en hoe ze als leiders fungeren
voor zichzelf en in de maatschappij.

Na zes maanden toonden we deze vrouwen
de leningen en de markten

waar ze lokale ondernemers
in hun gemeenschap kunnen worden.

Al snel noemden we dit project 'Sughar'.

'Sughar' is een lokaal woord dat
in veel Pakistaanse talen gebruiken.

Het betekent bekwame
vrouwen vol zelfvertrouwen.

Ik ben ervan overtuigd dat er maar een
ding nodig is voor vrouwelijke leiders:

Laat ze weten dat ze alles hebben
om een goede leider te zijn.

De vrouwen die je hier ziet,

hebben sterke vaardigheden
en zijn potentiële leiders.

We moesten alleen de barrières wegnemen,

en dat besloten we te doen.

Net toen we dachten
dat alles goed ging,

dat alles weer fantastisch was,

stuitten we op de volgende tegenslag:

Veel mannen zagen hun vrouwen veranderen.

Ze praat meer, ze neemt beslissingen--

o mijn god, ze bepaalt alles in huis.

Ze lieten hun vrouwen niet meer
naar de centra gaan,

en deze keer vonden we het tijd
voor strategie nummer twee.

We bezochten de mode-industrie in Pakistan

en besloten te onderzoeken
wat daar gebeurde.

We kwamen erachter dat de mode-industrie
daar erg sterk is en elke dag groeit,

maar de bijdrage van
stamgemeenschappen is klein,

en dan vooral van de vrouwen
in die gemeenschappen.

Dus besloten we een eigen modemerk
van deze vrouwen te lanceren,

we gaven het de naam Nomads.

De vrouwen begonnen meer te verdienen,

ze droegen thuis financieel meer bij.

Mannen moesten zo nog een keer nadenken
voordat ze "nee" zeiden

als ze naar de centra gingen.

(Applaus)

Dank je wel, dank je wel.

In 2013 lanceerden we onze eerste
'Sughar Hub' in plaats van een centrum.

We werkten samen met
met TripAdvisor

en creëerden een grote cementen ruimte
in het midden van een dorp

en nodigden veel organisaties uit
om daar te werken.

We creëerden dit platform
voor non-profits

zodat ze andere problemen zien
en kunnen werken

aan problemen waar Sughar niet aan werkt.

Het zou een makkelijke plek
zijn om trainingen te geven,

het als een school te gebruiken,
of zelfs voor een markt,

waar ze het ook maar
voor willen gebruiken.

Ze hebben het tot nu toe geweldig gedaan.

Tot nu toe zijn we
in staat geweest om 900 vrouwen

in 24 dorpen in Pakistan te helpen.

(Applaus)

Maar dit is niet eens wat ik wil.

Mijn droom is om een miljoen vrouwen
te bereiken in de komende 10 jaar.

Om er zeker van te zijn
dat dit gebeurt,

hebben we dit jaar 'Sughar Foundation'
in de VS gelanceerd.

Om naast 'Sughar' ook veel andere
organisaties in Pakistan te helpen.

We kunnen het idee kopiëren

en zelfs innovatievere manieren vinden

om het potentieel van de plattelandsvrouw
in Pakistan te ontketenen.

Dank jullie wel.

(Applaus)

Dank jullie wel.

Chris Anderson: Khalida je bent
nogal een natuurkracht.

Ik bedoel dat dit verhaal
te mooi lijkt om waar te zijn.

Het is ongelofelijk dat iemand
zo jong als jij zoveel kan bereiken,

zo krachtig en ingenieus.

Ik heb maar een vraag:

Het is een spectaculaire droom om een
miljoen vrouwen die kansen te bieden --

hoeveel van het huidige succes
hebben we aan jou,

de kracht van deze magnetische
persoonlijkheid, te danken?

Hoe kan je dat opschalen?

Khalida Brohi: Ik denk dat mijn job is
om mensen te inspireren,

mijn droom te verwezenlijken.

Ik kan je dat niet leren, omdat het
op zoveel verschillende manieren kan.

Wij hebben maar drie manieren geprobeerd.

Er zijn 100 manieren waarop je het
potentieel van vrouwen kunt ontketenen.

Ik inspireer en dat is wat ik doe.

Ik zal het blijven doen.

We plannen om nog twee dorpen te helpen,

en we breiden snel uit,
ook buiten de Pakistaanse grenzen

zoals in Azië en meer plekken.

CA: Ik bewonder hoe je sprak
over je team,

jullie waren allemaal 18 in die tijd.

Hoe zag dat team eruit?

Waren dat je schoolvriendinnen?

KB: Geloven mensen hier
dat ik op mijn leeftijd

grootmoeder in mijn dorp
zou moeten zijn?

Mijn moeder trouwde toen ze negen was,
ik ben de oudste niet-getrouwde vrouw

en doe niets met mijn leven
in het dorp.

CA: Wacht, wacht even, niets doen?

KB: Nee.
CA: Je hebt gelijk.

KB: Mensen hebben vaak medelijden met me.

CA: Hoe vaak ben je
eigenlijk in Balochistan?

KB: Ik woon daar.

We wonen nog steeds
in Karachi en Balochistan.

Mijn broers en zussen zitten op school.

Ik ben nog steeds de oudste van de acht.

CA: Maar wat jij doet, zien sommigen daar
vast als een bedreiging.

Hoe ga je om met veiligheid?
Voel je je veilig?

Gebeurt er weleens iets?

KB: Ik heb deze vraag veel vaker gehoord,

en het woord 'angst' komt in me op
en verdwijnt dan gewoon weer,

maar er is een soort angst
die anders voelt.

De angst dat ik vermoord word
en wat er dan zou gebeuren met de mensen

die zoveel om me geven.

Mijn moeder wacht op me
als ik 's avonds laat thuiskom.

Mijn zusjes willen
nog zoveel van me leren.

Er zijn veel meisjes uit het dorp
die met me willen praten

en me dingen willen vragen,

en ik heb me onlangs verloofd. (Lacht)

(Applaus)

CA: Zit hij in de zaal?
Je moet even opstaan.

(Applaus)

KB: Ik ontvluchtte m'n gearrangeerde
huwelijken, ik zocht m'n eigen man uit

aan de andere kant van de wereld, in L.A.,
een heel andere wereld.

Ik moest een jaar lang vechten.
Dat is een ander verhaal.

Maar dat is het enige
waar ik bang voor ben.

Ik wil niet dat mijn moeder 's avonds
vergeefs op me wacht.

CA: Als mensen je willen helpen,

kunnen ze dan deze kleren kopen

die je hebt meegebracht

en waarvan het borduurwerk
in Balochistan is gedaan?

KB: Ja.

CA: Of ze kunnen betrokken raken
in de stichting.

KB: Zeker weten. We zoeken
zoveel mogelijk mensen

omdat de stichting zich in
de opstartfase bevindt.

Ik ben me aan het verdiepen
hoe ik te werk moet gaan,

hoe ik voor kapitaal kan zorgen
of meer bedrijven bereiken

en vooral met e-commerce,
wat nieuw voor me is.

Geloof me, ik ben niet
echt een modepersoon.

CA: Het is fantastisch dat je hier bent.

Ga alsjeblieft door met dapper zijn,
slim zijn, en blijf alsjeblieft veilig.

KB: Heel erg bedankt.
CA: Dank je wel, Khalida (Applaus)