Return to Video

Co dzieje się z plastikiem, który wyrzucamy - Emma Bryce

  • 0:07 - 0:10
    Oto historia trzech plastikowych butelek,
  • 0:10 - 0:12
    pustych i wyrzuconych do śmieci.
  • 0:12 - 0:14
    Ich drogi wkrótce się rozejdą,
  • 0:14 - 0:19
    ich los wpłynie na losy całej planety.
  • 0:19 - 0:21
    Nie zawsze tak było.
  • 0:21 - 0:26
    Aby zrozumieć, gdzie skończą te butelki,
    musimy wpierw zbadać ich początki.
  • 0:26 - 0:30
    Bohaterki naszej opowieści
    powstały w rafinerii ropy naftowej.
  • 0:30 - 0:31
    Plastik, z których się składają,
  • 0:31 - 0:36
    powstał w trakcie chemicznego łączenia
    cząsteczek ropy i gazu.
  • 0:36 - 0:37
    Tak powstają monomery.
  • 0:37 - 0:43
    Łączy się je z długimi polimerami,
    aby powstał plastik.
  • 0:43 - 0:47
    Początkowo w postaci milionów granulek.
  • 0:47 - 0:51
    Później topi się je w fabrykach
    i nadaje im odpowiednią formę,
  • 0:51 - 0:55
    aby powstał wytrzymały materiał,
    z którego powstały nasze trojaczki.
  • 0:55 - 0:58
    Maszyny napełniły butelki
    słodkim, gazowanym płynem,
  • 0:58 - 1:02
    po czym opakowano je, wysłano,
    kupiono i wypito,
  • 1:02 - 1:06
    aż wreszcie bezceremonialnie wyrzucono.
  • 1:06 - 1:07
    Leżą sobie tak po prostu,
  • 1:07 - 1:10
    czekając na dalszy ciąg.
  • 1:10 - 1:15
    Butelka pierwsza, jak setki milionów ton
    jej pobratymców,
  • 1:15 - 1:17
    trafia na wysypisko śmieci.
  • 1:17 - 1:19
    Ta ogromna hałda
    powiększa się każdego dnia,
  • 1:19 - 1:24
    im więcej śmieci na nią trafia,
    tym więcej przestrzeni zabiera.
  • 1:24 - 1:28
    Plastik jest ściskany pomiędzy
    warstwami innych śmieci,
  • 1:28 - 1:30
    woda deszczowa płynie przez odpady,
  • 1:30 - 1:34
    absorbując składniki
    plastiku rozpuszczalne w wodzie.
  • 1:34 - 1:37
    Niektóre są bardzo toksyczne.
  • 1:37 - 1:41
    Tworzą wspólnie szkodliwą zawiesinę,
    zwaną odciekiem,
  • 1:41 - 1:44
    która może skazić wody gruntowe,
    glebę i cieki wodne,
  • 1:44 - 1:48
    zatruwając ekosystemy
    i szkodząc środowisku.
  • 1:48 - 1:54
    Butelka pierwsza może w mękach
    rozkładać się nawet 1000 lat.
  • 1:54 - 1:59
    Podróż butelki drugiej jest dziwniejsza,
    ale wcale nie lepsza.
  • 1:59 - 2:02
    Unosi się w małym strumyku,
    który wpada do większego potoku,
  • 2:02 - 2:04
    później do rzeki,
  • 2:04 - 2:07
    a następnie do oceanu.
  • 2:07 - 2:08
    Po miesiącach tułaczki na morzu
  • 2:08 - 2:13
    butelka powoli trafia do ogromnego wiru,
    gdzie zbierają się śmieci.
  • 2:13 - 2:18
    To tak zwana
    Wielka Pacyficzna Plama Śmieci.
  • 2:18 - 2:22
    Prądy oceaniczne uwięziły tu
    miliony fragmentów plastiku.
  • 2:22 - 2:27
    To jeden z pięciu wielkich,
    wypełnionych plastikiem wirów.
  • 2:27 - 2:32
    Tutaj zanieczyszczenia zmieniają wodę
    w gęstą plastikową zupę.
  • 2:32 - 2:36
    Niektóre zwierzęta, ptaki morskie,
    zaplątują się w tych śmietnikach.
  • 2:36 - 2:41
    Inne biorą jaskrawy plastik za jedzenie.
  • 2:41 - 2:45
    Czują się najedzone, choć wcale nie są,
  • 2:45 - 2:47
    przez co padają z głodu.
  • 2:47 - 2:50
    Toksyny z plastiku trafiają
    do łańcucha pokarmowego.
  • 2:50 - 2:53
    Najpierw zje go mała rybka świetlikowata,
  • 2:53 - 2:55
    którą pożre kałamarnica,
  • 2:55 - 2:57
    którą z kolei połknie tuńczyk,
  • 2:57 - 3:00
    a tuńczyka zjemy my.
  • 3:00 - 3:03
    Większość plastiku
    nie ulega biodegradacji,
  • 3:03 - 3:07
    co oznacza, że rozpadnie się
    na coraz mniejsze kawałeczki,
  • 3:07 - 3:09
    zwane mikroplastikiem,
  • 3:09 - 3:13
    które będą krążyć po morzu wiecznie.
  • 3:13 - 3:17
    Na szczęście, trzeciej butelce
    oszczędzono męczarni jej sióstr.
  • 3:17 - 3:19
    Ciężarówka przywiozła ją do fabryki,
  • 3:19 - 3:22
    gdzie ona i jej towarzyszki
    zostają zgniecione
  • 3:22 - 3:25
    i uformowane w blok.
  • 3:25 - 3:28
    Może brzmi to kiepsko, ale zaczekajcie.
  • 3:28 - 3:29
    Będzie lepiej.
  • 3:29 - 3:32
    Te bloki są następnie cięte na kawałki,
  • 3:32 - 3:34
    które są myte i topione.
  • 3:34 - 3:38
    Stają się surowymi materiałami,
    których można użyć ponownie.
  • 3:38 - 3:42
    Jak za sprawą magii, butelka trzecia
    może narodzić się na nowo,
  • 3:42 - 3:44
    w zupełnie nowej postaci.
  • 3:44 - 3:48
    Dla kawałka plastiku
    o tak skromnych początkach
  • 3:48 - 3:51
    możliwości są praktycznie nieograniczone.
Title:
Co dzieje się z plastikiem, który wyrzucamy - Emma Bryce
Speaker:
Emma Bryce
Description:

Zobacz całą lekcję: http://ed.ted.com/lessons/what-really-happens-to-the-plastic-you-throw-away-emma-bryce

Od dawna mówi się, że powinniśmy przetwarzać ponownie plastikowe butelki i pojemniki. Co jednak dzieje się z tymi, które trafiają do zwykłego kosza? Emma bryce śledzi koleje losu trzech rożnych butelek, rzucając nieco światła na zagrożenia, które te odpadki powodują na świecie.

Lekcja: Emma Bryce, animacja: Sharon Colman.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:07

Polish subtitles

Revisions Compare revisions