Clay Shirky: Hoe het internet (ooit) de overheid zal transformeren

De opensource-wereld heeft leren omgaan met een toevloed van nieuwe, vaak uiteenlopende ideeën, via hostingdiensten zoals GitHub -- waarom kunnen overheden dat dan niet? In deze stimulerende talk toont Clay Shirky hoe democratieën lessen kunnen leren van het internet, om niet alleen transparant te zijn, maar ook te putten uit de kennis van al hun burgers.

Ik wil jullie vandaag iets vertellen

dat de wereld van opensource-programmering
de democratie kan leren,

maar eerst een klein voorwoord.

We beginnen hier.

Dit is Martha Payne,
een 9-jarige Schotse

die in de Council Argyll and Bute woont.

Enkele maanden geleden begon ze een blog over eten

die NeverSeconds heet.
Ze neemt haar camera

elke dag mee naar school

om haar lunch op school vast te leggen.

Zie je de groente? (Gelach)

Zoals dat soms gaat,

kreeg deze blog eerst tientallen lezers,

toen honderden,

toen duizenden: mensen kwamen kijken

hoe ze haar schoollunches punten gaf,

onder meer op mijn favoriete categorie:

"Aantal haren gevonden in het eten". (Gelach)

Deze dag was het nul.
Dat is goed.

Twee weken geleden postte ze dit.

Een post genaamd "Vaarwel".

Ze zei: "Het spijt me heel erg,

maar mijn directeur haalde me vandaag uit de klas

en zei dat ik geen foto's meer mocht maken in de kantine.

Ik vond het erg leuk om dit te doen.

Bedankt voor het lezen. Vaarwel."

Je raadt vast al wat er toen gebeurde. (Gelach)

Het protest was zo snel, zo omvangrijk, zo unaniem,

dat de Council Argyll and Bute zijn standpunt herriep,

dezelfde dag nog, en zei:

"We zouden nooit een 9-jarige censureren." (Gelach)

Behalve vanmorgen, natuurlijk. (Gelach)

Vandaar de vraag:

waarom dachten ze dat ze zouden wegkomen

met iets dergelijks? (Gelach)

Het antwoord is:
de hele geschiedenis van de mensheid, tot nu.

(Gelach)

Wat gebeurt er als een medium plots

een hoop nieuwe ideeën laat circuleren?

Dit is niet slechts een vraag van onze tijd.

We hebben er vaker mee te maken gehad

de laatste paar eeuwen.

Toen de telegraaf eraan kwam, was het duidelijk

dat dit het nieuwsbedrijf zou globaliseren.

Waar zou dat toe leiden?

Tot wereldvrede, uiteraard.

De televisie, een medium waardoor we
niet alleen konden horen,

maar letterlijk zien wat er aan de hand was

elders in de wereld, waar zou die toe leiden?

Wereldvrede. (Gelach)

De telefoon?

Goed geraden: wereldvrede.

Sorry voor de verklapwaarschuwing,
maar geen wereldvrede. Nog niet.

Zelfs de drukpers werd beschouwd

als een middel voor het doordrukken

van de katholieke intellectuele hegemonie in Europa.

In de plaats kregen we de 95 stellingen van Luther,

de protestantse Reformatie en, oh ja,

de Dertigjarige Oorlog.

Wat deze voorspellingen van wereldvrede
wél goed hadden,

was dat als vele nieuwe ideeën

plots gaan circuleren, de maatschappij verandert.

Wat ze helemaal fout hadden,
was wat daarop volgt.

Hoe meer ideeën er in omloop zijn,

hoe meer ideeën elk individu kan gaan bestrijden.

Meer media betekent altijd meer geruzie.

Dat gebeurt er als de mediaruimte groter wordt.

En toch, als we terugblikken op de drukpers,

de vroege jaren, bekijken we het gebeurde welwillend.

We zijn een pro-drukpers-maatschappij.

Hoe vallen die twee dingen te rijmen,

dat er meer geruzie van komt,
maar dat we het goedkeuren?

Het antwoord ligt volgens mij in dit soort dingen.

Dit is de kaft van 'Philosophical Transactions',

het eerste Engelstalige wetenschappelijke tijdschrift ooit

gepubliceerd midden 17e eeuw,

opgezet door een groep mensen

die zich 'het Onzichtbare College' noemden,

een groep natuurfilosofen die zich pas later

wetenschappers gingen noemen.

Zij wilden de manier verbeteren

waarop natuurfilosofen met elkaar debatteerden.

Daar waren twee dingen voor nodig.

Ze hadden openheid nodig.
Ze moesten een norm opstellen:

"Als je een experiment doet,

moet je niet alleen je stellingen publiceren,

maar ook hoe je het experiment hebt gedaan.

Als je ons niet zegt hoe je het deed,
vertrouwen we je niet.

De andere voorwaarde was snelheid.

Ze moesten snel overeenstemming bereiken

tussen wat andere natuurfilosofen wisten.

Anders kon je niet het juiste debat op gang krijgen.

De drukpers was daar precies het juiste medium voor,

maar het boek was het verkeerde middel. Te traag.

Dus vonden ze het wetenschappelijke tijdschrift uit

om zo het debat dezelfde basis te geven

in de gemeenschap van natuurwetenschappers.

De wetenschappelijke revolutie
kwam er niet door de drukpers.

Ze kwam er door de wetenschappers,

maar ze was er niet geweest

zonder de drukpers als middel.

En wij? Wat met onze generatie,

onze mediarevolutie, het internet?

Wereldvrede voorspeld? Check. (Gelach)

Meer debat? Gouden ster bij dat punt! (Gelach)

(Gelach)

YouTube is gewoon een goudmijn. (Gelach)

Beter debat? Dat is nog maar de vraag.

Ik bestudeer sociale media.

Grof geschetst, bekijk ik mensen die debatteren.

Als ik een groep zou uitkiezen die ons

'Onzichtbaar College' is, de verzameling van onze generatie

die deze tools op gang probeert te krijgen,

niet voor méér debat, maar voor beter debat,

dan zou ik de opensource-programmeurs kiezen.

Programmeren is een ménage à trois

tussen een programmeur, wat broncode

en de computer waarop het moet lopen.

Maar computers zijn zo star als ze instructies moeten vertalen

dat het ongemeen moeilijk is om een set te schrijven

van instructies die de computer kan uitvoeren,

en dan nog als slechts een persoon de pen houdt.

Als meerdere personen de pen houden,

overschrijven twee programmeurs al gauw

elkaars werk als ze aan hetzelfde dossier werken,

of sturen ze onverenigbare instructies

waardoor de computer zich gewoon verslikt.

Dit probleem wordt groter

naarmate meer programmeurs betrokken zijn.

Grof geschetst komt het probleem van management

van een groot softwareproject erop neer

dat je die sociale chaos onder controle moet houden.

Jarenlang was er een oplossing uit het boekje

voor dit probleem, namelijk het gebruik van iets als een

'versiecontrolesysteem'.

Dat doet precies wat de naam al zegt.

Het geeft je een officiële kopie van de software,

ergens op een server.

De enige programmeurs die het kunnen wijzigen,

zijn mensen die er speciale toegang toe hebben.

Ze krijgen alleen toegang tot het onderdeel

waarvoor ze toestemming tot wijziging hebben.

Als mensen diagrammen tekenen
van zo'n versiecontrolesysteem,

ziet dat er altijd ongeveer zo uit.

Het lijken organigrammen.

Je moet niet veel moeite doen

om de politieke implicaties van zo'n systeem te zien.

DIt is feodalisme: één eigenaar, veel arbeiders.

Dat is oké voor commerciële softwarebedrijven.

Het is echt Office van Microsoft, en Photoshop van Adobe.

Het bedrijf is eigenaar van de software.

De programmeurs komen en gaan.

Maar er was één programmeur die besliste

dat dit geen goed idee was.

Dit is Linus Torvalds.

Torvalds is de beroemdste opensource-programmeur,

de maker van Linux.
Hij onderzocht de manier

waarop de opensource-beweging
met deze kwestie was omgegaan.

Opensource-software,
de kernbelofte van de opensource-licentie,

betekent dat iedereen toegang moet krijgen
tot alle broncode,

op elk moment.
Het gevolg is natuurlijk

precies het soort chaos dat je moet afwenden

om iets gedaan te krijgen.

De meeste opensource-projecten knepen dus gewoon

hun neus dicht en gingen voor het feodale systeem.

Torvalds zei: "Nee, dat ga ik niet doen."

Hij had hier een duidelijk standpunt over.

Als je een tool gebruikt, gebruik je ook

de beheersfilosofie die erin vervat zit.

Hij wilde niets gebruiken dat niet werkte

zoals de Linux-gemeenschap werkte.

Om je een idee te geven van de enorme omvang

van dit soort beslissing: dit is een kaart

van de interne afhankelijkheden binnen Linux,

binnen het Linux-beheerssysteem, welke onderdelen

van het programma voor hun werking
steunen op welke andere onderdelen.

Dit is een ongelooflijk ingewikkeld proces.

Dit is een ongelooflijk ingewikkeld programma,

en toch heeft Torvald dit jarenlang beheerd,

niet met geautomatiseerde tools
maar vanuit zijn mailbox.

Mensen mailden hem letterlijk wijzigingen

waar ze het over eens waren.
Hij verwerkte ze met de hand.

Nadat hij Linux 15 jaar had geobserveerd
en had uitgevist

hoe de gemeenschap werkte, zei hij:
"Ik denk dat ik

een versiecontrolesysteem kan schrijven
voor vrije mensen."

Hij noemde het 'Git'.
Git is gedistribueerde versiecontrole.

Er zijn twee grote verschillen

met traditionele versiecontrolesystemen.

Ten eerste houdt het zich aan de filosofische belofte

van opensource.
Iedereen die aan een project werkt,

krijgt op elk moment toegang tot alle broncode.

Als mensen diagrammen maken van de Git-workflow,

dan zien die er zo uit.

Je hoeft niet te begrijpen wat de cirkels

en vakjes en pijlen betekenen
om te zien dat deze werkwijze

veel ingewikkelder is dan je kan beheren

via een normaal versiecontrolesysteem.

Maar zo komt ook de chaos terug,

en dat is de tweede grote innovatie van Git.

Dit is een screenshot van GitHub,
de belangrijkste hostingdienst voor Git.

Telkens als een programmeur Git gebruikt

om een belangrijke wijziging te maken,

een nieuw bestand te creëren,
een bestaand bestand te wijzigen,

twee bestanden te combineren,
maakt Git zo'n handtekening aan.

Deze lange reeks cijfers en letters

is een unieke identificator
voor elke verandering,

maar zonder centrale coördinatie.

Elk Git-systeem genereert dit getal op dezelfde manier,

waardoor deze handtekening rechtstreeks

en onvervalsbaar is verbonden aan een bepaalde wijziging.

Dat heeft het volgende effect:

een programmeur in Edinburgh
en een programmeur in Entebbe

kunnen een kopie krijgen van hetzelfde stuk software.

Elk van hen kan wijzigingen maken
en ze kunnen ze combineren,

achteraf,
zelfs al wisten ze

vooraf niet van elkaars bestaan af.

Dit is samenwerking zonder coördinatie.

Dit is de grote verandering.

Ik vertel jullie dit alles niet om jullie te overtuigen
dat het geweldig is

dat opensource-programmeurs nu een middel hebben

die hun filosofische werkwijze ondersteunt,

hoewel ik dat geweldig vind.

Ik vertel jullie dit om wat het volgens mij betekent

voor de manier waarom gemeenschappen samenkomen.

Zodra Git coöperatie zonder coördinatie mogelijk maakte,

zie je gemeenschappen ontstaan

die enorm groot en complex zijn.

Dit is een diagram van de Ruby-gemeenschap.

Dat is een opensource-programmeertaal.

Alle interconnecties tussen mensen --

dit is geen softwarediagram maar een mensendiagram,

alle interconnecties tussen mensen

die aan dat project werken --

en dit ziet er niet uit als een organigram.

Dit ziet eruit als een dis-organigram.

Toch kan deze gemeenschap, met deze middelen,

nu samen iets maken.

Er zijn dus twee goede redenen om te denken

dat dit soort techniek toegepast kan worden

op democratieën in het algemeen
en in het bijzonder op het recht.

Als je claimt

dat iets op het internet goed zal zijn

voor de democratie, krijg je vaak deze reactie.

(Muziek) (Gelach)

Heb je het over dat ding

met die zingende katten? Is dat het ding

dat volgens jou goed zal zijn voor de gemeenschap?

Waarop ik zeg: dat heb je

met die zingende katten. Dat is onvermijdelijk.

Dat is onvermijdelijk, niet alleen met het internet,

maar dat is onvermijdelijk met media. Punt.

Niet lang na de opkomst

van de commerciële drukpers bedacht iemand

dat erotische romans een goed idee waren. (Gelach)

Al snel nadat er een economische incentive ontstaat

om boeken te verkopen, zegt iemand:
"Wedden dat

mensen daarvoor zouden betalen?" (Gelach)

Mensen deden er nog eens 150 jaar over
om zelfs maar te dénken

aan een wetenschappelijk tijdschrift. (Gelach) (Applaus)

Het feit dat het 'Onzichtbaar College' de drukpers gebruikte

om het wetenschappelijke tijdschrift uit te vinden,

was dus fenomenaal belangrijk,
maar het was geen groots gebeuren,

het ging niet snel,

en als je dus kijkt naar waar de verandering plaatsheeft,

moet je naar de marges kijken.

Het recht werkt ook met afhankelijkheden.

Dit is een diagram van het Belastingwetboek van de VS

en de afhankelijkheden van de ene wet van de andere

om het algemene effect te bekomen.

Daarom alleen zou broncodebeheer er van pas komen.

Dan is er nog het feit dat het recht typisch een plek is

waar er vele opinies circuleren,

die moeten worden opgelost in één officiële tekst.

Als je op GitHub gaat rondkijken,

vind je miljoenen en miljoenen projecten

die bijna allemaal met broncode te maken hebben.

Maar ga je in de marges kijken, dan zie je mensen

experimenteren met de politieke consequenties

van dat soort systeem.

Iemand heeft alle Wikileaks-telegrammen

van Buitenlandse Zaken erop gezet,
met direct de software erbij

om ze te interpreteren,
waaronder mijn favoriete toepassing

voor de Cablegate-telegrammen,
een manier om te ontdekken

waar vanzelf haiku's zijn ontstaan
in het proza van Buitenlandse Zaken.

(Gelach)

Precies. (Gelach)

De Senaat van New York heeft iets opgezet

dat Open Wetgeving heet,
ook gehost op GitHub,

opnieuw omwille van updatebeheer en vlot verkeer.

Je kan een senator selecteren en zien

welke wetten hij gesteund heeft.

Iemand genaamd Divegeek
heeft het Wetboek van Utah erop gezet,

de wetten van de staat Utah, en hij deed dat

niet alleen om ze bekend te maken,

maar met de heel interessante mogelijkheid dat je hiermee

de verdere ontwikkeling van de wetgeving
kan ondersteunen.

Iemand zette een tool op tijdens het debat over auteursrechten

vorig jaar in de senaat, want
"Het is vreemd dat Hollywood

meer toegang heeft tot Canadese wetgevers

dan Canadese burgers.
Waarom gebruiken we GitHub niet

om te tonen hoe een wet ontworpen
door burgers er zou kunnen uitzien?"

Het bevat dit tekenende screenshot.

Dit heet een "diff", dat ding rechts.

Dit toont je, voor tekst waaraan velen werken,

wanneer een wijziging werd gemaakt,
wie ze maakte,

wat de wijziging is.

De rode dingen zijn verwijderd.

De groene dingen zijn toegevoegd.

Programmeurs vinden dit vanzelfsprekend.

Geen enkele democratie waar ook ter wereld

biedt dit aan burgers voor wetgeving of voor budgetten,

ook al zijn dat zaken die gebeuren

met onze instemming en met ons geld.

Ik zou jullie graag vertellen dat het feit

dat de opensource-programmeurs
een methode hebben uitgedacht

een manier van samenwerken op grote schaal, gedistribueerd,

goedkoop, in lijn met de idealen van de democratie --

ik zou je graag zeggen dat omdat de middelen er zijn,

de innovatie onontkoombaar is.
Maar dat is niet zo.

Een deel van het probleem
is gewoon gebrek aan informatie.

Iemand stelde de vraag op Quora:

"Waarom gebruiken volksvertegenwoordigers

geen gedistribueerde versiecontrole?"

Dit is een grafische versie van het antwoord. (Gelach)

(Gelach) (Applaus)

Dat is inderdaad deel van het probleem,
maar slechts een deel.

Het grotere probleem is natuurlijk macht.

Mensen die experimenteren met participatie

hebben geen wetgevende macht,
en mensen met wetgevende macht

experimenteren niet met participatie.

Ze experimenteren met openheid.

Elke zichzelf respecterende democratie

is in beweging richting transparantie,
maar dat is openheid

in één richting.
Een dashboard krijgen

zonder stuur, dat is verre van de kernbelofte

die een democratie haar burgers biedt.

Denk hier even over na.

Dat de mening van Martha Payne

tot bij het publiek kwam, kwam door een stuk technologie.

Maar politieke wil was de reden dat ze bleef.

Het was de verwachting van de burgers

dat ze niet gecensureerd zou worden.

In dat stadium bevinden we ons met collaboratieve tools.

We hebben ze. We hebben ze gezien. Ze werken.

Kunnen we ze gebruiken?

Kunnen we de technieken die hier werkten,
daarvoor gebruiken?

T.S. Eliot zei eens:
"Een van de meest belangwekkende dingen

die een cultuur kan overkomen,

is dat ze een nieuw soort proza verwerven."

Volgens mij klopt dat niet, maar -- (Gelach)

het klopt wel voor het debat.

Een belangwekkend ding
dat een cultuur kan overkomen,

is dat ze een nieuwe debatteerstijl ontwikkelt:

juryrechtspraak, stemmen, peer review, nu dit.

Een nieuwe debatteervorm
is uitgevonden tijdens ons leven,

het laatste decennium.

Het is groot, het is gedistribueerd, het kost weinig

en het is verenigbaar met de idealen van de democratie.

De vraag is: zullen we toelaten

dat de programmeurs het voor zich houden?

Of gaan we het proberen in te zetten

voor het algemeen belang?

Bedankt voor het luisteren. (Applaus)

(Applaus)

Dankuwel. Dankuwel. (Applaus)